Sáng kiến kinh nghiệm Rèn viết đúng chính tả cho học sinh Lớp Năm

Trường Tiểu học Cát Linh 
Giáo viên : Hán Thị Quỳnh Nga Lớp 5 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
ĐỀ TÀI: 
RÈN VIẾT ĐÚNG CHÍNH TẢ 
CHO HỌC SINH LỚP NĂM 
Trường Tiểu học Cát Linh 
Giáo viên : Hán Thị Quỳnh Nga Lớp 5 
 2 
A- PHẦN MỞ ĐẦU 
I - Lý do chọn đề tài 
Từ xa xƣa, nhân dân ta đã có câu “Nét chữ, nết ngƣời” có nghĩa là nét 
chữ thể hiện tính cách con ngƣời. Thông qua nét chữ ngƣời ta có thể đánh giá 
ngƣời viết là ngƣời nhƣ thế nào? 
Cho đến nay, câu nói trên vẫn đƣợc coi là đúng. Tuy nhiên chúng ta cần 
phải hiểu “ nét chữ” không phải đơn thuần là nét thanh, nét đậm mà nó bao 
hàm cả việc viết đẹp, viết đúng chuẩn mực Tiếng Việt về ngữ âm, từ vựng và 
ngữ pháp. 
Ngƣời xƣa nói “Nét chữ, nết ngƣời” không chỉ hàm ý nét chữ thể hiện 
tính cách con ngƣời mà nó hàm ý rằng thông qua việc rèn luyện chữ viết mà 
giáo dục nhân cách con ngƣời. Nhƣ vậy việc rèn luyện cho học sinh viết chữ 
đẹp, viết đúng chuẩn mực Tiếng Việt về ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp vừa là 
mục đích vừa là phƣơng tiện của quá trình giáo dục toàn diện nhân cách học 
sinh. 
Xuất phát từ nhận thức trên, ở bậc Tiểu học, phân môn chính tả có vị trí 
quan trọng trong cơ cấu chƣơng trình môn Tiếng Việt nói riêng, các môn học ở 
trƣờng nói chung. Nó giúp học sinh hình thành năng lực và thói quen viết đúng 
chính tả, nói rộng hơn là năng lực và thói quen viết đúng tiếng Việt văn hóa, 
tiếng Việt chuẩn mực. Ngoài ra, phân môn chính tả còn rèn cho học sinh một số 
phẩm chất nhƣ tính cẩn thận, óc thẩm mỹ, bồi dƣỡng cho học sinh lòng yêu quý 
tiếng Việt và chữ viết của tiếng Việt. 
Đối với ngƣời sử dụng tiếng Việt, viết đúng chính tả chứng tỏ đó là 
ngƣời có trình độ văn hoá về mặt ngôn ngữ. Viết đúng chính tả giúp học sinh 
có điều kiện sử dụng tiếng Việt đạt hiệu quả cao trong việc học tập các bộ môn 
văn hoá, trong việc viết các văn bản, thƣ từ. Đồng thời viết đúng chính tả còn 
thể hiện sự tôn trọng của ngƣời viết đối với ngƣời đọc và với chính bản thân 
mình. 
 Vấn đề chính tả của chữ Việt đã đƣợc bàn khá nhiều và đã đạt đƣợc 
những thành tựu tốt. Song đến nay chƣa phải vấn đề đã đƣợc giải quyết hoàn 
toàn. Qua các giờ dạy của giáo viên và kết quả học tập của học sinh trong dạy 
và học chính tả hiện nay.Trong thực tế, học sinh còn viết sai nhiều lỗi. Tình 
trạng đó có nguyên nhân từ cả nội dung và phƣơng pháp dạy học phân môn 
này. 
 Xuất phát từ thực tế trên mà tôi chọn đề tài nghiên cứu với nội dung “Rèn 
viết đúng chính tả cho học sinh lớp Năm”. 
II- Mục đích - phạm vi nghiên cứu 
1- Mục đích nghiên cứu 
Trường Tiểu học Cát Linh 
Giáo viên : Hán Thị Quỳnh Nga Lớp 5 
 3 
Qua đề tài này tôi muốn mình thực sự nghiên cứu nội dung chƣơng trình 
môn tiếng Việt ở tiểu học, cụ thể là phát hiện, tìm nguyên nhân và biện pháp 
sửa lỗi chính tả cho học sinh lớp Năm. Từ đó tích luỹ kinh nghiệm cho bản 
thân, phục vụ việc giảng dạy tiếng Việt nói chung và phân môn chính tả nói 
riêng ở tiểu học. 
2- Phạm vi nghiên cứu : Đề tài giới hạn phạm vi nghiên cứu ở việc thống 
kê phân loại các lỗi chính tả mà học sinh lớp Năm hay mắc phải, từ đó tìm 
nguyên nhân và đƣa ra các biện pháp giúp học sinh sửa lỗi. 
III- Phƣơng pháp nghiên cứu 
Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng các biện pháp nghiên cứu sau: 
1- Phương pháp nghiên cứu lý luận : 
Trên cơ sở lý luận của các vấn đề nhƣ tâm lý học, giáo dục học, phƣơng 
pháp dạy bộ môn tôi nghiên cứu để rút ra các vấn đề có liên quan đến việc dạy 
học chính tả ở tiểu học. Đồng thời kết hợp với việc nghiên cứu các tài liệu tham 
khảo về chữa lỗi chính tả cho học sinh, từ đó tôi tìm ra phƣơng pháp chung 
cũng nhƣ tìm ra nguyên nhân và cách sửa lỗi chính tả thích hợp cho học sinh 
lớp Năm. 
2- Phương pháp điều tra khảo sát: 
 - Mục đích : Thông qua việc điều tra, khảo sát, tôi có thể nắm đƣợc thực 
tế của việc dạy học môn tiếng Việt nói chung và phân môn chính tả nói riêng. 
Từ đó tìm ra nguyên nhân và có các biện pháp thích hợp để sửa các lỗi chính tả 
cho học sinh. 
- Cách tiến hành: Điều tra và khảo sát học sinh tại trƣờng Tiểu học Cát 
Linh qua hình thức 
 + Phiếu điều tra. 
 + Nói chuyện, trao đổi với học sinh. 
3- Phương pháp trò chuyện : 
Sử dụng phƣơng pháp này tôi đã trực tiếp trao đổi, hỏi ý kiến của giáo 
viên trong khối để tìm hiểu thực trạng việc dạy học chính tả, những khó khăn 
của học sinh cũng nhƣ của giáo viên khi dạy chính tả, những lỗi chính tả mà 
học sinh thƣờng mắc và những biện pháp sửa lỗi cho học sinh của giáo viên. 
4- Phương pháp quan sát: 
- Quan sát và dự giờ dạy chính tả của đồng nghiệp. 
 - Quan sát học sinh thực hiện các bài chính tả. 
5- Phương pháp thực nghiệm : 
Tôi đã trực tiếp dạy các tiết chính tả để tìm ra các lỗi mà học sinh hay 
mắc, tìm nguyên nhân và có biện pháp thích hợp kịp thời sửa lỗi cho các em. 
B - NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 
Chƣơng I 
 CƠ SỞ LÝ LUẬN 
Trường Tiểu học Cát Linh 
Giáo viên : Hán Thị Quỳnh Nga Lớp 5 
 4 
I- Cơ sở ngôn ngữ học 
 Mọi sự vật, hiện tƣợng luôn luôn vận động và phát triển theo những 
quy luật nhất định. Các quy luật này đƣợc phát hiện, đƣợc ý thức và trở thành 
các nguyên tắc. Hiện tƣợng chính tả, trong quá trình vận động và phát triển 
cũng có quy luật riêng và đƣợc ý thức thành các nguyên tắc. Muốn hiểu và viết 
đúng chuẩn mực chính tả thì trƣớc tiên ta phải nắm vững các nguyên tắc này. 
Nguyên tắc cơ bản của chữ Việt là nguyên tắc ngữ âm học. Nghĩa là phát 
âm thế nào thì viết thế ấy, giữa chữ viết và phát âm có sự nhất trí cao. Nhƣ vậy, 
ngay từ nội dung của nguyên tắc này ta cũng thấy vai trò của việc phát âm là 
quan trọng. Nếu nhƣ thầy đọc đúng( phát âm đúng) thì học sinh sẽ viết đúng và 
ngƣợc lại nếu nhƣ thầy đọc sai thì học sinh sẽ viết sai. Có trƣờng hợp thầy đọc 
đúng nhƣng học sinh nhận sai ( do qua một lần đọc lại của các em) nên vẫn viết 
sai. Vì vậy khi dạy chính tả ta cần kết hợp với việc rèn luyện phát âm. 
 Ngoài nguyên tắc trên, chính tả còn nguyên tắc hình thái học và nguyên 
tắc theo truyền thống. 
 Nguyên tắc hình thái học đặc biệt quan trọng với các ngôn ngữ biến hình. 
Tiếng Việt không phải là ngôn ngữ biến hình. Theo nguyên tắc này, cách ghi 
một từ tố bao giờ cũng viết nhƣ nhau mặc dù cách đọc có khác nhau. Còn 
nguyên tắc theo truyền thống chỉ dựa vào truyền thống chữ viết của bản ngữ 
hay của ngôn ngữ mà nó mƣợn từ hoặc của hệ thống chữ viết đƣợc dùng làm cơ 
sở. Nguyên tắc theo truyền thống này đã gây nhiều rắc rối, nhất là với trẻ em. 
Và ở mỗi địa phƣơng, ngƣời dân có những thói quen phát âm riêng, lệch chuẩn 
so với hệ thống. Dấu này của phƣơng ngôn ảnh hƣởng rất lớn đến chính tả. Mỗi 
vùng có một số lỗi chính tả đặc thù mà địa phƣơng khác, vùng khác không mắc 
phải. 
II- Vấn đề chính tả trong nhà trƣờng 
 Cho đến nay chƣa có văn bản chính thức về chính tả tiếng Việt. Tuy 
nhiên để có sự thống nhất thì Bộ đã có văn bản tạm thời về các hiện tƣợng 
chính tả. 
 Ở Tiểu học không có các tiết dạy riêng về nguyên tắc chính tả mà học 
sinh đƣợc hình thành dần qua các bài học cụ thể. Vấn đề quan trọng là với mỗi 
một nguyên tắc giáo viên cần tập trung vào các vấn đề học sinh dễ mắc lỗi. 
 1- Yêu cầu về chính tả trong nhà trường 
 Từ lâu, chính tả đã là một môn học chính thức trong nhà trƣờng, yêu cầu 
về chính tả trong nhà trƣờng đòi hỏi phải thực hiện nghiêm khắc, cấp bách và 
triệt để hơn, tuyệt đối không đƣợc tuỳ tiện. Học chính tả, học sinh phải nắm 
đƣợc các quy tắc, rèn luyện để có kỹ năng và thói quen viết đúng chính tả. Mỗi 
giáo viên phải có kỹ năng viết đúng, viết đẹp, viết nhanh. 
 2- Nội dung chính tả gồm có 
 - Xác định và thực hiện cách viết hoa đúng với từ ngữ. 
Trường Tiểu học Cát Linh 
Giáo viên : Hán Thị Quỳnh Nga Lớp 5 
 5 
 - Xác định và thực hiện những nguyên tắc khác của chính tả nhƣ viết 
hoa, viết tắt, dùng dấu, phiên âm... 
 3- Cách thực hiện 
 Ở tiểu học hiện nay có thể dạy chính tả bằng hai phƣơng pháp: tích cực 
và tiêu cực. Theo phƣơng pháp tích cực, giáo viên cho học sinh nhìn cách viết 
đúng, nghe cách nói đúng để rồi bản thân sẽ viết đúng và nói đúng. Theo 
phƣơng pháp tiêu cực, giáo viên tìm ra các lỗi chính tả của học sinh, rồi trên cơ 
sở đó chữa để các em không còn phạm lỗi nhƣ vậy nữa. 
Từ hai phƣơng pháp trên, giáo viên thực hiện linh hoạt các kiểu bài chính 
tả khác nhau : 
 - Tập chép (dành cho lớp 1 và 2) 
 - Chính tả nhớ - viết. 
 - Chính tả nghe - đọc. 
 - Bài tập chính tả. 
 Với nhiều loại bài tập chính tả nhƣ : 
 - Bài tập điền phụ âm đầu, vần, thanh vào từ hoặc câu. 
 - Bài tập so sánh chính tả. 
 - Bài tập tìm các tiếng có cùng vần, thanh hoặc phụ âm đầu 
CHƢƠNG II 
THỰC TRẠNG VIỆC DẠY CHÍNH TẢ Ở TIỂU HỌC 
 I- Mục đích điều tra thực trạng 
 Thông qua việc điều tra, tôi có thể nắm đƣợc thực tế của việc dạy học 
phân môn chính tả. Từ đó tìm ra nguyên nhân và có biện pháp thích hợp để sửa 
các lỗi chính tả cho học sinh. 
 II- Phƣơng pháp điều tra 
 1-Trò chuyện với học sinh 
 2- Dự giờ, trao đổi với giáo viên 
 3- Kiểm tra vở, chấm bài chính tả của học sinh 
 4-Thực nghiệm, dạy các giờ chính tả 
III- Nội dung điều tra 
 1-Phiếu khảo sát 
 2-Phiếu điều tra 
 Phiếu khảo sát 
Đồng chí hãy cho biết : 
 - Họ và tên:............................................................................................................................... 
 - Số năm công tác:................................................................................................................ 
Trường Tiểu học Cát Linh 
Giáo viên : Hán Thị Quỳnh Nga Lớp 5 
 6 
 - Trƣờng :................................................................................................................................... 
* Đồng chí cho biết một số ý kiến của mình về các nội dung sau : 
1. Trong môn tiếng Việt, phân môn nào cho đồng chí có hứng thú nhất khi 
giảng dạy : 
 ( ) Tập đọc ( ) Chính tả 
 ( ) Từ ngữ ( ) Tập làm văn 
 ( ) Ngữ pháp ( ) Kể chuyện 
2. Suy nghĩ của đồng chí về vị trí của phân môn chính tả trong chƣơng 
trình Tiểu học 
.. 
...............................