Sáng kiến kinh nghiệm Khắc sâu kiến thức cho học sinh thông qua bài tập trắc nghiệm

 PHÒNG GD-ĐT MANG THÍT CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 TRƯỜNG TH CHÁNH HỘI A	 Độc lập-Tự do-Hạnh Phúc
TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“KHẮC SÂU KIẾN THỨC CHO HỌC SINH THÔNG QUA BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM”
I. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH.
Thuận lợi:
Tuy môn Tin học chỉ là môn học tự chọn nhưng nhà trường đã tạo điều kiện để học sinh có thể học từ khối 1 đến khối 5, tạo điều kiện sắm sửa máy móc, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học môn Tin học.
Được sự ủng hộ của cấp Lãnh đạo – Phòng Giáo Dục Đào Tạo huyện – UBND – các ban ngành, phụ huynh toàn trường hỗ trợ về cả tinh thần cũng như cơ sở vật chất cho nhà trường.
Giáo viên được đào tạo chuyên ngành về tin học để đáp ứng yêu cầu cho dạy và học môn tin học trong bậc tiểu học.
Vì là môn học trực quan, sinh động, môn học khám phá những lĩnh vực mới nên học sinh rất hứng thú học, nhất là những tiết thực hành.
Đời sống kinh tế gia đình của một số em học sinh ở nhà đã có máy vi tính nên cũng có những thuận lợi nhất định đối với môn học. 
Khó khăn:
Nhà trường đã có một phòng máy vi tính để cho học sinh học nhưng vẫn còn hạn chế về số lượng cũng như chất lượng, mỗi ca thực hành có tới 2 – 3 em ngồi cùng một máy nên các em không có nhiều thời gian để thực hành làm bài tập một cách đầy đủ. Hơn nữa nhiều máy cấu hình máy đã cũ, chất lượng không còn tốt nên hay hỏng, ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng học tập của học sinh.
Môn Tin học mới chỉ là môn học tự chọn trong chương trình bậc Tiểu học nên chương trình và sự phân phối chương trình bước đầu chưa có sự thống nhất và đang hoàn chỉnh. Hơn nữa khi thực hành, các máy móc cũ thường gặp sự cố, trục trặc dẫn đến học sinh thiếu máy, không thực hành được.
Đa số các em học sinh chỉ tiếp xúc với máy tính ở trường là chủ yếu, do đó sự tìm tòi và khám phá máy vi tính với các em còn hạn chế, nên việc học tập của học sinh còn mang tính chậm chạp
II. LÝ DO CHỌN VÀ MÔ TẢ NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Môn Tin học ở bậc Tiểu học bước đầu giúp học sinh làm quen với một số kiến thức ban đầu vầ CNTT như: một số bộ phận của máy tính, một số thuật ngữ thường dùng, rèn luyện một số kĩ năng sử dụng máy tính
Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho người lao động hiện đại như:
+ Góp phần hình thành và phát triển tư duy.
+ Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động xã hội hiện đại.
+ Có thái độ khi sử dụng máy tính và các sản phẩm tin học.
+ Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng CNTT trong học tập.
Tuy nhiên bên cạnh những cái em đã biết, còn một số mặt mà các em chưa đạt được đó chọn trắc nghiệm trong môn Tin học.
Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh là một khâu quan trọng trong quá trình dạy học. Đó là quá trình thu nhập, phân tích và xử lý thông tin về kiến thức, kỹ năng thái độ của học sinh theo mục tiêu của môn học.
Mục đích của việc kiểm tra đánh giá là xác nhận kết quả học tập của học sinh tiểu học ở các môn học nói chung, môn tin học nói riêng và cung cấp những thông tin chính xác về quá trình dạy tin học ở tiểu học cho ban giám hiệu, cho cán bộ quản lý, giáo viên môn tin học để có những điều chỉnh tác động kịp thời tới quá trình dạy học môn tin học nhằm nâng cao chất lượng của học sinh.
Phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh hiện nay mang tính khách quan là phương pháp trắc nghiệm. Đối với bộ môn tin học nói riêng, hình thức kiểm tra trắc nghiệm được thiết kế trên phần mềm Powerpoint sẽ giúp các em vừa có thể kiểm tra kiến thức vừa tạo không khí học tập sôi nổi, tích cực, nâng cao tinh thần đoàn kếtQua quá trình nghiên cứu tôi đã chọn đề tài “Khắc sâu kiến thức cho học sinh thông qua bài tập trắc nghiệm” Nhằm giúp các em có một buổi học thật là lý thú và bổ ích.
Trình độ học sinh ở lớp
Trước khi thực hiện chuyên đề, bản thân đã khảo sát khối lớp thông qua giờ dạy lý thuyết, dạy thực hành, thông qua kiểm tra bài cũ. Khi tổng hợp kết quả thu được:
Mức độ thao tác
Trước khi thực hiện chuyên đề
Số học sinh
Tỉ lệ
Chọn trắc nghiệm đúng (Hoàn thành)
38/ 87
43.7%
Chọn trắc nghiệm sai
(Không hoàn thành)
49 / 87
56.3%
III. NHỮNG GIẢI PHÁP THỰC HIỆN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
- Đánh giá kết quả học tập môn tin học của học sinh là một nhiệm vụ của giáo viên giảng dạy môn tin học mà trong đó học sinh có thể tham gia vào việc đánh giá, có thể xác định mình đạt được kết quả học tập ở mức độ nào. Vì vậy việc lựa chọn phương pháp đánh giá cho phù hợp và khách quan là việc cần thiết mà mỗi giáo viên nên làm.
- Việc kiểm tra đánh giá kết quả học tin học của học sinh phải đảm bảo được tính toàn diện, tức là kiểm tra được hết các nội dung mà các em được học. Phải đảm bảo được tính chính xác, tính lượng hoá cao. Nghĩa là việc kiểm tra đánh giá phải xây dựng được các chỉ số đáng tin cậy, cho phép đánh giá có thể đo được, đếm được, quan sát được, có thể xác định được bằng con số cụ thể.
- Việc ra đề dựa trên cơ sở phát triển năng lực, trí tuệ học sinh ở các mức độ: 
+ Từ đơn giản đến phức tạp: 
+ Nhận biết, ghi nhớ tri thức; 
+ Thông hiểu, lí giải; 
+ Vận dụng; 
+ Phân tích; 
+ Tổng hợp; 
+ Đánh giá, nhận xét.
- Việc đánh giá phải đảm bảo tính khách quan trên hai mặt: Nội dung đánh giá khách quan (không dựa trên màu sắc chủ quan của người ra đề). Phải căn cứ vào chương trình và trình độ của các em học sinh tiểu học. Mặt khác công việc chấm điểm và thu nhập kết quả đánh giá phải khách quan thể hiện ở chổ: Điểm chấm của bài kiểm tra phải chính xác, không bị thiên kiến chủ quan của người chấm làm cho sai lệch.
- Trong số các phương pháp đưa ra để đánh giá kết quả học tập môn tin học của học sinh như phương pháp quan sát, phương pháp vấn đáp, phương pháp kiểm tra tự luận thì phương pháp kiểm tra trắc nghiệm khách quan là có thể đáp ứng được những yêu cầu đặt ra trong việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh. 
 Trắc nghiệm khách quan là cách gọi tên trắc nghiệm dựa vào thuộc tính cơ bản của nó là tính khách quan trong chấm điểm. Trắc nghiệm khách quan được chấm điểm bằng cách đếm số lần mà học sinh lựa chọn được câu trả lời đúng trên tổng số câu hỏi rồi quy về thang điểm 10. Như vậy kết quả chấm điểm của trắc nghiệm khách quan không phụ thuộc vào người đánh giá. Đó chính là tính khách quan trong chấm điểm của phương pháp trắc nghiệm khách quan.
Trắc nghiệm khách quan bao gồm số lượng câu hỏi nhiều. Người ra đề có thể ra nhiều dạng câu hỏi. Có 4 hình thức trắc nghiệm cơ bản được sử dụng:
1/ Một câu hỏi yêu cầu xác định đúng - sai (đối với câu hỏi đúng sai).
Ví dụ: Điền Đ vào ô vuông câu đúng nghĩa hoặc S vào ô vuông câu sai nghĩa.
Máy tính giúp em học làm toán, học vẽ. *
Máy tính giúp em liên lạc với bạn bè. *
Có nhiều loại máy tính khác nhau. *
Em không thể chơi trò chơi trên máy tính. *	
2/ Một câu hỏi yêu cầu lựa chọn phương án trả lời thích hợp. 
Trường hợp chọn phương án đúng 
Ví dụ : Trong phần mềm Paint, để tô màu ta chọn biểu tượng :
A) 	B) 
C) 	D) 
3/ Trắc nghiệm đối chiếu cặp đôi (ghép đôi) : Với hai nhóm đối tượng đã cho, phải ghép nối một đối tượng của nhóm thứ nhất với một đối tượng của nhóm thứ hai thỏa mãn yêu cầu của bài.
Ví dụ: Nối thông tin ở cột A với thông tin ở cột B sao cho phù hợp với nội dung:
Biểu tượng
dùng để gõ chữ vào máy tính. 
Chuột máy tính
Màn hình
là những hình vẽ nhỏ trên màn hình nền của máy tính. tính.
giúp em điều khiển máy tính được nhanh chóng và thuận tiện.
cho biết kết quả hoạt động của máy tính.
Bàn phím
 A B
4/ Hãy yêu cầu học sinh lựa chọn từ ngữ thích hợp để điền vào chỗ còn thiếu (dạng câu hỏi điền khuyết).
Ví dụ: Điền từ thích hợp vào chỗ trống () để được câu hoàn chỉnh.
A) Màn hình máy tính có cấu tạo và hình dạng giống như
B) Người ta coi.là bộ não của máy tính.
C) Kết quả hoạt động của máy tính hiện ra trên
D) Em điều khiển máy tính bằng...
- Câu hỏi phải xác định rõ độ khó (dự đoán được tỷ lệ học sinh trả lời đúng để lựa chọn và sắp xếp thứ tự câu hỏi cho phù hợp với đối tượng học sinh).
	Tính độ khó của câu trả lời bằng cách:
	 Số học sinh làm đúng
	D= 	 x 100%	
	Tổng số học sinh làm bài
	Nếu đạt 70% 	 100%	: câu hỏi dễ.
 	Nếu đạt 30%	 70%	: câu hỏi vừa.
	Nếu dưới 30%	 	: câu hỏi khó.
	 - Cần nắm được độ khó để điều chỉnh câu hỏi cho phù hợp với từng loại đối tượng học sinh.
 - Câu hỏi phải có khả năng phân loại được trình độ của học sinh theo nhóm giỏi - khá - kém.
Với những nhận thức và phương pháp trắc nghiệm khách quan trong đánh giá môn tin học đối với học sinh tiểu học như vậy. Bản thân tôi đã lựa chọn phương pháp trắc nghiệm khách quan áp dụng vào tiết học Ôn tập chương I môn tin học lớp 3. 
TIẾT HỌC MINH HỌA
Tuần: 6	
ÔN TẬP CHƯƠNG I
I. MỤC TIÊU:
 HS nắm vững kiến thức đã được học ở những bài trước. 
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
Giáo viên: Sách giáo khoa, giáo án, phòng máy.
Học sinh: Sách giáo khoa.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Ổn định lớp (1’)
Bài mới
Giới thiệu bài mới (1’)
Bài: Ôn tập chương I - Tiết 11
Phát triển bài (25 – 30’)
Hoạt động 1: Ôn tập những kiến thức đã học (20’)
GV: Yêu cầu học sinh nhắc lại kiến thức đã học:
 Nêu các bộ phận chính của máy tính để bàn. Bộ phận nào quan trọng nhất.
Máy tính hoạt động được là nhờ có bộ phận gì? Bộ phận đó nằm ở đâu?
Kể tên ba dạng thông tin thường gặp. 
Kể tên các hàng phím trên khu vực chính của bàn phím.
Nêu các thao tác sử dụng chuột.
Mạng máy tính là gì? Các máy tính trong mạng có thể trao đổi thông tin với nhau được không?
GV: Nhận xét
Hoạt động 2: Kiểm tra những kiến thức đã học (10’)
GV: Sử dụng các câu hỏi sau đưa vào trò chơi “Chiếc nón kì diệu” 
Câu 1: Bộ phận chính của máy tính để bàn gồm có:
Thân máy tính, chuột
Thân máy tính, bàn phím, chuột
Màn hình, bàn phím, chuột
Màn hình, thân máy tính, bàn phím, chuột.
Câu 2: Bộ phận nào giúp em điều khiển máy tính được nhanh chóng và thuận tiện?
Màn hình
Chuột
Thân máy tính
D. Bàn phím
Câu 3: Máy tính giúp em làm được những gì?
Giúp em làm toán, học vẽ
Giúp em liên lạc với bạn bè
Giúp em chơi trò chơi, nghe nhạc giải trí
Tất cả ý trên đều đúng.
Câu 4: Kết quả hoạt động của máy tính hiện ra ở đâu?
Màn hình
Thân máy tính
Chuột
Bàn phím
Câu 5: Khi xem truyện tranh em nhận được thông tin dạng gì?
Văn bản và âm thanh	C. Văn bản và hình ảnh
Hình ảnh và âm thanh	D. Hình ảnh
Văn bản và hình ảnh
Hình ảnh
Câu 6: Hai phím có gai trên bàn phím có tên là gì?
I, J
F, J
E, J
I, E
Câu 7: Tên của hàng phím dưới đây là gì?
Hàng phím cơ sở
Hàng phím trên
Hàng phím dưới
Hàng phím chứa dấu cách
Câu 8: Khi xem phim hoạt hình em nhận được thông tin dạng gì?
Văn bản và âm thanh	C. Văn bản và hình ảnh
Hình ảnh và âm thanh	D. Hình ảnh
Văn bản và hình ảnh
Hình ảnh 
Câu 9: Các phím Q W E R T Y nằm trên hàng phím nào của bàn phím?
 A. Hàng phím cơ sở
 B. Hàng phím trên
 C. Hàng phím dưới
 D. Hàng phím chứa dấu cách
Câu 10: Nếu thường nhìn gần màn hình, em dễ bị mắc bệnh gì?
Ho
Sổ mũi
Cận thị
Nhức đầu
GV: Điều khiển trò chơi “Chiếc nón kì diệu”
Hình thức tổ chức trò chơi:
Giáo viên: là người điều khiển toàn bộ trò chơi.
- Mỗi câu hỏi là một lượt chơi.
- Nếu ai trả lời sai đáp án thì sẽ bị mất lượt chơi tiếp theo.
- Trả lời đúng thì sẽ được chơi tiếp lượt mới. Chơi cho tới hết các câu hỏi trong trò chơi. Những ai còn lại sau khi trả lời đúng câu hỏi cuối cùng của lượt chơi cuối thì sẽ là những người chiến thắng.
GV: Tuyên dương những HS trả lời đúng tất cả các câu hỏi khi tham gia trò chơi.
Củng cố - dặn dò (3’)
GV: Về nhà ôn lại những kiến thức đã học để chuẩn bị tiết sau kiểm tra chương I. 
GV: Nhận xét tiết học.
Lớp trưởng báo cáo sĩ số
HS khác lắng nghe
HS: Trả lời.
HS khác lắng nghe
Học sinh: là người tham gia trò chơi.
- Học sinh trả lời câu hỏi bằng cách ghi phương án trả lời lên bảng con từ khi trò chơi tính thời gian trong vòng 10 giây. Khi hết thời gian, học sinh sẽ giơ bảng lên cho giáo viên kiểm tra kết quả và đối chiếu với phương án xuất hiện. 
- HS giải thích.
HS: Lắng nghe.
- Giáo viên bám sát các dạng bài tập trong sách giáo khoa nên học sinh nắm vững bài học.
- Giáo viên ghi nhận và nhận xét
Ghi nhận sau tiết học
IV. KẾT QUẢ THU ĐƯỢC TỪ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
- Kiểm tra, khảo sát được số lượng lớn học sinh.
- Kiểm tra kiến thức của học sinh ở cấp độ nhớ, hiểu một cách hữu hiệu.
- Kiểm tra đánh giá được phạm vi kiến thức tương đối lớn, lượng câu hỏi lớn, bao quát khắp nội dung chương trình sẽ làm tăng độ tin cậy của kết quả đánh giá.
- Ngăn ngừa học sinh học tủ.	
- Học sinh hứng thú tham gia vào tiết học, tiết ôn tập. Tạo không khí học tập sôi nổi, tích cực, nâng cao tinh thần đoàn kết Các tiết kiểm tra không còn nặng nề.
Bảng tổng hợp chất lượng môn tin học 
Phân loại học sinh
Trước khi thực hiện đề tài
Sau khi thực hiện đề tài
Nhận xét
Hoàn thành
43.7%
99%
Tăng 55.3%
Không hoàn thành
56.3%
1%
Giảm 55.3%
V. KHẢ NĂNG NHÂN RỘNG
 - Qua sáng kiến kinh nghiệm, nhiều vấn đề bổ ích về chuyên môn, nghiệp vụ được đúc kết thành những bài học quý báu, góp phần nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Sáng kiến kinh nghiệm này có thể nhân rộng qua khối lớp 4, khối lớp 5 và các môn học khác
VI. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
Kết luận
- Nếu giáo viên sử dụng thường xuyên phương pháp này sẽ khuyến khích học sinh học bao quát cả chương trình, tích nhiều kiến thức, tránh học tủ, học lệch. 
- Ngoài ra giáo viên có thể áp dụng hình thức kiểm tra trắc nghiệm vào nhiều thời điểm khác nhau hoặc trong nhiều hoạt động khác nhau như là kiểm tra miệng, kiểm tra kiến thức từng hoạt động, củng cố bài học, mà lại tốn ít thời gian.
- Công việc chấm điểm sẽ nhanh chóng, tính chính xác cao và mang tính công bằng. Không chỉ mình giáo viên chấm điểm mà tự các em cũng chấm được theo đáp án giáo viên đưa ra hoặc chấm chéo theo nhóm	
Đề xuất
- Tăng cường trang thiết bị dạy học: Đủ số lượng trong đó có cả dự phòng để thay thế, đảm bảo chất lượng, hiện đại hoá. Sửa chữa, bổ sung kịp thời những thiết
bị bị hỏng.
Đầu tư thêm trang thiết bị công nghệ thông tin.
Quan tâm hơn đến tâm lý học lứa tuổi, giới tính từ đó có những điều chỉnh phù hợp để nâng cao chất lượng dạy và học.
Giáo viên cần tích cực nghiên cứu, biết khai thác và ứng dụng công nghệ thông tin có hiệu quả hơn trong quá trình giảng dạy.
Bồi dưỡng thêm kiến thức tin học và ngoại ngữ.
 Trên đây là một số kinh nghiệm mà tôi vận dụng trong quá trình giảng dạy thực tế môn tin học trong thời gian giảng dạy ở lớp 3 và nhận thấy đã mang lại kết quả cao. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý đồng nghiệp và của BGH nhà trường, để kinh nghiệm giảng dạy của tôi được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cám ơn.
Nhận xét của tổ chuyên môn Chánh Hội, ngày 19 tháng 04 năm 2016
 Người viết
 Bùi Thanh Sang
Nhận xét của Ban Giám Hiệu