Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục học sinh cá biệt trong trường phổ thông

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT 
TRONG TRƯỜNG PHỔ THÔNG 
MỤC LỤC 
A. LỜI NÓI ĐẦU .................................................................................................. 2 
B. CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ LÝ LUẬN CHỌN ĐỀ TÀI ..................................... 3 
C. NHỮNG VIỆC LÀM CỤ THỂ VÀ NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ............ 5 
1. Giáo dục về nền nếp sinh hoạt .......................................................................... 5 
b. Giáo dục học sinh học sinh cá biệt cách nói năng, ứng xử: ............................. 8 
c. Giáo dục học sinh học sinh cá biệt lựa chọn ngành nghề: ............................. 13 
D - KẾT QUẢ ..................................................................................................... 15 
E- BÀI HỌC KINH NGHIỆM ............................................................................ 17 
 A - LỜI NÓI ĐẦU 
 Là một giáo viên chủ nhiệm tôi luôn tự đặt ra cho mình cái đích mà mình 
phải đạt tới để phần nào đóng góp cho sự nghiệp trồng người nói chung và dạy 
dỗ cho các em học sinh của mình nói riêng. Trong cả quá trình làm việc giảng 
dạy và làm công tác chủ nhiệm thông qua việc học hỏi các bạn đồng nghiệp, qua 
sách báo, qua thực tế học sinh để rút ra cho mình nhiều kinh nghiệm về công tác 
chủ nhiệm và càng gần đến nhưng năm tháng về hưu tôi càng đúc rút cho mình 
nhiều bài học quý giá từ việc quản lý giáo dục học sinh có nhiều hoàn cảnh khác 
nhau đến việc xây dựng nề nếp cho các em. Cũng có một số vấn đề tôi còn băn 
khoăn, có những việc thành công rất tốt, tôi cũng thấy mình cần phải để lại một 
cái gì đó mặc dù trước đây và hiện tại nó là của mình song cũng có thể sau này 
nó nhân rộng ra với lớp trẻ hay chăng. Một trong số những vấn đề tôi còn băn 
khoăn cũng là một vấn đề tôi đã từng làm công tác chủ nhiệm đó là việc "Giáo 
dục học sinh cá biệt trong trường phổ thông". 
Tôi là một thầy giáo, tôi đã từng qua những năm tháng tuổi thơ như các 
em học sinh của tôi, cũng đã có những lúc vô cùng hồn nhiên và cũng có lúc vui, 
lúc buồn, có lúc thế này có lúc thế khác xong do hoàn cảnh của bản thân mẹ và 
bố mẹ tôi luôn đi công tác xa trong thời kỳ tôi là học sinh. Cũng vì thực tế từ tôi 
và các bạn học sinh cá biệt của tôi cho nên tôi rất muốn giúp đỡ học sinh của 
mình đặc biệt là các em học sinh cá biệt sinh vì ít nhiều các em cũng giống mình 
để các em phải biết tự phấn đấu vươn lên; trong cuộc sống các em phải biết vì 
mọi người, phải có tinh thần tương thân tướng ái và làm việc hết mình. Mặt khác 
hiện nay số học sinh học sinh cá biệt trong các trường phổ thông cũng gây khá 
khá nhiều khó khăn đến các hoạt động của lớp mà bản thân các em càng ngày 
càng có những quan niệm về cả về cách sống cả về cách sinh hoạt nó khác xưa 
nhiều lắm; nếu không tận tình chỉ bảo và giũp đỡ các em thì sẽ có nhiều em 
không định hướng đúng đường đi cho mình nên rất dễ làm cho các em bị sa ngã. 
Chính vì lý do đó tôi đã chọn đề tài này để mạnh dạn đưa ra được chính kiến của 
mình và đưa ra được những gì bản thân đã làm và thực tế đã có một số kết quả 
nhất định. 
B. CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ LÝ LUẬN CHỌN ĐỀ TÀI 
 Việc giáo dục đạo đức cho học sinh trong trường phổ thông là một nhiệm 
vụ vô cùng quan trọng của ngành giáo dục nói chung và của những người trực 
tiếp làm công tác giáo dục nói riêng đặc biệt là các thầy cô giáo đang trực tiếp 
đứng trên bục giảng. 
 Trong hoàn cảnh thực tiễn hiện nay có những học sinh chăm ngoan học 
giỏi song cũng có nhiều học sinh còn mang tính tự do, đua đòi đàn đúm mang 
những thói hư tật xấu vào nhà trường thể hiện nếp sống không lành mạnh của 
người học sinh. Vì vậy việc giáo dục các em trở lại con đường trong sáng vô 
 cùng khó khăn vất vả nhưng không phải không làm được. Muốn giáo dục các 
em không phải là ngày một ngày hai có thể làm được, không phải chỉ dùng 
những biện pháp hành chính kỷ luật các em để làm được; mặt khác có những 
trường hợp học sinh lợi dụng những tình cảm chân thành của giáo viên để lấn 
tới. Chính vì thế muốn giáo dục được các em phải biết kết hợp hài hoà cả lý cả 
tình mới có thể thành công được; việc giáo dục học sinh dù là nam hay học sinh 
cá biệt đều có những khó khăn hay thuận lợi riêng song nhiều người cho rằng 
giáo dục các em học sinh cá biệt khó khăn các em nghịch ngợm, chưa chăm chỉ, 
ý thức chưa tốt, ngang bướng . Theo tôi cũng không hẳn như vậy vì dù các 
em là học sinh cá biệt cũng đều có khó khăn, có thể dễ cái này mày khó cái 
khác; nếu nhìn bề mặt ngoài các em học sinh cá biệt có vẻ nghịch ngợm, chưa 
chăm chỉ, ý thức chưa tốt, ngang bướng, có những em như thế thật những mỗi 
em một tính một nết, có nhiều em ta nghĩ rằng rất ngoan song không biết được 
sự thực bên trong em đó như thế nào?. Có những em bề ngoài có vẻ ăn chơi mốt 
này mốt khác nhưng không biết được thực tế em đó khó khăn đến đâu. Mặt khác 
học sinh cá biệt mỗi em mỗi tính mỗi nết mỗi em một kiểu và đặc biệt là các em 
là học sinh cá biệt thì đòi hỏi học sinh cá biệt tính phải cao hơn nhưng không 
được quá uỷ mị, không thể ai bảo sao cũng nghe được vì có trường hợp có người 
sao cũng nghe được vì có trường hợp có người bảo việc làm đúng cũng có người 
bảo việc làm là đúng cũng có người bảo em làm những việc không đúng; bản 
thân các em học sinh cá biệt còn có nhiều việc cần phải giáo dục cho chính 
mình. Ngoài ra tôi thấy trong thực tế hiện tại còn xảy ra rất nhiều các tệ nạn xã 
hội nếu không giáo dục các em đến nơi đến chốn các em rất dễ bị sa ngã làm 
hỏng cả cuộc đời của các em làm cho tuổi thơ của các em nhanh chóng bị qua đi 
các em sớm đến với các suy nghĩ tiêu cực, ăn chơi, buông lỏng bản thân và rồi 
không còn có cơ hội để làm lại cuộc đời của mình, có nhiều hiện tượng trở trêu 
ngang trái đến đau lòng đối với các em làm cho cuộc đời của các em bồng bềnh 
muốn trôi giạt đến đâu thì đến. Trong thực tế ta thấy biết bao những hiện tượng, 
những sự việc đau lòng xảy ra với các em để có những em phải bỏ học để đi làm 
người lớn quá sớm mà tác hại đến với các em lại vô bờ. 
 Trong những năm gần đây bản thân các em học sinh cá biệt sinh cũng đã 
được nhà trường, các Thầy cô giáo quan tâm nhiều hơn. Qua đó cũng một phần 
để giúp cho các em thấy rõ được những vấn đề mà các em cần phải quan tâm để 
sửa cho chính mình và giữ cho lớp tốt hơn. Việc giáo dục các em học sinh cá 
biệt sinh không đơn thuần, không dễ dàng mà nó muôn hình muôn vẻ vì thế 
trong suốt nhiều năm qua tôi đã làm và đã từng xử lý rất nhiều những vụ việc 
hay vấn đề đặt ra với học sinh học sinh cá biệt. Do đó nó càng thôi thúc tôi cần 
phải có một cái gì đó mà góp vào việc giáo dục học sinh đặc biệt là học sinh học 
sinh cá biệt; vì thế tôi mới quyết định chọn đề tài này để đi sâu hơn trong nhiều 
 năm qua cùng với một số đề tài khác để rút kinh nghiệm cho mình tạo điều kiện 
cho mình hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ được giao cũng là một phần đóng góp 
nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục chung của đất nước. 
C. NHỮNG VIỆC LÀM CỤ THỂ VÀ NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC 
HIỆN 
 Việc giáo dục các em học sinh cá biệt sinh là việc làm rất cần và quan 
trọng đối với các thầy cô giáo tuy rằng các em học sinh cá biệt trong một lớp 
không nhiều nhưng sẽ làm ảnh hưởng rất lớn đến công tác, phong trào của lớp. 
Khi giáo dục các em không thể chung chung mà phải giáo dục các em về mọt 
mặt, qua thực tế việc làm của tôi thì tôi đã từng giáo dục các em qua các vấn đề 
sau: 
1. Giáo dục về nền nếp sinh hoạt 
 Cũng như mọi học sinh khác, các em học sinh cá biệt cũng vẫn là những 
học sinh của lớp, của lớp trưởng; các em cũng có trách nhiệm thực hiện tốt nội 
quy, quy định của nhà trường của lớp, các em phải đi học đúng giờ, phải mặc 
đồng phục đúng quy định của trường, khi đến trường dầu tóc phải gọn gàng, đi 
dép phải có quai hậu. Đó là những qui định rất chung song cũng rất cụ thể đối 
với các em học sinh yêu cầu học sinh nào cũng phải tuân theo nếu không tuân 
theo thì các em sẽ bị phê bình. Nhưng không đơn giảm như vậy bởi vì các em có 
mọi cách để chống đối như các em mặc đồng phục của trường bên ngoài áo bên 
trong là một loại áo rất mốt với lý do nóng quá em bỏ áo đồng phục ra hoặc có 
những em mang theo những đôi dép khác trong cặp của mình khi vào lớp các em 
bỏ những đôi dép quai hậu theo quy định vào ngăn bàn và lại lấy những đôi dép 
mốt của mình ra đi. Các Thầy cô giáo vào lớp không mấy ai lại đi xem từng đôi 
dép học sinh đang đi bởi vì số học như thế này đâu có nhiều vì vậy phần nhiều 
các thầy cô giáo chú ý đến việc học của học sinh trong giờ của mình và ý thức 
học tập của các em ở trên lớp cùng lắm là thấy đồng phục của các em đúng hay 
không vì thế không phát hiện ra được. Với những trường hợp này tôi phải được 
sự trợ giúp của một số học sinh tin cậy trong lớp hay qua việc trò chuyện với các 
em nghe các em kháo nhau mà tôi biết được, khi đó tôi chưa thể tiến hành làm gì 
ngay được, tôi phải yêu cầu học sinh này cuối giờ ở lại gặp tôi lúc đó tôi mới hỏi 
han và câu chuyện dẫn dắt dần đến đôi dép của em, tôi được em cho xem tôi 
khen đẹp nhưng nên dùng nó trong trường hợp nào thì phù hợp hơn, tốt hơn và 
khi đó nó tôn vẻ đẹp của em lên rất nhiều lần em đó nghe lời từ hôm sau rất 
nghiêm túc thực hiện theo quy định; giáo dục nề nếp cho học sinh không phải 
chỉ có ăn mặc, dép guốc mà còn nhiều vấn đề khác học sinh cá biệt như việc giữ 
vệ sinh từng lớp, hiện nay trong trường có căng tin làm sao để các em ăn phải có 
 nơi có chốn, lớp học phải giữ sạch sẽ không gây ảnh hưởng đến tập thể lớp, ăn 
uống phải lịch sự ở trong lớp việc xây dựng nề nếp học tập cho các em lại càng 
cần thiết, làm sao các em phải trật tự ghi chép, chú ý nghe thầy cô giáo giảng 
bài, đấy là những mong muốn của các thầy cô giáo nhưng học sinh đâu phải em 
nào cũng tuân theo, có những em vào giờ học lại xin phép giáo viên cho em 
xuống phòng y tế hoặc thưa cô cho em về với trường hợp này làm sao cô lại 
không cho em về để giải quyết việc đó nhưng thực ra không phải lý do đó mà