SKKN Giáo dục đạo đức học sinh cá biệt và giảm nguy cơ bỏ học đối với học sinh THCS

Đề tài: Giáo dục đạo đức học sinh cá biệt và giảm nguy cơ bỏ học đối với học sinh THCS 
 Phạm thành Ngọc - Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Krông Búk 
 1 
Sáng kiến kinh nghiệm 
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH CÁ BIỆT VÀ 
GIẢM NGUY CƠ BỎ HỌC ĐỐI VỚI HỌC SINH THCS 
 Người viết : PHẠM THÀNH NGỌC 
 ( Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo) 
Đề tài: Giáo dục đạo đức học sinh cá biệt và giảm nguy cơ bỏ học đối với học sinh THCS 
 Phạm thành Ngọc - Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Krông Búk 
 2 
A. PHẦN MỞ ĐẦU 
 I. Lý do chọn đề tài : 
1/ Cơ sở lý luận : 
Sự nghiệp đổi mới ở nước ta đang đi vào chiều sâu và được triển khai trên 
quy mô lớn, trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Cơ chế thị trường (CCTT), nền 
kinh tế hàng hóa nhiều thành phần đang phát huy tác dụng tích cực, tạo nên sự phát 
triển năng động và thúc đẩy nhịp độ tăng trưởng kinh tế ở nước ta. Nhưng, kinh tế 
thị trường (KTTT) cũng ngày càng bộc lộ những mặt trái, gây ảnh hưởng tiêu cực 
tới đời sống tinh thần, sự cảm thụ văn hóa - nghệ thuật cũng như trong tâm lý - đạo 
đức của các tầng lớp dân cư trong xã hội. Những ảnh hưởng tiêu cực đó len lỏi, thẩm 
thấu vào mọi quan hệ xã hội, làm sai lệch các chuẩn mực giá trị, dẫn tới sự suy thoái 
về đạo đức ở một bộ phận xã hội, ảnh hưởng xấu tới thế hệ trẻ. 
Vậy có thể ngăn chặn và khắc phục tình trạng suy thoái đạo đức đó được 
không? Nhà trường, gia đình và toàn xã hội có thể chủ động trong một chương trình 
hành động phối hợp tích cực để thực hiện giáo dục đạo đức, để bảo vệ sự trong sạch, 
lành mạnh của đời sống đạo đức cho thế hệ trẻ được hay không? 
Phải chăng đẩy mạnh giáo dục đạo đức cho học sinh phổ thông là góp phần 
quan trọng vào thắng lợi của cuộc đấu tranh bảo vệ định hướng xã hội chủ nghĩa 
(XHCN)? Như thế, giáo dục đạo đức cho học sinh phổ thông gắn liền với mục tiêu 
và nhiệm vụ chính trị, với cuộc đấu tranh ý thức hệ hiện nay. 
Để đem lại câu trả lời cho vấn đề hệ trọng nêu trên, việc nghiên cứu đạo đức 
và giáo dục đạo đức vào lúc này đang là một đòi hỏi cấp bách, bức xúc. 
Bấy lâu nay, vấn đề giáo dục đạo đức và giảm nguy cơ bỏ học cho học sinh 
phổ thông là đề tài nghiên cứu rất quen thuộc của khoa học sư phạm. Tuy nhiên 
chúng ta cần nhận thức đầy đủ hơn về vấn đề này. 
Có thể nói, chưa bao giờ, vấn đề giáo dục đạo đức được đặt ra với tầm quan 
trọng, tính cấp thiết và ý nghĩa xã hội rộng lớn như lúc này. Chăm lo cho sự phát 
triển đạo đức và đời sống tinh thần lành mạnh của cộng đồng xã hội là chăm lo tới 
tiềm lực phát triển lâu bền của cả một dân tộc. 
Thực hiện vấn đề giáo dục đạo đức và giảm nguy cơ bỏ học cho học sinh phổ 
thông tại huyện Krông Búk hiện nay được đặt ra trong điều kiện tình hình còn khó 
khăn: với trên 30% học sinh là DTTS, học sinh vùng sâu, xa chiếm 50%, điều kiện 
tiếp cân CNTT còn hạn chế, hộ nghèo vẫn còn nhiều trên địa bàn huyện 
 Một trong những nhiệm vụ cấp bách của GD& ĐT hiện nay là tăng cường giáo 
dục đạo đức cho học sinh và giảm nguy cơ bỏ học của học sinh được thể hiện trong 
Đề tài: Giáo dục đạo đức học sinh cá biệt và giảm nguy cơ bỏ học đối với học sinh THCS 
 Phạm thành Ngọc - Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Krông Búk 
 3 
nghị quyết của Đảng, Luật giáo dục và các văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo. 
Luật giáo dục đã xác định: “ Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp cho học sinh 
phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản 
nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa, xây dựng tư 
cách và trách nhiệm công dân ( Điều 23-Luật giáo dục). 
2/Cơ sở thực tiễn: 
Gần đây, trên các phương tiện thông tin báo chí, truyền hình đã lên tiếng khá 
nhiều về hiện tượng học sinh cá biệt (HSCB), học sinh (HS) bỏ học tụ tập băng 
nhóm, gây gổ đánh nhau, có vụ dẫn đến tử vong. Vấn đề này đã trở thành một mối 
quan ngại của dư luận, nhất là đối với gia đình và nhà trường. 
Giáo dục là một khoa học và là một nghệ thuật. Trong đó việc giáo dục, quản lý 
HSCB và ngăn chặn nguy cơ bỏ học của HS là một vấn đề khá nan giải, phức tạp và 
hết sức nhạy cảm. Công việc này đã và đang trở thành một thách thức lớn không chỉ 
riêng ngành giáo dục. 
Hội nhập kinh tế ngoài mặt tích cực nó còn làm phát sinh những vấn đề mà 
chúng ta cần quan tâm: Bản sắc văn hóa dân tộc bị đe dọa, hội nhập kinh tế quốc tế 
đưa vào nước ta những sản phẩm đồi trụy, phản nhân văn, reo rắc lối sống tự do tư 
sản, làm xói mòn những giá trị đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc. Hiện nay 
một số bộ phận thanh thiếu niên có dấu hiệu sa sút nghiêm trọng về đạo đức, nhu 
cầu cá nhân phát triển lệch lạc, kém ý thức trong quan hệ cộng đồng, thiếu niềm tin 
trong cuộc sống, ý chí kém phát triển, không có tính tự chủ dễ bị lôi cuốn vào những 
việc xấu. 
Trong nhà trường phổ thông nói chung và trường THCS nói riêng, số học sinh 
vi phạm đạo đức có chiều hướng gia tăng, tình trạng học sinh kết thành băng nhóm 
bạo hành trong trường học đáng được báo động. Một số CBQL, giáo viên chưa thật 
sự là tấm gương sáng cho học sinh, chỉ lo chú trọng đến việc dạy tri thức khoa học, 
xem nhẹ môn GDCD, thờ ơ không chú ý đến việc giáo dục tình cảm đạo đức cho 
học sinh. 
Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, qua thực tế công tác chỉ đạo, quản 
lý bậc học THCS, tôi nhận thấy việc nắm rõ thực trạng và đề ra các giải pháp về 
công tác giáo dục đạo đức học sinh cá biệt và giảm nguy cơ bỏ học đối với học 
sinh THCS là một nhiệm vụ hết sức cần thiết của người cán bộ QLGD. Đó là lý do 
tôi chọn đề tài này. 
II. Mục đích của đề tài: 
Đánh giá được đúng thực trạng của công tác giáo dục đạo đức học sinh và 
giảm nguy cơ bỏ học của học sinh ở trường THCS, thông qua đó tìm ra các giải 
Đề tài: Giáo dục đạo đức học sinh cá biệt và giảm nguy cơ bỏ học đối với học sinh THCS 
 Phạm thành Ngọc - Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Krông Búk 
 4 
pháp giáo dục nâng cao hiệu quả giúp cho học sinh cá biệt từng bước hoàn thiện 
nhân cách để trở thành những người tốt trong xã hội. 
Phương pháp tiến hành thực hiện đề tài là nghiên cứu một số vấn đề về sơ sở lý 
luận giáo dục đạo đức, tiến hành điều tra thực trạng của công tác giáo dục học sinh 
cá biệt và giảm nguy cơ bỏ học của học sinh ở một trường THCS phân tích nguyên 
nhân, tìm ra những yếu tố liên quan đến công tác giáo dục học sinh cá biệt để từ đó 
đề ra biện pháp giáo dục cho học sinh cá biệt trong giai đoạn hiện nay. 
1.Vận dụng các phương pháp nghiên cứu vào đề tài 
1.1. Phương pháp tiếp cận lý luận khoa học 
Trên cơ sở tiếp cận những kiến thức về tâm lý, giáo dục học và những quan 
điểm đường lối của Đảng, các văn bản của Bộ giáo dục và Đào tạo về đánh giá xếp 
loại, khen thưởng và kỷ luật học sinh để làm cơ sở khoa học cho việc triển khai nội 
dung của đề tài. 
1.2. Phương pháp quan sát thực tế 
Khảo sát thực tế công tác giáo dục giáo dục học sinh cá biệt và giảm nguy cơ 
bỏ học của học sinh ở 1 số trường THCS toàn huyện trong năm học. Để có số liệu, 
chất lượng thực tế nhằm đưa ra các giải pháp về việc thực hiện công tác giáo dục 
học sinh cá biệt và giảm nguy cơ bỏ học của học sinh THCS trong giai đoạn hiện 
nay. 
B. PHẦN NỘI DUNG 
Chương I 
Cơ sở lý luận khoa học 
a. Khái niệm học sinh cá biệt 
* Những biểu hiện chung nhất ở HSCB, HS bỏ học và những tác hại ... 
Những HS cá biệt có thói quen lười biếng, hay quay cóp trong học tập, lừa dối 
cha mẹ, thầy cô, dọa nạt bạn bè, hay trốn học và lảng tránh các hoạt động tập thể 
như: lao động, sinh hoạt Đoàn – Hội – Đội, sinh hoạt ngoại khóa, ... không để cho 
các em quay cóp hoặc báo cho thầy cô thì các em sẽ dọa đánh, không trực tiếp đánh 
thì nhờ người khác đánh. Các em này tiêu xài các khoản phí của bố mẹ đưa nộp cho 
nhà trường, giả mạo chữ ký của bố mẹ và sổ liên lạc, giấy xin phép, ... 
Những học sinh cá biệt có tính giảm sút phổ biến trong tất cả các lĩnh vực, trừ 
những lĩnh vực gắn liền với những nhu cầu trái với xã hội, trái với đạo đức. Một học 
sinh hay ngủ gật, lười chép bài, học bài nhưng lại tỏ ra rất khéo léo, nhanh trí trong 
việc giở những trò tinh nghịch với thầy cô, bè bạn. Những HS này hay xem thường, 
trêu ngươi, khiêu khích trước các thầy cô giáo, cha mẹ, bạn bè để nhằm thỏa mãn 
những nhu cầu tinh nghịch được xếp sẵn trong đầu óc. Chúng thường đánh mất lòng 
Đề tài: Giáo dục đạo đức học sinh cá biệt và giảm nguy cơ bỏ học đối với học sinh THCS 
 Phạm thành Ngọc - Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Krông Búk 
 5 
tự trọng, xấu hổ và trở nên chai lì khác thường. Tùy theo đối tượng tiếp xúc mà 
chúng có những thái độ, phản ứng một cách gay gắt, thô bạo. 
Những HSCB thường hay vi phạm nội quy, kỷ luật nhưng chúng không dễ 
dàng nhận ngay mà phải nhiều lần vặn hỏi với đầy đủ những lí lẽ chứng cứ thì 
chúng mới chấp nhận. Chúng cho việc nói dối, giả tạo là chuyện bình thường. Ở 
những HSCB uy tín của cha mẹ, thầy cô bị thay thế bằng uy tín của những kẻ cầm 
đầu, những kẻ côn đồ, hung hãn, liều lĩnh, những “đại ca”, ... chính điều này các em 
HSCB dễ dàng rơi vào những cạm bẫy, sai khiến, xúi giục của các “đàn anh”. Và 
con đường dẫn đến bỏ học, tụ tập băng nhóm, cờ bạc, trấn lột, trộm cắp, tổ chức gây 
gổ đánh nhau, vi phạm pháp luật dẫn đến tù tội là điều không tránh khỏi. Thực tế các 
trường đã phát hiện và xử lý những vụ trấn lột, trộm cắp, gây gổ đánh nhau của hs, 
phần lớn là do sự sai bảo, xúi giục của những kẻ cầm đầu mà chúng thường tôn là 
“đàn anh”. 
Một điều dễ nhận thấy ở những HSCB, học sinh bỏ học là cách nói năng, đi 
đứng, ăn mặc, hành động rất khác thường, luôn tạo sự chú ý đối với người khác. 
Có thể nói, những tác hại do các em HSCB, những học sinh bỏ học gây ra là 
không nhỏ và thậm chí là khá nghiêm trọng. Nó làm ảnh hưởng đến chất lượng giáo 
dục chung, phong trào thi đua của nhà trường, trật tự trị an xã hội, hạnh phúc gia 
đình và nghiêm trọng hơn là ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai, cuộc sống của các 
em sau này. 
b. Những nguyên tắc giáo dục đạo đức