Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn Địa lý

 Phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn Địa Lý 
GV:Dương Thị Dung Trang 1 Trường THCS Phan Bội Châu 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
Phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi bộ 
môn Địa Lý 
 Phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn Địa Lý 
GV:Dương Thị Dung Trang 2 Trường THCS Phan Bội Châu 
 LỜI NÓI ĐẦU 
Chuyện người thầy phát hiện và bồi dưỡng HSG cũng như người trồng 
hoa. Bông hoa đẹp bởi bàn tay người chăm bón, nâng niu. Nhưng đâu phải khi 
nào hoa cũng khoe sắc rực rỡ. Chỉ cần một cơn trở gió, một sự thay đổi tiết trời, 
một sự lãng quên bất cẩn của người là hoa kém sắc, cây không trổ bông. 
 Có đồng nghiệp nói với tôi rằng, Học sinh giỏi chỉ là “thiên bẩm”. Là 
người trực tiếp giảng dạy đã nhiều năm ở phổ thông, với tôi không nghĩ như 
vậy. Năng khiếu và tri thức văn hóa nói chung phải được bồi đắp theo năm 
tháng, gắn liền với sự nhạy bén của tố chất cá nhân. Người thầy phải là “chất 
xúc tác” trong quá trình biến đổi chất, người quản lí là nguồn động lực tiếp sức 
định hướng cho cả thầy và trò. 
 Đất nước ta đang bước vào giai đoạn công nghiệp hoá hiện đại hoá đất 
nước, với mục tiêu đến năm 2020 Việt Nam cơ bản trở thành nước công 
nghiệp, hội nhập với quốc tế. Nhân tố quyết định thắng lợi CNH-HĐH và hội 
nhập quốc tế là nguồn lực con người, phát triển cả về số lượng và chất 
lượng,trên cơ sở mặt bằng dân trí được nâng cao. Việc này bắt đầu từ giáo dục 
phổ thông mà trước hết bắt đầu từ mục tiêu đào tạo của nghành là giáo dục học 
sinh trở thành những con người phát triển toàn diện: có phẩm chất năng lực, có 
tri thức và kỹ năng, có khả năng chiếm lĩnh tri thức mới một cách độc lập sáng 
tạo. Để thực hiện tốt những yêu cầu trên những người làm công tác giáo dục 
ngoài việc trang bị cho học sinh kiến thức kỹ năng cơ bản, thì việc bồi dưỡng 
học sinh mũi nhọn cũng rất quan trọng nhằm phát hiện bồi dưỡng nhân tài cho 
đất nước. Xong để có được sản phẩm học sinh giỏi ở các môn nói chung và môn 
Địa Lí nói riêng, người giáo viên phải dày công nghiên cứu, trang bị cho học 
sinh về phương pháp học tập, về kiến thức kỹ năng tốt nhất phù hợp với từng đối 
tượng học sinh và từng địa phương. 
Môn Địa lí là một môn học ít được học sinh yêu thích,nên việc tuyển chọn 
học sinh vào đội tuyển học sinh giỏi môn Địa lí là hết sức khó khăn.Thông 
thường những em học sinh giỏi môn Địa lí là học sinh giỏi toàn diện, hoặc giỏi 
về khoa học tự nhiên, do đó các em không mấy hứng thú khi được chọn môn 
 Phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn Địa Lý 
GV:Dương Thị Dung Trang 3 Trường THCS Phan Bội Châu 
Địa lí để dự thi. Bên cạnh đó nhiều phụ huynh học sinh cho rằng đây là môn phụ 
nên ít khi được quan tâm, hoặc khí thấy con em mình đầu tư vào môn Địa lí 
cũng lấy làm khó chịu và thậm chí tỏ thái độ không đồng tình. 
Thực tế môn Địa lí ít được nhiều người chú ý nhưng đây lại là một môn 
học tương đối khó, để dạy tốt và học tốt môn Địa lí ở trường phổ thông là một 
việc khó, thì việc phát hiện và dạy học sinh giỏi môn Địa lí lại càng khó hơn gấp 
bội, đòi hỏi cả Thầy và Trò phải có một phương pháp dạy và học tập đúng đắn, 
kết hợp với lòng nhiệt tâm cao thì mới đạt kết quả cao.Học sinh giỏi môn Địa lí 
không giống như học sinh giỏi của các môn học khác, học sinh giỏi môn Địa lí 
lại càng không phải là giỏi thuộc các bài Địa lí là được mà các em phải có kiến 
thức các bộ môn khoa học tự nhiên như; Toán, Lí, Hóa, Sinh. Bởi vì kĩ năng Địa 
lí cần phải có sự hỗ trợ của các môn học này. Đặc biệt là bộ môn Toán học . 
 Đối với học môn Địa Lí số học sinh tham gia thi hầu hết là các học sinh 
có năng lực học tập chưa cao như các môn khác hoặc các em bị loại từ các đội 
tuyển khác, độ thông minh thấp , thậm chí ý thức học tập chưa cao, kỹ năng tính 
toán yếu. Trong năm đầu tiên (2005-2006) bồi dưỡng học sinh giỏi do chưa có 
kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng nên kết quả đạt được không cao . Nhưng 
vào những năm sau với sự tin tưởng của BGH nhà trường tôi vẩn được phân 
công làm nhiệm vụ bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn địa lý Trường THCS Phan 
Bội Châu và tôi đã đã đạt được những kết quả đáng tự hào so với các trường 
trong huyện và các trường huyện khác và xem đây là bộ môn truyền thống, là 
bộ môn thế mạnh của nhà trường . 
Do vậy bằng những kinh nghiệm của bản thân mình trong công tác bồi 
dưỡng học sinh giỏi môn Địa lý tôi mạnh dạn đưa hết những kinh nghiệm của 
bản thân mình trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi để các bạn đồng nghiệp 
tham khảo đồng thời qua sáng kiến kinh nghiệm của mình tôi cũng muốn được 
sự đóng góp hơn nữa trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi để bản thân tôi nói 
riêng và trường của tôi nói chung sẽ có những thành tích cao hơn nữa trong 
công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lý 
 Phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn Địa Lý 
GV:Dương Thị Dung Trang 4 Trường THCS Phan Bội Châu 
I/ĐẶT VẤN ĐỀ 
1.Lí do chọn đề tài: 
1.1Cơ sở lý luận : 
Ở nước ta Việc dạy học nói chung và bồi dưỡng nhân tài nói riêng được 
chú trọng ngay từ khi dựng nước vì như Thân Nhân Trung đã nói “ Hiền tài là 
nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thế nước lên nguyên khí suy thế nước 
xuống ” 
Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định" Giáo dục là quốc sách hàng đầu, Đầu tư 
cho giáo dục là đầu tư cho phát triển" điều đó được thể hiện trong các Nghị 
quyết Trung ương. 
Nghị quyết TW VIII " phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, 
tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học. Bồi dưỡng năng lực tự học, 
lòng say mê học tập và ý chí vươn lên". 
Nghị quyết TW IV " Đổi mới phương pháp dạy và học ở tất cả các cấp học, bậc 
học. Mục tiêu đào tạo phải hướng vào đào tạo những con người năng động 
sáng tạo". 
“Phát triển quy mô giáo dục cả đại trà và mũi nhọn” Trích kết luận của 
hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành trung ương Đảng khóa 9. 
Ở nước ta cũng như hầu hết các nước trên Thế giới, vấn đề dạy học và 
chất lượng dạy học nói chung, dạy học Địa lý nói riêng ngày càng trở thành mối 
quan tâm hàng đầu của toàn xã hội. 
Như vậy với kết luận “Phát triển quy mô giáo dục cả đại trà và mủi 
nhọn” Trích kết luận của hội nghị lần thứ 6 ban chấp hành trung ương Đảng 
khóa 9. Thì giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu là một trong những động 
lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp CNH-HĐH đất nước ,là điều kiện phát huy 
nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng ,toàn dân trong đó nhà 
giáo và cán bộ giáo dục là lực lượng nòng cốt có vai trò quan trọng . 
Hiện nay cùng với các nhà trường thuộc các cấp học bên cạnh việc chú 
trọng nâng cao chất lượng giáo dục đại trà còn quan tâm đúng mức đến chất 
 Phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn Địa Lý 
GV:Dương Thị Dung Trang 5 Trường THCS Phan Bội Châu 
lượng giáo dục mũi nhọn. Đó là công tác phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi 
các bộ môn, trong đó có bộ môn Địa lí 
Môn Địa lí có khả năng bồi dưỡng cho học sinh một khối lượng tri thức 
phong phú về Tự nhiên – Kinh tế – Xã hội và những kỹ năng kỹ xảo hết sức cần 
thiết trong cuộc sống , đặc biệt là kỹ năng về bản đồ mà không một môn học nào 
đề cập tới. Và còn có khả năng to lớn trong việc bồi dưỡng học sinh thế giới 
quan khoa học và những quan điểm nhận thức đúng đắn, khả năng hình thành 
cho học sinh nhân cách con người mới trong xã hội. 
1.2. Cơ sở thực tiễn: 
Ngày nay dưới sự lãnh đạo của Đảng và nhà nước Việc dạy học nói 
chung và bồi dưỡng nhân tài nói riêng càng được chú trọng nhằm hình thành 
những con người có ý thức và đạo đức XHCN, có trình độ, có văn hoá, có hiểu 
biết kỹ thuật, có năng lực lao động cần thiết, có óc thẩm mĩ và có kiến thức tốt 
để kế tục sự nghiệp cách mạng, xây dựng và bảo vệ tổ quốc. 
Nhận thức được tầm quan trọng của bộ môn Địa lý nói riêng và các môn 
học khác nói chung .Với mục tiêu giáo dục: Nâng cao dân trí – Đào tạo nhân lực 
- Bồi dưỡng nhân tài hàng năm trường THCS Phan Bội Châu nói riêng và tất cả 
các trường trên cả nước nói chung để đáp ứng mục tiêu giáo dục dưới sự chỉ đạo 
của Đảng trong công tác giáo dục, phòng giáo dục huyện Krông Buk, trường 
THCS Phan Bội Châu luôn luôn đón đầu những kế hoạch để vạch ra những kể 
hoạch cụ thể trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi như: 
Đối với phòng giáo dục : 
Đào tạo học sinh mũi nhọn luôn là mục tiêu phấn đấu của phòng giáo dục 
được đưa ra hàng năm trong phương hướng nhiệm vụ của phòng để đạt được 
điều đó hàng năm Phòng giáo dục đã triển khai tới tất cả các trường trong huyện 
qua các công văn . 
Phòng giáo dục hàng năm thường xuyên thanh tra, kiểm tra chất lượng 
giáo dục của tất cả các trường để thúc đẩy nâng cao chất lượng giáo dục nhằm 
tạo ra nền tảng cho việc lựa chọn học sinh giỏi bộ môn. 
 Phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn Địa Lý 
GV:Dương Thị Dung Trang 6 Trường THCS Phan Bội Châu 
Cứ 3 năm một lần trường tổ chức cuộc thi giáo viên dạy giỏi cấp Huyện, 
chọn ra những giáo viên dạy tốt tham gia dự thi giáo viên dạy gỏi cấp Tỉnh để từ 
đó Phòng giáo dục lựa chọn những giáo viên có trình độ chuyên môn vững 
vàng, phương pháp giảng dạy tốt và có nhiều kinh nghiệm trong việc bồi dưỡng 
học sinh giỏi để tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi cấp tỉnh. 
Đối với trường THCS Phan Bội Châu. 
Đào tạo học sinh giỏi nói chung và học sinh giỏi môn Địa lý nói riêng 
luôn được BGH nhà trường quan tâm và điều này được thể hiện rõ trong các 
nghị quyết của đại hội CNVC hàng năm, qua các chỉ tiêu phấn đấu được đưa ra 
trong phương hướng nhiệm vụ của nhà trường. 
Nhà trường khuyến khích giáo viên có nhiều sáng kiến trong công tác 
chuyên môn, trong việc đổi mới phương pháp dạy học để giáo viên học hỏi trao 
đổi lẩn nhau nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đây là một nền tảng cho công 
tác bồi dưỡng học sinh giỏi. 
Nhà trường luôn chủ động, đón đầu các kế hoạch trong việc bồi dưỡng 
học sinh giỏi tránh gây sức ép quá lớn cho thầy và trò. 
Nhà trường luôn chú trọng những chương trình tập huấn cho giáo viên 
trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi qua các chuyên đề để giáo viên có sự 
trao đổi lẩn nhau đặc biệt là trong c