SKKN Một số biện pháp giúp học sinh khiếm thính Lớp 1B học tốt Phân môn Tập đọc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH 
KHIẾM THÍNH LỚP 1B1 
HỌC TỐT PHÂN MÔN TẬP ĐỌC 
 1 
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH KHIẾM THÍNH LỚP 1B1 
HỌC TỐT PHÂN MÔN TẬP ĐỌC 
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 
Tập đọc là một phân môn có vị trí quan trọng hàng đầu trong chươngtrình Tiếng 
Việt ở Tiểu học. Dạy tốt phân môn Tập đọc không những rèn luyệncho học sinh kĩ 
năng đọc mà còn phát triển cho các em vốn từ ngữ phong phú tạođiều kiện để các 
em học tốt các phân môn khác. Đọc giúp các em lĩnh hội đượcngôn ngữ, dùng 
trong giao tiếp và hoạt động học tập. Nó là điều kiện để cho học sinh có khả năng 
tự học và tinh thần học tập cho cả đời. Phân môn Tập đọc còn trau dồi cho học sinh 
kiến thức tiếng Việt, kiến thức văn học, kiến thức đời sốnggiáo dục tình cảm, thẩm 
mĩ. Tập đọc là môn khởi đầu, đồng thời cũng là công cụ học tập không chỉ trong 
nhà trường mà còn trong cuộc sống nói chung. Qua việcđọc, học sinh chiếm lĩnh 
được tri thức văn hóa của dân tộc, tiếp thu nền văn minhcủa loài người thông qua 
sách vở, biết đánh giá cuộc sống xã hội.Qua hoạt động đọc tình cảm thẩm mĩ của 
các em được nâng cao nên tầm hiểu biết đểnhìn ra thế giới xung quanh và quá trình 
nhận thức của các em có chiều sâu hơn, bên cạnh đó đọc còn giáo dụctình cảm, 
đạo đức cao đẹp cho học sinh. 
Tập đọc là môn học vô cùng quan trọng đối với học sinh như vậy đó. Làm thế 
nào để dạy cho các em học sinh bình thường biết đọc đúng, đọc hay và hiểu nội 
dung mình vừa đọc ngay từ lớp một đã khó, đối với các em học sinh khiếm thính 
còn khó hơn nhiều. Do những khiếm khuyết trên cơ thể mà khả năng ngôn ngữ của 
các em bị hạn chế. Phát âm không tròn tiếng, đọc bằng ngôn ngữ kí hiệu thì hệ 
thống ngôn ngữ kí hiệu chưa được xây dựng đầy đủ. Để đọc được bằng kí hiệu 
ngôn ngữ học sinh phải hiểu được ý nghĩa của từ, câu cần đọc. Thế nhưng với khả 
năng ngôn ngữ rất hạn chế của học sinh khiếm thính lớp Một làm sao các em có 
thể hiểu hết các từ, các câu trong bài tập đọc để mà đọc chính xác bằng kí hiệu 
ngôn ngữ các bài tập đọc lớp Một. Vậy làm thế nào để các em học sinh khiếm 
thính đọc đúng, đọc diễn cảm, hiểu chính xác nội dung các bài tập đọc trong 
chương trình lớp Một là vấn đề mà tất cả những người đang làm công tác giáo dục 
trẻ khiếm thính và các bậc phụ huynh đang rất quan tâm, trăn trở. 
Là một giáo viên dạy học sinh khiếm thính lớp Một nhiều năm, tôi luôn băn 
khoăn với môn tập đọc. Làm thế nào để các em có thể học tốt, làm thế nào phụ 
huynh có thể hỗ trợ tốt cho giáo viên việc chuẩn bị bài ở nhà cho con. Sau nhiều 
năm tìm tòi, nghiên cứu năm học 2011- 2012 tôi mạnh dạn áp dụng “Một số biện 
pháp giúp học sinh khiếm thính lớp 1B học tốt phân môn tập đọc”. 
 2 
II. NỘI DUNG 
1. Cơ sở lý luận. 
1.1. Tập đọc là gì? 
Môn Tập đọc ở trường tiểu học có nhiệm vụ hình thành năng lực hoạt động 
ngôn ngữ cho học sinh. Năng lực này được thể hiện thống nhất trong 4 hoạt động 
tương ứng với chúng là 4 chức năng: nghe, nói, đọc, viết. Như vậy, đọc là một hoạt 
động ngôn ngữ là quá trình chuyển dạng chữ viết sang lời nói có âm thanh và 
thông hiểu chúng. Đọc không chỉ là công việc giải quyết một bộ mã (gồm 2 phần) 
chữ viết và âm thanh nghĩa là nó không phải chỉ là sự đánh vần lên thành tiếng 
theo đúng như kí hiệu chữ viết, mà còn là quá trình nhận thức, để có kĩ năng thông 
hiểu những gì đọc được. Thông qua môn Tập đọc rèn chocác em kĩ năng đọc như: 
Đọc đúng, đọc nhanh, đọc chính xác, rõ ràng, diễn cảmđể học sinh có những hiểu 
biết về kiến thức văn học, ngôn ngữ và ngược lại. 
1.2. Ý nghĩa của việc đọc. 
Phần lớn những tri thức, kinh nghiệm của đời sống những thành tựu văn hoá 
khoa học, tư tưởng, tình cảm của các thế hệ trước và của cả những người đương 
thờiđược ghi lại bằng chữ viết. Nếu không biết đọc thì con người không thể tiếp 
thu được nền văn minh của loài người. Không thể sống một cuộc sống bình 
thường, không thể làm chủ trong xã hội hiện đại. Ngược lại, biết đọc con người có 
thể dễ dàng tiếp thu nền văn minh của nhân loại. Vì thế, đọc để có những hiểu biết, 
có khả năng chế ngự một phương tiện văn học cơ bản giúp cho họ giao tiếp với thế 
giới bên trong của người khác, đặc biệt khi đọc bài (Tập đọc, học thuộc lòng), con 
người không chỉ thức tỉnh về nhận thức, mà còn rung động tình cảm nảy nở những 
ước mơ cao đẹp. Đọc khơi dậy tiềm lực hành động, sức sáng tạo, cũng như được 
bồi dưỡng tâm hồn. Không biết đọc, con người sẽ không có điều kiện tiếp cận 
những kiến thức giáo dục mà xã hội dành cho họ. Họ chỉ hình thành một nhân cách 
toàn diện khi họ có thể biết đọc để tự cập nhật những thông tin, những tiến bộ về 
văn hóa, khoa học ngày càng phát triển trên thế giới. Đặc biệt trong thời buổi bùng 
nổ thông tin, biết đọc ngày càng quan trọng vì nó sẽ giúp con người ta sử dụng các 
nguồn thông tin. Đọc chính là học nữa, học mãi đọc để tự học, học cả đời. Chính vì 
vậy Tập đọc là một phân môn có ý nghĩa to lớn ở tiểu học. Nó trở thành một đòi 
hỏi cơ bản, đầu tiên đối với mỗi người đi học. Đầu tiên trẻ phải học đọc sau đó đọc 
để học. Đọc giúp trẻ chiếm lĩnh được ngôn ngữ trong giao tiếp và học tập nó cũng 
là một công cụ để học các môn học khác nó tạo ra hứng thú và động cơ học tập. 
Đồng thời nó tạo điều kiện để học sinh có khả năng tự học. Tập đọc là khả năng 
không thể thiếu của con người trong thời đại văn minh. Biết đọc sẽ giúp các em 
 3 
hiểu biết nhiều hơn, hướng các em tới cái thiện, cái đẹp, dạy cho học sinh biết cách 
suy nghĩ lôgic, tư duy có hình ảnh. Như vậy, việc dạy đọc có một ý nghĩa vô cùng 
quan trọng. Vì nó bao gồm nhiệm vụ giáo dưỡng, giáo dục và phát triển con người. 
1.3. Thế nào là trẻ khiếm thính hay trẻ khuyết tật thính giác. 
Trẻ khuyết tật thính giác là trẻ bị phá hủy cơ quan thính giác ở mức độ này hay 
mức độ khác. Do cơ quan thính giác bị phá hủy nên trẻ không tri giác được bằng 
thế giới âm thanh nên không nghe được tiếng nói. Vì thế không hình thành được 
tiếng nói dẫn đến câm. Như vậy điếc là nguyên nhân còn câm là hậu quả. 
1.4. Ảnh hưởng của sự phá hủy cơ quan phân tích thính giác đến hoạt động 
của trẻ: 
Thính giác là một cơ quan vô cùng quan trọng đối với một con người. Chức 
năng của thính giác vô cùng phong phú.. 
Thính giác giúp ta tri thức được thế giới xung quanh, hết sức cần thiết cho hoạt 
động thực tiễn của con người và để phát triển hài hòa về tâm lý và tình cảm. 
Trẻ bị mất khả năng tiếp nhận thế giới âm thanh phải sống trong môi trường yên 
lặng “yên lặng tuyệt đối” dẫn đến rối loạn các chức năng tâm lý, trẻ trở nên cục 
cằn, thô lỗ, thiếu tự tin và lúc nào cũng cảm thấy thiếu an toàn khi tiếp xúc với 
cộng đồng. 
Nói đến chức năng của thính giác, chúng ta chú ý đến đặc điểm nhu cầu nghe và 
nói của những trẻ có khó khăn về nghe. 
Thực tiễn cho ta thấy những trẻ không nghe được không nói được nhu cầu nghe 
và nói của những trẻ này càng lớn. 
Trẻ bị khiếm khuyết trong các chức năng tâm lý vì sự rối loạn chức năng thính 
giác làm cho trẻ trở nên nhút nhát, sợ sệt, thiếu tự tin, thiếu những cảm xúc tinh tế 
 đó là những vấn đề đặt ra cho chúng ta trong kế hoạch giáo dục cần phải đề cập 
đến. Làm như thế nào để trẻ điếc có thể giao tiếp với thế giới. 
1.5. Cơ sở tâm lý học của việc dạy học cho trẻ khiếm thính. 
Tất cả những trẻ em bình thường khi đến trường các em đều có vốn ngôn ngữ 
nhất định (ngôn ngữ tiền học đường). Nhưng đối với trẻ khiếm thính thì hầu như là 
không có. Ngôn ngữ của các em là những cử chỉ, hành động tự nhiên nhằm truyền 
tải những nhu cầu, mong muốn của mình với mọi người xung quanh. Tuy nhiên, 
những cử chỉ đó cũng chỉ giúp mọi người hiểu được những nhu cầu đơn giản. Dạy 
học cho trẻ khiếm thính là dần trao cho các em công cụ giao tiếp quan trọng nhất 
với mọi người xung quanh. 
 4 
Về tri giác: Ở học sinh khiếm thính, thị giác có xu thế đảm nhận những chức 
năng thay thế cho thính giác. Khả năng quan sát sự vật, hiện tượng khá nhanh 
nhạy, chính xác và thường rất phát triển. Khi quan sát học sinh khiếm thính thường 
chú ý và nắm bắt được điểm nổi bật của hiện tượng, sự vật, nhưng không theo một 
trình tự nhất định và gặp khó khăn khi phải tìm ra một điểm chung giữa chúng. 
Học sinh khiếm thính khó có thể hiểu và nhận thức được sự vật, hiện tượng cho dù 
đơn giản, cụ thể nếu các em không nhìn thấy tận mắt. Khả năng “học bằng mắt” là 
một đặc điểm cơ bản giáo viên cần chú ý. 
Về trí nhớ: Khả năng nhớ của học sinh khiếm thính phụ thuộc vào các đặc điểm 
và cách thức thực hiện nhiệm vụ. Trẻ nhớ tốt những thông tin khi đã hiểu rõ bản 
chất của thông tin và thông tin đó có ý nghĩa với mình. Trẻ có thế mạnh về trí nhớ 
hình ảnh, hành động. Trẻ thường lấy cử chỉ tự nhiên và kí hiệu ngôn ngữ làm điểm 
tựa để nhớ. 
Về tư duy: Ngôn ngữ của trẻ khiếm thính chậm phát triển làm ảnh hưởng đến tư 
duy. Phần lớn trẻ khiếm thính có chiều hướng thiên về tư duy trực quan hành động 
và tư duy trực quan hình tượng. Các em ít gặp khó khăn khi so sánh, phân tích sự 
vật, hiện tượng, nhưng lại gặp khó khăn nhiều khi tổng hợp, khái quát hóa, trừu 
tượng. 
1.6.Học tập đọc đối với học sinh khiếm thính lớp 1B: 
Như đã trình bày ở trên, chúng ta thấy được rằng thực tế học sinh khiếm thính có 
vốn ngôn ngữ tiếng Việt vô cùng hạn chế. Các em học tiếng việt như học một thứ 
ngoại ngữ mà học ngoại ngữ trong thế giới im lặng. Ngôn ngữ được coi như tiếng 
mẹ đẻ của các em chính là ngôn ngữ kí hiệu. Chính vì lẽ đó mà ngay từ những năm 
đầu thành lập Trung tâm Nuôi dạy Trẻ khuyết tật Đồng Nai đã lựa chọn hình thức 
giao tiếp tổng hợp là hình thức để giao tiếp và để dạy cho học sinh khiếm thính. 
Giao tiếp tổng hợp là kết hợp giữa ngôn ngữ nói và ngôn ngữ kí hiệu. Sử dụng hình 
thức giao tiếp này có nhiều thuận lợi cho các em nhưng chúng ta cũng gặp không ít 
những khó khăn với cha mẹ và mọi người xung quanh. Đa số các bậc phụ huynh 
đều không hiểu và ít tìm hiểu về ngôn ngữ kí hiệu. Đây chính là rào cản lớn nhất 
trong các mối quan hệ giữa trẻ với gia đình cũng như cộng đồn