SKKN Thực trạng và biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học môn tập viết cho học sinh Lớp 3 ở Trường Tiểu học Nguyễn Trọng Nghĩa

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 THỰC TRẠNG VÀ BIỆN PHÁP 
NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC 
MÔN TẬP VIẾT CHO HỌC SINH 
LỚP 3 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC 
NGUYỄN TRỌNG NGHĨA 
A. MỞ ĐẦU 
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 
 Chữ viết là một trong những tài sản văn hóa, là vốn quí của dân tộc. 
Người Việt Nam chúng ta tự hào vì trong ngữ hệ ngày trước mượn tiếng Hán 
(gồm Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc) chúng ta đã sớm có một thứ chữ viết 
riêng hoàn toàn khác với chữ Hán, đó là chữ quốc ngữ. Bởi vậy, giữ gìn sự trong 
sáng của tiếng Việt vừa là trách nhiệm, vừa là lương tâm của mỗi người Việt 
Nam yêu nước. 
 Ngày xưa, những người viết đúng, viết đẹp thường được tôn vinh, ca ngợi. 
Những người có “văn hay, chữ tốt” là niềm tự hào chung cho cả gia đình, tộc họ. 
Chữ viết “Rồng bay Phượng múa” như ông Huấn Cao (nhân vật trong tác phẩm 
“Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân) đã có tác dụng cảm hóa cả những kẻ đối 
nghịch! Ngày nay, những người có chữ viết đúng, viết đẹp vẫn được tôn trọng, 
song do nhiều nguyên nhân tác động khác nhau của thời đại nên việc rèn luyện 
chữ viết đã có phần nào xao nhãng. 
 Một thực trạng đáng buồn hiện nay là học sinh ngay từ các lớp tiểu học đã 
không còn dùng ngòi bút “lá tre” - một loại bút có ngòi như lá tre, chấm mực để 
“luyện chữ” nữa mà đã dùng bút bi - một loại viết có sẵn mực, ngòi nhỏ để viết 
nên không có tác dụng luyện chữ. Thêm nữa, thời đại tin học phát triển, các văn 
bản được đánh trực tiếp trên máy vi tính nên chữ viết ít được thể hiện. Việc nói, 
viết đúng tiếng mẹ đẻ đang trở thành vấn đề nhức nhối của toàn xã hội nói 
chung, ngành giáo dục nói riêng. 
Qua thời gian dài dạy học ở trường tiểu học (TH) Nguyễn Trọng Nghĩa, 
tôi thấy nổi lên một vấn đề là hầu như đa số học sinh ở trường từ lớp 1 đến lớp 4 
viết chữ chưa đẹp; thậm chí có nhiều em viết chữ không rõ nét nên đọc rất khó 
khăn; kỹ năng viết chữ còn quá yếu. Việc phối hợp giữa nhà trường và gia đình, 
các biện pháp đầu tư cho luyện chữ viết của các em còn hạn chế. 
Phải xác định rằng, chữ viết là yếu tố không kém phần quan trọng trong 
quá trình học của học sinh. Nó vừa là tư cách đạo đức, vừa là ý thức thể hiện 
thói quen cẩn thận trong học tập. Nó ảnh hưởng rất lớn đến kết quả của tất cả các 
môn học khác. 
Làm thế nào để học sinh viết đúng, viết đẹp? Làm thế nào để nâng cao 
chất lượng môn Tập viết ở trường tiểu học? Đây là vấn đề mà đội ngũ giáo viên 
ở các trường và phụ huynh học sinh đang rất trăn trở, quan tâm. Vì vậy, tôi chọn 
đề tài “Thực trạng và biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học môn Tập viết 
cho học sinh lớp 3 ở trường Tiểu học Nguyễn Trọng Nghĩa”. Đề tài vừa đáp 
ứng yêu cầu bức thiết hiện tại, vừa là tình cảm của tôi với học sinh thân yêu! 
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 
 Tôi tiến hành nghiên cứu đề tài nhằm đi sâu vào đánh giá thực trạng, đề 
xuất có định hướng qui trình khoa học về kỹ năng viết chữ cho học sinh trường 
TH Nguyễn Trọng Nghĩa nhằm khắc phục tình trạng viết chữ sai, viết chữ không 
đẹp hiện nay. 
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 
3.1. Khách thể nghiên cứu 
 - Thực trạng việc dạy Tập viết và chất lượng chữ viết hiện nay của học 
sinh ở trường tiểu học (TH) Nguyễn Trọng Nghĩa; 
3.2. Đối tượng nghiên cứu 
 - Học sinh khối lớp 3 trường TH Nguyễn trọng Nghĩa (4 lớp/82 học sinh), 
áp dụng thực nghiệm chủ yếu ở lớp 3B (24 học sinh). 
- Các biện pháp đã và sẽ áp dụng để rèn luyện chữ viết cho học sinh 
trường TH Nguyễn Trọng Nghĩa. 
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC 
 Hiện nay, công tác rèn chữ viết cho học sinh ở trường TH Nguyễn Trọng 
Nghĩa chưa thật sự được chú trọng, kết quả đạt được chưa cao; nếu tìm ra các 
biện pháp hợp lý thì hiệu quả chữ viết của học sinh sẽ tốt hơn. 
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 
 - Những vấn đề lý luận về chữ viết, lỗi chính tả, lỗi ngữ pháp; 
 - Những văn bản liên quan đến viết chữ (tư thế ngồi, cách cầm bút, ...). 
 - Thực trạng chất lượng chữ viết hiện nay của học sinh khối lớp 3, trường 
TH Nguyễn Trọng Nghĩa. 
 - Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả rèn chữ viết cho học 
sinh của trường TH Nguyễn Trọng Nghĩa. 
 6. GIỚI HẠN PHẠM VI ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 
 - Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng việc rèn chữ viết cho học sinh 
khối lớp 3, trường TH Nguyễn Trọng Nghĩa; khảo sát thống kê chất lượng môn 
Tiếng Việt 5 năm gần đây của học sinh khối 3; lấy ý kiến từ đội ngũ giáo viên, 
đại diện phụ huynh học sinh; thăm dò thái độ từ học sinh. 
 - Các biện pháp áp dụng cho việc rèn chữ viết. 
7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 
 - Phương pháp đọc sách và tài liệu: đọc những sách và tài liệu có liên 
quan đến việc dùng từ, viết chữ, ngữ pháp, văn bản . Từ sự tổng hợp các phương 
pháp, phân loại các tiêu chí đánh giá làm cơ sở cho việc đề ra các giải pháp thích 
hợp. 
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 
 - Phương pháp điều tra xã hội học: sử dụng hệ thống câu hỏi để thu thập 
các ý kiến; 
 - Phương pháp thống kê: thống kê kết quả đánh giá môn Tập viết 5 năm 
gần đây để từ đó có thêm căn cứ đánh giá đúng thực trạng. 
 - Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: thăm dò, khai thác thêm ý kiến từ 
lãnh đạo nhà trường, giáo viên, đại diện phụ huynh học sinh để các biện pháp đề 
ra đạt chất lượng, giá trị áp dụng cao. 
 - Phương pháp sư phạm: quan sát trực tiếp nhằm ghi nhận, thu thập, khai 
thác thông tin thực tế; tiếp xúc trực tiếp với giáo viên, học sinh qua giờ dạy - học 
trên lớp, việc tập viết ở nhà của các em để hiểu rõ, hiểu đúng thực trạng, đề ra 
giải pháp phù hợp, có tính khả thi cao. 
8. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI 
 Đánh giá đúng thực trạng, đề ra được một số biện pháp tốt, áp dụng được 
rộng rãi cho việc rèn chữ viết của học sinh khối lớp 3 trường TH Nguyễn Trọng 
Nghĩa - Điện Quang - Điện Bàn - Quảng Nam (và có thể nhân rộng cho các khối 
lớp khác). 
------------------------------------------- 
B. NỘI DUNG 
CHƯƠNG I 
 CƠ SỞ LÝ LUẬN 
I. CÁC KHÁI NIỆM CÓ LIÊN QUAN 
 Biện pháp là cách làm hay tiến hành một công việc nào đó. 
 Chất lượng là cái làm nên phẩm chất giá trị của sự vật, cái tạo nên bản 
chất sự vật, làm cho sự vật này khác sự vật kia. 
 Dạy học là một quá trình hoạt động thống nhất giữa giáo viên và học sinh, 
trong đó giáo viên giữ vai trò hướng dẫn, điều khiển, tổ chức mọi hoạt 
động của học sinh, còn học sinh phải giữ vai trò tự tổ chức, tự điều khiển, 
tự học một cách chủ động, sáng tạo. 
II. TẦM QUAN TRỌNG CỦA CHỮ VIẾT VÀ ĐẶC TRƯNG CỦA PHÂN 
MÔN TẬP VIẾT 
1. Tầm quan trọng của chữ viết 
Chữ viết là một hệ thống kí hiệu bằng đường nét để ghi lại ngôn ngữ thành 
tiếng. Chữ viết có chức năng giao tiếp và được qui định thống nhất. Trong quan 
niệm của người xưa “nét chữ - nết người”, chữ viết phần nào phản ánh được óc 
thẩm mĩ và ý thức rèn luyện của người viết. Đồng chí Phạm Văn Đồng có nói: 
“Chữ viết cũng là biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn 
thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho con em tính cẩn thận, tính kỉ luật, lòng 
tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy và bạn đọc bài, đọc vở của mình”. 
(Nhiều tác giả, Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm, Nxb GD 1997, Tr.117). 
Chữ viết là một phương tiện giao tiếp, muốn người khách đọc được chữ 
viết của mình thì người viết phải viết đúng, rõ ràng, viết chữ đẹp càng tốt để đập 
vào thị giác của đối tượng đọc. Nếu viết sai, quá xấu, cẩu thả sẽ gây khó khăn 
cho người đọc, người tìm hiểu nội dung của người muốn truyền tải ý tưởng bằng 
văn viết, thậm chí gây khó khăn cho chính chủ thể. Bởi một lẽ, khi viết chữ quá 
cẩu thả, xấu, sai sẽ gây khó khăn cho người tiếp nhận và có khi là chính bản thân 
vấp phải việc khó khăn khi đọc lại. 
2. Đặc trưng phân môn Tập viết 
- Tập viết là môn học luôn cần phải rèn luyện thường xuyên và có liên 
quan trực tiếp đến tất cả các môn học. Do đó, môn Tập viết là nền tảng vững 
chắc để phát triển các môn khác. Đồng thời môn Tập viết luôn tập cho học sinh 
có tính kiên nhẫn, khéo léo, tính thẩm mĩ cao. 
 - Những yếu tố liên quan đến kỹ năng viết chữ: 
+ Tư thế ngồi: tư thế ngồi là yếu tố rất quan trọng trong khi đọc, viết. Bởi 
vậy, nếu ngồi viết không đúng tư thế dẫn đến sai tư thế của tay viết. Điều này 
gây khó khăn cho việc điều khiển bút và cuối cùng là chữ viết xấu. Hơn nữa, 
ngồi viết không đúng tư thế còn ảnh hưởng đến cột sống 
Cho nên khi bắt đầu vào giờ tập viết ta nên nhắc nhở học sinh của mình 
ngồi đúng tư thế và luôn chú ý đến tư thế của các em trong suốt quá trình tập 
viết. 
+ Cách điều khiển bút: Sau tư thế ngồi đúng thì yếu tố thứ 2 là tư thế cầm 
bút. Nếu cầm bút không đúng sẽ dẫn đến việc viết chậm, viết xấu. Thường người 
ta cầm bút bằng 3 ngón: ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa. 
+ Các yếu tố khác: Hiểu biết về nét viết; kích thước chữ; vị trí của dấu 
thanh 
CHƯƠNG II 
ĐÁNG GIÁ THỰC TRẠNG CHỮ VIẾT CỦA HỌC SINH KHỐI LỚP 3 
TRƯỜNG TH NGUYỄN TRỌNG NGHĨA 
1. Đặc điểm học sinh của trường 
Trường TH Nguyễn Trọng Nghĩa - ngôi trường mang tên người anh hùng 
quê Gò Nổi tọa lạc ở xã Điện Trung, Điện Bàn, Quảng Nam. Học sinh của 
trường là con em trong xã; cha mẹ các em chủ yếu làm nghề nông nên ngày hai 
buổi ngoài đồng, ít có thời gian kèm cặp các em học; điều kiện cơ sở vật chất 
cho việc học tập cũng rất khó khăn. 
Những năm gần đây, cùng với sự phát triển của kinh tế, vùng quê nghèo 
Gò Nổi cũng đã có thêm nhiều quán hàng, nhiều chỗ để học sinh vào chơi 
Game, do đó ảnh hưởng nhiều đến việc học của các em. 
2. Khảo sát thực trạng 
- Khối 3 của trường gồm 4 lớp, với 86 học sinh. Lớp tôi chủ nhiệm và 
giảng dạy có 24 em. Đầu năm học, số học sinh bước vào lớp 3, cụ thể lớp 3B đã 
có 2/3 học sinh viết chữ xấu, sai lỗi chính tả nhiều. Kết quả đánh giá chất lượng 
chữ viết đầu năm như sau: 
Lớp 3B Chữ đẹp Đều nét, ngay ngắn Chữ xấu, cẩu thả 
SL TL SL TL SL TL 
24HS 2 8,3 8 33,3 14 58,4 
- Thăm dò thái độ của học sinh đối với việc viết chữ (môn Tập viết), kết 
quả thu được: 
SS Thích học môn Tập 
Viết 
Không thích học 
Tập Viết 
Không thích học Tập 
Viết 
24 9 8 7 
3. Đánh giá 
Như vậy, mô