SKKN Phương pháp dạy học Phần Âm môn Tiếng Việt Lớp 1 - Công nghệ giáo dục

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC PHẦN ÂM 
MÔN TIÊNG VIỆT LỚP 1 - CÔNG NGHỆ 
GIÁO DỤC 
 A. ĐẶT VẤN ĐỀ 
 Theo đánh giá của Bộ GD-ĐT, việc học tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo 
dục không chỉ giúp HS nắm chắc tri thức cơ bản về tiếng Việt và hình thành 
đồng thời các kĩ năng nghe - nói - đọc - viết một cách vững chắc mà HS luôn 
được tham gia các hoạt động học tập một cách chủ động, tự tin; thông qua 
việc làm, các thao tác học, các em tự tìm ra và chiếm lĩnh tri thức, được phát 
huy khả năng tư duy và năng lực tối ưu của mình. Đồng thời quá trình dạy 
học theo phương pháp Công nghệ giáo dục không chỉ giúp GV nâng cao 
trình độ và năng lực nghiệp vụ sư phạm mà cách tổ chức dạy học theo quy 
trình công nghệ giúp GV đổi mới phương pháp một cách triệt để. 
 Một điểm khác với phương pháp dạy trước đây, khi áp dụng phương pháp 
dạy học Tiếng Việt lớp 1- CGD, Giáo viên không phải cầm tay học sinh tập 
viết, mà mỗi học sinh tự tư duy bài giảng. Quy trình dạy của giáo viên sẽ 
được tiến hành theo bốn bước đó là: nhận diện ngữ âm, tập viết, đọc và luật 
chính tả. 
 Chương trình đã phát huy được khả năng tư duy của học sinh, giúp học 
sinh nắm chắc được cấu tạo ngữ âm của tiếng nên đều đọc được và đọc tốt. 
Qua thời gian nghỉ hè học sinh không quên chữ. Học sinh có thể nắm chắc 
luật chính tả và kĩ năng nghe để viết chính tả tốt. 
 Từ những lí do trên nên chúng tôi xây dựng chuyên đề “Phương pháp dạy 
học phần âm môn Tiếng Việt lớp 1- CGD ”. 
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
 Để thực hiện tốt môn Tiếng Việt lớp 1- CGD người giáo viên cần phải 
nghiên cứu kĩ mục đích, yêu cầu, nội dung và phương pháp dạy học của 
chương trình Tiếng Việt công nghệ giáo dục lớp 1 cũng như mục đích yêu 
cầu , nội dung, phương pháp dạy học phần âm của từng bài dạy, Đặc biệt là 
thực hiện đúng theo quy trình của thiết kế Tiếng Việt lớp 1- CGD. 
I. Những vấn đề chung 
1. Mục tiêu chương trình Tiếng Việt lớp 1- CGD 
 Học xong chương trình Tiếng Việt lớp 1-CGD học sinh đạt được các mục 
đích sau: 
 1. 1. Các em đọc thông, viết thạo, không tái mù. 
 1.2. Các em nắm chắc luật chính tả. 
 1.3. Các em nắm chắc hệ thống cấu trúc ngữ âm Tiếng Việt. 
2. Đối tượng chương trình Tiếng Việt lớp 1- CGD 
 Đối tượng của môn Tiếng Việt lớp1- CGD chính là cấu trúc ngữ âm của 
tiếng Việt bao gồm : - Tiếng 
- Âm và chữ 
- Vần 
3.Nội dung chương trình chương trình Tiếng Việt lớp 1- CGD ( gồm 4 
bài) 
 3.1. Bài 1: Tiếng 
 3.2. Bài 2: Âm 
 3.3. Bài 3: Vần 
 3.4.Bài 4: Nguyên âm đôi 
4. Phương pháp dạy chương trình Tiếng Việt lớp 1- CGD 
 4.1. Phương pháp mẫu: 
 -Lập mẫu, sử dụng mẫu. 
 -Làm mẫu tổ chức học sinh làm theo mẫu đã có. 
 4.2. Phương pháp làm việc: 
 - Tổ chức việc học của trẻ em thông qua những việc làm cụ thể và 
những thao tác chuẩn xác do các em tự làm lấy. 
II.Phần cụ thể - phần âm 
1. Mục tiêu phần âm 
 - HS nắm chắc 38 âm vị của Tiếng Việt cũng như cách viết của các âm vị 
này. 
 - Biết phân biệt nguyên âm, phụ âm qua phát âm dựa vào luồng hơi bị cản 
hay luồng hơi đi ra tự do. 
 - Biết ghép phụ âm đầu với nguyên âm tạo thành tiếng có thanh ngang, 
ghép tiếng có thanh ngang với các dấu thanh tạo thành tiếng khác nhau. 
 - Biết phân tích tiếng thanh ngang thành 2 phần : phần đầu và phần vần, 
phân tích tiếng có dấu thanh thành tiếng thanh ngang và dấu thanh (cơ chế 
tách đôi). 
 - Đọc trơn, rõ ràng đoạn văn có độ dài 20 tiếng. Tốc độ đọc tối thiểu là 10 
tiếng / phút. 
 - Nghe viết chính tả được tất cả các tiếng có vần chỉ có âm chính. Viết 
đúng kiểu chữ thường cỡ nhỡ. Tốc độ tối thiểu là 3 phút/ một tiếng. 
 - Nắm chắc cấu tạo của tiếng gồm 3 bộ phận cấu thành: Thanh, âm đầu, 
vần (vần chỉ có âm chính). 
 - Nắm chắc luật chính tả e,ê,i. 
2. Quy trình dạy phần âm: 
 Bài âm gồm hai công đoạn: 
a) Công đoạn 1: Lập mẫu ( Mẫu /ba/ - Phân biệt nguyên âm, phụ âm) 
 Mục đích, yêu cầu : Làm theo đúng Quy trình 4 việc , thực thi chuẩn 
xác từng thao tác, làm ra sản phẩn chuẩn xác, xứng đáng là mẫu chuẩn mực 
cho tất cả các tiết học của bài. 
b) Công đoạn 2: Dùng mẫu( Áp dụng cho tất cả các bài còn lại của phần 
âm) 
 ( Quy trình giống quy trình tiết lập mẫu) . Tuy nhiên cần chú ý : 
 + Mục đích của tiết dùng mẫu là: 
 - Vận dụng quy trình từ tiết lập mẫu. 
 - Luyện tập với vật liệu khác trên cùng một chất liệu với tiết lập mẫu. 
 +Yêu cầu giáo viên trong tiết dùng mẫu: 
 - Nắm chắc quy trình từ tiết lập mẫu. 
 - Chủ động linh hoạt trong quá trình tổ chức tiết học sao chu phù hợp 
với học sinh lớp mình. 
*Bài Âm /e/ là tiết dùng mẫu 
Việc 1: Chiếm lĩnh ngữ âm 
 Mục đích: HS phát âm tiếng chứa âm mới, nhận ra âm mới là nguyên âm 
hay phụ âm, vẽ được mô hình phân tích tiếng có âm mới. 
1.1. Giới thiệu âm mới 
 - GV đưa ra tiếng chứa âm mới /đe/ và yêu cầu HS phát âm lại theo 4 mức 
độ T- N- N- T. 
1.2. Phân tích tiếng 
 - GV yêu cầu HS phân tích tiếng /đe/ ( kết hợp vỗ tay) để biết phần đầu là 
âm /đ/ và phần vần là âm / e/ . 
 - GV cho HS phát âm lại âm /e/, nhận xét luồng hơi đi ra như thế nào? 
 - HS nhận xét luồng hơi đi ra tự do nên /e/ là nguyên âm. 
 - Cho HS nhắc lại: /e/ là nguyên âm theo 4 mức độ T- N- N- T. 
1.3. Vẽ mô hình 
 - GV vẽ và yêu cầu HS vẽ mô hình hai phần tiếng /đe/, đọc /đe/. 
 - GV yêu cầu HS viết âm /đ/ vào phần đầu của mô hình và nhắc lại /đ/ là 
phụ âm. 
 - HS chỉ tay vào phần vần âm /e/ chưa biết chữ còn bỏ trống đọc /e/ là 
nguyên âm. 
Việc 2: Học viết chữ ghi âm 
 Mục đích: HS nắm được cấu tạo chữ e in thường và chữ e viết thường. 
HS nắm được quy trình và viết được chữ e viết thường cỡ nhỡ, viết được các 
tiếng có âm /e/. 
2.1. Giới thiệu cách ghi âm bằng chữ in thường. 
 GV giới thiệu chữ e in thường. ( dùng chữ mẫu hoặc viết mẫu lên bảng, 
mô tả cấu tạo chữ e để HS nhận biết khi đọc bài.) 
2.2. Hướng dẫn viết chữ e viết thường. 
 - GV đưa ra chữ mẫu hoặc viết mẫu, hướng dẫn điểm chấm điểm tọa độ 
và quy trình viết. 
 - HS luyện viết vào bảng con chữ e viết thường. 
2.3. Viết tiếng có âm vừa học. 
 - GV yêu cầu HS đưa tiếng /đe/ vào mô hình, thay các phụ âm đầu d, ch, 
c, b để tạo tiếng mới mỗi lần thay đều phân tích kết hợp với tay.( HS ghi vào 
bảng) 
 - GV yêu cầu HS thay dấu thanh vào tiếng /đe/ tạo tiếng mới mỗi lần thay 
đều phân tích kết hợp với tay. ( HS ghi vào bảng) 
 * Chú ý: GV hương dẫn học sinh các nét nối và vị trí đánh dấu thanh của 
tiếng. 
d/Hướng dẫn viết vở Em tập viết. 
 - GV hướng dẫn cách tô chữ e và khoảng cách giữa các chữ theo điểm 
chấm tọa độ trong vở, nét nối giữa các con chữ b,e, khoảng cách giữa các 
tiếng trong một từ “ da dẻ”. 
- GV kiểm soát quá trình viết của học sinh và chấm bài. 
Việc 3: Đọc 
 Mục đích: HS đọc trôi chảy từ mô hình tiếng đến âm, tiếng từ, câu trong 
bài. 
a/ Đọc trên bảng 
 - Phần này giáo viên linh động chọn âm , tiếng luyện tùy vào đối tượng 
trong lớp mình. 
 - Đọc từ dễ đến khó, từ tiếng có thanh ngang đến các tiếng có dấu thanh 
(đe,đè, đé, đẻ, đẽ, đẹ), rồi đến ( bè, dẻ , chè). 
b/ Đọc trong sách giáo khoa( Đọc từ trên xuống, từ trái sang phải). 
 * Chú ý: sử dụng nhiều hình thức đọc ( nhóm, cá nhân, cả lớp), các mức 
độ đọc ( T- N- N- T) 
Việc 4: Viết chính tả: 
 Mục đích: HS viết đúng chính tả các chữ ghi tiếng chè,be bé, e dè 
a/ Viết bảng con/ viết nháp. 
 - GV đọc cho HS nghe viết từng tiếng vào bảng con hoặc nháp. 
 - HS phát âm lại, phân tích rồi viết, viết xong lại đọc lại. 
b/ Viết vào vở chính tả. 
 GV thực hiên đúng theo quy trình mẫu: 
 + Bước 1: Phát âm lại( đồng thanh). 
 + Bước 2: Phân tích( bằng thao tác tay). 
 + Bước 3: Viết. 
 + Bước 4: Đọc lại. 
C. KẾT LUẬN 
 Qua một thời gian ngắn ba tuần thực hiện dạy Tiếng Việt lớp 1- CGD 
đúng theo quy trình 4 việc đến nay tôi thấy học sinh chúng tôi học đến âm 
nào các em nắm chắc âm đó, viết đúng chính tả các tiếng đã học, giờ học nhẹ 
nhàng thỏa mái, giáo viên nói ít hơn còn học sinh được làm việc nhiều hơn 
không nhàm chán.Trên đây là báo cáo chuyên đề phương pháp dạy học phần 
âm Tiếng Việt lớp 1- CGD rất mong được sự góp ý của các đồng chí CBQL 
và giáo viên . 
 Xin chân thành cảm ơn! 
 Yên Đồng , ngày 8 tháng 9 năm 2013 
 Xác nhận của nhà trường Người viết 
 Phó Hiệu trưởng 
 Tạ Thị Đông 
 Đào Văn Chung