SKKN Thiết kế một số trõ chơi nhằm nâng cao chất lượng trong giờ dạy “Luyện từ và câu” Lớp 2

 1 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
ĐỀ TÀI: 
THIẾT KẾ MỘT SỐ TRÕ CHƠI 
NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG 
TRONG GIỜ DẠY “LUYỆN TỪ VÀ CÂU” LỚP 2 
 2 
MỤC LỤC 
 Trang 
 Phần I: Mở đầu.................................................................................1 
1. Lý do chọn đề tài............................................................................................1 
2. Mục đích nghiên cứu......................................................................................2 
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................2 
4. Nhiệm vụ nghiên cứu.....................................................................................2 
5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................2 
 Phần II: Nội dung nghiên cứu..........................................................3 
I. Cơ sở lý luận...................................................................................................3 
II.Thực trang dạy và học luyện từ và câu...........................................................3 
III. Các phương pháp học với vai trò của nó trong việc phát triển tư duy HS...4 
IV. Một số trò chơi trong dạy học LT&C lớp2..................................................4 
 Phần III: Kết luận ..........................................................................10
 3 
PHẦN I: MỞ ĐẦU 
1. Lý do chọn đề tài: 
Việc nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường là một trong những việc làm 
quan trọng góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân tài cho đất nước. Chính vì vậy đã có 
nhiều giáo viên trăn trở, suy nghĩ, chưa hài lòng với chất lượng giờ dạy nên đã miệt mài 
nghiên cứu, tìm tòi những sáng kiến mới, những kinh nghiệm hay nhằm đổi mới phương 
pháp dạy học cho phù hợp với đặc thù của môn học và phù hợp với nhận thức của học sinh, 
giúp các em học tập một cách tự giác, nhẹ nhàng, tự nhiên mà lại hiệu quả. Đây là một trong 
những yêu cầu cấp thiết của ngành giáo dục nói chung và bậc tiểu học nói riêng. 
Qua thực tế giảng dạy lớp 2 nói chung và ở môn Tiếng Việt 2 nói riêng, tôi nhận thấy 
rằng: sách giáo khoa Tiếng Việt 2 giúp học sinh hình thành kĩ năng sử dụng tiếng Việt (nghe 
- nói - đọc - viết), kĩ năng thực hành giao tiếp cụ thể. Nội dung sách giáo khoa tinh giản, tích 
hợp các kiến thức thiết thực mang tính cập nhật, phù hợp với tâm sinh lí lứa tuổi học sinh 
tiểu học trong thời đại mới hiện nay. 
Đối với học sinh lớp 2, vốn từ của các em còn rất hạn chế, việc tìm hiểu và sử dụng từ 
còn lúng túng, gặp rất nhiều khó khăn cần phải được bổ xung và phát triển để đáp ứng nhu 
cầu học tập và giao tiếp. Muốn nói hay viết giỏi đều phải dùng từ. Từ là vật liệu để cấu thành 
ngôn ngữ. Hiểu được nghĩa của từ đã khó, còn phải biết dùng từ như thế nào cho hợp văn 
cảnh, đúng ngữ pháp còn khó hơn. Cho nên, việc dạy cho học sinh nắm vững Tiếng Việt 
không thể không coi trọng việc dạy phân môn luyện từ và câu, đặt nền móng cho việc tiếp 
thu tốt các môn học khác ở các lớp học trên. 
Để dạy học luyện từ và câu ở lớp 2 có hiệu quả, không những đòi hỏi người thầy phải 
biết cách khai thác từ ngữ qua vốn sống của trẻ nhằm xây dựng hệ thống kiến thức trên cơ sở 
khai thác qua các câu có từ thuộc chủ đề nhằm bổ xung, củng cố, khắc sâu hệ thống kiến thức 
cho trẻ. 
Ngoài ra người giáo viên phải biết phối hợp một cách linh hoạt các phương pháp đặc 
trưng của môn học như phương pháp đóng vai, phương pháp thảo luận nhóm, hỏi đáp theo 
cặp, tổ chức trò chơi để học sinh được thực sự tham gia xử lí các tình huống có vấn đề, lĩnh 
hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, hiệu quả. 
Một trong những hoạt động tạo được hứng thú học tập cho học sinh rất hiệu quả, học 
sinh học mà chơi, chơi mà học, nâng cao chất lượng giờ dạy đó là hoạt động trò chơi của học 
sinh trong học tập. Xuất phát từ nhận thức về vai trò quan trọng trong công việc giảng dạy 
của phân môn luyện từ và câu ở trương trình lớp 2 cho nên tôi đã đi sâu nghiên cứu và chọn 
đề tài này. 
2. Mục đích nghiên cứu: 
Tìm hiểu nội dung cấu trúc để đưa ra một số biện pháp giảng dạy cụ thể nhằm nâng 
cao chất lượng giờ dạy “luyện từ và câu”, từ đó giúp học sinh học tốt môn này và có khả 
năng sử dụng Tiếng Việt như một công cụ giao tiếp, học tập. 
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: 
 4 
- Một số biện pháp tổ chức trò chơi nhằm nâng cao chất lượng môn luyện từ và câu lớp 2 
trường Tiểu học Cát Linh. 
- Học sinh lớp 2H trường Tiểu học Cát Linh. 
4. Nhiệm vụ nghiên cứu: 
- Nghiên cứu tầm quan trọng tổ chức trò chơi nhằm nâng cao chất lượng môn luyện từ và câu 
lớp 2 trường Tiểu học Cát Linh. 
5. Phƣơng pháp nghiên cứu: 
 - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết. 
 - Phương pháp thực nghiệm. 
 - Phương pháp điều tra, khảo sát, thông kê. 
 - Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm. 
 5 
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 
 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN: 
 Xuất phát từ thực tiễn của công cuộc đổi mới đất nước cần có những con người lao 
động năng động sáng tạo, sẵn sàng thích ứng với điều kiện đổi mới đang diễn ra hàng ngày. 
Trong khi đó cách dạy truyền thống như hiện nay mặc dù có đổi mới song chất lượng vẫn 
còn thấp so với yêu cầu thực tế. Vì vậy cùng với việc đổi mới nội dung chương trình thì đổi 
mới phương pháp dạy học đặc biệt là tổ chức trò chơi trong mỗi tiết học có một vị trí hết sức 
quan trọng và cần thiết, đây là việc làm thiết thực góp phần nâng cao chất lượng dạy học 
cũng như thực hiện được mục tiêu giáo dục mà Đảng và nhà nước, ngành đề ra. 
 Trong quá trình dạy học nói chung và dạy học phân môn luyện từ câu nói riêng, giáo 
viên là người tổ chức, hướng dẫn hoạt động của học sinh, mọi học sinh đều hoạt động học 
tập để phát triển năng lực cá nhân. Giáo viên tổ chức hướng dẫn học sinh huy động vốn hiểu 
biết và kinh nghiệm của bản thân để học sinh chiếm lĩnh tri thức rồi vận dụng các tri thức đó 
vào thực hành. Tạo cho học sinh thói quen tự giác, chủ động, không dập khuôn máy móc, 
biết tự đánh giá và đánh giá kết quả của mình, của bạn. Đặc biệt là giúp học sinh có niềm tin, 
niềm vui trong học tập. Đồng thời tạo điều kiện để học sinh phát huy năng lực sở trường của 
mình, biết áp dụng kiến thức mới trong bài học vào thực tế dời sống xã hội. 
Phân môn luyện từ và câu là một phân môn không thể thiếu của chương trình tiểu học. 
bởi vậy giáo viên phải tổ chức hướng dẫn học sinh hoạt động dưới sự trợ giúp của dụng cụ, 
đồ dùng học tập để từng học sinh hoặc từng nhóm học sinh phát hiện và chiếm lĩnh nội dung 
học tập rồi thực hành vận dụng nội dung đó. 
II. THỰC TRẠNG DẠY HỌC CỦA MÔN LUYỆN TỪ VÀ CÂU Ở TIỂU HỌC: 
Những năm gần đây do càng ngày càng nhận thức được vai trò phương pháp dạy học 
trong việc nâng cao chất lượng giáo dục đã liên tục phát động phong trào cải tiến phương 
pháp dạy. 
Tuy nhiên cũng như việc dạy các môn nói chung thì luyện từ và câu vẫn có một số thực 
trạng: 
- Tài liệu tham khảo còn hạn chế. 
- Trò chơi cho việc dạy còn quá ít. 
- Trong những năm qua, việc tổ chức các hoạt động cho học sinh trong giờ luyện từ và câu 
còn hạn chế. 
- Chương trình dạy của phân môn luyện từ và câu kiến thức phong phú về nội dung và hình 
thức cho nên đòi hỏi người giáo viên phải lựa chọn biện pháp dạy cho phù hợp. Với thức 
trạng này tôi đưa ra một số trò chơi để nâng cao chất lượng giờ dạy luyện từ và câu lớp 2. 
 6 
III. CÁC PHƢƠNG PHÁP HỌC VỚI VAI TRÕ CỦA NÓ TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN TƢ 
DUYCHO HỌC SINH. 
1. Vị trí và nhiệm vụ của phân môn luyện từ và câu: 
Trong chương trình môn Tiếng Việt 2 ở tiểu học thì phân môn luyện từ và câu nhằm 
cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về Từ ngữ - Ngữ pháp. Mà Từ ngữ - Ngữ 
pháp là bình diện quan trọng của ngôn ngữ bên cạnh bình diện khác như: ngữ âm từ vựng, 
phong cách học. 
Khi nói đến việc dạy luyện từ và câu tức là người giáo viên dạy luyện về từ và dạy 
luyện về câu. 
2. Vai trò của phân môn luyện từ và câu. 
Phân môn luyện từ và câu là một phân môn không thể thiếu được trong môn Tiếng 
Việt. Đối với luyện từ nó giúp học sinh: 
- Nhận biết về nghĩa của từng thành ngữ tục ngữ được gắn với chủ điểm. 
- Nhận biết tên riêng và biết cách viết tên riêng. 
- Biết được khoảng 300 đến từ mới ( kể cả thành ngữ, tục ngữ) thuộc các chủ điểm trong 
sách giáo khoa. 
- Làm quen với cách giải nghĩa thông thường: bằng định nghĩa, bằng mô tả trực tiếp, bằng 
cách tìm từ đồng nghĩa hay trái nghĩa. 
Còn đối với dạy luyện câu là cung cấp nhận biết câu trong lời nói và trong văn bản dựa 
trên tính tương đối trọn vẹn về ý nghĩa của câu, dựa trên dấu hiệu mở đầu và kết thúc câu 
trong văn bản. 
- Nhận biết các bộ phận chính trong những kiểu câu tương ứng phổ biến. 
- Nhận biết các dấu câu: dấu chấm,dấu chấm hỏi: Khi nào? Ở đâu? Như thế nào? Vì sao? Để 
làm gì? 
- Nhận biết các dấu câu: Dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than, dấu chấm phẩy. 
- Có một điều đặc biệt là chương trình lớp 2 quan tâm trú trọng rèn cả 4 kỹ năng nghe - nói - 
đọc - viết để giúp học sinh phát triển toàn diện. Trong đó phân môn luyện từ và câu thực hiện 
nhiệm vụ cung cấp các tri thức Từ ngữ- Ngữ pháp song song với việc rèn 4 kỹ năng nói trên. 
IV. MỘT SỐ TRÕ CHƠI NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIỜ DẠY HỌC LUYỆN TỪ VÀ 
CÂU LỚP 2: 
Với những lí do trên, cùng với những băn khoăn, suy nghĩ, trăn trở của mình tôi mạnh 
dạn tìm hiểu nội dung chương trình, tài liệu hướng dẫn, thực tế kinh nghiệm giảng dạy trên 
lớp, trao đổi cùng đồng nghiệp để tìm ra những hoạt động trò chơi cho học sinh phù hợp với 
từng kiểu bài, từng tiết dạy, từng đối tượng học sinh trong lớp. 
Vì điều kiện và năng lực bản thân không cho phép nên tôi chỉ đi sâu vào việc nghiên 
cứu tổ chức trò chơi cho học sinh lớp 2 ở một số kiểu bài đặc trưng trong phân môn Luyện từ 
và câu lớp 2. 
1. TRÕ CHƠI: TÌM NHANH TỪ CÙNG CHỦ ĐỀ 
A. Mục đích: 
 7 
- Mở rộng vốn từ, phát huy óc liên tưởng, so sánh. 
- Rèn tác phong nhanh nhẹn, luyện trí thông minh và cách ứng xử nhanh. 
B. Chuẩn bị: 
Bảng phụ hoặc giấy n