SKKN Biện pháp tổ chức kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Toán tiểu học

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
BIỆN PHÁP TỔ CHỨC KIỂM TRA 
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA 
HỌC SINH THEO CHUẨN KIẾN THỨC, 
KỸ NĂNG MÔN TOÁN TIỂU HỌC 
Phần mở đầu 
Việc tổ chức thực hiện và đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học 
sinh vẫn còn nhiều điều phải tiếp tục tìm hiểu, nghiên cứu và đưa ra những kết luận 
xác đáng. Tuy nhiên khó khăn thì phải khắc phục, vấn đề ở chỗ mỗi nhà giáo, mỗi 
cán bộ quản lý giáo dục phải nhận thức đúng nhất sự cần thiết phải học, phải đổi 
mới cách kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh. 
Một trong những hạn chế nhất của hệ thống giáo dục hiện hành là đánh giá 
năng lực người học. Để đánh giá học sinh giáo viên gần như chỉ dùng mỗi phương 
pháp ra đề kiểm tra (có khi xa rời chuẩn) để chỉ đơn giản là có điểm số, mà phải kết 
hợp các phương pháp kiểm tra đánh giá người học, trong đó kiểm tra đánh giá kết 
quả học tập của học sinh theo chuẩn kiến thức, kỹ năng của chương trình giáo dục 
cấp học là trọng tâm nhằm tự đánh giá, tự điều chỉnh, thông qua đó chất lượng họat 
động dạy và học được nâng cao. 
Với chương trình giáo dục bậc Tiểu học, chuẩn kiến thức, kỹ năng là chuẩn 
chung của quốc gia với các yêu cầu cơ bản, tối thiểu về kiến thức, kỹ năng của môn 
học, của họat động giáo dục. Việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh 
theo chuẩn kiến thức, kỹ năng là đảm bảo của quy trình giáo dục, làm cơ sở và 
đồng thời là những biện pháp cơ bản nhằm thực hiện tốt yêu cầu đổi mới phương 
pháp dạy học, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá, góp phần nâng cao chất 
lượng giáo dục Tiểu học. 
Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chuẩn kiến thức, 
kỹ năng là việc làm thường nhật, thiết thực, có tính pháp quy, cần phải hiểu đầy đủ 
về kiểm tra đánh giá về chuẩn kiến thức, kỹ năng của bậc học để tổ chức thực hiện 
có hiệu quả tốt nhất. 
Từ thực tiễn cách kiểm tra, đánh giá truyền thống và những bức xúc trong 
thực hiện của các cơ sở giáo dục, trước yêu cầu cao đối với nhà giáo, nhà quản lý 
giáo dục về hiểu biết chuẩn kiến thức, kỹ năng, về kỹ thuật biên sọan nội dung 
kiểm tra đánh giá sao cho sát chuẩn, trong phạm vi chuyên môn hẹp của mình tôi 
 chọn đề tài “ Biện pháp tổ chức kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh theo 
chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Toán Tiểu học” đặng góp kinh nghiệm, tiếng nói 
nhỏ trong công tác chỉ đạo giáo dục - đào tạo cấp huyện. 
Phần nội dung 
I. Cơ sở thực tiễn: 
Mặc dầu có các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về thực hiện chương trình, về 
đổi mới phương pháp giảng dạy, về kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh, 
nhưng vẫn còn những cán bộ quản lý giáo dục, nhà giáo lúng túng, năng lực hạn 
chế trong quá trình thực hiện. 
Một số nhà giáo còn dập khuôn, máy móc, lệ thuộc tuyệt đối vào sách giáo 
khoa, “ dạy học, kiểm tra đánh giá hết những gì trong sách viết”,. 
Việc tiếp cận, hiểu biết về chuẩn kiến thức, kỹ năng các môn học ( môn Toán 
nói riêng) còn nhiều hạn chế, năng lực của nhà giáo trong lĩnh vực này không đồng 
đều giữa các trường, các lớp, các địa phương, dẫn đến kiểm tra đánh giá kết quả 
học tập của học sinh chưa sát chuẩn chung. 
Hệ thống câu hỏi đánh giá trong sách giáo khoa đôi chỗ còn hạn chế, chưa 
chọn lọc, một số kiến thức, bài tập cách trình bày phức tạp, khó hiểu, thiếu logich 
... gây những khó khăn nhất định cho nhà giáo trong dạy học, kiểm tra đánh giá. 
Các hình thức kiểm tra đánh giá của nhà giáo còn nặng về kiến thức, chưa 
phối hợp tốt các phương pháp đánh giá, bỏ qua một số kỹ năng cần thiết của môn 
học. 
Tuy được tiếp cận, tập huấn về kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học 
sinh theo chuẩn kiến thức, kỹ năng cho đội ngũ nhà giáo, song quá trình diễn ra còn 
chậm, thiếu đồng bộ, chưa thường xuyên ... nên cách thiết lập ma trận đề, kỹ thuật 
viết các dạng câu hỏi trắc nghiệm tự luận, trắc ngiệm khách quan trong kiểm tra 
đánh giá ở các cơ sở giáo dục còn những khó khăn, hạn chế đáng kể. 
Thực tiễn giáo dục Tiểu học Lệ Thủy cho thấy về kiểm tra đánh giá theo 
chuẩn kiến thức kỹ năng môn Toán còn những vấn đề: Còn biểu hiện thiếu cân đối 
 trong cấu trúc đề, phong tỏa kiến thức còn ít, chưa đề cập khá đầy đủ các dạng câu 
hỏi trắc nghiệm, mức độ nhiễu của câu hỏi chưa nhiều, chưa buộc học sinh phải 
kiểm sáot hết các trường hợp trong làm bài trắc nghiệm ... 
II. Cơ sở lý luận: 
Hiểu biết về nhận thức và khả năng lưu giữ thông tin của học sinh: 
 Chúng ta nhớ được chừng nào? 
- Những điều ta nghe: 5% 
- Những gì ta đọc 10% 
- Những gì ta áp dụng 20% 
- Từ các buổi trình bày, trình diễn 30% 
- Từ các họat động thảo luận 50% 
- Từ hành động và giải thích cho người khác 85% 
 Khả năng lưu giữ thông tin 
- Đọc 5% 
- Nghe 15% 
- Nhìn 20% 
- Nghe và nhìn 25% 
- Thảo luận 35% 
- Thu nhận bằng hành động 75% 
- Dạy lại cho người khác 90% 
Chuẩn kiến thức kỹ năng là các yêu cầu cơ bản, tối thiểu về kiến thức, kỹ 
năng của môn học, hoạt động giáo dục mà học sinh cần phải và có thể đạt được. 
Chuẩn kiến thức, kỹ năng được cụ thể hóa ở các chủ đề của môn học theo từng lớp, 
ở các lĩnh vực học tập cho từng lớp và cho cả cấp học. Yêu cầu về thái độ được xác 
định cho từng lớp và cho cả cấp học. Chuẩn kiến thức, kỹ năng là cơ sở để biên 
soạn sách giáo khoa, quản lí dạy học, đánh giá kết quả giáo dục ở từng môn học và 
hoạt động giáo dục bảo đảm tính thống nhất, tính khả thi của Chương trình tiểu 
học; bảo đảm chất lượng và hiệu quả của quá trình giáo dục ở tiểu học. 
 Chuẩn kiến thức kỹ năng là căn cứ quan trọng để thực hiện việc dạy học, kiểm 
tra, đánh giá, được hiểu là chuẩn chung của quốc gia, là yêu cầu cơ bản, tối thiểu 
cần đạt được trong việc xem xét chất lượng sản phẩm. Chuẩn là căn cứ để đảm bảo 
không quá tải. Chuẩn không quá tải học sinh bình thường, không giới hạn học sinh 
năng khiếu, địa phương chịu trách nhiệm về tình trạng quá tải. Chuẩn là yếu tố 
động, đảm bảo tính phù hợp, các tỉnh có mức độ chuẩn riêng không dưới chuẩn 
quốc gia, các huyện có mức độ chuẩn riêng không dưới chuẩn của tỉnh. Chuẩn đảm 
bảo cho học sinh phát triển phù hợp với khả năng và điều kiện vùng miền, học sinh 
có thể phát huy tối đa theo năng lực và nhu cầu. Có chuẩn các môn học ở mỗi lớp, 
chuẩn cho mỗi bài học là tương đối, có thể điều chỉnh yêu cầu của mỗi bài học 
nhưng đảm bảo chuẩn của mỗi lớp học, chuẩn của cả cấp học. Giáo viên được phép 
điều chỉnh nội dung, yêu cầu một số bài học dài cho phù hợp. 
Đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chuẩn kiến thức, kỹ năng là quá 
trình thu thập và xử lí thông tin về trình độ, khả năng đạt được mục tiêu học tập 
theo chuẩn kiến thức kỹ năng bộ môn của học sinh cùng với tác động và nguyên 
nhân của tình hình đó, nhằm tạo cơ sở cho những quyết định sư phạm của giáo viên 
và nhà trường để học sinh học tập ngày một tiến bộ hơn. 
 Đánh giḠthực hiện đồng thời hai chức năng: vừa là nguồn thông tin phản hồi 
về quá trình dạy học, vừa góp phần điều chỉnh hoạt động này 
 Kiểm tra là tiền đề của đánh giá, là khâu không thể thiếu được trong quá trình 
dạy học. 
III. Các biện pháp: 
1. Nắm vững các loại hình đánh giá: 
Đánh giá chẩn đoán: 
Nhằm xác định khả năng xuất phát của người học trước khi bước vào một giai đoạn 
giáo dục nhất định. 
Đánh giá định hình: 
 Hình thức đánh giá nhằm cung cấp thông tin về những gì học sinh đã học được, 
vạch ra hành động tiếp theo trong một giai đoạn giáo dục. 
Đánh giá tổng kết: 
 Cuối mỗi giai đoạn học tập, thành công của học sinh sẽ được đánh giá và tổng kết 
một cách có hệ thống. 
Đánh giá theo chuẩn: 
Đánh giá được sử dụng để xác định mức độ thực hiện của một cá nhân nào đó so 
với các cá nhân khác trong một nhóm mà qua đó việc đánh giá được thực hiện. 
Đánh giá theo tiêu chí: 
Đánh giá được sử dụng để xác định mức độ thực hiện của một cá nhân nào đó so 
với các tiêu chí xác định trước của một môn học hoặc chương trình học. 
2. Quy trình đánh giá kết quả học tập theo chuẩn kiến thức, kỹ năng: 
Bước 1: Xác định mục tiêu đánh giá 
Bước 2: Lựa chọn những chuẩn cần đánh giá 
Bước 3: Lựa chọn phương pháp đánh giá, loại hình đánh giá 
Bước 4: Biên soạn, thử, điều chỉnh 
Bước 5: Thu thập và xử lí thông tin 
Bước 6: Ra quyết định đánh giá 
 3. Kiểm tra: 
 Kiểm tra cung cấp thông tin làm cơ sở cho việc đánh giá và là phương tiện 
và hình thức đánh giá. 
 Các lọai hình kiểm tra: Kiểm tra thăm dò và kiểm tra kết quả. 
Đề kiểm tra của môn học là những câu hỏi hay bài tập về môn học, đòi hỏi 
học sinh phải giải đáp bằng cách trình bày miệng hay viết, trong một thời lượng 
nhất định, về một vấn đề nào đó của một bài, một chương, một học kì hay cả năm 
học hoặc khóa học. 
Quy trình biên soạn đề kiểm tra 
Bước 1. Xác định mục tiêu của đề kiểm tra 
Bước 2. Xác định chuẩn kiến thức kĩ năng 
Bước 3. Thiết lập ma trận hai chiều 
 Bước 4. Thiết kế câu hỏi theo ma trận 
Bước 5. Xây dựng đáp án và biểu điểm 
Bước 6. Phân tích và xử lí kết quả bài kiểm tra 
Kết quả học tập (Achievement). Là khái niệm được hiểu theo hai quan niệm 
khác nhau: 
 (1) Đó là mức độ thành tích mà một học sinh đạt được xem xét trong mối quan 
hệ với công sức, thời gian đã bỏ ra so với mục tiêu giáo dục. Theo quan niệm này, 
kết quả học tập là mức thực hiện tiêu chí (Criterion). 
 (2) Đó còn là mức độ thành tích đã đạt được của một học sinh so với các bạn 
cùng học. Theo quan niệm này thì kết quả học tập là mức thực hiện chuẩn (Norm) 
4. Định hướng của đổi mới kiểm tra đánh giá: 
- Bám sát mục tiêu môn học; 
- Căn cứ trên những đổi mới về nội dung chương trình và sách giáo khoa; 
- Coi trọng tính toàn diện về các mặt kiến thức, kĩ năng, thái độ; 
- Dựa trên quan điểm tích cực hoá hoạt động của học sinh; 
- Đa dạng hoá các hình thức kiểm tra đánh giá (tự luận/ trắc nghiệm/ kết hợp 
với tỉ lệ hợp lí; kiểm tra miệng/viết; kiểm tra đầu giờ/ giữa giờ/ cuối giờ...); 
- Đảm bảo sự phân hoá trong kiểm tra để sau hoạt động này có thể nhìn 
nhận được thực chất trình độ và thứ bậc của học sinh trong lớp. 
Những yêu cầu quan trọn