Sáng kiến kinh nghiệm Làm thế nào để giáo viên không chuyên tự tin dạy tốt Âm nhạc

Trường Tiểu học Phan Chu Trinh 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
Làm thế nào để GV không chuyên tự tin 
dạy tốt âm nhạc 
 Tác giả: Mai Thị Kim Duyên 
A. PHẦN MỞ ĐẦU: 
 Trong xu thế hiện nay, để đáp ứng nhu cầu của xã hội thì ngành giáo dục phải đào tạo 
được những con người phát triển toàn diện. Đối với nhà trường tiểu học mục tiêu cuối 
cùng là hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu 
dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và các kỹ năng cơ bản để học sinh học tiếp trung học 
hoặc đi vào cuộc sống lao động. Đáp ứng mục tiêu, yêu cầu ấy mà ở bậc Tiểu học đã đưa 
ra các môn học như Tiếng Việt, Toán, Đạo đức, Tự nhiên xã hội, Kỹ thuật, Mỹ thuật, Thể 
dụcMỗi môn học đều có vai trò quan trọng góp phần vào sự phát triển toàn diện của 
học sinh. Âm nhạc là môn học được đưa vào kế hoạch dạy ở Tiểu học nhằm giúp học 
sinh cảm nhận cái hay, cái đẹp, nhận biết thế giới xung quanh, phát triển trí não, óc tưởng 
tượng qua âm nhạc để từ đó mà giáo dục, hoàn thiện nhân cách học sinh. Ngoài ra Âm 
nhạc bậc tiểu học còn cung cấp những kiến thức cơ bản về âm nhạc (nhận biết nốt nhạc, 
hình nốt nhạc, khuôn nhạc, phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc, phát triển khả năng 
nghe nhạc, ) tạo điều kiện góp phần phát hiện và bồi dưỡng cho học sinh có năng lực 
đặc biệt nhưng quan trọng hơn hết âm nhạc là một nhu cầu không thể thiếu đối với đời 
sống tinh thần của học sinh. 
 Tuy nhiên Âm nhạc là một môn năng khiếu, không phải giáo viên nào cũng có khiếu 
để dạy. 
B. ĐẶT VẤN ĐỀ: 
 Hiện nay bộ môn Âm nhạc đã có giáo viên chuyên trách nhưng vẫn không đủ đáp 
ứng cho nhà trường vì vậy đa số giáo viên không chuyên vẫn đảm nhận dạy bộ môn Âm 
nhạc. Đối với lớp 4,5, việc học Âm nhạc chuyển sang giai đoạn mới: vừa học hát, vừa 
học những ký hiệu ghi chép nhạc và tập đọc nhạc, giáo viên lại càng gặp nhiều khó khăn 
hơn nên không thể tránh được giáo viên ngại hát cho nghe nhạc mẫu là chính rồi học sinh 
hát theo hoặc có dạy nhưng không thể sửa sai học sinh hay chỉ dạy chiếu lệ, dạy lướt 
chưa chú trọng đầu tư tiết dạy. Với những cách dạy trên không những làm cho học sinh 
khó cảm nhận cái hay, cái đẹp qua Âm nhạc mà còn làm cho giờ học trở nên đơn điệu, 
buồn tẻ, không tạo được hứng thú học tập cho học sinh. Vậy phải làm sao để giờ học Âm 
nhạc hiệu quả, làm sao để giáo viên không chuyên tự tin dạy tốt Âm nhạc? 
C. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 
I. Những khó khăn khi giảng dạy Âm nhạc: 
. GV hát chưa chuẩn, chưa tự tin khi hát. 
. Chưa nắm chắc 3 cách gõ đệm. 
. Sự hiểu biết về nhạc lý có giới hạn. 
. Chưa nắm chắc các hoạt động trong từng tiết dạy. 
. Không biết nhiều động tác biểu diễn để dạy vận động phụ họa hoặc thiếu tự tin 
dạy vận động phụ họa. 
. Khó khăn trong việc tìm tư liệu cho các nhạc cụ dân tộc. 
. Việc phát hiện và chỉnh sửa học sinh hát sai giáo viên còn lúng túng. 
. Chưa có nhiều trò chơi cho tiết âm nhạc để học sinh hứng thú học tập. 
. Không có đủ thiết bị, đồ dùng khi lên tiết. 
. Hình thức, phương pháp tổ chức dạy học chưa phong phú. 
. Học sinh gồm nhiều đối tượng, sử dụng nhạc cụ chưa thành thạo. 
. Học sinh gõ đệm ồn, ảnh hưởng đến các lớp khác. 
. Trong 1 tiết dạy có nhiều hoạt động. 
. Học sinh không có đủ nhạc cụ học tập. 
II. Giải quyết các khó khăn khi dạy Âm nhạc: 
. Giáo viên nghe trước nhiều lần bài hát sẽ dạy để hát đúng cường độ, trường độ, 
giai điệu của bài hát. Mạnh dạn hát cho giáo viên chuyên trách hạn chế, khắc phục 
sai sót. 
. Phân biệt 3 cách gõ đệm: 
Gõ đều tay (từ đầu đến hết bài): gõ theo phách. Lưu ý 
cuối bài hát là nốt trắng phải gõ thêm 1 phách nữa. 
Hát tiếng nào gõ đệm tiếng đó, hát nhanh gõ nhanh, hát 
chậm gõ chậm, không hát không gõ: gõ theo tiết tấu. 
Gõ chậm hơn phách, độ mở của tay rộng hơn: gõ theo nhịp. Lưu 
ý phân biệt nhịp 2, nhịp 3 (2 phách nhẹ, 1 phách mạnh) 
. Về nhạc lý giáo viên cần tập trung theo khối lên kế hoạch nhờ đồng nghiệp hướng 
dẫn (giáo viên chuyên môn). 
. Giáo viên nên tham khảo băng nhạc thiếu nhi, xem các tiết mục múa hoặc tổ chức 
cho học sinh thảo luận nhóm tự tìm động tác phụ hoạ cho bài hát lúc đó giáo viên 
sẽ có nhiều động tác hướng dẫn học sinh, phát huy tính tích cực nơi các em. 
. Việc chỉnh sửa học sinh hát sai đòi hỏi về chuyên môn. Tuy nhiên giáo viên cố 
gắng lắng nghe và nên chia nhóm (4 -6 học sinh), đi xuống tận chỗ HS sẽ nhận ra 
HS hát chưa đúng, hát lạc giọng mà sửa cho HS hoặc có thể nhắc em hát nhỏ hơn 
để tiếng hát không trội ra. 
. GV làm mẫu từng câu cho từng kiểu gõ đệm, yêu cầu học sinh xác định kiểu gõ 
hoặc giáo viên nêu kiểu gõ yêu cầu HS gõ đệm. Khi học sinh gõ được giáo viên 
mới cho gõ đệm hết bài. 
. HS khi được gõ đệm sẽ rất thích vì vậy dễ làm ồn, ảnh hưởng đến lớp khác. Giáo 
viên phải nắm được tâm lý này mà hạn chế cho gõ đệm cả lớp, chỉ nên cho gõ đệm 
theo nhóm, theo tổ. 
. Học Âm nhạc ở Tiểu học không phải là biến học sinh trở thành ca sĩ, nhạc sĩ; 
không đòi hỏi cả lớp hát hay, hát đều mà tùy theo đối tượng HS, giáo viên uốn nắn 
nhắc nhở để hát được hòa giọng. 
. Giáo viên còn bám sát sách giáo viên, chưa mạnh dạn đưa ra mục tiêu bài dạy nên 
thường dạy hết các hoạc động, mục tiêu sách đưa ra vô tình ôm đồm, không dạy 
kịp. Giáo viên nên tự đề ra mục tiêu và dạy đảm bảo mục tiêu đó. 
. Không nhất thiết lúc nào cũng để cả lớp ra rả đọc từng câu (thuộc lời bài hát), giáo 
viên thay đổi lúc cho đọc nhóm, đọc tổ, đọc theo hàng ngang, hàng dọc, theo bàn, 
theo dãyluyện hát thì có thể kết hợp 
. Giáo viên có thể sử dụng giáo án điện tử, thiết kế bài dạy âm nhạc sẽ rất hiệu quả 
cho dù giáo viên không sử dụng được đàn. 
. 
Lời 1: 
Quả gì mà ngon ngon thế? 
Xin thưa rằng quả khế. 
Ăn vào thì chắc là chua? 
Vâng vâng ! Chua thì để nấu canh cua. 
Lời 1: 
Quả gì mà ngon ngon thế? 
Xin thưa rằng quả khế. 
Ăn vào thì chắc là chua? 
Vâng vâng ! Chua thì để nấu canh cua. 
nhóm hát, nhóm vỗ tay (hoặc 
gõ đệm) 
hát nối tiếp theo tổ (mỗi tổ hát 2 câu, 4 
câu) 
Hát kết hợp 3 cách gõ đệm (nhóm hát kết hợp 
gõ phách, nhóm hát kết hợp gõ tiết tấu.) 
. Tham mưu với Ban giám hiệu cung cấp đủ đồ dùng dạy học, nhạc cụ cho HS, 
khuyến khích HS làm nhạc cụ, tạo sân chơi để phát hiện HS có năng khiếu về Âm 
nhạc và cũng để các em yêu thích môn học này hơn nữa. 
. Giáo viên không thể quên tổ chức các trò chơi âm nhạc trong tiết dạy để tạo hứng 
thú học tập nơi học sinh. 
III. Phương pháp trò chơi 
- Nốt nhạc vui: nghe nhạc đoán tên bài hát 
- Nghe nhạc đoán câu hát trong bài 
- Hát theo âm 
- Hát theo tiếng con vật 
- Nhìn động tác đoán tên bài hát 
- Nhìn tranh vẽ, hát 
Có thể áp dụng cho phần củng 
cố mỗi tiết học 
tay cầm 
ta đây đến Tìm 
- Tìm tên đúng: gắn tên tác giả đúng tên bài hát 
- Nghe tiết tấu đoán tên bài hát 
- Ráp tranh ôn bài hát 
- Trúc xanh: Chọn bài hát đúng với nội dung tranh 
 Thường được sử dụng ở 
những tiết ôn 3 bài hát 
nàovui
múa tay cầm 
ta đây đến Tìm 
2 
4 
1 
5 
Tùy theo loại bài mà giáo viên tổ chức trò chơi. Khi tổ chức cần lưu ý trò chơi nhằm đạt 
mục đích gì? Và phải hướng dẫn rõ ràng trước khi chơi, tránh các trò chơi chung chung 
không có liên quan đến âm nhạc. 
IV. Quy trình và các dạng bài dạy Âm nhạc 
- Đối với lớp 1,2,3 thường có 3 dạng bài: 
. Dạng bài Dạy bài mới: 
1. Khởi động: - Hít thở: Hít vào, thở ra (3 lần) 
- Luyện thanh. (Hát 1 bài, đọc nốt hoặc âm) 
2. Bài cũ: - Hát lại bài cũ (có thể bỏ) 
Dạy hát 
Dạy hát kết hợp vỗ tay, gõ đệm hoặc Dạy hát kết 
hợp vận động phụ họa, Dạy hát kết hợp trò chơi. 
- Võ tay, gõ đệm hoặc phụ họa (tùy bài cũ) 
3. Bài mới: 
+ HĐ 1: Dạy hát 
- Giới thiệu tên bài hát: 
- GV hát mẫu (hay nghe nhạc mẫu) 
- Hướng dẫn đọc lời ca, giải thích từ khó (nếu có) 
- Dạy hát (theo lối móc xích) 
- Củng cố chuyên nghiệp : Hát theo nhóm, tổ, cá nhân 
 Mỗi bên, mỗi tổ hát một câu (hát đối đáp) 
+ HĐ 2: Dạy vỗ tay, gõ đệm. 
. GV vỗ mẫu 1 câu cho HS nhận ra và nêu kiểu gõ đệm. 
- Hướng dẫn HS vỗ 1 câu 
- Hướng dẫn HS hát vỗ hết bài 
. Tương tự cho dùng nhạc cụ gõ đệm. 
- Củng cố luyện tập: Bên hát bên vỗ 
 Bên vỗ bên gõ đệm 
 Gõ hát đối đáp 
 Gõ hát tiếp sức. 
4. Củng cố: 
- Giáo dục tư tưởng 
- Trò chơi. 
+ Lưu ý khi dạy: 
Dùng tranh 
Câu đố 
Một đoạn nhạc 
. Chú ý tu thế ngồi hát của HS 
. Phân chia câu hợp lý 
. Khi dạy hát từng câu cũng nên chia và thay đổi hình thức để tránh học sinh đỡ mệt 
mỏi. 
. Dạy hát từnb câu với tốc độ chậm hơn giai điệu, tiết tấu bài hát. 
. Tạo không khí vui tươi để đông viên tất cả HS đều tham gia 
. Dạng bài Dạy lời 2: 
1. Khởi động: - Hít thở. 
 - Luyện thanh 
2. Bài cũ : - Hát lại bài cũ 
 - Kết hợp gõ đệm, vỗ tay theo bài cũ. 
3. Bài mới: 
- Dạy lời 2: GV cho nghe lời 2 
 HS tự nhận xét giai điệu lời 2 với lời 1 
 Cho 1 HS hát mẫu – GV chú ý tiếng khó 
 Chia nhó cho HS tập hát 
 Kiểm tra, sửa từng nhóm 
 Cho nghe lại lời 1, lời 2 
 Cả lớp hát – Hát Nhóm tổ 
 - Hát gõ, vỗ. 
- Hát kết hợp vận động: GV cho HS sáng tác điệu múa – GV múa mẫu – Hướng dẫn 
múa từng câu. 
ôn lời 1 
Dạy lời 2 
Kết hợp phụ hoạ, hoặc kết hợp gò đệm 
Kết hợp trò chơi 
 Củng cố luyện tập 
Lưu ý: Phần vận động phải chú ý làm bên nào trước, động tác dễ làm, thao tác từng câu 
chậm, rõ ràng. Đảm bảo quan sát được thao tác mẫu. 
. Dạng bài Dạy ôn 3 bài hát: 
1. Khởi động 
2. Bài mới: 
- Ôn bài 1: Hát tập thể 
 Hát cá nhân, tổ, nhóm 
 Hát kết hợp vận động, phụ họa 
 Hát thầm, tay gõ đệm 
 Kết hợp trò chơi 
Nghe 1 đoạn nhạc để đoán ra tên bài hát ôn thứ 2 
- Ôn bài 2 : Hát cá nhân 
 Hát cả lớp 
 Hát nối tiếp từng câu 
 Hát đối đáp theo dãy 
 Hát thầm, vỗ tay 
 Kết hợp trò chơi hát bằng nguyên âm. 
Ráp tranh để ôn bài 3 
- Ôn bài 3: Hát nhóm thi đua 
 Hát cả lớp 
 Hát kết hợp đọc thơ 
 Thay lời hát bằng tiếng con vật. 
Lưu ý: Tùy theo nội dung mà thay đổi hình thức cho phù hợp và phong phú 
 - Nghe nhạc: GV cho nghe băng nhạc 
 Hỏi HS biết gì về bài nhạc này? 
 Nói thêm về tên bài, tên tác giả, nội dung 
 Hoặc cho biết thêm một số thông tin về bài hát. 
 - K