Sáng kiến kinh nghiệm Một số kĩ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong soạn bài giảng

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ KĨ NĂNG ỨNG DỤNG 
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN 
TRONG SOẠN BÀI GIẢNG 
A. Phần mở đầu 
 Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, việc vận dụng công nghệ 
thông tin vào các lĩnh vực trong đời sống không còn xa lạ nữa. Ngành giáo dục 
nói chung và giáo dục mầm non nói riêng cũng đã từng bước tiếp cận với công 
nghệ hiện đại. Trong quyết định số 81/2001/Q- TTg Thủ tướng chính phủ đã 
giao nhiệm vụ trọng tâm cho ngành giáo dục là đào tạo nguồn nhân lực công 
nghệ thông tin và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giáo 
dục và đào tạo. 
“Một hình ảnh, một đoạn phim có thể thay thế cho rất nhiều lời giảng”. 
Quả đúng như vậy, vai trò của công nghệ thông tin không nhỏ. Công nghệ 
thông tin phát triển đã mở ra những hướng đi mới cho ngành giáo dục trong 
việc đổi mới hình thức và phương pháp dạy học. Công nghệ thông tin phát triển 
mạnh kéo theo sự phát triển của rất nhiều phần mềm giáo dục. Trong đó có 
những phần mềm rất hữu ích cho giáo viên mầm non như phần mềm dinh 
dưỡng Nutrikis, phần mềm Kismas, phần mềm Photoshop, Flash, Conventer. 
Các phần mềm này đã trở thành công cụ đắc lực hỗ trợ cho việc thiết kế giáo án 
điện tử và giảng dạy trên máy tính, máy chiếu cũng như trên các thiết bị hỗ trợ 
khác (ti vi, đầu đĩa,). Hiệu quả cho thấy rõ nhất khi ứng dụng công nghệ thông 
tin là tiết kiệm được thời gian và chi phí đồng thời nâng cao được tính sinh 
động, hấp dẫn, phong phú, thẩm mỹ. 
Chúng ta đã bước sang thế kỷ 21, thế kỷ nền văn minh trí tuệ, của nền 
khoa học hiện đại. Do vậy con người cần phải năng động sáng tạo để phù hợp 
với sự phát triển của thời đại. Giáo dục mầm non đã góp phần rất lớn vào việc 
giáo dục thế hệ trẻ. Trách nhiệm nặng nề và cao cả ấy thuộc về cô giáo mầm 
non tạo nên nền tảng vững chắc, là chặng đường khôn lớn của trẻ. Chính vì 
 vậy, sự nhảy cảm và có trách nhiệm cao là yêu cầu không thể thiếu trong công 
tác chăm sóc giáo dục trẻ, cô giáo phải rất linh hoạt nhạy bén kịp thời, có 
năng lực và có tính chủ động sáng tạo. 
B. Nội dung 
CHƯƠNG i: Cơ sở khoa học 
1.1 Cơ sở lý luận 
Điều đầu tiên ta nhận thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng 
dạy trong ngành mầm non hoàn toàn có ích và mang lại không ít những hiệu 
quả thiết thực trong việc phát triển tư duy, kỹ năng sống và nhiều mặt khác ở 
trẻ mầm non. Một giáo án tích hợp công nghệ thông tin (sử dụng máy chiếu, 
các chương trình hỗ trợ như power point...) có thể cho trẻ có cái nhìn trực quan, 
sinh động hơn về bài học. Nó không những giúp cho các hoạt động dạy học trở 
nên lôi cuốn hơn mà còn hạn chế việc giáo viên bị cháy giáo án vì thời gian đã 
được kiểm soát bằng máy. Nếu như trong các hoạt động thông thường giáo 
viên phải dành khá nhiều thời gian để treo tranh ảnh thì trong hoạt động có ứng 
dụng công nghệ thông tin chỉ cần một cái nhấp chuột thôi là được. 
Để ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy một cách có hiệu quả 
thì đòi hỏi phải tuân thủ những quy tắc nhất định, những kiến thức kỹ năng cơ 
bản về tin học. Cách sắp xếp các slide, cách lập dàn ý cho bài giảng, lựa chọn 
đề tài sao cho phù hợp với nội dung bài học để thuận tiện trong việc sử dụng và 
trẻ lại hứng thú tham gia. 
Tuy nhiên, trong thực tiễn tại trường cho thấy, mặc dù trường cũng đã 
chú ý quan tâm đến phong trào ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy 
 nhưng nhiều giáo viên vẫn chưa phát huy hết vai trò của nó, kỹ năng soạn bài 
theo chương trình power point vẫn còn nhiều hạn chế. 
2.1. Cơ sở thực tiễn: 
Hiện nay, hầu hết các trường mầm non nói chung và các trường mầm 
non Lệ Thủy nói riêng đều có điều kiện về trang thiết bị Tivi, đầu video, máy 
vi tính có nối mạng internet. Một số trường có máy chiếu đa năng tạo điều kiện 
cho giáo viên mầm non có thể ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. 
Riêng tại trường mầm non Kim Thủy, năm học 2010-2011 tôi được 
trường phân công dạy lớp mẫu giáo lớn với tổng số cháu là 14. Hầu hết các 
cháu chưa có ý thức ham học, không chịu đến lớp. Đa số trẻ không tích cực 
tham gia vào các hoạt động, khả năng chú ý của trẻ chưa cao. Những hình thức 
cho trẻ hoạt động như: quan sát tranh vẽ, các hình ảnh tĩnh, học qua thẻ chữ cái, 
cô hát cho trẻ nghe dường như quá quen thuộc đối với trẻ phần nào gây sự 
nhàm chán, sao nhãng. Trong lúc đó ở lớp tôi, được sự quan tâm của Ban giám 
hiệu Nhà trường, Phòng giáo dục, tổ chức Plan đã trang bị cho lớp tôi các thiết 
bị hỗ trợ dạy học (máy vi tính, bộ loa máy). Đặc biệt, bước sang học kỳ II được 
bổ sung thêm bộ máy chiếu đa năng. 
Với tình hình thực tế như vậy và bản thân cũng có một số kiến thức, kỹ 
năng cơ bản về tin học nên đã mạnh dạn thực hiện một số biện pháp nâng cao 
kĩ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong soạn bài giảng nhằm kích thích, 
gây hứng thú cho trẻ trong các hoạt động. 
1. Thuận lợi: 
- Bộ giáo dục và đào tạo đã triển khai cuộc vận động “ứng dụng công 
nghệ thông tin trong giảng dạy” từ năm học 2008 - 2009 đến nay. 
 - Sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu Nhà trường, lãnh đạo 
Phòng giáo dục, Sở giáo dục và tổ chức Plan. 
- Bản thân được học về tin học. 
- Bản thân nhiều năm liền phụ trách lớp mẫu giáo lớn, là thành viên Hội 
đồng thanh tra, Hội đồng chuyên môn của Phòng giáo dục, tham gia tích cực 
vào các đợt sinh hoạt chuyên môn do Sở giáo dục, Phòng giáo dục, Cụm, Nhà 
trường tổ chức nên đúc rút được nhiều kinh nghiệm. 
- Có tinh thần học hỏi, tìm tòi khám phá về tin học nhất là những gì liên 
quan đến trẻ mầm non. 
- Gia đình có máy vi tính kết nối mạng nên thuận tiện trong việc tìm tòi 
về tư liệu dạy học. 
- Lớp học có đầy đủ các thiêt bị hỗ trợ dạy học như máy tính, tivi, loa, 
đầu đĩa và bộ máy chiếu đa năng của trường. 
2. Khó khăn 
- Những trẻ dân tộc thiểu số bất đồng ngôn ngữ nên ít chú ý tham gia 
hoạt động. 
- Một số trẻ chưa qua lớp mẫu giáo nhỡ, mẫu giáo bé nên chưa có nề 
nếp. 
- Bản có nhiều khe suối, mưa to nước lớn, lũ quét nên trẻ nghỉ học nhiều 
gây gián đoạn chương trình học. 
- Trẻ dân tộc thiểu số nhà ở xa nên hay nghỉ nhiều. 
- Phụ huynh trẻ chưa quan tâm đến việc học của con em mình. 
- Cơ sở vật chất (đồ dùng đồ chơi) vẫn còn nhiều thiếu thốn. 
- Diện tích lớp chưa đủ rộng để bố trí máy tính phù hợp. 
 - Một số tình huống bật lợi có thể xảy ra như mất điện, máy bị treo, viuts 
làm cho giáo viên bị động trong tiến trình bài giảng. 
- Việc ứng dụng công nghệ thông tin để đổi mới phương pháp dạy học ở 
giáo dục mầm non còn đang ở giai đoạn đầu nên vẫn còn được nghiên cứu, 
đánh giá và rút kinh nghiệm vì vậy vẫn chưa phát huy được hiệu quả tối đa của 
nó. 
- Việc đánh giá một tiết dạy có ứng dụng công nghệ thông tin còn lúng 
túng, chưa có sự phân biệt rõ ràng với các tiết dạy không ứng dụng công nghệ 
thông tin. 
- Việc kết nối và sử dụng khai thác tiện ích của công nghệ mạng máy 
tính và mạng internet chưa được nhà trường thực hiện một cách triệt để và có 
chiều sâu. 
3. Điều tra thực tiễn: 
Vào đầu năm học, tôi chủ động khảo sát đánh giá trẻ về một số khả 
năng tập trung, chú ý, khả năng ghi nhớ, sự hứng thú tham gia tích cực trong 
các hoạt động. Nhìn chung đa số trẻ không hứng thú, ít tập trung chú ý do đồ 
dùng trực quan quá quen thuộc, không hấp dẫn, sinh động. 
Cụ thể: 
Nội dung 
Tốt Khá Đạt yêu cầu 
SL % SL % SL % 
Khả năng tập trung,chú 
ý 
3 21,4 4 28,6 7 50,0 
Khả năng ghi nhớ 2 14,3 3 21,4 9 64,3 
 Hứng thú, tích cực tham 
gia hoạt động 
2 14,3 2 14,3 10 71,4 
III. Một số biện pháp nâng cao kỹ năng ứng dụng công nghệ thông 
tin trong giảng dạy 
1. Sử dụng một số thủ thuật trong soạn bài giảng (hiệu ứng, 
phông chữ, kiểu chữ, màu nền): 
 Nói về công nghệ thông tin, rất nhiều người cho rằng, chỉ cần đưa một 
vài hình ảnh trong hoạt động môi trường xung quanh hay hình ảnh trong một 
câu chuyện nào đó lên màn hình máy tính cho trẻ xem là đã ứng dụng công 
nghệ thông tin vào trong giảng dạy. Hay một số khác lại cho rằng đưa thật 
nhiều hiệu ứng cho hình ảnh, những con số, những chữ cái bay lượn sẽ kích 
thích trẻ hứng thú tham gia hoạt động. Chính nhầm lẫn này khiến cho các cô 
soạn bài giảng một cách quá đơn giản hoặc quá cầu kỳ. không chú ý đến 
những thủ thuật hiệu ứng, phong chữ, kiểu chữ, màu nền. Nếu có chú ý thì sử 
dụng một cách thái quá và ngẫu nhiên bài soạn có chất lượng kém không phù 
hợp và hoạt động không mang lại hiệu quả. 
 Từ những kinh nghiệm của bản thân, tôi nghĩ rằng, khi soạn bài, phần 
hiệu ứng, phông chữ, cỡ chữ rất quan trọng. Làm sao để bài dạy không quá đơn 
giản và không bị rườm rà bởi các hiệu ứng gây rối mắt trẻ, phân tán sự tập 
trung của trẻ vào bài học. Nếu dùng không phù hợp sẽ gây phản tác dụng. Tôi 
thường lựa chọn một nhóm hiệu ứng nhất định gồm plus ( hình ảnh biến mất 
ngay giữa màn hình) wheel (hình ảnh xoay tròn), fly in (hình ảnh từ phía dưới 
đi vào màn hình), wedge (hình ảnh tách ra) để sử dụng trong một bài soạn. 
Ví dụ: 
 Trong các hoạt động làm quen với toán, các hình ảnh con vật, đồ vật 
thường có số lượng nhiều (từ 5 đến 10) lại càng phải sử dụng ít hiệu ứng để 
tránh rối mắt trẻ. Hay trong các hoạt động làm quen chữ cái có nhiều hình ảnh, 
từ, chữ cái cũng vậy, cần chọn một nhóm hiệu ứng nhất định, tránh trường hợp 
sử dụng quá nhiều hiệu ứng hay chọn hiệu ứng quá bay lượn làm phân tán sự 
chú ý của trẻ dẫn đến hiệu quả giờ học không cao. 
Các phông nền cũng nên lựa chọn đơn giản phù hợp nội dung bài giảng, 
tránh dùng nhiều màu sắc hình ảnh lòe loẹt, không cần thiết. Thông thường 
phong nền hay sử dụng màu vàng nhạt để làm nổi bật hình ảnh, chữ cái, chữ số 
bằng những tông màu đỏ, xanh. 
 Ngoài ra khi soạn thảo cũng cần lưu ý việc chọn size chữ, màu chữ cho 
phù hợp. Size chữ không nên to quá cũng không nên nhỏ quá và màu chữ nên 
nổi bật để trẻ dễ dàng nhận biết chữ cái chữ số. Tránh chọn nhiều màu chữ 
trong cùng một slide trình diễn. Như vậy trẻ sẽ không chú ý đến nội dung bài 
học mà chỉ chú ý đến những hình ảnh, màu sắc sặc sỡ của những con chữ,