Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 5 đọc đúng, đọc diễn cảm

“Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 đọc đúng, đọc diễn cảm” 
1 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
ĐỀ TÀI: 
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 5 
ĐỌC ĐÚNG, ĐỌC DIỄN CẢM 
“Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 đọc đúng, đọc diễn cảm” 
2 
 MỤC LỤC 
Nội dung Trang 
A. MỞ ĐẦU 2 
 1. Lí do chọn đề tài 2 
 2.Đối tƣợng nghiên cứu 3 
 3.Mục đích nghiên cứu 3 
 4. Phƣơng pháp nghiên cứu 
3 
B. NỘI DUNG 
 PHẦN 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI 5 
 1. Cơ sở lí luận 5 
 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài nghiên cứu 
 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài nghiên cứu 
5 
5 
 2. Cơ sở thực tiễn 
 2.1. Về phía học sinh 
 2.2. Về phía giáo viên 
 2.3. Do các yếu tố khác 
7 
7 
8 
8 
 PHẦN 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY ĐỌC DIỄN CẢM CHO 
 HỌC SINH 
 1. Chuẩn bị cho việc dạy - đọc diễn cảm 
 1.1. Đối với Giáo viên 
 1.2. Đối với Học sinh 
9 
9 
10 
 2. Luyện đọc đúng tiếng, từ, câu 
 2.1. Tìm hiểu nguyên nhân HS đọc sai tiếng, từ, câu 
 2.2. Biện pháp 
10 
11 
11 
 3. Luyện đọc thầm (đọc hiểu bài) 
13 
 4. Luyện đọc diễn cảm 
 4.1. Yêu cầu đọc diễn cảm 
 4.2.Biện pháp 
15 
15 
16 
 PHẦN 3: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƢỢC 20 
C. KẾT LUẬN 
21 
“Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 đọc đúng, đọc diễn cảm” 
3 
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO 
22 
 A. MỞ ĐẦU 
1. Lí do chọn đề tài: 
 Tiểu học là cấp học nền tảng đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành và phát 
triển toàn diện nhân cách của con ngƣời, đặt nền tảng vững chắc cho giáo dục 
phổ thông và cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. 
 Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho 
sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ 
năng cơ bản góp phần hình thành nhân cách con ngƣời Việt Nam xã hội chủ nghĩa. 
Bƣớc đầu xây dựng tƣ cách và trách nhiệm công dân, làm nền tảng cho học sinh 
tiếp tục học trung học cơ sở. Trong những năm gần đây, nghị quyết của Đại hội 
Đảng lần thứ X và những văn kiện khác của Nhà nƣớc, của Bộ giáo dục và đào tạo 
cần phải nâng cao chất lƣợng giáo dục cho phù hợp với sự phát triển của đất nƣớc 
để tạo ra những con ngƣời “năng động, sáng tạo, có năng lực để giải quyết vấn đề”. 
 Mặt khác, giáo dục tiểu học là nền móng đầu tiên giúp con ngƣời tồn tại và 
phát triển, trong đó môn Tiếng Việt có một vị trí đặc biệt quan trọng vì nó hình 
thành và phát triển cho học sinh khả năng giao tiếp, là cơ sở để phát triển tƣ duy 
cho trẻ, giúp trẻ tiếp thu các môn học khác. 
 Tiếng Việt ở tiểu học gồm nhiều phân môn : tập đọc, luyện từ và câu, kể 
chuyện, chính tả, tập làm văn . Mỗi một phân môn đều có một chức năng, khi 
dạy ngữ văn ở nhà trƣờng đồng thời cũng chuẩn bị vốn cho học sinh khi học văn 
mà tập đọc là một phân môn giữ vị trí không nhỏ. 
 Tập đọc là một phân môn mang tính chất tổng hợp vì ngoài nhiệm vụ dạy học 
nó còn có nhiệm vụ trau dồi kiến thức về Tiếng Việt cho học sinh ( về phát âm, 
từ ngữ, câu văn,...) kiến thức bƣớc đầu về văn học, đời sống và giáo dục tình cảm 
thẩm mĩ. Tập đọc ở tiểu học nói chung và ở lớp 5 nói riêng giữ một nhiệm vụ quan 
trọng. Trong các giờ tập đọc, việc học sinh biết đọc đúng và diễn cảm bài văn, bài 
thơ sẽ tạo cho các em sự say mê hứng thu trong học tập và tích lũy một vốn kiến 
thức văn học đáng kể sau này cho các em. 
 Phân môn Tập đọc có tác dụng mạnh mẽ trong giáo dục mĩ cảm, học sinh 
yêu cái đẹp, rung cảm trƣớc cái đẹp trong thiên nhiên, cái đẹp trong xã hội, cái đẹp 
trong văn chƣơng . Tập đọc còn rèn luyện cho học sinh tƣ duy trừu tƣợng và cả tƣ 
duy lôgíc. Giờ tập đọc ngoài việc dẫn dắt cho học sinh tìm nội dung để phát triển 
óc tổng hợp, tìm bố cục để phát triển óc phân tích, các em còn đƣợc rèn luyện óc 
tƣởng tƣợng, phán đoán, ghi nhớ . 
 Phân môn Tập đọc còn đƣợc kết hợp chặt chẽ với các phân môn khác của 
chƣơng trình Tiếng Việt. Qua các bài văn đƣợc học, học sinh vừa cảm thụ đƣợc cái 
“Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 đọc đúng, đọc diễn cảm” 
4 
hay, cái đẹp vừa học đƣợc cách sử dụng từ chính xác, cách đặt câu gọn gàng, sinh 
động , đƣợc luyện tập về chính tả, luyện từ và câu, tập làm văn. 
 Ở bậc Tiểu học nói chung và ở lớp 5 nói riêng phân môn tập đọc có hai yêu 
cầu cơ bản là: 
 Rèn kĩ năng tập đọc. 
 Giúp học sinh cảm thụ tốt bài văn. 
 Học phân môn Tập đọc, việc đọc và cảm thụ là hai khâu có quan hệ mật thiết 
với nhau, gắn bó hỗ trợ đắc lực cho nhau, cảm thụ tốt giúp việc đọc đúng, diễn cảm 
tốt. Ngƣợc lại đọc đúng và diễn cảm tốt giúp cho việc cảm thụ bài văn thêm sâu 
sắc. Học sinh có đọc đúng, đọc thông thạo và trên cơ sở đã hiểu nội dung câu thơ, 
câu văn, đoạn thơ, đoạn văn thì các em mới thể hiện đƣợc cảm xúc, tức là đã hiểu 
tƣờng tận về nội dung và nắm đƣợc ý nghĩa giáo dục của bài . Điều đó khẳng định 
rằng trong tiết tập đọc lớp 5, việc rèn kĩ năng đọc đúng, đọc diễn cảm cho học sinh 
là rất cần thiết. Trong tiết học, học sinh có đọc đúng, biết đọc diễn cảm thì viết 
chính tả, dùng từ, đặt câu mới đúng; viết tập làm văn mới hay. 
 Chính vì vậy, để nâng cao chất lƣợng dạy và học phân môn Tập đọc, tôi đã 
chọn đề tài “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 đọc đúng, đọc diễn 
cảm” để nghiên cứu. 
2. Đối tƣợng nghiên cứu: 
 Học sinh khối lớp 5 và đặc biệt là học sinh lớp 5G - Trƣờng tiểu học 
Cát Linh 
 Một số biện pháp giúp HS lớp 5 đọc đúng, đọc diễn cảm. 
3. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu: 
 Phân môn Tập đọc lớp 5 
 Thời gian nghiên cứu: Từ năm học 2010 - 2011 đến nay 
4. Mục đích nghiên cứu: 
 + Tìm một số biện pháp rèn kĩ năng đọc đúng, đọc diễn cảm cho học sinh 
 lớp 5 
 + Khảo sát năng lực đọc của học sinh lớp 5 để tìm ra nguyên nhân và giải 
 pháp rèn kĩ năng đọc qua mỗi tiết tập đọc. 
5. Phƣơng pháp nghiên cứu: 
a) Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tìm đọc các tài liệu, giáo trình có nội 
dung rèn kĩ năng đọc đúng, đọc diễn cảm cho học sinh. 
“Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 đọc đúng, đọc diễn cảm” 
5 
b) Phương pháp điều tra: Dự giờ, trao đổi với các bạn đồng nghiệp,học sinh về 
những khó khăn cũng nhƣ những thuận lợi khi thực hiện dạy và học trong 
các giờ học Tập đọc trên lớp. 
c) Phương pháp thực nghiệm: Tổ chức cho học sinh thực hiện các yêu cầu 
của giải pháp đề ra, kiểm tra kết quả và tác dụng của giải pháp khi tiến hành . 
d) Phương pháp so sánh, đối chiếu : Tổ chức so sánh, đối chiếu kết quả trƣớc 
và sau khi thực hiện giải pháp để thấy đƣợc kết quả cũng nhƣ hạn chế nhằm 
tìm ra hƣớng điều chỉnh, khắc phục hợp lí. 
“Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 đọc đúng, đọc diễn cảm” 
6 
 B. NỘI DUNG 
PHẦN 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI 
1. Cơ sở lí luận: 
 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài nghiên cứu: 
 Yêu cầu của môn tập đọc lớp 5 là: 
 Củng cố kĩ năng đọc trơn, đọc thầm đã đƣợc hình thành ở các lớp dƣới; tăng 
cƣờng tốc độ đọc, khả năng đọc lƣớt để chọn thông tin nhanh; khả năng đọc 
diễn cảm. (Năng lực đọc được tạo nên từ bốn kỹ năng cũng là bốn yêu cầu về 
chất lượng của đọc, đọc đúng, đọc nhanh, đọc có ý thức (thông qua đó hiểu 
được nội dung những điều mình đọc hay còn gọi là đọc hiểu) và đọc diễn 
cảm. Bốn kĩ năng này được hình thành trong hai hình thức đọc, đọc thành 
tiếng và đọc thầm, chúng được rèn luyện đồng thời hỗ trợ lẫn nhau. Sự hoàn 
thiện trong một kĩ năng này sẽ có tác động tích cực đến những kĩ năng khác. 
Đọc đúng là tiêu đề của đọc nhanh cũng như cho phép thông hiểu nội dung 
văn bản. Nếu không hiểu điều mình đang đọc thì không thể đọc nhanh và 
diễn cảm được.) 
 Phát triển kĩ năng đọc - hiểu lên mức cao hơn: nắm và vận dụng đƣợc một 
số khái niệm nhƣ đề tài, cốt truyện, nhân vật, tính cách,  để hiểu ý nghĩa 
của bài và phát hiện một vài giá trị nghệ thuật trong các bài văn, bài thơ. 
 Mở rộng vốn hiểu biết về tự nhiên, xã hội và con ngƣời để góp phần hình 
thành nhân cách con ngƣời mới. 
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài nghiên cứu: 
 Đọc diễn cảm là một yêu cầu đặt ra khi đọc đƣợc những văn bản, văn 
chƣơng hoặc các yếu tố của ngôn ngữ nghệ thuật. Đó là việc thể hiện kĩ năng 
làm chủ ngữ điệu, chỗ ngừng giọng, cƣờng độ giọng, để biểu đạt ý nghĩ và 
tình cảm của tác giả đã gửi gắm trong bài đọc đồng thời biểu hiện đƣợc sự 
thông hiểu cảm thụ của ngƣời đọc đối với tác phẩm. Đọc diễn cảm thể hiện 
năng lực đọc ở trình độ và chỉ thực hiện đƣợc trên cơ sở đọc đúng và đọc lƣu 
loát. 
 Đọc diễn cảm chỉ có thể có đƣợc trên cơ sở hiểu thấu đáo bài đọc. Đọc 
diễn cảm yêu cầu đọc đúng giọng vui, buồn, giận dữ, trang nghiêm phù hợp 
với từng ý cơ bản của bài đọc, phù hợp kiểu câu, thể loại đọc có cảm xúc 
cao. Biết nhấn giọng ở từ ngữ biểu cảm gợi tả, phân biệt lời nhân vật. Để 
đọc diễn cảm, ngƣời ta phải làm chủ chỗ ngắt giọng. ở đây muốn nói đến kĩ 
“Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 đọc đúng, đọc diễn cảm” 
7 
thuật ngắt giọng biểu cảm, làm chủ tốc độ. Khi nói đến đọc diễn cảm, ngƣời 
ta thƣờng nói về một số kĩ thuật nhƣ ngắt giọng biểu cảm, sử dụng tốc độ, 
cƣờng độ, cao độ trƣờng độ với ý nghĩa cảm xúc của bài. 
Để đạt đƣợc mức lí tƣởng hƣớng dẫn cách đọc toàn bài bằng những kí tự 
kèm văn bản đọc nhƣ các kí tự âm nhạc thì còn cần một quá trình nghiên cứu 
dài lâu. Ở đây chúng ta chủ đề vào xác định sự tƣơng hợp giữa các thông số 
âm thanh với ý nghĩa cảm xúc để hƣớng đến làm chủ những thông số âm 
thanh phổ biến cho đúng ý tình cảm các tác phẩm - đọc diễn cảm. 
Để đọc diễn cảm, ngƣời ta phải làm chủ đƣợc chổ ngắt giọng, ở đây muốn 
nói đến kĩ thuật ngắt giọng biểu cảm, làm chủ đƣợc tốc độ, làm chủ đƣợc 
cƣờng độ giọng (đọc to hay nhỏ, nhấn giọng hay hạ giọng) và làm chủ tốc 
độ. 
- Ngắt giọng biểu cảm: Là chỗ ngừng lâu hơn bình thƣờng hoặc chỗ ngừng 
không do lôgíc ngữ nghĩa mà do dụng ý của ngƣời đọc nhằm gây ấn tƣợng 
về cảm xúc, ngắt giọng biểu cảm đối lập với ngắt giọng lôgíc là chỗ dừng để 
các nhóm từ trong câu ngắt giọng lôgíc hoàn toàn phụ thuộc vào ý nghĩa của 
quan hệ giữa cụm từ. 
Các dấu ngắt câu cũng là sự biểu hiện của ngắt giọng logíc cũng có khi sự 
ngừng giọng thể hiện một sự ngập ngừng này, ngƣời nghe