SKKN Vài biện pháp giúp thực hiện tốt hơn nhiệm vụ tư vấn thúc đẩy trong công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên bộ môn Ngữ Văn bậc Trung học Phổ thông

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
VÀI BIỆN PHÁP GIÚP THỰC HIỆN TỐT HƠN 
NHIỆM VỤ TƯ VẤN THÚC ĐẨY TRONG 
CÔNG TÁC THANH TRA, KIỂM TRA HOẠT 
ĐỘNG SƯ PHẠM CỦA GIÁO VIÊN BỘ MÔN 
NGỮ VĂN BẬC TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 
 A. Lý do chọn đề tài 
 - “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên 
cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”( Thân Nhân Trung ). Muốn 
quốc gia có nguyên khí thịnh phải chú trọng đào tạo nhân tài. Đó là vai trò vô cùng 
quan trọng của ngành giáo dục nói chung và trường học nói riêng. 
- Nhà trường là nơi thực hiện việc giáo dục đào tạo, hình thành nhân cách con người 
cho xã hội với tính hiệu quả và chất lượng cao. Là nơi trang bị cho học sinh những tri 
thức, kiến thức khoa học hiện đại và hệ thống kỹ năng kỹ xảo tương xứng về một 
lĩnh vực khoa học, nghề nghiệp. Trang bị cho học sinh phương pháp luận khoa học, 
phương pháp nghiên cứu, phương pháp tự học, phát triển năng lực hoạt động trí tuệ 
sáng tạo của học sinh. Hình thành thế giới quan, nhân sinh quan và những phẩm chất 
tốt đẹp cho người lao động – Những người có vai trò quyết định vận mệnh của một 
quốc gia. 
- Chất lượng giáo dục của một trường học phụ thuộc vào nhiều yếu tố: cơ sở vật chất; 
cơ chế quản lý; môi trường giáo dục và nhất là chất lượng đội ngũ giáo viên. Vì vậy, 
việc xây dựng một đội ngũ giáo viên nhân cách tốt, chuyên môn vững là nhiệm vụ 
quan trọng của các cấp lãnh đạo ngành giáo dục và nhà trường. 
 - Lê Nin nói “ lãnh đạo mà không kiểm tra thì không có lãnh đạo”. Việc kiểm tra 
hoạt động sư phạm của giáo viên là khâu đặc biệt quan trọng trong công tác lãnh đạo 
của ngành giáo dục. Qua công tác kiểm tra hoạt động sư phạm, lãnh đạo của trường 
học, phòng, sở giáo dục và đào tạo sẽ nắm được những ưu điểm, nhược điểm trong 
hoạt động sư phạm của giáo viên, kịp thời phát huy những khả năng, tiềm năng cũng 
như uốn nắn những sai lệch, bổ sung những khiếm khuyết, khắc phục những nhược 
điểm trong giảng dạy và các công tác khác cho giáo viên để xây dựng một đội ngũ 
vững mạnh. Trên cơ sở đó sử dụng hợp tình hợp lý, đúng vị trí từng giáo viên, phát 
huy tốt nhất khả năng của họ để tạo được sức mạnh tổng hợp từ tất cả mọi thành viên 
trong nhà trường, nâng cao chất lượng giáo dục. 
 - Từ thực tế công tác của một cộng tác viên kiểm tra nội bộ trường học tại trường 
THPT Long Khánh, và thanh tra toàn diện các trường THPT trong tỉnh Đồng Nai 
theo các đoàn Thanh Tra của sở GD& ĐT tỉnh Đồng Nai nhiều năm qua, tôi nhận 
thấy nhiệm vụ tư vấn thúc đẩy là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu . 
 B. Thuận lợi và khó khăn: 
 Thanh tra toàn diện trường THPT thực chất là một đợt kiểm tra tổng thể toàn diện 
để đánh giá và tư vấn thúc đẩy, giúp trường cũng như giáo viên thực hiện tốt nhiệm 
vụ giáo dục mà Đảng và nhân dân giáo phó . 
 I. Thuận lợi: 
- Là một thành viên trong ban kiểm tra nội bộ của Trường THPT Long Khánh, cộng 
tác viên thanh tra chuyên môn của Sở GD & ĐT Đồng Nai, tôi đã được trang bị lý 
luận qua khóa học về nghiệp vụ công tác thanh tra của bộ GD & ĐT ( 20 ngày tại 
trường đào tạo cán bộ quản lý của bộ GD & ĐT số 7 Nguyễn Bỉnh Khiêm TP Hồ 
Chí Minh) ; qua các đợt tập huấn nghiệp vụ thanh tra kiểm tra của Sở GD & ĐT 
Đồng Nai; thường xuyên được điều động theo các đoàn thanh tra toàn diện trường 
học của Sở GD và ĐT Đồng Nai; thường xuyên thực hiện công tác kiểm tra hoạt 
động sư phạm của giáo viên thuộc tổ Văn trường THPT Long Khánh. 
 - Khi đến các trường bạn trong tỉnh hoặc thực hiện nhiệm vụ trong nội bộ trường 
THPT Long Khánh tôi luôn nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi 
của các cấp lãnh đạo trường và sự hợp tác của các giáo viên được kiểm tra, thanh 
tra. 
 - Bản thân luôn học hỏi các đồng nghiệp giỏi, có nghiệp vụ và tiếp thu tư vấn về 
công tác thanh tra kiểm tra của lãnh đạo nhà trường, của thanh tra sở GD& ĐT 
Đồng Nai. 
 II. Khó khăn: 
.Thứ nhất : Đối tượng được thanh tra. 
a. Tâm lý chung 
 Khi đón đoàn thanh tra, kiểm tra, tâm lý chung của các thành viên trong đơn vị 
được thanh tra thường lo lắng, căng thẳng. Vì vậy, các hoạt động của giáo viên tích 
cực hơn, trong việc giảng dạy cũng cố gắng chuẩn bị, trình diễn hoàn thiện hơn. Tôn 
trọng, nhưng cũng có cả tâm lý đối phó Và, chính điều đó khiến cho việc tư vấn 
thúc đẩy nhiều khi không thật hiệu quả. 
 b. Bản chất của đối tượng tư vấn thúc đẩy. 
 - Giáo viên là một đội ngũ trí thức, có trí tuệ, có trình độ học vấn, có khả năng lý 
luận một đội ngũ mà đời sống vật chất, cũng như tinh thần luôn bộc lộ “cá tính”, 
luôn có ý thức về “ cái tôi” của sự toàn thiện, toàn mỹ ở mức độ cao. Nhất là giáo 
viên của bộ môn Ngữ VănĐó là đặc trưng ,“ thói quen” nghề nghiệp .“ Làm người 
thì không nên có cái tôiNhưng làm thơ thì không thể không có cái tôi” (Viên Mai – 
Trung Quốc ) 
- Văn chương lại luôn mang trong mình nó tính đa nghĩa. Bởi đặc trưng của sáng tạo 
văn chương là hư cấu, tưởng tượng. Tiếp nhận văn chương lại là quá trình “ đồng 
sáng tạo” với nhà văn. Vì vậy khi đọc “ Truyện Kiều” , thì mỗi người lại có một nàng 
Kiều của riêng mìnhCho nên, việc thuyết phục đối tượng giáo viên - những người 
ý thức cá nhân cao - chấp nhận một ý kiến về chuyên môn là cả một vấn đề, nhất là 
giáo viên môn Ngữ Văn. ( Tâm lý “ Ta là một, là riêng , là thứ nhất” ( Xuân Diệu ) 
là tâm lý có thật ở giáo viên Văn ). Nó đòi hỏi cả một quá trình. Vì muốn thay đổi 
một thói quen, một nếp nghĩ, cần phải có thời gian để nghiền ngẫm cái mới, thẩm 
thấu cái mới thì mới tiếp nhận được, sửa đổi được. Việc thay đổi này phụ thuộc vào 
sự nghiền ngẫm dài lâu theo thời gian, cũng ví như việc đọc sách : “Tuổi trẻ đọc 
sách như nhìn trăng qua kẽ lá, lớn tuổi đọc sách như ngắm trăng ngoài sân, tuổi già 
đọc sách như thưởng thức trăng trên đài” . 
.Thứ hai : Thời gian thanh tra, kiểm tra. 
+ Tư vấn thúc đẩy là để giúp giáo viên nhận ra những ưu khuyết điểm về nội dung 
cũng như phương pháp giảng dạy. Từ đó phát huy ưu điểm, bổ sung khuyết điểm, 
khắc phục nhược điểm để có được hồ sơ giáo án tốt, giờ dạy đạt hiệu quả cao. 
+ Thế nhưng, thời gian thanh tra toàn diện đối với một trường chỉ có hai đến ba ngày 
là quá ngắn, thời gian thanh tra, kiểm tra lần tiếp theo là năm năm sau thì lại quá dài . 
Cộng tác viên thanh tra giữa hai lần thường không phải là một, giáo viên được kiểm 
tra giữa hai lần cũng thay đổi ( Chỉ kiểm tra mỗi tổ chuyên môn tối đa là bốn giáo 
viên trong một đợt thanh tra ) nên việc kiểm tra sự tiến bộ của giáo viên sau tư vấn 
của một cộng tác viên thanh tra gặp nhiều khó khăn. Không có tâm huyết với 
công việc thì không thể biết được công việc tư vấn thúc đẩy của mình có hiệu 
quả hay không 
( Trước đây phân công thanh tra chéo độc lập, mỗi cộng tác viên thanh tra phụ trách 
kiểm tra hai đến ba trường trong vòng hai năm học liền, thì việc kiểm tra này vẫn 
thực hiện được - Riêng trong công tác thanh tra, kiểm tra chuyên môn trong nội bộ 
trường, cộng tác viên thanh tra cũng là một thành viên trong tổ chuyên môn thì có 
thể kiểm tra lại được hiệu quả công việc của mình ) 
. Thứ ba: Hạn chế về bằng cấp, học vị của người làm cộng tác viên thanh tra 
 Đội ngũ cộng tác viên thanh tra được thanh tra sở giáo dục lựa chọn, hầu hết lâu 
năm trong nghề,vững vàng về chuyên môn. Nhưng hầu hết cũng mới chỉ có bằng đại 
học, hoặc bằng cử nhân - ngang tầm , thậm chí thua tầm với đối tượng được thanh 
tra, kiểm tra ( Vì có những giáo viên đã là thạc sĩ ), nên nhiều lúc rơi vào trạng thái 
“không dám hỏi thẳng, nói thật”  Thêm vào đó tâm lý cả nể của cộng tác viên 
thanh tra, nhất là cộng tác viên thanh tra môn Ngữ Văn với đối tượng được thanh tra, 
đặc biệt là đối tượng lớn tuổi . 
 C. Thực hiện đề tài : 
 I. Cơ sở lý luận : 
- Theo E. Taylor : Quản lý là dự kiến, phân công công việc, theo dõi, đôn đốc, hướng 
dẫn, kiểm tra công việc. Henry Fayon nói “ Quản lý nghĩa là dự kiến, tổ chức, lãnh 
đạo, phối hợp kiểm tra” Hồ chí Minh cũng nói “ Nếu tổ chức việc kiểm tra được 
chu đáo thì công việc của chúng ta nhất định sẽ tiến bộ gấp mười lần”. 
 Vì sao vậy? 
- Mục đích của công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên, không 
chỉ nhằm tìm hiểu đánh giá khả năng, chất lượng giảng dạy của giáo viên, mà còn là 
để tư vấn thúc đẩy, chỉ ra những ưu điểm, nhược điểm, khuyết điểm, giúp giáo viên 
phát huy năng lực, năng khiếu sư phạm trong công việc giảng dạy cả về nội dung 
kiến thức và phương pháp để nâng cao hiệu quả, chất lượng của hoạt động giảng dạy; 
đôn đốc việc tuân thủ qui chế chuyên môn; xác định một trong những căn cứ quan 
trọng, phục vụ cho việc bố trí sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng và đãi ngộ giáo viên một 
cách hợp lý . 
- Đó là trách nhiệm nặng nề nhưng là nhiệm vụ quan trọng nhất của một cộng tác 
viên thanh tra chuyên môn. Theo tôi, một công tác viên thanh tra hoàn thành nhiệm 
vụ phải thực hiện tốt nhiệm vụ tư vấn thúc đẩy 
 II. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài : 
 Căn cứ vào các nội dung thanh tra hoạt động sư phạm giáo viên và đặc trưng của 
công tác giảng dạy bộ môn Ngữ Văn, tôi tiến hành công việc theo các bước quy 
định, nhưng luôn chú ý những biểu hiện cụ thể của từng nhiệm vụ : 
1. Nắm những thông tin cần thiết về đối tượng được thanh tra : 
 - Những thông tin liên quan như : 
 + Điều kiện và tình hình giảng dạy của giáo viên 
 + Đặc điểm của đơn vị trường học về cơ sở vật chất như máy vi tính, màn hình, 
máy chiếu và các đồ dùng dạy học khác như tranh, ảnh, phim, sơ đồ, các loại sách 
báo ...phục vụ cho việc dạy và học môn Ngữ văn, đội ngũ giáo viên như thế nào, 
thâm niên, tay nghề, có đoàn kết giúp đỡ nhau trong chuyên môn?.. 
 - Thông tin về giáo viên được thanh tra: Quá trình đào tạo, thâm niên, quá trình 
công tác, đánh giá của nhà trường, của lần thanh tra trước đó. .... 
2.Tiến hành thanh tra : 
 Thời gian hoạt động của đoàn Thanh tra không được phép kéo dài, nên trong mỗi 
buổi làm việc, ngoài dự giờ giáo viên, tôi tranh thủ kiểm tra hồ sơ