SKKN Làm thế nào giúp trẻ 5 tuổi học tốt môn làm quen chữ cái và học đọc, học viết để trẻ tự tin bước vào Lớp 1

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
LÀM THẾ NÀO GIÚP TRẺ 5 TUỔI HỌC 
TỐT MÔN LÀM QUEN CHỮ CÁI VÀ 
HỌC ĐỌC, HỌC VIẾT ĐỂ TRẺ TỰ TIN 
BƯỚC VÀO LỚP 1 
 Họ và tên: nguyễn thị thủy 
GV trường MầM NON cam Thủy 
MỤC LỤC 
Phần I: Cơ sở chọn đề tài. 
 1.Lý do chọn đề tài. 
 2.Cơ sở lý luận. 
 3.Cơ sở thực tiễn 
Phần II: Biện pháp thực hiện 
Phần III:Kết quả đạt được và bài học kinh nghiệm 
 1. Kết quả đạt được. 
 2.Bài học kinh nghiệm. 
Phần IV: Kết luận và kiến nghị. 
 1. Kết luận. 
 2. Kiến nghị. 
ĐỀ TÀI: 
LÀM THẾ NÀO GIÚP TRẺ 5 TUỔI HỌC TỐT MÔN LÀM 
QUEN CHỮ CÁI VÀ HỌC ĐỌC, HỌC VIẾT ĐỂ TRẺ TỰ TIN 
BƯỚC VÀO LỚP 1 
PHẦN I: CƠ SỞ CHỌN ĐỀ TÀI 
1. Lý do chọn đề tài: 
Như chúng ta đã biết,làm quen chữ cái (LQCC) là một hoạt động rất quan 
trọng và thiết thực với trẻ mầm non. Làm quen chữ cái giúp trẻ mẫu giáo phát 
triển các thao tác trí tuệ, trí nhớ, tư duy, phân tích, tổng hợp...LQCC góp phần 
hình thành và phát triển nhân cách của trẻ, giúp trẻ mở rộng sự hiểu biết về thế 
giíi xung quanh,làm cho ngôn ngữ của trẻ ngày càng phát triển mở rộng. Hơn 
nữa hoạt động làm quen chữ cái và cho trẻ làm quen với việc học đọc, học viết 
rất quan trọng đối với trẻ. Nếu trẻ không nắm vững chữ cái và học đọc, học viết 
thì lên lớp 1 trẻ sẽ không thể tiếp thu bài học nhanh được, bởi vì bước vào lớp 1 
trẻ sẽ học kết hợp âm và chữ, âm, vần, nhận diện chữ, dạy ghép vần, tư thế ngồi, 
cách cầm bút. Nếu ở mẫu giáo trẻ không nắm vững các chữ cái và học đọc, học 
viết thì vào lớp 1 trẻ sẽ không tự tin dẫn đến lúng túng, trong khi học trẻ không 
đạt được kết quả tốt, cho nên phải tập cho trẻ nắm vững các chữ cái và học đọc, 
học viết để tạo tâm thế cho trẻ bước vào lớp 1 phổ thông. Do thế phải yêu cầu trẻ 
nhận biết và phát âm đúng các chữ cái tiếng việt, trẻ nhận biết chữ cái thông qua 
tri giác bằng âm thanh, nhận biết các chữ in hoa, in thường, viết hoa, viết 
thường, trẻ biết cách liên hệ các chữ cái với các từ đã học và tìm ra chữ cái có 
trong các từ đó, làm quen với cách tách âm, ghép âm thông qua đó cho trẻ làm 
quen với các vị trí của các âm trong từ, trẻ biết các kỹ năng ban đầu và tiếp tục 
đọc, viết; cách ngồi viết, cách cầm bút, mở sách, đọcLuyện khả năng chủ ý có 
chỉ định, biết tập trung, lắng nghe, yêu cầu những kỹ năng; nghe, nói (tiếp nhận, 
viết, biểu lộ), mở rộng vốn hiểu biết để hình thành 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết 
cho trẻ. 
Thông qua các buổi tham quan ở trường tiểu học, sinh hoạt, lao động 
thông qua các trò chơiCô giáo gợi mỡ đọc cho trẻ nghe qua một lần rồi 
khuyến khích trẻ đọc một cách rõ ràng, mạnh lạc, không nói ngọng, nói lặp, nói 
lí nhí phát âm phải đúng chính xác. 
Việc tăng cường cho trẻ nắm vững các chữ cái và học đọc, học viết góp 
phần kích thích phát triển tư duy, thể hiện ở trẻ xác định được tính chất đặc điểm 
của các chữ đó bằng cách tìm kiếm thông qua đồ vật , trò chơi .Trẻ em nắm vững 
các chữ cái và học đọc và học viết để trẻ tự tin chuẩn bị những kỹ năng cần thiết 
trước khi bước vào lớp 1. 
Làm quen với các chữ cái và học đọc, học viết thông qua các hình ảnh, đồ 
dùng dạy học, đồ chơi qua các trò chơi trí tuệ, thông qua các hoạt động khác 
như: tạo hình, kể chuyện, hoạt động vui chơi, môi trường xung quanh, không 
gian lớp học..để tạo điêu kiện cho trẻ nắm được các chữ cái và học đọc, học viết 
được tốt. Đây là cơ sở quan trọng để trẻ tiếp nhận tri thức khi bước vào trường 
phổ thông. 
2. Cơ sở lý luận: 
 Trong trường mầm non giáo viên giữ vai trò quan trọng là lực lượng nồng 
cốt quyết định chất lượng giáo dục. Là người phát hiện bồi dưỡng cho trẻ, là 
người định hướng cho sự phát triển sau này của trẻ, xây đắp tâm hồn lành mạnh 
của trẻ. 
 Ngay từ nhỏ, trẻ được tiếp xúc với người lớn và sự vật hiện tượng xung 
quanh. Dần dần trẻ bắt đầu có khái niệm về thế giới xung quanh, rồi có nhu cầu 
vốn hiểu biết hơn về tên gọi đặc điểm của các sự vật. Chính vì thế việc dạy trẻ 
làm quen với chữ cái và học đọc học viết đóng vai trò hết sức quan trọng, hình 
thành và phát triển các năng lực trí tuệ như: Cảm giác, tư duy, ngôn ngữ mạch 
lạc và phát triển các khả năng chú ý, ghi nhớ, tưởng tượng. Hơn nữa việc cho trẻ 
làm quen với các chữ cái và học đọc học viết cho trẻ 5 tuổi cũng là một trong 
những mục đích chuẩn bị cơ sở cho trẻ bước vào lớp 1 một cách dễ dàng hơn. 
 Nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trong của bộ môn làm quen chữ cái bản 
thân lại được học tập tiếp thu chuyên đề và được nhà trường phân công trực tiếp 
phụ trách lớp đổi mới 5 tuổi. Tôi càng cố gắng tìm mọi biện pháp đưa chuyên đề 
làm quen chữ cái đến với trẻ một cách nhẹ nhàng có hiệu quả. 
 Song trong quá trình thực hiện bản thân tôi gặp nhiều thuận lợi cùng 
không ít khó khăn. 
3. Cơ sở thực tiễn: 
 Qua nhiều năm thực hiện chuyên đề làm quen văn học chữ viết, bản thân 
tôi nhận thấy có một số trẻ ở lớp tôi rất thích đọc chữ và học đọc, học viết nhưng 
trẻ nhận mặt chữ qua các đồ dùng, tranh ảnh, sách tranhcòn hạn chế. 
 Môi trường cho trẻ hoạt động còn nghèo nàn, sách tranh, truyện thơ, tranh 
chữ tocòn ít. 
 Trẻ hay bắt chước đọc theo quán tính đọc vẹt. 
Nhận thức của trẻ không đồng đều, có trẻ cô chỉ đọc 1,2 lần thì trẻ đã nhớ 
được mặt chữ và phát âm lại đúng chữ, nhưng vẫn còn nhiều cháu phát âm đi 
phát âm lại nhiều lần, thông qua các trò chơi mà trẻ vẫn không nhớ được mặt chữ 
mà chỉ đọc vẹt. 
 Số trẻ không nắm được mặt chữ, phát âm không rõ ràng chiếm tỷ lệ nhiều. 
 Số trẻ chưa mạnh dạng tự tin trong khi đọc viết cũng còn nhiều. 
Còn có một số trẻ phát âm chưa chính xác còn nói lắp nói ngọng như: chữ 
khó (n, s, p, l, x, b). 
 Số trẻ nắm được các chữ cái tiếng việt đạt 80%. 
 Số trẻ nắm được mặt chữ qua các đồ dùng, tranh ảnh qua các trò chơi đạt 
60%. 
 Trẻ phân biệt được các chữ gần giống nhau (p, q, b, d, m, n) đạt 70%. 
 Trẻ biết cách ghép âm đạt 40%. 
 Trẻ tập đọc, tập viết, cách ngồi, cách cầm bút, mở sách đọc đạt 50%. 
 Trẻ nhận biết các kiểu chữ (in hoa, in thường, viết thường, viết hoa) đạt 
70%. 
 Với tình hình trẻ như trên nên khi thực hiện cho trẻ làm quen chữ cái, nắm 
được chữ và học đọc, học viết qua các đồ dùng tranh ảnh, qua các trò chơi ở lớp 
tôi còn gặp nhiều khó khăn. Vì vậy tôi luôn trăn trở, suy nghĩ tìm tòi nghiên cứu 
để có những biện pháp làm thế nào cho trẻ nắm vững các chữ cái và học đọc, học 
viết một cách có hiệu quả để tạo tiền đề cho trẻ tự tin bước vào lớp 1 một cách 
tốt nhất. 
PHẦN II : biÖn PHÁP THỰC HIỆN 
 1: Làm đồ dùng đồ chơi, xây dựng góc " Bé làm quen với chữ cái" 
tạo môi trường cho trẻ hoạt động. 
 Trang trí lớp học cho trẻ 5 tuổi khác hẳn với trang trí ở lớp bé, nhỡ.Trên 
mỗi bức tranh, góc đồ chơi đều có chữ viết để trẻ có thể đọc ghi nhớ mặt chữ và 
tạo điều kiện ban đầu cho trẻ làm quen với chữ viết . 
 Xây dựng kế hoạch tuần, tháng theo chủ đề, chủ điểm đúng với hình thức 
thực tiển của lớp mình. 
 Những đồ dùng đồ chơi sản phẩm; vẽ, nặn, xé dán, cắt dán đều phải viết 
chữ để hàng ngày kích thích trẻ quan sát và tìm các chữ cái liên hệ với các chữ 
cái đã học, khi trẻ nhớ được các chữ cái đó trẻ có thể đọc dòng chữ một cách rõ 
ràng để trẻ làm quen lần sau trẻ sẽ đọc đúng như vậy ( trẻ đọc theo cách riêng 
của mình ). 
 Cô giáo nên xây dựng tạo góc “ thư viện ”,"góc bé làm quen chữ cái" với 
những cuốn truyện tranh sách tranh để trẻ tự đọc,những chữ cái ngộ nghĩnh để 
trẻ vẽ theo các chữ đó ,có những cuốn sách đen trắng để cho trẻ tô màu, các sách 
trò chơi phát triển trí tuệ “ bé vẽ” trò chơi về nét chữ  
 Khi trẻ đọc, viết cô giáo luôn quan sát hướng dẫn cách mở sách rồi đọc 
từng trang một và bắt đầu đọc từ trang đầu tiên và đến kết thúc trang sách. Khi 
cô đọc cho trẻ nghe thì cô hướng sự chú ý của trẻ vào từng bức tranh, một trẻ 1 
cuốn sách giống của cô để trẻ dễ theo dõi. Rèn cho trẻ kỹ năng quan sát . Qua đó 
giúp cho trẻ khả năng ghi nhớ, khả năng hiểu biết của trẻ và sau đó cô giáo cho 
trẻ đọc theo sự hiểu biết của trẻ. Sau khi trẻ đọc cô giáo gợi ý cho trẻ tìm các chữ 
cái đã học trên trang sách,rồi tìm những chữ cái giống nhau dùng bút chì khoanh 
tròn hoặc gạch chân những chữ cái đã học hướng dẫn trẻ đoán biết ý nghĩa nội 
dung qua các dấu hiệu gợi ý của tranh. 
 Cho trẻ làm quen với việc người lớn viết chữ. 
 Hướng dẫn trẻ về tư thế ngồi đúng khi tập tô các chữ cái. 
 Luôn thay đổi các hình thức cho trẻ hoạt động như tham quan, dạo chơi 
tham các con vật nuôi, gọi tên các con vật nuôi, biết được các hiện tượng thiên 
nhiên tham quan trường tiểu học, nhằm tạo môi trường để mở rộng thêm hiểu 
biết cho trẻ, 
 Thông qua việc phát âm đúng các tiếng, các từ nếu chỉ cho trẻ làm quen 
với chữ bằng cách nhận mặt chữ thì trẻ mới cảm nhận ở mức cảm tính (thông 
qua các cơ quan cảm giác, tri giác) mà cần cho trẻ làm quen với các chữ cái ( đặc 
biệt các chữ cái khó) là âm đầu của tiếng , từ giúp cho trẻ phát triển khả năng bắt 
âm một cách dể dàng hơn. 
 Tạo môi trường hoạt động vui chơi cho trẻ thông qua học mà chơi chơi mà 
học đặc biệt là trò chơi học tập đóng một vai trò quan trọng trong việc giáo dục 
trí tuệ và dạy học cho trẻ đối với việc học đọc học viết.Sử dụng trò chơi học tập 
là một hình thức tổ chức dạy học cho trẻ làm quen kĩ năng tập đọc tập viết, cách 
ngồi cách cầm bút, mở sách. Thông qua các trò chơi giúp trẻ tiếp thu, củng cố 
những tri thức và kỹ năng một cách nhẹ nhàng. 
 Ví dụ: Thông qua hình vẽ, đồ dùng,con vật, đồ vật cho trẻ điền thêm chữ 
cái còn thiếu trong từ bằng cách phát âm, gọi tên những đồ dùng, con vật, đồ vật 
đó để trẻ nhận biết những chữ cái vừa học, để trẻ nhận biết vị trí các âm tiết 
trong một tiếng hoặc từ và làm quen với việc tách âm, ghép âm trẻ đã làm quen 
với trò chơi tạo tiền đề khi trẻ lên lớp 1 trẻ sẽ thuận lợi hơn trong việc tách ghép 
âm. 
 Ngoài ra việc tạo môi trường hoạt động phong phú và phù hợp với trẻ như 
chơi xếp hình, xâu hạt, lắp ráp chơi với đất nặngiúp cho sự phát triển các kỉ 
năng sử dụng cho kỹ năng trẻ tập viết sau này đối với trẻ. 
 Tạo môi trường cho trẻ bằng