Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi trong trường mầm non
Cách chức tổ chức thực hiện biện pháp:
Thông giờ đón trẻ tôi giáo dục trẻ kĩ năng tự cất ba lô, cất dép và quần
áo của trẻ vào ngăn tủ. Trẻ biết tự phục vụ mà không cần nhờ đến sự giúp đỡ
của người lớn. Khi trẻ cất dép trẻ biết được quy trình để tháo cởi và buộc
dây ở giày dép đồng thời trẻ cũng biết được vị trí cất giày dép của mình
cũng có ký hiệu
Khi trẻ tự cất ba lô, trẻ biết được quy trình để cất ba lô, biết đó là ngăn
tủ để đựng đồ dùng cá nhân của mình hàng ngày. Tại đó, có dán tên và ký
hiệu để trẻ dễ nhớ và nhận ra tủ của mình.
Khi đón, trả trẻ tôi cũng dạy trẻ một số kỹ năng giao tiếp lễ phép:
Khoanh tay chào cô giáo, bố mẹ hay người đưa đón. Nếu như trước kia việc
rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ chỉ là những câu nói chung chung thì hiện
nay được thay thế bằng những hình ảnh cụ thể mang tính thẩm mỹ và giáo
dục cao. Mà cụ thể là những đoạn video, những hình ảnh có hành vi đúng sai
các đoạn clip hướng dẫn thực hiện các kỹ năng. Trẻ rất hứng thú và đặc biệt
trẻ đã được học những điều gần gũi với cuộc sống một cách nhanh nhất.
Giáo dục thói quen tốt, những kỹ năng cần thiết, định hướng hình
thành nhân cách cho trẻ mọi nơi, mọi lúc trong thời gian trẻ ở trên lớp. Tuy
nhiên để trẻ có thể thực hiện được những kỹ năng thì cần có sự hướng dẫn
của cô giáo. Vì thế tôi đã xây dựng kế hoạch dành riêng 1 buổi chiều trong
tuần, rèn kỹ năng sống và kỹ năng tự phục vụ cho trẻ vào.
Ngoài việc dạy và rèn kỹ năng trong hoạt động buổi chiều tôi còn dạy
rèn kỹ năng thông qua các hoạt động học trên lớp.
Ví dụ 1: Với giờ thể dục khi trẻ học “ chuyền bóng theo hàng dọc”.12
Trong khi thực hiện bài khởi động trẻ tôi rèn cho trẻ kỹ năng xếp hàng,
tôn trọng kỷ luật, không xô đẩy nhau và giữ khoảng cách với bạn khi chạy.
Bài vận động tôi rèn cho trẻ biết chờ đợi khi đến lượt mình, khi trò chơi
biết phối hợp với bạn để chuyền bóng cho nhanh không bị rơi, tôi lại nhấn
mạnh giáo dục trẻ kĩ năng hợp tác.
Trẻ mầm non với đặc tính: “Học mà chơi, chơi mà học”. Chơi là một
trong các hoạt động học tập của trẻ và có tác dụng to lớn đối với sự phát
triển toàn diện về nhân cách con người. Thông qua hoạt động vui chơi còn
hình thành ở trẻ những chức năng tâm lý, những cơ sở ban đầu của nhân
cách con người. Việc học qua chơi khiến trẻ cảm thấy thích thú, trẻ cảm thấy
việc tiếp thu kiến thức sẽ nhẹ nhàng thoải mái mà không bị gò bó. Vì vậy,
tôi luôn cố gắng tạo các tình huống chơi trong chế độ sinh hoạt hàng ngày
của trẻ. Trong hoạt động vui chơi trẻ có thể tích lũy được kinh nghiệm, kỹ
năng sống đó là qua giờ hoạt động vui chơi của trẻ. Trẻ được chơi ở các góc,
chơi tức là trẻ đang được nhập vai, trẻ đang được học làm giống như người
lớn, thông qua các góc chơi.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi trong trường mầm non
1 UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẪU GIÁO HOA HỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 3 – 4 tuổi trong trường mầm non Lĩnh vực/ môn: Giáo dục mẫu giáo. Cấp học : Mầm non Họ và tên: Tạ Ngọc Yến Chức vụ : Giáo viên Điện thoại: 0906 047347 Email: tangocyen1975@gmail.com Đơn vị công tác: Trường Mẫu giáo Hoa Hồng – Quận Hoàn Kiếm – Hà Nội Hoàn Kiếm, tháng 4 năm 2020. 2 MỤC LỤC STT Nội dung Trang 1 I.Đặt vấn đề 1. Lý do chọn đề tài 3 2.Mục đích của SKKN 4 3.Đối tượng nghiên cứu của SKKN 5 4. Phạm vi nghiên cứu của SKKN 5 2 II. Giải quyết vấn đề (Nội dung giải pháp, cải tiến). 6 1. Một số vấn đề lý luận về giáo dục kĩ năng sống cho trẻ em trong trường mầm non 6 1.2. Hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho trẻ em trong trường mầm non. 6 2. Thực trạng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ em trong trường mầm non 7 2.1. Thuận lợi 8 2.2. Khó khăn 9 3. Các biện pháp đã tiến hành. 10 3.1. Xây dựng hệ thống kỹ năng phù hợp độ tuổi và điều kiện địa phương để dạy trẻ. 10 3.2. Dạy các kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động. 12 3.3 Hoạt động tập thể 13 3.4 Dạy kỹ năng sống cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. 14 3.5 Tuyên truyền với phụ huynh cách dạy trẻ kỹ năng sống trong gia đình. 15 4. Hiệu quả SKKN 17 3 III. Kết luận, kiến nghị 20 4 IV. Phụ lục ảnh minh họa 22 3 I.ĐẶT VẤN ĐỀ 1.Lý do chọn đề tài: Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lại của dân tộc. Việc bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội và của mỗi gia đình: “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” Việc giáo dục trẻ ngay từ khi còn bé là vô cùng quan trọng vì giáo dục nhằm định hướng, hình thành, và phát triển một cách toàn diện nhân cách cho trẻ. Nói về tầm quan trọng của giáo dục, Bác Hồ từng khẳng định:“Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế, văn hóa”. Sản phẩm của giáo dục là con người mà con người là mục tiêu, là động lực của sự phát triển đất nước. Mục tiêu, động lực của sự phát triển trong tương lai lại chính là thế hệ trẻ. Vì thế, thế hệ trẻ luôn được quan tâm hàng đầu trong xã hội. Xã hội càng phát triển thì nó càng thúc đẩy quá trình giao lưu văn hoá. Khi đó, con người Việt Nam nói chung và thế hệ trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước nói riêng càng cần có phẩm chất đạo đức và nhân cách vững vàng để “chống” lại các tác động bên ngoài như bị dụ dỗ, bị kích động, bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, bạo lực, và lối sống ích kỷ; từ đó nhân cách cũng phát triển một cách lệch lạc. Xã hội hiện nay đã và đang làm thay đổi cuộc sống con người, nhưng cũng làm nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp. Bên cạnh những tác động tích cực còn có những tác động tiêu cực gây hại cho con người, đặc biệt là trẻ em. Nếu mỗi người dân trong đó có trẻ em không có những kiến thức cần thiết để lựa chọn những giá trị sống tích cực, không có những năng lực để ứng phó, để vượt qua những thách thức mà hành động theo cảm tính thì rất dễ gặp trở ngại và rủi ro. Việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ em nói riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng. Giáo dục kỹ năng sống phải được đo bằng sự vận dụng những kỹ năng đó trong cuộc sống của mỗi cá nhân, để sống tích cực, sống hạnh phúc và sống có ý nghĩa. Giáo dục kỹ năng sống 4 nhằm giúp phát triển hài hòa, toàn diện về nhân cách. Ngoài ra nó còn giúp cho trẻ hiểu, biến những kiến thức về kỹ năng sống mà trẻ tiếp nhận được thành những hành động cụ thể như ứng phó với nhiều tình huống, cách giao tiếp, cách ứng xử với mọi người và đặc biệt là cách giải quyết những mâu thuẫn trong các mối quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực. Ở các nước trên thế giới, từ nhiều năm qua giáo dục kỹ năng sống được đưa vào chương trình giảng dạy và được coi như một bộ môn. Những năm học gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống vào một số trường mầm non và tiểu học để dạy thí điểm, với phương châm dạy học hướng vào học sinh, lấy học sinh làm trung tâm, học sinh chủ động tham gia và lĩnh hội kiến thức một cách thoải mái thông qua phong trào thi đua xây dựng “Trường học thân thiện học sinh tích cực” với yêu cầu tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động của nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. Xuất phát từ những lí do trên, tôi đã chọn nghiên cứu và áp dụng đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi trong trường mầm non”, để áp dụng trong năm học 2019 - 2020 này. Với đề tài trên tôi muốn giúp trẻ có những kĩ năng ban đầu về cuộc sống, có những kinh nghiệm sống, biết được những điều nên làm và không nên làm giúp trẻ tự tin, chủ động và biết cách xử lý các tình huống trong cuộc sống, khơi gợi khả năng tư duy sáng tạo của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở thành người có trách nhiệm và có cuộc sống hài hòa trong tương lai. 2. Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm: Nghiên cứu tìm ra các biện pháp nhằm giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 3 -4 tuổi. Từ đó đưa ra một số biện pháp nhằm giúp trẻ tự tin, mạnh dạn, có kĩ năng giáo tiếp và kĩ năng xử lý tình huống trong mọi lúc, mọi nơi cuộc sống của trẻ. 3. Đối tượng nghiên cứu của SKKN: 5 Trẻ 3 -4 tuổi trong trường mầm non 4. Phạm vi nghiên cứu của SKKN: Đưa ra một số biện pháp nhằm giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 3 -4 tuổi trong trường mầm non 6 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ (NỘI DUNG GIẢI PHÁP, CẢI TIẾN) 1. Một số vấn đề lý luận về giáo dục kĩ năng sống cho trẻ em trong trường mầm non 1.1 Kĩ năng sống và hoạt động giáo dục kĩ năng Công ước về quyền trẻ em đã khẳng định: Mọi trẻ em đều có quyền phát triển. Tuyên ngôn về giáo dục mọi người cũng cho rằng: Tất cả các quốc gia đều phải đảm bảo mọi trẻ em, trong đó có trẻ 4-5 tuổi được nâng cao kỹ năng sống phù hợp. Chính phủ Việt Nam đã đã ký công ước về quyền trẻ em và cam kết thực hiện mục tiêu giáo dục cho mọi người theo kế hoạch hành động: Nâng cao ảnh hưởng của nền giáo dục có chất lượng, đặc biệt là giáo dục kỹ năng sống. 1.1.1 Kĩ năng sống: Kỹ năng sống là những kỹ năng cần có cho hành vi lành mạnh, tích cực, cho phép mỗi cá nhân đối mặt với những thách thức trong cuộc sống hàng ngày. Kỹ năng sống bao gồm kỹ năng mềm và kỹ năng cứng. Kỹ năng mềm là thuật ngữ dùng để chỉ các kỹ năng thuộc trí tuệ, cảm xúc của con người còn kỹ năng cứng lại là khả năng học vấn và trình độ chuyên môn của bản thân. Theo nghiên cứu của PGS-TS Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng: Kỹ năng cứng không đủ để giúp bạn thăng tiến mà cần phải có cả những kỹ năng mềm. Thực tế cho thấy những người thành đạt chỉ có 25% là do những kiến thức chuyên môn, 75% còn lại được quyết định bởi kỹ năng mềm – chính là kỹ năng sống mà họ được trang bị. Để hòa chung với sự phát triển của thế giới, kỹ năng sống đã và đang được quan tâm rất nhiều ở Việt Nam. Đặc biệt, là việc xây dựng và phát triển kỹ năng sống cho trẻ em. 1.1.2 Hoạt động giáo dục kĩ năng sống: Nhiều tác giả cho rằng: “Dạy học là toàn bộ các thao tác có mục đích nhằm chuyển các giá trị tinh thần, các hiểu biết, các giá trị văn hóa mà nhân loại đã đạt được hoặc cộng đồng đã đạt được vào bên trong một con người”. Dạy trẻ kỹ năng sống là gì: là giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết điều nên làm và không nên làm, giúp trẻ tự tin, chủ động và biết cách 7 ứng xử các tình huống trong cuộc sống, khơi gợi khả năng tư duy, sáng tạo của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở thành người có trách nhiệm và có cuộc sống hài hòa trong tương lai. Trong cuộc sống hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên chịu tác động đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó khăn, thách thức, những áp lực tiêu cực. Thiếu kỹ năng sống, trẻ dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, lối sống ích kỉ, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách. Đặc biệt, lứa tuổi mầm non, là giai đoạn nền tảng trong quá trình phát triển của mọi cá nhân. Ở độ tuổi này, trẻ cần được giáo dục kỹ năng sống ở cả gia đình và trường mầm non. Điều này giúp trẻ an toàn, khỏe mạnh, tự lực, tự tin, giàu sáng tạo, sẵn sàng đứng trước cuộc sống. Tuy nhiên, do đặc thù của lứa tuổi nên khả năng nhận thức của trẻ còn có nhiều hạn chế, trẻ dễ nhớ, dễ quên và hay hành động theo ý muốn. Vì vậy, dạy những kỹ năng sống cho trẻ chỉ là những bước đầu giúp trẻ có các kỹ năng như: Biết về bản thân mình, mạnh dạn tự tin, kỹ năng giao tiếp, tự phục vụ bản thân, biết hợp tác chơi với các bạn, kỹ năng thích nghi với môi trường,... Để trẻ có được những kỹ năng ở lứa tuổi này, cô giáo cần nhẹ nhàng, linh hoạt, sáng tạo, lồng ghép các hoạt động để truyền thụ các kỹ năng cho trẻ. Ngoài ra cô giáo nên trang bị cho trẻ kiến thức; giúp trẻ có ý thức và niềm tin để thay đổi. Trẻ phải được thực hành để có kỹ năng. Trẻ cần được hướng dẫn, vận dụng kỹ năng vào các sinh hoạt thường ngày của trẻ. Điều quan trọng nhất là những kỹ năng này trở thành một thói quen tốt. 2. Thực trạng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ trong trường mầm non: 2.1 Đặc điểm tình hình: Trường có 9 lớp chia làm 2 điểm. Với tổng số cán bộ giáo viên, nhân viên gồm 24 người. Cả 2 điểm trường đều được Ban Giám hiệu quan tâm sửa chữa. Các lớp khang trang thoáng, mát, xanh, sạch đẹp. Xây dựng môi trường lớp học thân thiện, luôn lấy trẻ làm trung tâm. Các lớp tạo các góc 8 mở hợp lý. Có đầy đủ các đồ dùng, học liệu. Đặc biệt có góc phát triển và giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.Đội ngũ giáo viên tâm huyết, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ. Luôn tự học hỏi và nâng cao trình độ. 100% giáo viên đạt trên chuẩn. 2.2. Thuận lợi: - Được sự quan tâm của Phòng GD - ĐT, thường xuyên tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, các buổi kiến tập để giáo viên được học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn. - Được sự quan tâm của Ban giám hiệu giúp đỡ bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên m ... ấn đấu trở thành “Chủ nhân tương lai của đất nước”. 19 4.4 Bảng tổng hợp, kết quả khảo sát, đánh giá trẻ cuối năm: STT Kỹ năng sống Đầu năm Cuối năm Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt 1 Sự tự tin 7 30% 16 70% 17 74% 6 26% 2 Kỹ năng hợp tác 6 26% 17 74% 18 78% 5 22% 3 Kỹ năng giao tiếp 7 30% 16 70% 19 83% 4 17% 4 Kỹ năng xử lý tình huống 5 22% 18 78% 17 74% 6 26% 20 III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. 1. Bài học kinh nghiệm: Sau khi thực hiện đề tài này với những kết quả đạt được tôi rút ra bài học kinh nghiệm sau: Dạy cho trẻ kỹ năng sống là một trong những hoạt động vô cùng quan trọng mang ý nghĩa rất lớn trong quá trình hình thành nhân cách con người. Thông qua việc dạy cho trẻ những kỹ năng sống chúng ta hoàn toàn có thể giáo dục và hình thành cho trẻ những kỹ năng quan trọng của cuộc sống mà những hoạt động khác khó làm được. Hãy luôn gần gũi với trẻ và hiểu trẻ đang cần gì, đang muốn gì, hãy tạo cho trẻ cơ hội được học và chơi một cách thực sự, hãy là những người cha, người mẹ thông thái để chuẩn bị cho con mình một tương lai tươi sáng, hãy dành những gì tốt nhất cho con em chúng ta. 2. Ý nghĩa của đề tài: Từ những nhận định, đánh giá và phân tích như trên, chúng ta có thể thấy được vai trò to lớn của “kỹ năng sống” với việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách một con người. Trong giai đoạn hiện nay, nhận thức của trẻ ngày càng cao đòi hỏi giáo viên mầm non không chỉ yêu nghề, mến trẻ mà còn phải luôn đổi mới, tự trau dồi kinh nghiệm, nâng cao trình độ của bản thân nhằm giúp trẻ phát triển tốt nhất về mọi mặt. Trong năm học này, tôi nhận thấy trẻ lớp tôi đi học đều hơn, trẻ rất thích đến trường, và tham gia các hoạt động cùng cô và các bạn. Đặc biệt, trẻ lớp tôi đã có được một số kỹ năng cơ bản như: sống trung thực, tự tin, hòa động, yêu thương giúp đỡ, hợp tác, đoàn kết ngoài ra trẻ còn có được một số kỹ năng tự phục vụ đơn giản như cởi mặc áo chải răng, chải tóc, 3. Khả năng ứng dụng: Với những kinh nghiệm và biện pháp trên tôi mong muốn mang lại cho trẻ những trải nghiệm để trẻ hào hứng và tích cực hơn trong hoạt động, như câu nói “một đứa trẻ được dạy bảo tốt sẽ trở thành người tốt”. Trẻ không 21 những được giáo dục mà còn được học nhiều hơn nữa về cách sống, về tình cảm của con người, về những phẩm chất đạo đức tốt đẹp và hình thành ở trẻ những thói quen, những tính cách cần có của con người thế hệ mới nhanh nhẹn, năng động, đó chính là mục tiêu mà giáo dục hướng tới. 4. Kiến nghị: Trên đây là một số chia sẻ của tôi về một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 3 - 4 tuổi. Những kinh nghiệm này dễ thực hiện và đem lại hiệu quả cao. Ngoài việc đạt được những mục tiêu giáo dục tôi còn tích lũy được rất nhiều kỹ năng mới. Tuy nhiên quá trình thực hiện còn nhiều thiếu sót, tôi rất mong được các đồng chí trong hội đồng khoa học nhà trường góp ý, xây dựng bổ sung thêm giúp tôi có nhiều kinh nghiệm hơn nữa trong công tác giáo dục nói chung và dạy kỹ năng sống nói riêng. I. PHỤ LỤC: - Một sô câu chuyện và hình ảnh dạy trẻ kĩ năng sống tại lớp. Hoàn Kiếm, ngày 12tháng 02 năm 2020 Người viết Tạ Ngọc Yến 22 TÀI LIỆU THAM KHẢO STT Tác giả ( Năm xuất bản) Tên tài liệu Nhà xuất bản 1 GS. TS Nguyễn Quang Uẩn .Năm xuất bản 2009 Tâm lý học trẻ em NXB Đại học sư phạm 2 PGS. TS Nguyễn Thị Mỹ Lộc. Năm xuất bản 2012 Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho trẻ mầm non. NXB Đại học quốc gia 3 Bộ giáo dục. Năm xuất bản 2016. Chương trình chăm sóc giáo dục mầm non và hướng dẫn thực hiện trẻ 24 – 36 tháng tuổi. NXB giáo dục Việt Nam 4 GS. Nguyễn Thị Hòa. Năm xuất bản 2015 Giáo dục học mầm non NXB Đại học sư phạm 23 PHỤ LỤC KHEN CON ĐÚNG LÚC Nhiều bố mẹ khắt khe quá với con, làm con trẻ dễ nhút nhát khi ra ngoài xã hội. Khi con bạn có ước mơ, đừng dập tắt ước mơ của bé bằng những lời chê bai. Hãy động viên bé bằng những lời khen. Vì khen ngợi giúp trẻ phát triển. Một khảo sát mới đây của Đại học Columbia (Mỹ) cho thấy, cách trẻ được khen và lý do được khen sẽ góp phần rất lớn, tạo ra sự khác biệt khi chúng đối diện với thử thách và chịu đựng thất bại ra sao khi lớn lên. Khi các bé tỏ ra bướng bỉnh, có lỗi thì bố mẹ thường có những trừng phạt đánh đòn, không cho đi chơi vào những ngày nghỉ.nhưng điều quan trọng đối với các bé là bố mẹ chưa chú ý tới, đó là những lời khen nhằm khuyến khích trẻ phát triển trong học tập hay trong sinh hoạt. Trong tay các bố mẹ hiện đang có sẵn một công cụ hữu hiệu nhất, nhưng nhiều bậc cha mẹ không nhận ra được điều đó, công cụ đó chính là khen ngợi. Nếu sử dụng “khen ngợi” đúng cách, đúng chỗ, đúng mực thì đó là cách tốt nhất giúp trẻ phát triển những hành vi tốt của mình, và sớm nhận ra được những lời khen thưởng của cha mẹ là phần thưởng vô giá mà bố mẹ dành cho mình. Tâm lý của trẻ là rất khoái được khen ngợi hơn là những lời chê, muốn được nghe những lời ngọt ngào từ bố mẹ. Nhưng các bé cũng rất tinh ý, không phải lời khen nào, vào bất kỳ lúc nào cũng có tác dụng tích cực đối với trẻ. Những lời khen đúng chỗ, động viên đúng lúc, thì những lời khen đó đã khuyến khích con làm những việc tốt, giúp cho con mình tạo được sự phấn khởi vui, vẻ vẻ và dễ dàng khi tiếp thu những lời dạy bảo của bố mẹ hơn. Khi trẻ mắc lỗi bị bố mẹ đánh, mắng nhiều thì sẽ làm cho trẻ ảnh hưởng đến cảm xúc và tâm lý. Nhưng khi bé có những thành tích mà nhận được 24 những lời khen từ bố mẹ thì tác dụng trong việc dạy bảo trẻ lại trở lên rất có lợi và có giá trị. Nhưng khen con là cả một nghệ thuật, các bậc cha mẹ có thể rèn luyện được những kỹ năng này, đó chỉ là việc diễn tả của bố mẹ về việc nhìn thấy hay cảm nhận được những thành tích và tiến bộ của con mình. Kết quả trên cho thấy, khi trẻ được khen với những lời khen trân thành, đúng chỗ và cụ thể đều có tác dụng tích cực cho trẻ. Đó chính là sự khích lệ trẻ, đem lại lòng tự tin, kích thích tiềm năng sáng tạo, làm động cơ cho trẻ tích cực học tập và lao động giúp trẻ phát triển. 25 DẠY CON TỰ LẬP NGAY TỪ KHI CÒN BÉ “Nếu như bắt cho con một con cá, con sẽ có cá ăn một ngày. Nhưng nếu dạy con bắt cá, con sẽ có cá ăn cả đời”. Xuất phát từ tư duy này, cha mẹ và cô giáo nên dạy con tính tự lập, sống bằng đôi tay của mình ngay từ nhỏ. Với mỗi độ tuổi khác nhau, chúng ta nên đặt ra mục tiêu và cách thực hiện các bước khác nhau để dạy trẻ về tính tự lập theo phương châm “tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình”. Và theo đúc kết của các chuyên gia tâm lý có 6 bước giúp con trẻ sống tự lập. 5 bước dạy cho trẻ kĩ năng sống có tính tự lập Bước 1: Dạy cho trẻ những kỹ năng rèn luyện cần thiết Trước hết, cha mẹ phải dạy con tự lập sống dựa vào chính đôi tay của mình ngay từ khi còn nhỏ. Trẻ em từ 2 tuổi trở đi đã dần nhận thức được mọi thứ xung quanh và đây cũng là giai đoạn quan trọng để cha mẹ áp dụng phương pháp dạy trẻ 2 tuổi hiệu quả nhất. Trẻ phải thành thục những kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi như: - Kỹ năng chăm sóc bản thân: Bé nên biết tự dọn dẹp đồ chơi, tự thay quần áo, tự đánh răng, tự đi, tự ăn - Kỹ năng giữ gìn vệ sinh: Bé nên biết đi vệ sinh đúng nơi, xả nước sau khi đi vệ sinh, cho quần áo bẩn vào máy giặt, bỏ rác đúng nơi quy định - Kỹ năng giúp đỡ người khác: là một trong những cách nuôi dạy trẻ 4 tuổi bố mẹ nên cho trẻ biết giúp đỡ người khác là một việc tốt và nên được thực hiện thường xuyên. Những công việc nhẹ, bé có thể giúp được như bật quạt, bật tivi (vị trí thấp), lấy chén ăn cơm, xách phụ đồ đạc, tưới cây Bước 2: Cha mẹ phải kiên nhẫn khi con mình cố gắng tự lập Khi con trẻ cố gắng làm một điều gì đó vì tính tò mò hoặc cũng có thể là bắt chước người khác thì cha mẹ phải kiên nhẫn chờ đợi xem con đã làm đúng hay chưa. Đó cũng là phương pháp nuôi dạy trẻ từ 0 đến 6 tuổi biết cách xử lý và giải quyết vấn đề theo hướng tích cực. Ví dụ: Bé đang cố gắng mang giày vào chân, bạn nên hướng dẫn cách mang giày nhưng không nên nóng vội mà trực tiếp làm thay bé. Bước 3: Xây dựng tính tổ chức ngay tại gia đình Mọi hoạt động và việc làm của các thành viên trong gia đình đều có thể được bé ghi nhận lại và sẽ bắt chước làm theo. Bạn có thể chú ý hoặc nghe 26 những câu hỏi từ trẻ và từ đó tìm ra cách dạy trẻ tự lập hợp lý nhất. Đó cũng chính là một phương pháp dạy trẻ 5 tuổi mà phụ huynh cần tham khảo. Ví dụ: Khi bạn nhặt rau, bạn nên giải thích và hướng dẫn để con bạn có thể hiểu cách nhặt rau và tại sao phải nhặt rau, từ đó, bé hình thành suy nghĩ và hành động đúng đắn về các công việc phụ giúp gia đình. Bước 4: Phân công công việc cho bé Mỗi người trong gia đình đều có công việc riêng nhưng trách nhiệm chung vẫn là vun đắp cho tổ ấm. Vì vậy, mỗi phương pháp giáo dục trẻ từ độ tuổi mầm non của bố mẹ đều ảnh hưởng tới thói quen của con mình. Ví dụ: Khi bố đi làm về thì bé có thể giúp bố cất áo, cất nón và các hành động này nên được khuyến khích lặp lại thường xuyên. Đây là kỹ năng và là cách dạy trẻ 5 tuổi mà nhiều phụ huynh áp dụng thành công. Bước 5: Dạy con kỹ năng sống bằng cách khuyến khích trẻ làm việc Việc dạy con kỹ năng sống bằng cách khen ngợi đem đến những biểu hiện tích cực cho bé. Bé sẽ vui mừng hơn khi được cha mẹ khen ngoan, khen giỏi. Điều này sẽ khuyến khích những hành động tốt của bé trở thành thói quen, hình thành tính cách cho bé sau này. Bố mẹ cũng nên khen thưởng bằng những món quà nho nhỏ để bé càng thích thú hơn. Tuyệt đối không nên thưởng tiền khi bé chưa bé hiểu hết được giá trị của nó. 27 Một số hình ảnh rèn kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo bé Ảnh: Kĩ năng rửa tay trước khi ăn 28 Ảnh : Trẻ biết xếp hàng không chen lấn, xô đẩy 29 Ảnh : Kĩ năng pha bột sắn 30 Ảnh: Kĩ năng gắp thức ăn khi ăn buffer 31 Ảnh : Kĩ năng hoạt động tham quan tại Cánh Buồm Xanh. Ảnh : Cô và trò vui chơi tại Cánh Buồm Xanh. 32
File đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_giao_duc_ky_nang_song.pdf