Sáng kiến kinh nghiệm Những kinh nghiệm giúp học sinh lớp 5 làm văn

PHÂN THỨ HAI : NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .

1. Thực trạng .

1.1 Những vấn đề về cơ sở lí luận .

 Học sinh Tiểu học có một đặc điểm khác biệt với học sinh các bậc học khác. Các em đến trường đều chưa biết đọc, biết viết, khả năng giao tiếp còn hạn chế, khối lượng kiến thức cần nắm lại nằm trong sách giáo khoa. Để nắm được khối lượng kiến thức đó đòi hỏi các em phải có một vốn tiếng Việt nhất định. Vì vậy ngay từ những buổi đầu tiên yêu cầu các em phải tích luỹ ngay một vốn kiến thức tiếng Việt cốt yếu. Việc cung cấp những kiến thức cơ bản cho học sinh Tiểu học ở giai đoạn đầu là hết sức cần thiết. Đó sẽ là công cụ để học sinh học các môn khác.

 Thông qua việc dạy môn Tập làm văn giúp các em có kỹ năng viết câu, viết đoạn văn, bài văn, cách dùng từ, sử dụng phép nối câu, nối đoạn, ngoài ra còn thấy được sự phong phú của tiếng Việt.

 Mặt khác, khi nghiên cứu về đặc điểm nhận thức của học sinh Tiểu học. Tư duy có quan hệ chặt chẽ với ngôn ngữ, tư duy không thể tồn tại ngoài ngôn ngữ và ngược lại ngôn ngữ không thể tồn tại nếu không thể dựa vào tư duy. Để phát triển tư duy cho học sinh thì việc phát triển ngôn ngữ là không thể thiếu. Hơn nữa mọi tri thức đều được diễn bằng ngôn ngữ. Từ mối quan hệ chặt chẽ và mật thiết đó mà giáo viên cần phải chú ý đến việc dạy Tập làm văn cho học sinh. Đặc biệt dạy Tập làm văn cho học sinh còn nhiều khó khăn vì đây là một phân môn khó đòi hỏi phải có khả năng quan sát tốt, có vốn từ phong phú, khả năng tưởng tượng, diễn đạt và đặc biệt đó là biết sử dụng các phép liên kết câu, đoạn, biết sử dụng phép nhân hoá, so sánh trong làm bài. để khắc phục những khó khăn khi dạy cần phải bảo đảm những nguyên tắc về sự thống nhất giữa nội dung và hình thức.

 Qua nghiên cứu về cơ sở khoa học của việc dạy học Tập làm văn, chúng ta thấy rằng để đạt hiêụ quả, giáo viên cần phải tổ chức các hoạt động học tập qua giao tiếp, tận dụng những kinh nghiệm sử dụng tiếng Việt của học sinh, vận dụng quan điểm tích hợp trong dạy học ( vừa cung cấp kiến thức, vừa hình thành những kỹ

năng ) dựa trên cơ sở đặc điểm nhận thức và cơ sở ngôn ngữ học của học sinh Tiểu học.

1.2 Thực trạng .

 Qua nhiều năm giảng dạy trên lớp, tôi luôn được phân công dạy học sinh lớp 5. Các em học sinh đã được học làm quen với cách viết đoạn văn từ lớp hai. Lên lớp năm trong phân môn Tập làm văn, Luyện từ và câu , các em lại được tiếp cận với nhiều bài tập viết đoạn văn. Trong chương trình sách giáo khoa mới, môn Tập làm văn được đan xen các dạng bài khác nhau: tả cảnh, làm báo cáo thống kê, viết biên bản, thuyết trình, văn đơn từ, tả người.Trong các tiết dạy Tập làm văn tôi thấy một số tồn tại sau .

 Đối với giáo viên .

 Dạy phân môn Tập làm văn là giúp các em nắm đựơc cách viết một đoạn văn ngắn, biết làm một bài văn, để tạo lập được những đoạn văn hay, biểu cảm, có sức thuyết phục. nhiệm vụ của giáo viên Tiểu học nói chung và giáo viên lớp 5 nói riêng là phải phát huy năng lực tư duy, năng lực sử dụng ngôn ngữ của các em, giúp các em biết tích luỹ vốn kiến thức, biết huy động vốn kiến thức, biết đặt ra những vấn đề và giải quyết các vấn đề ấy. Thế nhưng ngay từ buổi đầu dạy các em viết đoạn văn, một số ít giáo viên chưa hướng dẫn kỹ về cách viết đoạn văn cho các em. Có những giáo viên cũng chưa hiểu đúng về đoạn văn.

 Ví dụ : Có những giáo viên cho rằng: “ Đoạn văn được dùng với ý nghĩa chỉ sự phân đoạn nội dung, phân đoạn ý của văn bản. Theo quan điểm này, mỗi đoạn văn phải có sự hoàn chỉnh nhất định nào đó về mặt ý, mặt nội dung. Không có sự hoàn chỉnh đó thì không thể coi đó là đoạn văn. ’’ Có giáo viên thì hiểu một cách khác “ Đoạn văn là sự phân đoạn hoàn toàn mang tính hình thức, muốn có một đoạn văn, ta phải chấm xuống dòng, mỗi chố chấm xuống dòng cho ta một đoạn văn ”. Nếu quan niệm đoạn văn như vậy, có nghĩa là bất chấp nội dung như thế nào, khi cần thiết, cứ chấm xuống dòng là cho ta có một đoạn văn.

 Như vậy, phải chăng đoạn văn được xây dựng một cách tuỳ tiện, không dựa vào cơ sở ngữ nghĩa nào. Chính cách hiểu như vậy dẫn đến khi hướng dẫn học sinh làm bài tập viết đoạn văn, học sinh sẽ hiểu sai lệch về đoạn văn. Môn Tiếng Việt là một môn rất trìu tựợng, tích hợp nhiều kiến thức thuộc nhiều lĩnh vực tếng Việt, đòi hỏi người giáo viên phải nắm bắt được toàn bộ kiến thức cơ bản về tiếng Việt, phải có một vốn từ phong phú. Trong khi đó một số lượng nhỏ giáo viên ra trường lâu năm chưa được đào tạo căn bản, còn một số giáo viên trẻ được tiếp cận với nền giáo dục hiện đại song vốn kinh nghiệm lại ít oi nên việc giảng dạy còn gặp rất nhiều khó khăn.