SKKN Một số kinh nghiệm trong chỉ đạo ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG 
CHỈ ĐẠO ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ 
THÔNG TIN VÀO DẠY HỌC GÓP 
PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG 
GIẢNG DẠY 
 Phần đặt vấn đề: 
1. Lí do chọn đề tài: 
Trong thời kì đất nước Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá và hội nhập 
quốc tế, Công nghệ thông tin có một vai trò cực kì quan trọng: Internet và 
Công nghệ thông tin đang góp phần làm thay đổi cuộc sống, “ Mọi người ở 
bất kì lứa tuổi nào, nếu được tiếp cận với Internet và Công nghệ thông tin có 
thể học được cách thích ứng với hoàn cảnh thay đổi “. 
 Trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, CNTT bước đầu đã được ứng dụng 
trong công tác quản lý, một số nơi đã đưa tin học vào giảng dạy, học tập. 
Tuy nhiên, so với nhu cầu thực tiễn hiện nay, việc ứng dụng CNTT trong 
giáo dục ở các trường nước ta còn rất hạn chế. Cần phải ứng dụng CNTT để 
nhanh chóng nâng cao chất lượng, nghiệp vụ giảng dạy, nghiệp vụ quản lý. 
Chúng ta không nên từ chối những gì có sẵn mà lĩnh vực CNTT mang lại, 
chúng ta nên biết cách tận dụng nó, biến nó thành công cụ hiệu quả cho công 
việc của mình,mục đích của mình. 
 Hơn nữa, đối với giáo dục và đào tạo, công nghệ thông tin có tác dụng 
mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung, phương pháp dạy và học. CNTT là phương 
tiện để tiến tới “xã hội học tập”. Mặt khác, giaó dục và đào tạo đóng vai trò 
quan trọng thúc đẩy sự phát triển của CNTT thông qua việc cung cấp nguồn 
nhân lực cho CNTT. Bộ giáo dục và đào tạo cũng yêu cầu “đẩy mạnh ứng 
dụng CNTT trong giáo dục đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học 
theo hướng dẫn học CNTT như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi 
mới phương pháp dạy học ở các môn”. 
 Thực hiện tinh thần chỉ đạo trên của Bộ giáo dục, Sở giáo dục và đào 
tạo, nhận thức được rằng, việc ứng dụng CNTT phục vụ cho việc đổi mới 
phương pháp dạy học là một trong những hướng tích cực nhất, hiệu quả nhất 
trong việc đổi mới phương pháp dạy học và chắc chắn sẽ được sử dụng rộng 
rãi trong nhà trường phổ thông trong một vài năm tới. 
 Trong những năm gần đây, việc ứng dụng CNTT đã rất phổ biến ở Việt 
Nam. Cùng với sự đi lên của xã hội, ngành Giáo dục cũng mạnh dạn đưa 
ứng dụng CNTT vào dạy học. CNTT có tác dụng mạnh mẽ, làm thay đổi nội 
dung và phương pháp dạy học. Mặt khác, ngành Giáo dục và đào tạo đóng 
vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn nhân lực cho CNTT. CNTT là 
phương tiện để giúp chúng ta tiến tới một “ xã hội học tập”. Bởi vậy, trong 
năm học 2008-2009 này, Bộ Giáo dục&đào tạo đã xác định: Phải đẩy mạnh 
ứng dụng CNTT trong trường học để tạo bước đột phá về ứng dụng CNTT 
trong giáo dục và tạo tiền đề phát triển CNTT trong những năm tiếp theo. 
 Năm học 2008-2009 được xác định là “Năm học đẩy mạnh ứng dụng 
CNTT, đổi mới quản lí tài chính và xây dựng trường học thân thiện, học sinh 
tích cực”. Trong năm học này, Phòng Giáo dục- Đào tạo Lệ Thuỷ đã có kế 
hoạch: “ Đẩy mạnh vận dụng Công nghệ thông tin giai đoạn 2008-2010, 
 hưởng ứng Chủ đề năm học của Bộ Giáo dục-Đào tạo”. Bản kế hoạch này 
như luồng gió mới thúc đẩy phong trào ứng dụng Công nghệ thông tin của 
các trường học nói chung và trường Tiểu học số 1 Kiến Giang nói riêng. Nên 
việc đưa ứng dụng CNTT vào trường học là việc làm cần thiết và đúng đắn. 
Trong công tác giảng dạy, CNTT có tác dụng mạnh mẽ, làm thay đổi 
phương pháp dạy và học. Nhờ đó mà học sinh hứng thú học tập hơn, kết quả 
là học sinh tiếp thu bài tốt hơn. 
 Nhưng làm thế nào để chỉ đạo ứng dụng CNTT hiệu quả trong các tiết 
dạy? Đó là vấn đề mà bất cứ một nhà trường nào cũng gặp phải khi có ý 
định đưa CNTT vào giảng dạy. 
Với những lí do trên cùng với ham muốn học hỏi, muốn có cơ hội để 
tích luỹ thêm kinh nghiệm cho bản thân đã thôi thúc tôi chọn vấn đề “Một số 
kinh nghiệm trong chỉ đạo ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học góp 
phần nâng cao chất lượng giảng dạy ” làm sáng kiến kinh nghiệm của 
mình với mong muốn góp phần thiết thực vào việc nâng cao chất luợng dạy 
học ở bậc tiểu học nói chung cũng như ở trường tiểu học số 1 Kiến Giang 
nói riêng. 
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu: 
- Nghiên cứu lí luận của việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học ở 
trường học. 
- Tìm hiểu thực trạng việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học trong 
những năm qua, đặc biệt trong năm học 2008- 2009 ở trường TH số 1 Kiến 
Giang. 
- Hệ thống hoá và đề xuất các biện pháp chỉ đạo ứng dụng công nghệ thông 
tin vào dạy học góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của nhà trường. 
 3. Đối tượng nghiên cứu: 
Biện pháp chỉ đạo công tác biện pháp chỉ đạo ứng dụng công nghệ thông tin 
vào dạy học ở trường TH số 1 Kiến Giang. 
 4. Phạm vi nghiên cứu: 
Do điều kiện thời gian và khuôn khổ của đề tài, tôi chỉ nghiên cứu 
việc chỉ đạo ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học từ năm học 2007 
-2008 cho đến nay. 
 5. Phương pháp nghiên cứu: 
*Phương pháp nghiên cứu lí thuyết: 
- Nghiên cứu các tài liệu, các văn bản của Bộ GD&ĐT,của Sở 
GD&ĐT, của PHòng GD&ĐT, các tạp chí, các tài liệu có liên quan đến 
công nghệ thông tin. 
*Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: 
- Phương pháp quan sát 
 - Phương pháp điều tra 
- Phương pháp Chuyên gia 
- Phương pháp toạ đàm trao đổi. 
 Phần nội dung 
I/ cơ sở lí luận và các vấn đề liên quan: 
 1. Đặc điểm tâm sinh lý của HS tiểu học: 
 Học sinh tiểu học còn nhỏ, nên quá trình nhận thức thường gắn với 
những hình ảnh, hoạt động cụ thể. Bởi vậy các phương tiện trực quan rất cần 
thiết trong quá trình giảng dạy. Đặt biệt là các phương tiện trực quan sinh 
động, rõ nét sẽ thu hút được sự chú ý của học sinh. Trong những tiết học có 
đồ dùng trực quan đẹp, rõ nét học sinh sẽ chú ý đến bài giảng hơn và kết quả 
là học sinh tiếp thu bài tốt hơn, nhớ lâu hơn. Đặc biệt đối với các môn học 
không có nhiều tranh ảnh như môn Toán, mô Âm nhạc,...Với những môn 
học này, việc ứng dụng CNTT lại càng cần thiết. Ngoài bộ đồ dùng dạy và 
học toán chỉ là những con số và các bài toán và những hình vẽ. Thế nhưng, 
những con số, những bài toán và những hình vẽ nếu đưa lên màn hình lớn 
với sự nhấn mạnh bằng cách đổi màu chữ hay gạch chân sẽ có hiệu quả hơn. 
Những nốt nhạc, những dụng cụ đan tộc khi được đưa lên màn hình sẽ có 
sức thuyết phục rất lớn. 
 2. Các yêu cầu cần thiết khi áp dụng công nghệ thông tin vào dạy 
học: 
 Mặc dù công nghệ thông tin chưa được các trường học đón nhận rộng 
rãi, chưa thực sự phổ biến nhưng bước đầu nó đã tạo ra một không khí học 
tập và làm việc khác hẳn cách học và cách giảng dạy truyền thống. Phải 
chăng việc áp dụng công nghệ thông tin ( soạn bài, trình chiếu,..) sẽ giúp 
người thầy đỡ vất vả bởi vì chỉ cần “click” chuột? Thực ra, muốn click 
chuột để tiết dạy thực sự hiệu quả thì người dạy cũng phải chịu bỏ công tìm 
hiểu, làm quen với cách giảng bài mới này. Cụ thể, người thầy cần phải: 
- Có một ít kiến thức về sử dụng máy tính 
- Biết sử dụng phần mềm trình diễn PowerPoint 
- Biết cách truy cập Internet 
 - Có khả năng sử dụng một phần mềm chỉnh sửa ảnh, làm các ảnh 
động, cắt các file âm thanh 
- Biết cách sử dụng projector 
 Thoạt nghe thì có vẻ phức tạp nhưng thực sự muốn ứng dụng CNTT 
vào giảng dạy có bắt buộc phải thực hiện hết những yêu cầu trên? Câu trả lời 
là không. Tuỳ thuộc vào tính chất của mỗi môn học mà các yêu cầu khác 
nhau được đặt ra cho các giáo viên. Tuy nhiên nếu đáp ứng được các nhu 
cầu trên thì thật tuyệt vời. 
 Tại sao lại đặt ra các yêu cầu như trên? Chúng ta thử tưởng tượng xem 
nếu một người không có khái niệm gì về CNTT liệu họ có bật máy tính lên 
và chọn cho mình một chương trình làm việc? Liệu họ có biết được tài liệu 
của mình ở đâu trên máy tính? Cách copy tài liệu từ nơi này sang nơi khác 
hay xoá một tài liệu nào đó khi không còn dùng?... Nghĩa là dù ít hay nhiều 
họ cũng phải sử dụng được chiếc máy tính theo ý muốn của mình. 
 Thứ hai, từ những giáo án được soạn sẵn trên giấy và được trình bày 
lại trên bảng đen, làm thế nào để chúng trở thành các GAĐT được trình bày 
trên màn chiếu? Điều này đòi hỏi người thầy phải biết sử dụng PowerPoint. 
Đây là một phần mềm nằm trong bộ MS Office dùng để tạo các trình diễn đa 
dạng trên máy tính. Nếu chỉ dừng ở mức độ gõ những nội dung cần thiết 
cộng thêm một ít định dạng về màu sắc, font chữ, chúng tôi thiết nghĩ giáo 
viên nào cũng có thể làm được. Tuy nhiên nếu chỉ có thế thì chúng ta chưa 
thực sự thấy được sức mạnh của PowerPoint cũng như chưa phát huy hiệu 
quả của phương pháp giảng dạy mới này. 
Ngoài những nội dung trên, hình ảnh minh họa được đưa vào bài giảng, 
thao tác cơ bản nhất đòi hỏi người thầy phải nắm được là cách thiết lập các 
hiệu ứng để làm cho bài giảng sinh động, mang lại không khí học tập, giảng 
dạy mới mẻ. Các hiệu ứng này là gì? Đó chính là các hoạt ảnh của các đối 
tượng (văn bản, hình ảnh...) được thiết lập có thứ tự.Có thể dòng chữ này 
xuất hiện trước dòng chữ kia hay khi dòng chữ này xuất hiện từ dưới lên, khi 
từ trên rơi xuống...Chẳng hạn, trong giờ học toán, khi tổ chức trò chơi, giáo 
viên cho học sinh đoán kết quả trước, sau đó mới hiển thị kết quả trên màn 
hình, như thế mới tiết kiệm được thời gian chép câu hỏi lên bảng, đồng thời 
tăng khả năng tư duy cuả học sinh. Ngoài ra, đặc điểm này giúp cho giáo 
viên tiết kiệm được thời gian viết nội dung lên bảng, nội dung hiển thị đến 
đâu, giáo viên giảng đến đó, làm cho thời gian giảng bài nhiều hơn, các em 
học sinh hiểu bài sâu hơn. 
Đối với các môn học như Lịch sử, Địa lý, bài giảng thường đi kèm với 
nhiều hình minh họa. Có thể là hình ảnh mô tả một trận chiến, các căn cứ địa 
cách mạng hay hình ảnh các vùng kinh tế, diện tích lãnh thổ của vùng văn 
hóa nào đó... Nếu chỉ trình bày suông, chúng tôi nghĩ cũng chẳng có vấn đề 
gì cả, nhưng tại sao khi chúng ta đã chấp nhận làm GAĐT chúng ta lại 
không làm bài tập phong phú hơn? Hiện tại những hình ảnh minh họa cho 
các nội dung nói trên tương đối nhiều trên Internet. Chúng tôi thiết nghĩ, nếu 
chỉ cần bỏ chút thời gian mà có được những nội dung, hình ảnh cần minh