SKKN Một số giải pháp chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học góp phần thúc đẩy phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”

PHÒNG GD &ĐT LỆ THỦY 
TRƯỜNG TH SƠN THỦY 
SÁNG KIỀN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỈ ĐẠO GIÁO DỤC KỸ NĂNG 
SỐNG CHO HỌC SINH TIỂU HỌC GÓP PHẦN THÚC 
ĐẨY PHONG TRÀO THI ĐUA “XÂY DỰNG TRƯỜNG 
HỌC THÂN THIỆN, HỌC SINH TÍCH CỰC” 
 Họ và tên người thực hiện: Đỗ Văn Mỹ 
 Chức vụ: Phó Hiệu trưởng 
Tháng 5/2013 
PHẦN I: MỞ ĐẦU 
 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 
Bậc học Tiểu học có vai trò hết sức quan trọng trong hệ thống giáo dục phổ 
thông, là bậc học nền tảng tạo cơ sở cho học sinh phát triển học tiếp các bậc 
học tiếp theo, vì vậy bên cạnh việc trang bị cho học sinh những vốn kiến thức 
kỹ năng cơ bản trong học tập, lao động còn cần phải chú ý đến việc giáo dục rèn 
kỹ năng sống cho học sinh, dạy học sinh cách “làm người”, để học sinh có thêm 
vốn kinh nghiệm thích ứng với môi trường mới, yêu cầu mới. Thông qua phong 
trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" (THTT-HSTC) 
đã được Bộ Giáo dục & Đào tạo phát động và triển khai toàn ngành trong 4 năm 
qua. Phong trào thi đua đã tạo nên diện mạo mới trong các trường học, góp phần 
gắn bó thầy, trò và cộng đồng trong học tập, rèn luyện, trau dồi kỹ năng sống và 
tích cực tham gia các hoạt động xã hội. Một trong 5 nội dung hết sức quan trọng 
hiện nay của phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích 
cực” đó là giáo dục rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Thiết nghĩ, đây là một 
nội dung thiết thực, gắn liền với các hoạt động giáo dục trong nhà trường. Cùng 
với xu thế, thế giới đang có sự thay đổi sâu sắc về mọi mặt, khoa học kĩ thuật, 
công nghệ thông tin phát triển như vũ bão, tác động đến nhiều lĩnh vực của đời 
sống xã hội. Một số chuẩn mực đạo đức, quy tắc ứng xử, quy tắc sống cũng bị 
ảnh hưởng. Đặc biệt là thế hệ trẻ, các em dễ dàng học theo, bắt chước một số 
thói hư, tật xấu gia nhập từ bên ngoài, thế giới trên mạng internet. Học sinh 
sống trong một xã hội phát triển cần phải được trang bị những kỹ năng thích 
hợp để hòa nhập với cộng đồng, với xu thế toàn cầu hóa. Đối với học sinh, đặc 
biệt là học sinh bậc Tiểu học cần phải được giáo dục rèn luyện kỹ năng sống. 
Giáo dục kỹ năng sống càng trở nên cấp thiết đối với thế hệ trẻ, bởi vì các em là 
những chủ nhân tương lai của đất nước. Lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình 
thành những giá trị nhân cách, giàu ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám 
phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh nghiệm sống, hiếu 
động, dễ bị lôi kéo,Vì vậy, việc giáo dục kỹ năng sống cho thế hệ trẻ là vấn 
đề cấp thiết. Kỹ năng sống cơ bản của học sinh bao gồm kỹ năng ứng xử hợp lí 
với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt 
theo nhóm; kỹ năng rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe; kỹ năng 
phòng, chống tai nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác; kỹ 
năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn 
xã hội; suy nghỉ và hành động tích cực; học tập tích cựcv.v. Để giúp học sinh 
rèn luyện được những kỹ năng đó, đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ nhiều hoạt 
động, từ việc trang bị lí thuyết cho đến thực hành rèn luyện kỹ năng sống. 
Trong đó, các hoạt động trải nghiệm mang ý nghĩa hết sức quan trọng. Đối với 
các hoạt động giáo dục của giáo viên chuyên biệt, giáo viên chủ nhiệm lớp, tổng 
phụ trách Đội, lãnh đạo trườngCần phải tiến hành những công việc hết sức 
tích cực, đa dạng về hình thức, phải cụ thể, thiết thực, kiên trì, năng động và 
sáng tạo trên cở sở phát huy vai trò chủ động của học sinh, khích lệ và động 
viên học sinh kịp thời. 
Điểm mới của đề tài là: Thống nhất giữa bồi dưỡng về nhận thức với thực 
tế công tác tổ chức thực hiện và các nhiệm vụ đặt ra từ thực tiễn. Thu hút, huy 
động nhiều lực lượng trong và ngoài nhà trường cùng tham gia. Các hoạt động 
giáo dục ngoài giờ lên lớp được nâng lên chiếm một vị trí quan trọng trong công 
tác giáo dục. Vai trò của cha mẹ học sinh, các tổ chức xã hội, chính quyền đoàn 
thể, được thể hiện đậm nét, có tác động mạnh mẽ đến hiệu quả của các hoạt 
động rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Từng bước làm thay đổi quá trình 
giáo dục thành quá trình tự giáo dục rèn luyện của học sinh, học sinh dần tự 
trang bị cho mình các kĩ năng tự phục vụ, học tập hợp tác, phòng chống được 
một số dịch bệnh, các bạo lực học đường. Tận dụng các thành tựu mới nhất của 
khoa học giáo dục và kinh nghiệm tiên tiến trong hoạt động này. Hình thành lực 
lượng nồng cốt có năng lực trong học sinh và làm nhiệm vụ tư vấn rèn luyện kỹ 
năng sống cho các học sinh khác. 
Với ý nghĩa đó trong thời điểm hiện tại là thích hợp, để tôi chọn đề tài 
“Một số giải pháp chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học 
nhằm góp phần đẩy mạnh phong trào thi đua: Xây dựng trường học thân 
thiện, học sinh tích cực” ở trường học. 
II. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 
Trong trường Tiểu học: Bao gồm học sinh các khối lớp, giáo viên Tổng 
phụ trách đội, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên chuyên biệt, nhân viên trong 
trường, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền Phong, 
đội cờ đỏ học sinh làm cốt cán. 
Ngoài nhà trường: Các lực lượng Công an xã, Xã Đoàn, Xã Đội, Cán bộ 
phụ trách Văn hóa -Xã hội, Hội nông dân, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh, Hội 
cựu giáo chức và đặc biệt là Hội Cha mẹ học sinh. 
III. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 
1. Tìm hiểu cơ sở lí luận và pháp lý của đề tài: phân tích, đối chiếu với thực 
trạng của nhà trường trong thời điểm hiện tại để qua đó tìm ra các biện pháp, 
giải pháp mới hiệu quả hơn cho các hoạt động . 
2. Hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh vừa mang tính chiến 
lược, vừa mang tính cấp bách, là động cơ và cũng là nhiệm vụ của nhà trường, 
cơ quan ban ngành đoàn thể xã, của cha mẹ học sinh thường xuyên và lâu dài. 
3. Đẩy mạnh và đa dạng hóa hoạt động giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống 
giúp cho học sinh có tinh thần và thái độ học tập tự giác, tích cực, sống có lý 
tưởng hoài bảo, ứng xử, hành động mang tính nhân văn. Nó giúp cho học sinh 
có ý thức bảo vệ và rèn luyện cơ thể, tránh được vi phạm tệ nạn xã hội. 
4. Đạt hiệu quả cao trong phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện, 
học sinh tích cực”. 
5. Đạt được các mục tiêu của giáo dục, định hướng theo bốn trụ cột: 
Học để biết; Học để làm; Học để chung sống cùng nhau và học để khẳng định 
chính mình. 
PHẦN II: NỘI DUNG 
I. TÌNH HÌNH TRƯỚC KHI CHƯA THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP MỚI 
1. Thu thập và sưu tầm tài liệu tập huấn kỹ năng sống cho trẻ em. 
- Chỉ thị 40-CT/TW cuả Ban Bí thư nêu rỏ: “Phát triển giáo dục là quốc 
sách hàng đầulà trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và 
cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nồng cốt có vai trò quan trọng ”. 
- Chỉ thị 40/2008-BGDĐT ngày 27/7/2008 v/v Phát động phong trào thi 
đua xây dựng THTT, HSTC trong các trường phổ thông giai đoạn 2008-2013. 
- Các văn bản chỉ đạo của SGD&ĐT; PGD&ĐT trong năm học. 
- Sổ tay THTT, HSTC –Bộ GD ĐT, NXB Giáo dục Việt Nam 2010. 
- Tài liệu của Dự án Phòng chống buôn bán và bảo vệ trẻ em của Tổ chức 
cứu trợ trẻ em . 
- Tư liệu tổng hợp các bài viết về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trên 
internet. 
2. Tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên trong nhà trường. 
 - Tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên và học sinh trong nhà trường về 
những kiến thức cần thiết. 
 - Tổ chức thực hiện qua các hoạt động cụ thể: HĐNGLL, ngoại khóa. 
- Tổ chức tổng kết rút kinh nghiệm phong trào thi đua “Xây dượng THTT-
HSTC” và tìm ra những tác dụng thực tiễn: 
+ Vai trò, tầm quan trọng của việc giáo dục rèn kỹ năng sống cho học sinh. 
 + Các kỹ năng sống cần thiết đối với học sinh Tiểu học. 
 + Phương pháp giáo dục rèn kỹ năng sống, đặc biệt lồng ghép trong các bộ 
môn: Đạo đức, HĐNGLL, Nghệ thuật, Lịch sử, Địa lý. 
 + Các bài tập tình huống về kỹ năng sống và cách giải quyết. 
 + Kỹ năng tổ chức các trò chơi, tổ chức câu lạc bộ trong trường học. 
3. Tiến hành tập huấn kỹ năng sống, kỹ năng truyền thông cho đội cờ đỏ 
làm nòng cốt. 
 - Phương pháp tổ chức các hoạt động tập thể. 
 - Phương pháp, cách thức tuyên truyền giáo dục cho Liên đội. 
4. Tổ chức thông qua các hoạt động cụ thể: (HĐNGLL, Hoạt động ngoại 
khóa). 
* Tổ chức truyền thông cho học sinh nhà trường: 
 - Vào các buổi chào cờ đầu tuần, hoặc các buổi sinh hoạt lớp. 
 - Lồng ghép vào các ngày lễ lớn, các cuộc thi. 
 - Người thực hiện: Chủ yếu là BGH, TPT và đội cờ đỏ cốt cán đã được tập 
huấn. 
 - Nội dung truyền thông: Các kỹ năng sống theo từng chủ đề, từng tuần, 
từng tháng. 
 - Giáo dục đạo đức và giá trị đạo đức trong cuộc sống qua các câu ca dao, 
thành ngữ, tục ngữ. 
 - Hình thức truyền thông: Diễn thuyết, thi tìm hiểu, sân khấu hoá, tiểu 
phẩm, thông qua trò chơi. 
* Tổ chức thông qua hoạt động ngoại khóa, văn nghệ, thể dục thể thao và các 
cuộc thi cấp trường. 
 - Thời điểm tiến hành được gắn vào việc kỷ niệm các ngày lễ lớn trong năm 
học: (2/9, tết Trung thu, 20/11, 22/12, tết Dương lịch, tết Nguyên đán). 
 - Tìm đọc tài liệu về tâm sinh lý trẻ lứa tuổi Tiểu học. 
 - Tìm đọc tài liệu có liên quan đến việc giáo dục rèn kỹ năng sống cho học 
sinh. 
5. Nghiên cứu thực tế: 
 - Khảo sát thực tế trong giáo viên, học sinh. 
 - Thực hiện phương pháp phỏng vấn, hỏi đáp, điều tra. 
 - Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp. 
 - Sử dụng phương pháp thực nghiệm, đối chiếu, so sánh. 
II. THỰC TRẠNG HỌAT ĐỘNG GIÁO DỤC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG 
SỐNG Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC 
1. Đặc điểm chung của nhà trường 
Trường thuộc địa bàn vùng ven, kinh tế hộ gia đình đa số là thuần nông, 
một số hộ kinh tế phụ thuộc vào con cái đi làm thuê, làm nghề tự do ở các thành 
phố lớn, có thu nhập không ổn định nên ít quan tâm đến việc học tập của con 
em mình. 
Điều kiện tiếp cận của học sinh với sách báo, các kênh truyền thông, mạng 
internet còn hạn chế. Nhận thức của một bộ phận không nhỏ của cán bộ, giáo 
viên trong trường, Hội cha mẹ học sinh, ban ngành đoàn thể xã chưa đúng mức 
về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc giáo dục rè