Báo cáo biện pháp Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 3

PHÒNG GD-DT VŨNG LIÊM
TRƯỜNG TH HIẾU THÀNH 
 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Hiếu Thành, ngày 15 tháng 4 năm 2021.
BÁO CÁO SÁNG KIẾN
1. Thông tin sơ lược
- Họ và tên: NGUYỄN VĂN TUẤN 
- Chức vụ, đơn vị công tác: Tổ trưởng Khối 2+3. Trường Tiểu học Hiếu Thành 
- Nhiệm vụ được giao: Giáo viên dạy lớp 
- Tên sáng kiến: “Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 3”
- Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục 
2. Nội dung sáng kiến
a) Tóm tắt sáng kiến: Để rèn cho học sinh có kĩ năng đọc đúng giáo viên cần chú ý đến các biện pháp sau:
 Biện pháp 1: Rèn kĩ năng đọc đúng cho học sinh
* Mục tiêu của biện pháp
 Chức năng của môn Tập đọc là luyện đọc nên rèn cho học sinh đọc đúng, đọc trôi chảy là mục tiêu đầu tiên của tiết học. Vì vậy đây là biện pháp đầu tiên mà tôi áp dụng và áp dụng trong tất cả các giờ tập đọc.
* Cách thực hiện biện pháp
- Rèn phát âm đúng từ chứa tiếng khó
 Để rèn luyện cho học sinh phát âm chuẩn giáo viên phải hướng dẫn học sinh phát hiện lỗi và sửa lỗi cho học sinh. Giáo viên cần nắm được cụ thể học sinh nào hay phát âm sai và sai ở chỗ nào để kịp thời sửa chữa.
 Ví dụ: Trong lớp có nhiều em khi đọc luôn phát âm sai âm “ch” thành “tr” .Trường hợp này giáo viên gọi học sinh khá phát âm chuẩn đọc trước, các em phát âm sai nghe, đọc lại, đọc nhiều lần cho đến khi đọc đúng. 
- Rèn đọc đúng câu, đoạn văn
 Để đọc đúng, đọc hay các câu văn dài, đoạn văn tiêu biểu, giáo viên phải nói đến tiêu chí cường độ và tư thế khi đọc, tức là rèn đọc to, đọc đàng hoàng. Khi đọc nối tiếp đoạn cho các em một số câu hỏi gợi mở để các em thảo luận tìm ra cách đọc cho mỗi đoạn (hoặc giọng đọc của các nhân vật) sau đó giáo viên sẽ là người chốt lại cách đọc.
 Ví dụ: Bài “Cậu bé thông minh”- SKG Tiếng Việt 3 Tập 1 Trang 4. Sau đây là cách đọc một số câu: Cậu bé kia,/ sao dám đến đây làm ầm ĩ ? // (đọc với giọng oai nghiêm). Thằng bé này láo, / dám đùa với trẫm! / Bố ngươi là đàn ông thì đẻ sao được? // (giọng bực tức, lên giọng ở cuối câu).
 Trong giờ dạy giáo viên cũng đừng quên nhận xét, tuyên dương, khen ngợi những em đọc tốt để khuyến khích các em đọc tốt hơn nữa ở những tiết học sau.
- Rèn đọc lưu loát, trôi chảy toàn bài
 Giáo viên cũng nên cho những em học sinh này luyện đọc cá nhân nhiều lần, đọc cả yêu cầu bài tập hoặc nội dung ở những môn học khác như Toán, Tập làm văn, Luyện từ và câu...
 Kết luận: Qua mỗi lần tiến bộ của các em, giáo viên đừng quên dành những lời khen, động viên khích lệ các em dù đó chỉ là kết quả nhỏ, vì đó là những thành công ban đầu của các em mà mỗi giáo viên cần trân trọng.
 Biện pháp 2: Rèn học sinh đọc kết hợp với giải nghĩa của từ
* Mục tiêu của biện pháp
 Ở lớp 3, phần giải nghĩa từ khó được giải nghĩa song song cùng với bước luyện đọc hoặc đan xen vào phần tìm hiểu nội dung bài. Việc các em hiểu nghĩa của từ cũng là biện pháp giúp học sinh đọc đúng, diễn cảm và cảm thụ được các văn bản.
* Cách thực hiện biện pháp
 Có rất nhiều cách để giáo viên giải nghĩa từ cho học sinh vừa dễ nhớ, vừa dễ hiểu và luyện đọc đúng sau khi đã hiểu nghĩa của từ. Giáo viên có thể chọn nhiều cách để giải nghĩa: giải nghĩa bằng từ đồng nghĩa, bằng từ trái nghĩa, bằng tranh minh họa.
 Ví dụ : Khi giải nghĩa từ “quả cầu giấy” trong bài “Cùng vui chơi”- SGK Tiếng Việt 3, tập 2. Tôi cho học sinh quan sát quả cầu giấy để giải thích: Là đồ chơi gồm một đế nhỏ hình tròn, trên mặt cắm lông chim hoặc một túm giấy mỏng, dùng để đá chuyền qua chuyền lại cho nhau.
 Biện pháp 3: Rèn đọc đúng tiến tới bước đầu rèn đọc hay 
* Mục tiêu của biện pháp
 Đọc đúng, đọc hay là một yêu cầu được đặt ra khi đọc những văn bản có những yếu tố nghệ thuật. Đó là việc đọc thể hiện kỹ năng làm chủ ngữ điệu, chỗ ngừng giọng, cường độ giọng... Với đoạn văn các em phải biết thể hiện đúng ngữ điệu của câu cảm, nhấn giọng ở một số từ ngữ tả và biết ngắt giọng ở câu văn dài giúp người nghe hiểu được cảm xúc của tác giả.
* Cách thực hiện biện pháp
 Sau khi học sinh hiểu nội dung bài đọc thì các em sẽ biết cách diễn đạt thích hợp dưới sự hướng dẫn của giáo viên để hình thành kỹ năng đọc theo các bước:
- Rèn cường độ giọng đọc – Luyện đọc to 
- Luyện đọc chính âm (đã trình bày ở phần đọc đúng).
- Luyện đọc đúng:
- Luyện đọc cá nhân.
 Để giúp học sinh đọc hay được những văn bản này trước hết giáo viên cần tìm hiểu kĩ bài để xác định giọng đọc cho phù hợp. 
- Đối với các bài văn xuôi
 Giáo viên cần xác định để đọc hay được bài đọc đó thì cần chú ý đến những yếu tố cơ bản như nhấn giọng những từ ngữ nào hay đọc với giọng ra sao thì phù hợp với cảm xúc trong bài.
 Ví dụ: Câu trong bài “Ông ngoại” cần nhấn giọng các từ ngữ được gạch chân nhằm nêu bật được vẻ đẹp của bầu trời sắp vào thu:
 “Trời xanh ngắt trên cao, xanh như dòng sông trong trôi lặng lẽ giữa những ngọn cây hè phố.”
- Đối với câu chuyện xuất hiện những nhân vật
 Giáo viên cần hướng dẫn học sinh cụ thể trong từng câu chuyện. Cần xác định được truyện có những nhân vật nào. Trước tiên cần biết đọc phân biệt lời dẫn chuyện với lời của các nhân vật trong truyện. Sau đó tìm hiểu tính cách của từng nhân vật ra sao để có giọng đọc thích hợp và thay đổi giọng đọc như thế nào trong từng văn cảnh cho phù hợp với diễn biến của câu chuyện. 
 Ví dụ: Trong câu chuyện “Cậu bé thông minh” giáo viên cần cho học sinh nêu được và đọc được các giọng đọc khác nhau của hai nhân vật và người dẫn chuyện. 
- Giọng người dẫn chuyện: Chậm rãi ở đoạn giới thiệu đầu truyện; lo lắng khi cả làng cậu bé nhận được lệnh của nhà vua; vui vẻ thoải mái, khâm phục khi cậu bé lần lượt qua được những lần thử tài của nhà vua.
- Giọng cậu bé: Bình tĩnh, tự tin.
- Giọng nhà vua: Nghiêm khắc.
 Biện pháp 4: Rèn đọc dựa trên từng đối tượng học sinh
* Mục tiêu của biện pháp
 Trong dạy học nói chung, phân hóa từng đối tượng học sinh là việc làm hết sức cần thiết để có phương pháp và hình thức dạy học hợp lí. Đối với việc rèn đọc cho học sinh cũng vậy, có những em đọc chậm, chưa trôi chảy thì yêu cầu đối với các em lại khác, có những em đọc khá tốt, trôi chảy thì lại yêu cầu ở mức cao hơn.
* Cách thực hiện biện pháp
- Đối với học sinh đọc chậm, phát âm chưa đúng: 
 Giáo viên xếp học sinh ngồi đầu bàn để tiện việc rèn đọc cho học sinh.
 Giáo viên cần hướng dẫn các em đọc theo hình thức cá nhân; luyện đọc tiếng khó, từ khó nhiều lần để học sinh đọc đúng.
 Giáo viên hướng dẫn rèn luyện đọc nhiều lần để các em làm quen với mặt chữ.
 Giáo viên tổ chức cho học sinh khá, giỏi kèm thêm học sinh đọc chậm chưa phát âm đúng trong giờ Tập đọc (hoặc trong khi đọc sách ở Thư viện).
 Ví dụ: phát âm “ưu tiên” chứ không phải “iu tiên”
 Hướng dẫn học sinh phát âm đúng thanh hỏi, ngã
 Ví dụ:    “nỗi buồn” chứ không phải “nổi buồn”
- Đối với học sinh ngắt nghỉ hơi chưa hợp lí
 Giáo viên hướng dẫn cho học sinh đọc ngắt hơi sau dấu phẩy hoặc sau các cụm từ, nghỉ hơi sau dấu chấm. Giọng đọc rõ ràng, phát âm chuẩn.
 Ví dụ: Bài “Nhớ lại buổi đầu đi học” - SGK Tiếng Việt lớp 3 Tập l trang 51. Hướng dẫn học sinh ngắt, nghỉ hơi như sau:
 Hằng năm, / cứ vào cuối thu, / lá ngoài đường rụng nhiều, / lòng tôi lại náo nức/ những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.// Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy / nảy nở trong lòng tôi / như mấy cánh hoa tươi / mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.//
- Với các bài thơ giáo viên lưu ý các con cách ngắt hơi, nghỉ hơi theo nhịp thơ
- Đối với học sinh đọc lưu loát, trôi chảy
- Ngoài việc đọc đúng, giáo viên cần phải xây dựng cho học sinh có thói quen đọc tiếp sức đoạn và tự giác học tập, phát huy tính tích cực trong học tập. Tạo mọi điều kiện để học sinh được tham gia vào tiết học (trả lời câu hỏi, phát biểu về nghĩa của từ, mở rộng từ, tìm từ cùng nghĩa, trái nghĩa, đặt câu...)
 Ví dụ: Bài “Người liên lạc nhỏ”- SGK Tiếng Việt lớp 3 tập l trang 112.
- Thể hiện giọng đọc qua từng đoạn:
- Hướng dẫn học sinh đọc phân biệt lời người dẫn chuyện, bọn giặc, Kim Đồng, ông Ké, nhằm luyện đọc diễn cảm cho học sinh.
- Lời ông Ké thân mật, vui vẻ: Nào bác cháu ta lên đường!
- Lời Kim Đồng trong đoạn đóng kịch để lừa lũ giặc: bình tĩnh, thản nhiên, không hề tỏ ra bối rối, sợ sệt khi trả lời bọn lính (Đón thầy mo về cúng cho mẹ ốm); tự nhiên, thân tình khi gặp ông Ké (Già ơi! Ta đi thôi! Về nhà cháu còn xa đấy!)
 Biện pháp 5: Kết hợp rèn đọc ở tất cả các môn học
* Mục tiêu của biện pháp
 Việc kết hợp rèn đọc đồng bộ ở tất cả các môn học là việc làm vô cùng cần thiết vì giáo viên không những tạo được sự liên kết trong dạy các môn học mà còn làm tiền đề cho các em làm quen với phương pháp dạy học tích hợp liên môn ở các cấp học tiếp theo.
* Cách thực hiện biện pháp
 Khi dạy môn Tập đọc nói riêng và các môn học khác nói chung, tôi đều chú trọng rèn đọc cho học sinh: rèn mọi lúc, mọi nơi, mọi tiết học.
 Ví dụ: Trong giờ Toán tôi cho các em rèn đọc bằng hình thức đọc đề bài của các bài tập đặc biệt là các bài toán có lời văn. Trong giờ chính tả tôi cho các em đọc bài chính tả mà các em sẽ viết trong tiết học để rèn đọc cho các em.
- Trong giờ Tập làm văn tôi rèn đọc cho các em bằng hình thức yêu cầu các em đọc đề bài hay đọc chính bài viết của mình.
b) Tính mới của sáng kiến
- Luôn động viên khích lệ gây hứng thú học tập, đọc đối với học sinh yếu kém, phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh.
- Phối hợp nhịp nhàng về chương trình môn Tập đọc với các phân môn học khác như: Tập làm văn, kể chuyện...
- Tổ chức đôi bạn cùng tiến và thi đua trong học tập.Tạo không khí thoải mái, vui tươi trong học tập. 
- Giúp các em ham thích học phân môn tập đọc, đồng thời ham thích đọc sách báo.
- Nhiều học sinh được tham gia luyện đọc.
 c) Hiệu quả 
 Khi áp dụng các biện pháp trên trong giảng dạy lớp của mình, tôi thu nhận được những kết quả rất khả quan như sau: 
1. Lỗi phát âm
Mô tả tiếng, 
từ dễ lẫn
Số học sinh của lớp
Khảo sát trước khi thực hiện đề tài
Khảo sát sau khi thực hiện đề tài
Học sinh phát âm đúng
Học sinh phát âm sai
Học sinh phát âm đúng
Học sinh phát âm sai
Số lượng
%
Số lượng
%
Số lượng
%
Số lượng
%
Tiếng chứa vần “uyên”
28
20
71.4
8
28.6
26
92.9
2
7.1
Tiếng chứa thanh “hỏi”
28
19
67.9
9
32.1
26
92.9
2
7.1
Tiếng chứa vần “anh”
28
20
71.4
8
28.6
26
92.9
2
7.1
    2. Lỗi đọc và hiểu văn bản
Mô tả
Số học sinh của lớp
Trước khi thực hiện đề tài
Sau khi thực hiện
đề tài
Họcsinh mắc lỗi theo mô tả
%
Học sinh mắc lỗi theo mô tả
%
Đọc ê a, ngắc ngứ, chưa lưu loát, ...
28
12
42.9
0
0
Đọc vẹt, không hiểu văn bản
28
10
35.7
2
7.1
Đọc đúng, đọc hay 
28
13
46.4
5
17.9
d) Phạm vi áp dụng
 Sáng kiến kinh nghiệm này áp dụng có hiệu quả ở trường Tiểu học Hiếu Thành và được nhân rộng cho các trường Tiểu học trong huyện, tỉnh.
3. Quyết định công nhận sáng kiến 
 Số quyết định: Số 29/QĐ-HT, ngày 10 tháng 3 năm 2021
 4. Tài liệu kèm theo chứng minh cho báo cáo (nếu có).
 5. Tôi xin cam kết không sao chép hay vi phạm bản quyền của người khác.
 Hiếu Thành, ngày 15 tháng 4 năm 2021
Xác nhận của cơ quan, đơn vị	 Tác giả sáng kiến
 (ki và ghi rõ họ tên)
	Nguyễn Văn Tuấn