SKKN Giáo dục học sinh những tri thức cơ bản ban đầu về Đọc - Nói - Viết các bài Tiếng Việt

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
GIÁO DỤC HỌC SINH NHỮNG 
TRI THỨC CƠ BẢN BAN ĐẦU 
VỀ ĐỌC - NÓI - VIẾT CÁC BÀI 
TIẾNG VIỆT 
A. Phần mở đầu 
I. Lý do chọn đề tài 
Năm đầu của thế kỷ XXI là năm mở đầu cho sự cải cách giáo dục, do vậy 
mọi giáo viên phải có sự đổi mới về kiến thức và phương pháp giảng dạy để đáp 
ứng kịp thời với xu thế tiến lên của thời đại về khoa học công nghệ thông tin. 
Đồng thời nâng cao được chất lượng dạy và học ở trường Tiểu học. 
Hầu hết tất cả cán bộ quản lý đều thông suốt về tính cấp thiết của nhu cầu 
nâng cao chất lượng trong học tập cho học sinh để học sinh thấy rõ được đổi 
mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng toàn diện cho học sinh là 
yêu cầu cấp bách nhất. Là trách nhiệm của nghề nghiệp đáp ứng nhu cầu chung 
của giáo dục và của xã hội. 
Để phát huy những phương pháp hay có sáng tạo phù hợp với thực tiễn ở 
từng vùng, từng trường thì các hoạt động hội giảng, các chuyên đề chuyên môn, 
sự kiểm tra đánh giá và lãnh đạo của các cấp đã hướng vào các yêu cầu này. Đổi 
mới phương pháp giảng dạy để nâng cao chất lượng đã trở thành tiêu chuẩn để 
đánh giá giáo viên và các đơn vị trường học. 
Vì vậy để giáo dục học sinh những tri thức cơ bản ban đầu về đọc - nói - 
viết cũng như việc nắm nội dung các bài Tiếng Việt, thực hành đọc được tốt cần 
hình thành và phát triển cho học sinh về đọc, nói, viết nói riêng, các kỹ năng về 
năng lực trí tuệ nói chung. Nhằm góp phần cho các em trí tưởng tượng khoa học, 
sáng tạo cho học sinh đòi hỏi giáo viên phải cung cấp cho các em những kiến 
thức về đọc - nói - viết được tốt. Cho nên giáo viên phải nhất thiết rèn kỹ năng 
đọc ở ngay từ cấp Tiểu học. Có được như vậy kỹ năng đọc, viết mới được tốt để 
làm nền tảng cho các em tiếp thu những tri thức mới khác. 
Muốn làm được điều đó đòi hỏi giáo viên phải nắm vững được yêu cầu về 
kiến thức và kỹ năng tập đọc ở trường tiểu học. Nắm vững về tình hình cụ thể 
thực tế về học sinh ở vùng cao, của trường THCS số 1 Tà Hừa, cụ thể hơn nữa là 
đối tượng học sinh của lớp mình để áp dụng rèn luyện kỹ năng đọc một cách 
triệt để và có kết quả được phải đựa vào các mục tiêu đào tạo: Và yêu cầu cơ 
bản về kiến thức kỹ năng. Ví dụ như môn Tiếng Việt được chia thành 3 giai 
đoạn, mỗi giai đoạn có những kiến thức và kỹ năng khác nhau vì vậy đòi hỏi 
người giáo viên phải nắm vững để giảng dạy sao cho đạt được đúng với yêu cầu 
trên. 
* Gai đoạn 1: Giai đoạn đầu này ở lớp 1 là lớp nền tảng của cơ bản cho các lớp 
sau, ở giai đoạn này nhằm hình thành cho các em các kiến thức và kỹ năng về 
đọc - nói - viết. Vậy muốn đọc - nói - viết được tốt yêu cầu giáo viên cung cấp 
cho các em những kiến thức ban đầu về âm, vần, tiếng, từ câu đoạn rồi đọc được 
cả bài. Muốn làm đựoc giáo viên lại phải hình thành cho các em kỹ năng đọc - 
nói - viết một cách thành thạo thông qua cách ghép âm vần để đọc - nói - viết 
được tốt. Có như vậy các em mới có cơ sở làm nền tảng học tốt môn Tiếng Việt 
ở các lớp trên cũng như học các môn học khác. 
* Giai đoạn 2: 
- Là giai đoạn ở các lớp 2 - 3. ở giai đoạn này nhằm củng cố cho các em 
những kiến thức kỹ năng đã học ở lớp 1. Qua đó hình thành cho các em thêm 
một số kiến thức - Kỹ năng cơ bản mới là đọc với tốc độ nhanh hơn, tiếp tục 
phát âm chính xác, biết ngắt nghỉ đúng ý câu - dấu câu. Ngoài ra còn hình thành 
cho các em kỹ năng đọc diễn cảm thông qua hình thức nhấn giọng những từ ngữ 
cơ bản hay thể hiện ngữ diệu giọng đọc theo cấu trúc các kiểu câu. Vì vậy ở giai 
đoạn này sẽ hình thành cách đọc trôi chảy mạch lạc và biết diễn cảm một bài 
văn hay một bài thơ. Qua đó các em sẽ biết tự khai thác nội dung bài học. 
* Giai đoạn 3: 
- Là giai đoạn ở các lớp 4 - 5, giai đoạn này củng cố kiến thức kỹ năng 
đọc cho giai đoạn 2. Nhằm hình thành cho các em kỹ năng đọc thông - viết thạo 
làm cơ sở tốt môn tiếng việt và các môn học khác. 
Từ các yêu cầu trên, ta thấy dạy môn tập đọc, chính tả hình thành cho các 
em kỹ năng đọc. Đọc sao cho chính xác các âm - vần - tiến - từ, đọc tốc độ 
nhanh, xong lại biết ngắt nghỉ đúng yêu cầu, dấu câu, biết nhấn giọng ở những 
từ ngữ cơ bản trong bài, biết thể hiện được đúng ngữ điệu của các kiểu câu: câu 
hỏi, câu kể, câu cầu khiến, câu cảm...Qua đó nhằm thể hiện được nội dung bài 
đọc và thể hiện được đọc diễn cảm. Đó chính là giáo viên dạy tập đọc phải cung 
cấp và hình thành được kỹ năng đọc cho học sinh. 
- Để làm được điều này, người giáo viên phải quan tâm đến mọi đối tượng 
học sinh trong lớp. thường xuyên kiểm tra đôn đốc và uốn nắn cách đọc cho học 
sinh, có như vậy thì ngay từ bước đầu các em mới nắm bắt được các tri thức cần 
thiết giúp các em hình thành kỹ năng đọc tốt. Nên việc đổi mới phương pháp 
dạy môn tiến việt là cần thiết, cần được mọi người quan tâm. Do vậy tôi xin nêu 
một số sáng kiến kinh nghiệm đổi mới phương pháp rèn kỹ năng đọc cho học 
sinh lớp 5. 
II. Mục đích nghiên cứu 
Nghiên cứu việc đổi mới phương pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5 
ở trường THCS số 1 Tà Hừa. 
Từ mục đích và yêu cầu thực tiễn nói trên, đối chiếu với tình hình thực tế 
dạy tiếng việt ở trường, ở lớp, tôi thấy kỹ năng đọc của các em còn yếu. Vậy nên 
cần phải đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy tiếng việt, đọc sao cho 
mạch lạc, rõ ràng, phát âm chính xác, biết ngắt nghỉ đúng yêu cầu, dấu câu. Tập 
nhấn giọng ở các từ cần thiết được miêu tả trong bài. Biết đọc đúng ngữ điệu 
một số câu: câu hỏi, câu cảm... Nhằm thể hiện được nội dung bài đọc. 
Để đáp ứng được các yêu cầu về chất lượng của môn tiếng việt khi đa số 
các em là người dân tộc, kỹ năng về đọc - viết tiếng việt còn hạn chế do phát âm 
ngọng, do tiếng địa phương của các em. Hơn nữa về phần giáo viên chưa quan 
tâm triệt để đến tất cả các đối tượng học sinh cũng như mọi khía cạnh của môn 
tiếng việt như: Hướng dẫn cách phát âm ( Từ vòm miệng, lưỡi... ) ra sao cho 
chính xác đến hướng dẫn cách đọc trôi chảy, ngắt nghỉ sao cho đúng dấu 
câu...Nhất nhất cần sự hướng dẫn tỷ mỉ của giáo viên có như vậy tiết tiếng việt 
mới đúng yêu cầu - kiến thức kỹ năng cơ bản của bộ môn. 
Vì vậy, trước hết người giáo viên phải đặc biệt chú ý tới cách phát âm của 
các em kết hợp với việc cung cấp kiến thức: âm - vần - tiếng - từ và các thanh. 
Sao cho ngay từ đầu cấp các em đã phát âm được một cách chính xác, ghép âm, 
vần - dấu thanh tạo tiếng từ với tốc độ nhanh bằng cách dạy âm nào - hướng dẫn 
- quan tâm đến âm đó về cách phát âm và viết. Kiểm tra xem các em, em nào 
chưa nắm vững được cần hướng dẫn ngay đến các em để các em nắm vững được 
cho đến các lớp trên giáo viên chỉ cần củng cố kỹ năng đọc nhanh... Có như vậy 
mới có kết quả theo yêu cầu. 
III. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 
1. Đối tượng nghiên cứu 
 Đổi mới phương pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh trường THCS số 1 Tà 
Hừa. 
2. Khách thể nghiên cứu 
Giáo viên trường THCS số 1 Tà Hừa. 
IV. Nhiệm vụ nghiên cứu 
Để nghiên cứu thành công đổi mới phương pháp dạy Tiếng Việt tôi đã 
nghiên cứu các tài liệu tham khảo sau: 
- Đọc tài liệu: Bồi dưỡng giáo viên Tiểu học, các yêu cầu về kiến thức - 
kỹ năng các môn học. Sách chỉnh lý môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học và sách 
giáo khoa Tiếng Việt 5 cùng một số tài liệu sách báo Giáo dục - Đào tạo có liên 
quan đến môn Tiếng Việt ở Tiểu học. 
- Nghiên cứu thực trạng việc giảng dạy môn Tiếng Việt ở trường THCS 
số 1 Tà Hừa. Muốn đạt được kết quả theo yêu cầu là đọc - nói - viết cho học 
sinh trước hết phải cung cấp cho các em từng con chữ đơn giản ( âm - vần - dấu 
thanh) rồi đến kiến thức cao hơn về tiếng - từ thông qua cách ghép vần - dấu 
thanh, thông qua tiếng - từ để tiếp tục hình thành câu. Từ những kiến thức trên 
hình thành cho các em về kỹ năng đọc. Đọc chính xác, tốc độ nhanh, biết ngắt 
nghỉ đúng dấu câu nhằm thể hiện nội dung bài học. Đó là những yêu cầu về dạy 
học Tiếng Việt ở trường Tiểu học phải đạt được. 
Muốn làm được điều đó trước hết giáo viên phải quan tâm tới từng đối 
tượng học sinh trong lớp xem các em còn yếu ở mặt nào ( về đọc - viết ) và 
nguyên nhân nào dẫn đến các em học yếu để tìm nguyên nhân khắc phục. 
Tìm hiểu tâm lý của từng em, đề ra biện pháp kịp thòi kèm cặp các em 
đúng phương pháp. Bên cạnh đó cần kết hợp tố 3 môi trường giáo dục “ Gia 
đình - nhà trường - xã hội” để cùng giúp đỡ các em trong học tập nhất là bắt đầu 
vào lớp 1. Ngoài ra trong các tiết dạy giáo viên cần quan tâm triệt để đến các 
đối tượng có hướng cho các em rèn được cả đọc - viết được tốt. 
V. Phương pháp nghiên cứu. 
Để nghiên cứu được phương pháp dạy môn Tiếng Việt ở Tiểu học tôi đã 
áp dụng phương pháp nghiên cứu sau. 
- Phương pháp điều tra. 
- Phương pháp phân tích tổng hợp. 
- Tổng kết kinh nghiệm dậy tập đọc ở trường Tiểu học. 
B- Giải quyết vấn đề 
I. Một số vấn đề về đổi mới phương pháp dạy môn Tiếng Việt ở Tiểu học. 
Căn cứ vào mục tiêu và nhiệm vụ năm học cùng yêu cầu cơ bản về kiến 
thức và kỹ năng của bộ môn đối với tình hình thực tế của học sinh trong lớp tôi 
chủ nhiệm. Tôi thấy việc đổi mới phương pháp giảng dạy là yêu cầu cần làm 
ngay để nâng cao chất lượng dạy của thầy và học của trò nhưng làm như thế nào 
để khả năng nhận thức của học sinh ngày càng nâng cao và khắc sâu được kiến 
thức cho các em, giúp các em đọc âm vần một cách rõ ràng rành mạch, phát âm 
được chính xác. Ngoài đọc âm, vần rõ ràng ra các em còn nắm được một số 
nghĩa của một số từ ngữ trong bài qua đó các em hiểu được nội dung bài học. 
Muốn vậy trước hết giáo viên phải quan tâm tới tất cả các đối tượng học 
sinh nhất là học sinh yếu cần được quan tâm nhiều hơn. 
- Hướng dẫn học sinh cách đọc sao cho chính xác, sửa ngay cho các em 
khi các em phát âm sai - giúp cho học sinh thấy được cái sai mà sửa. 
- Hướng dẫn các em hiểu nghĩa các từ qua đó giúp các em nắm nội dung 
bài. 
- Để đọc diễm cảm cần thể hiện giọng đọc chính xác, có như vậy việc dạy 
môn Tiếng Việt mới được nâng cao. 
II. Thực trạng về việc đổi mới phương pháp dạy môn Tiếng Việt ở Tiểu học 
1. Một số vấn