Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh giỏi giải Toán trên Internet

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BIÊN HOÀ 
TRƯỜNG TIỂU HỌC QUANG VINH 
Mã số: ................................ 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ BIỆN PHÁP BỒI DƯỠNG 
HỌC SINH GIỎI GIẢI TOÁN TRÊN INTERNET 
Người thực hiện: TRẦN THỊ THOA 
Giáo viên chủ nhiệm lớp: Năm/5 
 Lĩnh vực nghiên cứu: PPDH môn Toán 
Có đính kèm: 
 Mô hình Phần mềm Phim ảnh Hiện vật khác 
Năm học: 2011-2012 
BM 01-Bia SKKN 
SƠ LƯỢC LÝ LỊCH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
I. THÔNG TIN VỀ CÁ NHÂN 
1. Họ và tên: Trần Thị Thoa 
2. Ngày tháng năm sinh: 09-09-1974 
3. Nữ 
4. Địa chỉ: 23C, Tổ 1, KP10, Tân Phong, Biên Hoà, Đồng Nai 
5. Điện thoại: (NR) 061 3917671, (CQ) 061 3846 761 
6. fax: e-mail: 
7. Chức vụ: Giáo viên 
8. Đơn vị công tác: Trường tiểu học Quang Vinh-Biên Hoà 
II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO: 
- Trình độ chuyên môn: ĐHSP 
- Năm nhận bằng: 2008 
- Chuyên ngành đào tạo: Giáo viên tiểu học. 
III. KINH NGHIÊM KHOA HỌC 
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: 
- Số năm có kinh nghiệm: 3 
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong năm năm gần đây: 
+ Một số Biện pháp Bồi dưỡng học sinh giỏi giải Toán qua Internet. 
BM02-LLKHSKKN 
 I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 
 Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi là công tác mũi nhọn đóng vai trò quan 
trọng trong công tác chuyên môn của nhà trường. Công cuộc đổi mới đất nước đòi 
hỏi cần có nguồn nhân lực giỏi để kế thừa, gánh vác công việc quan trọng này. 
Công cuộc đổi mới giáo dục, trong đó có sự đổi mới căn bản về phương pháp dạy 
học đã và đang diễn ra. Đi cùng với đổi mới phương pháp dạy học là đổi mới hình 
thức và phương tiện dạy học. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay các phương tiện 
truyền thông phát triển mạnh đã tạo cơ hội cho người học có nhiều cơ hội và 
phương tiện học tập. Hưởng ứng chủ đề năm học 2008 - 2009: “Năm học đẩy 
mạnh công nghệ thông tin, đổi mới quản lý tài chính và triển khai phong trào xây 
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Bộ giáo dục đã phát động cuộc thi 
Giải Toán qua mạng Internet. Trường Tiểu học Quang Vinh dưới sự chỉ đạo của 
Ban giám hiệu đã triển khai, động viên, đôn đốc giáo viên và học sinh tham gia. Là 
giáo viên được Ban Giám hiệu nhà trường phân công bồi dưỡng học sinh giỏi. 
chúng tôi nhận thấy đây là cuộc thi rất bổ ích và có ý nghĩa nên đã tích cực hưởng 
ứng phong trào ngay từ những năm đầu. Qua nhiều năm thực hiện chúng tôi cũng 
đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ. Đây cũng chính là lý do tôi viết sáng 
kiến này nhằm ghi lại kết quả mà nhà trường chúng tôi đã tích góp được. Để cùng 
đồng nghiệp trao đổi, hỗ trợ, giúp đỡ nhau nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng học 
sinh giỏi. 
II/ TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI: 
 1. Cơ sở lý luận của đề tài: 
Môn Toán là một môn học trong chương trình phổ thông và cũng là môn học 
bắt buộc trong các cấp học từ tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông ... 
 Học môn toán không chỉ giúp học sinh nắm vững lý thuyết mà nó còn là tiền 
đề để học sinh thực hành tính toán, áp dụng trong thực tế mọi mặt của đời sống. 
 Toán học cũng chính là công cụ giúp học sinh tư duy, quá trình tư duy ở 
môn học Toán phù hợp với các quá trình tư duy của học sinh tiểu học. 
 Môn Toán ở bậc tiểu học chính là nền móng cho việc học toán ở các cấp học 
cao hơn. 
 2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài: 
Nghiên cứu cách thức triển khai, lựa chọn học sinh, phương pháp bồi dưỡng 
học sinh giỏi giải Toán trên mạng và kết quả đạt được. 
Mối quan hệ giữa giải toán trên mạng với bồi dưỡng học sinh giỏi toán với 
kết quả học tập môn Toán. 
 Hưởng ứng phong trào do Bộ giáo dục và nhà trường phát động, giáo viên 
chủ nhiệm các lớp đã kết hợp với tuyên truyền và hướng dẫn học sinh vào trang 
web, đăng ký thành viên và tiến hành giải toán. Do tính chất mới mẻ, đặc thù của 
cuộc thi ( phải có máy tính nối mạng ) nên cuộc thi ban đầu chưa thu hút được học 
sinh tham gia. Nhiều em có khả năng giải toán thì không có máy tính, nhiều em có 
máy tính nối mạng thì không có khả năng giải toán được. Biết được những khó 
khăn đó, giáo viên bên cạnh việc khuyến khích phụ huynh những học sinh học giỏi 
tạo điều kiện cho học sinh ra mạng giải toán, giáo viên cũng động viên, giải thích, 
vận động phụ huynh nối mạng cho học sinh tham gia. Nhờ vậy mà rất nhiều học 
sinh trong lớp đăng kí là thành viên và quan tâm, yêu thích giải toán trên mạng. 
Nhiều học sinh tự mày mò giải được nhiều vòng tự luyện( tuy số điểm còn hạn 
chế). 
Sau khi học sinh đã đăng ký tham gia đông đảo, giáo viên tiến hành giúp đỡ 
học sinh tiến hành giải các vòng tự luyện. Trên cơ sở đó, giáo viên hướng dẫn học 
sinh ôn tập kiến thức và rèn kỹ năng giải toán, hướng dẫn các thao tác tính toán sao 
cho nhanh phát hiện nhanh nhạy những tình huống có vấn đề trong các bài toán 
trên mạng, phát hiện dạng toán, tìm các phương pháp giải toán phù hợp. Qua đó 
thân giáo viên cũng phát hiện những học sinh có khả năng tính toán nhanh, tư duy 
tốt và biết sử dụng máy, lựa chọn và bồi dưỡng chuyên sâu để có cơ hội đi tiếp 
vào các vòng sau. Công việc này cũng rất quan trọng, chính nó có vai trò rất lớn 
quyết định thành công của giáo viên đối với công việc này. Học sinh giỏi giải toán 
qua mạng Internet trước tiên phải học giỏi môn Toán, tính toán nhanh, chăm 
chỉ, cần cù và có chút hiểu biết về máy tính. Đây chính là tiêu chí mà giáo viên 
lựa chọn học sinh vào đội tuyển của lớp để bồi dưỡng chuyên sâu. 
Sau khi đã lựa chọn học sinh, giáo viên tiến hành bồi dưỡng theo nhóm, bồi 
dưỡng học sinh giỏi giải Toán qua mạng Internet cũng giống như bồi dưỡng học 
sinh giỏi, giáo viên cần có kế hoạch bồi dưỡng. Muốn bỗi dưỡng muốn có kết qủa 
thì đầu tiên giáo viên phải giúp học sinh hiểu tốt, chặt chẽ các kiến thức trong 
chương trình và trong sách giáo khoa. Đây chính là tiền đề quan trọng giúp các em 
mở rộng, nâng cao khả năng hiểu biết. Kết hợp sách giáo khoa với các chuyên đề 
toán cần bổ sung cho học sinh giỏi đã được Bộ Giáo dục ban hành làm tài liệu sử 
dụng trong quá trình bồi dưỡng. Các chuyên đề mà học sinh cần được bồi dưỡng 
là: Các bài toán về số và chữ số, các bài toán về dãy số, các bài toán về điền số và 
phép tính, các bài toán về dấu hiệu chia hết, các bài toán về phân số và số thập 
phân, các bài toán về tính tuổi, các bài toán về chuyển động, các bài toán về suy 
luận lô gic, các bài toán có nội dung hình học, các bài toán vui và toán cổ ở tiểu 
học. 
Song song với các chuyên đề, chúng tôi cũng ôn tập, rèn kỹ năng nhận dạng 
các dạng toán, lựa chọn các phương pháp giải toán. Các phương pháp giải toán mà 
học sinh cần thành thạo là: Phương pháp dùng sơ đồ đoạn thẳng, phương pháp rút 
về đơn vị, phương pháp dùng tỉ số, phương pháp dùng giả thiết tạm, phương pháp 
quy ước về đơn vị, phương pháp khử và phương pháp thế, phương pháp xác định 
vận tốc trung bình. 
Kết hợp giảng dạy, bồi dưỡng theo chuyên đề với nội dung chương trình 
sách giáo khoa để tận dụng thời gian và tài liệu học tập. 
Ví dụ: Phần đầu chương trình sách giáo khoa lớp 5 ôn tập về phân số, giải 
toán về quan hệ tỉ lệ, các bài toán trên mạng cũng tập trung ở dạng này nên chúng 
tôi bồi dưỡng cho học sinh các kiến thức về các cách so sánh 2 phân số( ngoài cách 
quy đồng tử số, quy đồng mẫu số mà học sinh đã học, chúng tôi còn giúp các em 
biết dùng phân số trung gian, biết so sánh qua phần bù, phần hơn), giúp các em biết 
giải các bài toán quan hệ tỉ lệ ở các trường hợp khó. Khi học về tỉ số phần trăm 
chúng tôi bổ sung cho học sinh các phương pháp giải toán về giả thiết tạm. Gắn kết 
tỉ số phần trăm với tỉ số, lựa chọn phương pháp giải phù hợp...Công tác bồi dưỡng 
học sinh giỏi luôn đi cùng bồi dưỡng học sinh gỏi Toán qua mạng Internet. Chúng 
hỗ trợ nhau trong công tác bồi dưỡng học sinh. Giải toán qua mạng Internet giúp 
học sinh tư duy , tính toán nhanh hơn khi làm toán, nhưng ngược lại, để làm toán 
trên mạng tốt, học sinh không chỉ thông minh mà phải nắm được phương pháp 
giải, cách thức giải, mới tìm được đáp số đúng cho bài toán. Kết hợp trang bị cho 
học sinh các kiến thức về toán, giáo viên tổ chức hướng dẫn học sinh giải toán trên 
mạng theo các bước cụ thể sau: 
Ø Bước 1: Khám phá: 
Mỗi vòng thi bắt đầu, giáo viên yêu cầu học sinh lên mạng tự giải, ghi tất cả 
các bài toán cũng như đáp số lại. Sau đó phân dạng bài, nhóm bài. 
Ø Bước 2:Thảo luận nhóm: 
Các HS học nhóm trao đổi với nhau kết quả những bài giải được, chưa giải 
được, thảo luận tìm cách giải, sau đó sắp xếp các bài toán theo từng dạng cho dễ 
nhớ. Những bài nào không làm được giáo viên trợ giúp (Tổ chức HD cả lớp cùng 
giải để tất cả học sinh đều nắm được cách giải). 
Ø Bước 3: Tăng tốc độ: 
Từng học sinh dưới sự giám sát của giáo viên giải độc lập từng bài. Qua mỗi 
bài giáo viên đều ghi lại thời gian để thấy được sự tiến bộ của các em. Giáo viên 
hướng dẫn các em thêm 1 số thao tác của máy tính, cách nhập số sao cho nhanh, 
cách lựa chọn bài nào làm trước, làm sau để đạt số điểm tối đa . 
Ø Bước 4: Về đích và mở rộng: 
Học sinh thực hành giải trên máy theo diễn tiến của các vòng thi. Giáo viên 
kết hợp hướng dẫn thêm các bài toán khó để các em có thêm kiến thức. Sau mỗi 
vòng thi, giáo viên lại yêu cầu học sinh ôn lại bài đã làm để củng cố kiến thức. 
Giúp các em nắm chắc kiến thức đã học. 
Ví dụ: GV hướng dẫn học sinh giải một số vòng trên phần mềm Violympic 25 
vòng năm học 2008 – 2009 ( giáo viên trình bày ví dụ giải một vòng toán trên 
mạng trên máy tính). 
III. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI: 
Qua 3 năm phát động và thực hiện, phong trào giải toán trên Internet ở lớp, 
chúng tôi phát triển rất mạnh. Từ lớp, phong trào lan nhanh đến các lớp trong khối, 
rồi đến toàn trường. Số học sinh đăng ký tham gia giải toán trên mạng ngày một 
đông và cũng đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Trải qua các cấp thi: Từ cấp 
trường đến cấp Thành phố, cấp Tỉnh, cấp Quốc gia các em đều đạt được kết quả 
cao, không những thế, các em còn giải rất nhanh, Cụ thể: 
 a. Ở các lớp do GV được phân công chủ nhiệm: 
Năm học 
TSHS 
lớp 
đăng ký