Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng đọc cho học sinh Lớp 3

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG 
CAO CHẤT LƯỢNG ĐỌC CHO 
HỌC SINH LỚP 3 
phần mở đầu 
1- Lý do chọn đề tài: 
Môn Tiếng Việt ở Tiểu học có nhiệm vụ hình thành năng lực hoạt động 
ngôn ngữ cho học sinh. Năng lực hoạt động ngôn ngữ được thể hiện trong 4 
dạng hoạt động - tương ứng với chúng là 4 kỹ năng "nghe, nói, đọc, viết". 
Tập đọc là phân môn của chương trình Tiếng Việt bậc Tiểu học. Đây là 
phân môn có vị trí đặc biệt quan trọng trong chương trình vì nó đảm nhiệm 
việc hình thành và phát triển cho học sinh kỹ năng đọc, một kỹ năng quan 
trọng hàng đầu của học sinh của bậc học đầu tiên trong trường phổ thông. 
Nếu không biết đọc con người sẽ không thể tiếp thu nền văn minh của loài 
người, không thể sống một cuộc sống bình thường có hạnh phúc với đúng 
nghĩa của từ này trong xã hội hiện nay. 
Biết đọc con người đã nhân khả năng tiếp nhận lên nhiều lần, từ đây họ 
biết tìm hiểu, đánh giá cuộc sống, nhận thức các mối quan hệ tự nhiên - xã 
hội. Đọc là phương tiện văn hoá cơ bản giúp con người giao tiếp với thế giới 
bên trong của người khác qua các tác phẩm văn chương. Con người không chỉ 
được thức tỉnh về nhận thức mà con rung động tình cảm nảy nở ước mơ tốt 
đẹp khơi dậy sức mạnh sáng tạo, cũng như được bồi dưỡng tâm hồn. Đặc biệt 
trong thời đại bùng nổ thông tin thì biết đọc càng quan trọng vì nó sẽ giúp 
người ta sử dụng các nguồn thông tin. 
Trong khi đó ở trường Tiểu học việc dạy đọc bên cạnh những thành công 
còn nhiều hạn chế nhất là các trường Tiểu học ở vùng miền núi học sinh của 
chúng ta chưa đạt được hiệu quả như mong muốn trong môn tập đọc. Kết quả 
đọc của các em chưa đáp ứng được yêu cầu của việc hình thành kỹ năng đọc, 
các em chưa nắm chắc được công cụ hữu hiệu để lĩnh hội tri thức, tư tưởng 
tình cảm của người khác chứa đựng trong văn bản chưa có kỹ năng về giọng 
đọc cách phát âm làm thế nào để các em cảm nhận được hiểu được văn bản - 
làm thế nào để phối hợp đọc thành tiếng và đọc hiểu - làm thế nào để cho 
những gì đọc được tác động vào chính cuộc sống của các em. 
Vậy làm thế nào để các em đọc được tốt. Đó chính là lý do để tôi chọn 
đề tài “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng đọc cho học sinh lớp 3". 
2. Mục đích nghiên cứu. 
- Góp phần giúp học sinh lớp 3 học tốt môn tập đọc. 
- Các em thích thú học tập tạo đà để học tốt môn Tiếng Việt và các môn 
học khác cũng như ở các cấp học trên và ứng dụng trong cuộc sống. 
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. 
Do điều kiện thời gian có hạn. Nên tôi chỉ đề cập đến vấn đề giúp học 
sinh lớp 3 học tốt phần luyện đọc của phân môn tập đọc tại trường Tiểu học 
Ngư Thuỷ Bắc 
4. Nhiệm vụ nghiên cứu: 
- Góp phần làm rõ những cơ sở lý luận giáo dục kiên quan đến phân môn 
tập đọc ở Tiểu học nói chung và lớp 3 nói riêng 
- Tìm hiểu phân tích thực trạng việc học phân môn tập đọc của học sinh 
lớp 3 trường Tiểu học Ngư Thuỷ Bắc. 
- Rút ra những nguyên nhân và đề xuất một số biện pháp đề nâng cao 
hiệu quả đọc của phân môn tập đọc ở lớp 3. 
5. Các phương pháp nghiên cứu. 
- Điều tra- quan sát- phỏng vấn- phân tích. 
- Đối chiếu so sánh. 
- Đọc tham khảo các tài liệu. 
B - Phần nội dung. 
Chương I : Cơ sở lý luận. 
1. Các khái niệm liên quan. 
- Để xác định được nhiệm vụ của dạy đọc cần làm rõ "đọc là gì" có nhiều 
định nghĩa về đọc và mỗi định nghĩa thường nhẫn mạnh những khía cạnh 
khác nhau của đọc. Trong cuốn "Sổ tay thuật ngữ phương pháp dạy học tiếng 
Nga" (1998) - Viện sỹ M.R.Lơvôp đã định nghĩa "Đọc là một dạng ngôn ngữ, 
là quá trình chuyển dạng thức chữ viết sang lời nói có âm thanh và thông hiểu 
nó (ứng với hình thức đọc thành tiếng) là quá trình chuyển trực tiếp từ hình 
thức chữ viết thành các đơn vị nghĩa không có âm thanh". 
- Định nghĩa: Thể hiện một quan niệm đầy đủ về đọc xem đó là một quá 
trình giải mã 2 bậc, chữ viết -> âm thanh và chữ viết (âm thanh) -> nghĩa. 
Như vậy đọc không chỉ đánh vần phát âm thành tiếng theo các ký hiệu 
chữ viết, cũng không chỉ là quá trình nhận thức để có khả năng thông hiểu 
những gì được đọc, đọc chính là sự tổng hợp của 2 quá trình này. 
2. ý nghĩa của dạy học tập đọc ở Tiểu học. 
- Dạy đọc có ý nghĩa rất to lớn ở Tiểu học. Đọc trở thành một đòi hòi cơ 
bản đầu tiên đối với mỗi người đi học. Đầu tiên trẻ em phải học đọc sau đó 
đọc để học, đọc giúp các em chiếm lĩnh được một ngôn ngữ để dùng trong 
giao tiếp và học tập đọc là một công cụ để học tập các môn học khác. Đọc tạo 
ra hứng thú và động cơ học tập đọc tạo điều kiện để học sinh có khả năng tự 
học và tinh thần học tập cả đời, nó là khả năng không thể thiếu được trong 
thời đại văn minh. Chính vì vậy trường Tiểu học có nhiệm vụ dạy đọc cho 
học sinh một cách có kế hoạch và hệ thống. Tập đọc với tư cách là phân môn 
của Tiếng Việt ở Tiểu học có nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu này - đó là hình 
thành và năng lực đọc cho học sinh. 
3. Nhiệm vụ của dạy học phân môn tập đọc ở Tiểu học. 
- Tập đọc là phân môn thực hành - nhiệm vụ quan trọng nhất là hình 
thành năng lực đọc cho học sinh. Năng lực đọc được tạo nên từ 4 kỹ năng bộ 
phận cũng là 4 yêu cầu của chất lượng của đọc - đọc đúng đọc nhanh (đọc lưu 
loát, đọc trôi chảy), đọc có ý thức (thông hiểu được nội dung những điều 
mình đọc hay còn gọi là đọc hiểu và đọc hay - mà ở mức độ cao hơn là đọc 
diễn cảm). 
- 4 kỹ năng của đọc được hình thành trong 2 hình thức đọc là đọc thành 
tiếng và đọc thầm. 2 hình thức này được rèn luyện đồng thời và hỗ trợ lẫn 
nhau, sự hoàn thiện một trong những kỹ năng này sẽ có tác động tích cực đến 
những kỹ năng khác. 
- Dạy đọc còn giáo dục lòng ham đọc sách, hình thành phương pháp và 
thói quen làm việc với sách cho học sinh - thông qua việc dạy đọc và làm cho 
học sinh thích đọc. Và thấy được rằng khả năng đọc là có ích lợi cho các em 
trong cả cuộc đời, phải làm cho học sinh thấy đó là một trong những con 
đường đặc biệt để tạo cho mình một cuộc sống trí tuệ và phát triển. 
- Đọc một cách có ý thức tác động tới ngôn ngữ và tư duy của người đọc. 
Đọc sẽ giúp các em hiểu biết hơn bồi dưỡng ở các em lòng yêu cái thiện, cái 
đẹp, dạy cho các em biết suy nghĩ lô gich cũng như biết tư duy có hình ảnh. 
Đọc không chỉ giáo dục tư tưởng đạo đức mà còn giáo dục tính cách thị hiếu 
thẩm mỹ cho học sinh. 
- Như vậy môn tập đọc có một ý nghĩa to lớn vì nó có cả các nhiệm vụ 
giáo dục, giáo dưỡng và phát triển. 
- Nội dung môn tập đọc của Tiếng việt lớp 3 được sắp xếp theo các chủ 
điểm thứ tự từ gần đến xa, từ dễ đến khó so với lớp 2 chủ điểm ở lớp 3 được 
mở rộng và nâng cao hơn. 
Chương II: 
Thực trạng việc dạy học phân môn tập đọc ở lớp 3 
 trường Tiểu học Ngư thuỷ bắc. 
1 - Đặc điểm tình hình trường: 
Trường Tiểu học Ngư Thuỷ Bắc là một trường thuộc xã miền biển của 
huyện có tổng số 18 lớp học trong đó có 3 lớp 3, 2 lớp ở điểm trường chính 1 
lớp ở khu vực lẻ. Học sinh 100% là con em ngư dân, chất giọng mang nặng 
âm ngữ của địa phương miềm biển nên có nhiều bất cập về công tác trong 
giảng dạy nhất là môn Tập đọc. 
Được sự quan tâm của chính quyền địa phương và ngành, thầy trò trường 
TH Ngư Thuỷ Bắc đã vượt mọi khó khăn luôn cố gắng phấn đấu hoàn thành 
nhiệm vụ dạy và học của mình. 
2- Về đội ngũ giáo viên 
Trường TH Ngư Thuỷ Bắc có đội ngũ giáo viên trẻ: 
Năm học 2006-2007, đội ngũ giáo viên của trường có 18 giáo viên đứng 
lớp, 02 giáo viên chuyên biệt. 
Trình độ đào tạo: Đại học: 11 
 Cao đẳng: 05 
 THSP: 01 
 10+1: 01 
Riêng giáo viên khối 3, có 3 giáo viên chủ nhiệm. Trình độ đào tạo cao: 
02 giáo viên có trình độ dại học, 1 giáo viên trình độ THSP. 
3- Về phía học sinh. 
3.1. Kết quả phiếu điều tra ở lớp 3 thu được như sau: 
- Em thích học giờ tập đọc: 60% 
- Em thích học các môn học khác hơn: 40%. 
Khảo sát kết quả bài thi cuối học kỳ I (năm học 2006 - 2007). 
Lớp Số lượng bài 
Giỏi Khá Trung bình Yếu 
SL % SL % SL % SL % 
3A 21 04 19,0 06 28.6 09 42.9 02 9.5 
3B 22 04 18,2 07 31,8 10 45,5 01 4,5 
3C 20 04 20.0 06 30.0 09 45.0 01 5.0 
4.Thực trạng dạy học tập đọc lớp 3 ở trường TH Ngư Thuỷ Bắc 
4.1. Thuận lợi: 
- GV nắm vững quy trình dạy phân môn tập đọc. 
- Phát huy được tính chủ động sáng tạo và linh hoạt trong việc vận 
dụng PPDH. 
- Chuyên môn của trường đã tích cực chủ động trong việc bồi dưỡng 
nâng cao tay nghề dạy học tập đọc cho giáo viên. 
4.2. Khó khăn: 
- Là một đơn vị thuộc vùng khó khăn nên mức độ tiếp thu bài của học 
sinh còn nhiều hạn chế. Kĩ năng đọc đúng và đọc diễn cảm của học sinh chưa 
cao. 
- Giáo viên chưa chủ động trong việc rèn kĩ năng đọc cho học sinh. 
Mặc dù đã đảm bảo kế hoạch chương trình cộng với sự nỗ lực cố gắng 
của thầy và trò song kết quả của phân môn Tập đọc chưa cao. Chính vì vậy 
mà việc tìm ra một giải pháp giúp học sinh lớp 3 học tốt phân môn tập đọc là 
một việc làm cần thiết. 
Chương III: 
Một số giải pháp giúp học sinh lớp 3 học tốt phân môn tập đọc ở trường 
Th ngư thủy bắc - huyện lệ thuỷ 
1. Đội ngũ giáo viên. 
- Tổ chức các lớp bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên chưa 
cập chuẩn, đồng thời giáo viên cần tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ của 
mình để vững vàng tay nghề trong công tác giảng dạy. 
- Thường xuyên trao đổi kinh nghiệm cùng đồng nghiệp qua các buổi 
sinh hoạt chuyên môn, mạnh dạn học hỏi trao đổi góp ý với nhau về phương 
pháp dạy, nội dung bài dạy và cách chấm, chữa những lỗi học sinh đọc sai 
chính tả. Góp ý tiết dạy một cách thẳng thắn, cùng nhau tìm tòi cách dạy hay, 
qua tìm hiểu những bài viết chuyên đề, những sáng kiến kinh nghiệm hay của 
trường bạn... đề cập đến vai trò, vị trí, cách thức, hình thức dạy học nói chung 
và phân môn tập đọc nói riêng . 
- Trong quá trình dạy học phải thực sự coi đây là quá trình thầy tổ chức 
hướng dẫn, trò tích cực chủ động sáng tạo . 
2. Quá trình dạy học. 
2.1. Tổ chức tiết học hoạt động sôi nổi gây hứng thú học tập cho học 
sinh. 
Đối với học sinh Tiểu học điều này vô cùng quan trọng, nó có ý nghĩa 
quyết định thành công giờ học. Lứa tuổi 6 - 10 tuổi là lứa tuổi năng độ