Sáng kiến kinh nghiệm Tăng cường kiểm tra nội bộ để đẩy mạnh các hoạt động trong nhà trường

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
Tên đề tài: 
TĂNG CƯỜNG KIỂM TRA NỘI BỘ 
ĐỂ ĐẨY MẠNH CÁC HOẠT ĐỘNG 
TRONG NHÀ TRƯỜNG 
Người thực hiện : Đỗ Quang Hợp. 
Trường: Hiệu trưởng trường tiểu học Cát Linh - Đống Đa - Hà Nội 
Hà Nội 2003 - 2004 
I - Lí do chọn đề tài : 
 Năm học 1998-1999, tôi được UBND Quận Đống Đa điều động về công tác 
tại trường tiểu học Cát Linh . Dù đã có một số năm làm quản lí , song nhận nhiệm 
quản lí một trường có các đồng chí Phó Hiệu trưởng dày dạn kinh nghiệm , đội ngũ 
giáo viên rất quen với nếp quản lí của Ban giám hiệu cũ mà tôi chưa hiểu biết gì họ 
. Làm thế nào để nhanh chóng nắm bắt được tình hình nhà trường , phát huy những 
tiềm năng sẵn có của trường và hướng Cát linh đi theo con đường của các trường 
Tiên Tiến Xuất sắc của Thành phố . Vận dụng những lí luận được trang bị khi theo 
học các khoá Bồi dưỡng Quản lí giáo dục , tranh thủ sự góp ý của các anh chị có 
kinh nghiệm quản lí kết hợp với kinh nghiệm bản thân , tôi đã chọn " Tăng cường 
kiểm tra nội bộ " để đẩy mạnh các hoạt động trong nhà trường . 
II - Cơ sở lí luận và thực tiễn để giải quyết đề tài . 
1- Cơ sở lí luận : 
 Kiểm tra là biện pháp của quản lý, chức năng của quản lý. Kiểm tra phương 
thức thu nhận thông tin. Đó là một hệ thống quan sát và so sánh xem lao động sư 
phạm thực tế có phù hợp với kế hoạch, tiêu chuẩn quy tắc đã dự kiến trước hay 
không. Vạch rõ kết quả tác động của chủ thể đến khách thể, vạch rõ những lệch lạc 
phạm phải. Kiểm tra có tầm quan trọng đối với hoạt động dạy và học cũng như tất 
cả các mặt hoạt động của nhà trường. Không kiểm tra nhà trường sẽ suy thoái. 
 Qua kiểm tra giáo viên sẽ có trách nhiệm hơn trong công việc được giao. Qua 
kiểm tra sẽ đánh giá đúng từng giáo viên, khen giáo viên có thành tích, tìm hiểu 
những nguyên nhân của sự tồn tại, hướng dẫn một số biện pháp giúp giáo viên 
hoàn thành tốt công việc được giao . 
 2 - Cơ sở thực tiễn : 
 Qua tìm tìm hiểu kết quả các hoạt động của trường tiểu học Cát Linh trong 
nhiều năm qua , tôi thấy : 
 Trường có một số mặt mạnh : 
 + Trường liên tục là trường tiên tiến cấp Quận . Trường TTXS về TD-TT 
cấp Thành phố . 
 + Công đoàn vững mạnh - Luôn là chỗ dựa vững chắc để nhà trường triển 
khai nhiệm vụ năm học . 
 + Công tác Đoàn - Đội tiên tiến cấp Quận . 
 + Trường có nền nếp : Chuyên môn và tổ chức các hoạt động giáo dục . 
 Một số mặt chưa mạnh cần quan tâm : 
 + Giáo viên trẻ ít ,trình độ chuyên môn không đồng đều , tỉ lệ giáo viên đạt 
trên chuẩn còn thấp . 
 + Đổi mới được phương pháp giảng dạy chưa được đẩy mạnh . 
 + Cơ sở vật chất phục vụ đổi mới phương pháp giảng dạy còn nghèo nàn . 
..... 
 Để giải quyết các mặt chưa mạnh đó tôi chọn phương án kiểm tra 
III - Quá trình triển khai thực hiện đề tài : 
 A- Tăng cường Kiểm tra để từng bước nâng cao chất lượng Dạy và Học : 
 + Để thực hiện tốt mục tiêu đào tạo và giáo dục tiểu học phải đảm bảo cho 
học sinh nắm vững kỹ năng đọc, viết, tính toán, có hiều biết cần thiết về thiên 
nhiên, xã hội, con người. 
 + Hoạt động dạy và học là nhiệm vụ trung tâm của nhà trường. Trẻ em được 
trở thành con người nhờ có giáo dục, nếu không được học và dạy bảo con người sẽ 
sống hoang dã , mọi hoạt động đều mang tính bản năng. Trong phạm trù giáo dục 
thì giáo dục trí tuệ là khâu quan trọng nhất. Nó bao gồm việc tiếp thu tri thức và 
hình thành thế giới quan khoa học, phát triển các năng lực nhận thức sáng tạo. 
Trong nhà trường hoạt động dạy và học là con đường quan trọng nhất để giáo dục 
trí tuệ. 
 + Hoạt động dạy và học tô đậm chức năng xã hội của nhà trường đặc trưng 
cho nhiệm vụ của nhà trường và là hoạt động trung tâm, là cơ cở khoa học của các 
hoạt động giáo dục khác.Nhiệm vụ của hoạt động dạy và học là làm cho học sinh 
nắm vứng tri thức khoa học một cách cơ bản, có những ký năng, ký xảo trong học 
tập, lao động, trong cuộc sống. Phát triển trí tuệ học sinh trong quá trình nắm tri 
thức trước hết là phải phát triển tư duy, độc lập sáng tạo, hình thành năng lực nhận 
thức và hành động của học sinh. Thấy được tầm quan trọng dạy và học, tôi tự nhận 
thấy mình cần kết hợp với Hiệu phó phụ trách chuyên môn tổ chức quản lý tốt hoạt 
động dạy và học. 
 Các biện pháp kiểm tra : 
 1- Kiểm tra việc thực hiện chương trình nhằm giúp giáo viên : 
 Thực hiện đúng , đủ Chương trình của từng môn học, ở từng khối lớp . 
 Đảm bảo truyền thụ đủ, đúng nội dung kiến thức, kĩ năng cơ bản của từng 
môn học ở từng khối lớp của từng dạng bài . 
 Có hình thức tổ chức dạy học phù hợp cho từng môn học của từng khối lớp . 
 Giúp giáo viên nắm vững chương trình của từng môn họ của từng khối lớp mà 
mình phụ trách . 
 Để giáo viên thực hiện tốt chương trình Tôi cùng Ban giám hiệu đã : 
 - Phổ biến đầu năm những biến đổi hoặc những vấn đề mới về chương trình . 
 - Giúp giáo viên lập kế hoạch thực hiện chương trình thông qua tổ nhóm 
chuyên môn . 
 - Có kế hoạch kiểm tra việc thực hiện chương trình ở các môn học: 
 + Kế hoạch giảng dạy : 1 tháng 2 lần, trước buổi sinh hoạt chuyên môn, BGH 
kiểm tra việc lên kế hoạch giảng dạy của Khối trưởng có đúng với kế hoạch giảng 
dạy do Bộ GD-ĐT quy định và chỉ đạo của Phòng GD-ĐT không , sau đó mới cho 
phổ biến ở tổ . 
 + Chương trình khối, chương trình cá nhân : Tiết 1 hoặc tiết 3 hàng ngày, Giám 
hiệu trực phải kiểm tra việc thực hiện chương trình , thời khoá biểu của giáo viên 
bằng hình thức : Quan sát bảng và hoạt động của Giáo viên , học sinh trên lớp . 
 + Dự các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn : Phân công để trong 1 tháng , sinh hoạt 
của 1 tổ chuyên môn có 1 giám hiệu vào dự , cùng xây dựng và giải quyết những 
vấn đề còn mắc trong chuyên môn của Khối . 
 + Dự giờ thăm lớp : Để chọn giáo viên dạy giỏi các cấp , để kiểm tra việc triển 
khai chuyên đề, để Thanh tra theo định kì và bồi dưỡng nâng cao khả năng, nghệ 
thuật giảng dạy cho giáo viên dưới 2 hình thức : Báo trước và đột xuất . 
 2 - Kiểm tra việc soạn bài và chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên nhằm giúp 
giáo viên : 
 - Thống nhất cách soạn của từng môn học ở từng khối lớp theo : 5 nhiệm vụ 
của giờ lên lớp. Các dạng bài soạn giờ ôn tập, kiểm tra, thực hành ( soạn mới hay 
bổ sung ) . Yêu cầu về giáo án của giáo viên mới ra trường, của giáo viên giỏi, của 
giáo viên cần cố gắng . Chọn câu hỏi phát vấn . Xác định kiến thức trọng tâm của 
bài cần khắc sâu . Rèn kỹ năng gì? Và đồ dùng dạy học phải chuẩn bị . 
 Để quản lý tốt việc soạn bài và chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên , BGH đã 
chọn các hình thức kiểm tra : 
- Kiểm tra đột xuất . 
- Kiểm tra trước giờ lên lớp . 
 - Kiểm tra sau dự giờ. 
- Kiểm tra định kỳ cùng khối trưởng chuyên môn 
- Kiểm tra chéo trong buổi sinh hoạt chuyên môn 
- Kiểm tra việc chuẩn bị giờ lên lớp 
- Đồ dùng trực quan cho giờ dạy 
- Trang thiết bị cho giờ dạy 
 - Giờ học ngoài trời ( Địa điểm học, kế hoạch quản lý học sinh ) . 
 Mọi mặt của quá trình dạy học được phản ánh trong giờ lên lớp. 
 Từ 1 giờ lên lớp chúng tôiphát hiện ra nhiều mối liên hệ đến vấn đề học tập 
của học sinh. Kinh nghiệm dạy và học và tình hình quản lý các bộ phận phục vụ 
trong trường . ( Thư viện , phòng ĐDDH ) . 
 Qua kiểm tra giờ lên lớp của giáo viên BGH nắm được khả năng tổ chức điều 
khiển học sinh học tập , truyền thụ kiến thức , phương pháp dạy và học phù với 
từng đối tượng của lớp , việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học . việc rèn kỹ 
năng và hướng dẫn học sinh phương pháp học tập từng bộ môn, cách học ở nhà, 
cách học ở lớp của từng giáo viên . 
 BGH đã vận dụng nhiều hình thức dự giờ khác nhau : 
 + Dự giờ các giáo viên khác nhau để kiểm tra chất lượng giảng dạy, học tập 
của từng giáo viên trong lớp cụ thể. 
 + Dự giờ các giáo viên cùng 1 bộ môn ở các lớp khác nhau để so sánh trình độ 
của họ, rút ra ưu nhược điểm chính của mỗi người, phát hiện ra những vấn đề cần 
điều chỉnh trong phương pháp dạy và học môn đó. 
 + Dự giờ theo chuyên đề nắm chắc trình độ của 1 giáo viên hay 1 lớp học sinh 
nhằm rút kinh nghiệm về 1 nội dung cần tập trung giải quyết. 
 BGH đã thống nhất những việc cần làm khi dự giờ được tiến hành theo 1 quy 
trình : Chuẩn bị - Dự giờ-phân tích trao đổi - Đánh giá- kiến nghị . 
 + Chuẩn bị : Lập kế hoạch dự giờ, xác định vị trí của bài học trong chương 
trình, mục đích của bài giảng và dự kiến hoạt động của thầy và trò. Dự kiến nội 
dung cần quan sát và ước định những tiêu chuẩn đánh giá giờ dự. 
 + Dự giờ : Quan sát diễn biến thực tế của bài lên lớp, thu thập thông tin phục 
vụ cho mục đích dự giờ. 
 Quá trình quan sát này thực hiện theo tiến trình các tình huống dạy và học , 
theo các tuyến Thày-Trò-Thiết bị dạy học và phản ánh các sự kiện chính của quá 
trình lên lớp cùng những nhận xét tức thơì về các sự kiện đó 
 + Phân tích-trao đổi : Chế biến những thông tin có được từ giai đoạn dự giờ 
trên cơ sở trình độ tư duy sư phạm của từng thành viên trong BGH. Phân tích giờ 
học không đơn giản là sắp xếp lại các nhận xét vụn vặt về giờ học mà phải khái 
quát hoá sư phạm nâng những nhận xét này thành nhận định tổng quát hơn và nêu 
lên những lý lẽ của những nhận định đó bằng cách xác định tất cả các mối liên hệ 
của những hiện tượng quan sát được với các căn cứ khoa học của tâm lý học và 
giáo dục học. 
 Công tác tổ chức giờ học xem việc chuẩn bị nề nếp lớp, không khí sư phạm, 
phân phối thời gian 
 Nội dung của giờ học: 
 Tính khoa học, tính giáo dục, trọng tâm của bài học 
 Phương pháp dạy học : 
 Có phù hợp giữa giữa nội dung dạy học và phương pháp dạy học, việc phát huy 
tính tích cực độc lập sáng tạo cho học sinh 
 + Đánh giá kết quả giờ học ( mức độ đạt so với mục đích bài giảng ) và chỉ ra 
đặc điểm lao động của người dạy tổ chức hướng dẫn hoạt động học tập của học 
sinh . Trình độ kiến thức khả năng giảng dạy, tinh thần trách nhiệm cũng như lao 
động học tập của học sinh ( kiến thức và kỹ năng, năng lực nhận thức, thái độ học 
tập) 
 Trong mỗi năm giáo viên phải kiểm tra toàn diện hoặc kiểm tra theo chuyên đề 
ít nhất 1 lần. Đối v