SKKN Tổ chức thanh tra - Kiểm tra chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy & học tại Trường THPT Võ Trường Toản

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
TỔ CHỨC THANH TRA - 
KIỂM TRA CHUYÊN MÔN ĐỂ 
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG 
DẠY & HỌC TẠI TRƯỜNG 
THPT VÕ TRƯỜNG TOẢN 
 I) LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 
 1)Tính cấp thiết của đề tài. 
 Trong nhà trường chất lượng giáo dục không chỉ phụ thuộc vào 
khả năng quản lý, lãnh đạo của lãnh đạo nhà trường mà còn phụ thuộc 
rất nhiều vào việc dạy của giáo viên, việc học của học sinh. Năng lực 
chuyên môn, nghiệp vụ của mỗi giáo viên là kết quả của sự nỗ lực, 
tìm tòi, học hỏi không ngừng từ sách vở, đồng nghiệp với tâm huyết 
và tình yêu nghề. Nó cũng là nguyên nhân cơ bản đem lại chất lượng 
cho hoạt động giáo dục. 
 Trong thực tế có rất nhiều giáo viên đã tích luỹ được tri thức và 
kinh nghiệm giảng dạy mà vẫn không ngừng phấn đấu và đạt hiệu quả 
cao trong giảng dạy nhưng cũng còn nhiều giáo viên do tuổi nghề quá 
trẻ hay do tinh thần trách nhiệm chưa cao mà hiệu quả giảng dạy còn 
khiêm tốn. Họ rất cần những “chất xúc tác” để tự vượt lên chính mình. 
Một trong những “chất xúc tác” ấy là hoạt động thanh tra, kiểm tra 
của Ban chuyên môn các nhà trường. 
 Nâng cao chất lượng để khẳng định uy tín của trường mình đó 
là động cơ tốt đẹp mà mọi trường đều hướng đến, nhất là trong hoàn 
cảnh đổi mới giáo dục toàn diện, nâng cao chất lượng giáo dục, thực 
hiện học thật, thi thật, thành tích thật như các cuộc vận động do ngành 
phát động. Bởi vậy công tác thanh- kiểm tra của ngành giáo dục nói 
chung của tất cả các trường nói riêng càng trở nên cấp thiết. 
 2) Tính mới của đề tài. 
 Tầm quan trọng của công tác thanh - kiểm tra đã khiến đề tài 
này được nghiên cứu nhiều và thường là trên những bình diện rộng 
thuộc cấp sở, cấp ngành. Bản thân tôi khi thực hiện nhiệm vụ của một 
người quản lý về mặt chuyên môn nhận thấy cần tìm hiểu vấn đề này 
cụ thể hơn trong phạm vi công tác của mình: Hiệu trưởng tổ chức 
thanh tra - kiểm tra chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy và 
học tại trường Võ Trường Toản 
 II) THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI 
PHÁP CỦA ĐỀ TÀI: 
 1) Thuận lợi: 
 Về mặt chủ quan: Từng là một giáo viên đứng lớp trực tiếp 
giảng dạy, nhiều lần được Ban chuyên môn nhà trường cũng như cộng 
tác viên thanh tra của Sở tiến hành thanh tra nên tôi nhận thức rõ vai 
trò, tác dụng của hoạt động thanh tra đối với việc thúc đẩy, nâng cao 
trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của mỗi giáo viên. Đồng thời tôi cũng 
ít nhiều thấy được những bất cập của việc tổ chức thanh tra nếu người 
quản lý không có phương pháp linh hoạt, sáng tạo. Đây sẽ là cơ sở để 
bản thân tôi rút kinh nghiệm khi thực hiện công tác này. 
 Là một cộng tác viên thanh tra của Sở tôi được trang bị những 
kiến thức cơ bản về công tác thanh - kiểm tra chuyên môn. 
 Về mặt khách quan: Sự thành lập trường THPT Võ Trường 
Toản đã đặt tôi trước nhiệm vụ mới là thành viên của Ban lãnh đạo 
nhà trường, trực tiếp thực hiện công tác thanh - kiểm tra chuyên môn 
của giáo viên nhà trường. 
 2) Khó khăn: 
 Về mặt chủ quan: Thời gian làm nhiệm vụ của một P. Hiệu 
trường còn quá ngắn vì thế kinh nghiệm quản lý nói chung, kinh 
nghiệm tổ chức thực hiện hoạt động thanh kiểm tra chuyên môn nói 
riêng còn quá ít. 
 Về mặt khách quan: Trường THPT Võ Trường Toản mới được 
thành lập được 5 năm, đội ngũ giáo viên vừa thiếu lại vừa trẻ (Trên 
80% giáo viên có tay nghề dưới 4 năm), kinh nghiêm chuyên môn ít. 
Một số bộ môn thiếu nhiều giáo viên như: Toán, Anh nên giáo viên 
phải đứng lớp nhiều (có người dạy 35 tiết/tuần) Vì thế công tác thanh 
- kiểm tra gặp rất nhiều khó khăn. 
 3) Thực trạng: 
 Việc tổ chức thanh tra - kiểm tra chuyên môn của nhà trường 
trong những năm học trước bộc lộ nhiều hạn chế, hiệu qủa thấp. Cụ 
thể là việc thanh - kiểm tra của các thanh tra kiêm nhiệm của Sở, của 
các tổ trưởng chuyên môn chưa thường xuyên, đều đặn mà chỉ tập 
trung vào một số thời gian nhất định của năm học; việc kiểm tra còn 
nặng về hình thức & chiếu lệ, đôi khi còn bị chi phối bởi tình cảm, sự 
nể nang, sự mất lòng. Giáo viên được kiểm tra thì chủ yếu là tìm cách 
đối phó. Kết quả là việc thúc đẩy hoạt động chuyên môn của giáo 
viên chưa cao. 
 Một số số liệu thống kê: 
 - Số lượng các giáo viên được thanh tra, kiểm tra trong một 
năm học khoảng 40- 45% 
 - Số lượng các giờ được kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm 
nghiêm túc, đúng thực chất: khoảng 30- 35%. 
 - Số giáo viên có chuyển biến tích cực trong công tác sau khi 
được kiểm tra: 20- 25%. 
 - Cá biệt có một số giáo viên không hợp tác tốt trong khi được 
thanh tra, kiểm tra. 
 Nguyên nhân của tình trạng trên là: lực lượng đảm nhận công 
việc thanh- kiểm tra chưa đủ về số lượng, chưa cao về chất lượng, đội 
ngũ thanh - kiểm tra còn rất trẻ thiếu kinh nghiệm, một sô còn dạy quá 
nhiều; Ban chuyên môn chưa xây dựng được chuẩn chung cho việc 
kiểm tra hoạt động chuyên môn; kế hoạch kiểm tra chưa phù hợp hoặc 
chưa bám sát tình hình thực tế của trường; giáo viên chưa nhận thức 
đúng đắn và đầy đủ về vai trò, tác dụng của công tác kiểm tra đối với 
bản thân mình; chưa có chế độ khen thưởng phù hợp. 
 III) NỘI DUNG ĐỀ TÀI 
 1) Cơ sở lý luận: 
 Điều lệ trường THPT đã quy định rất rõ nhiệm vụ quyền hạn 
của cán bộ quản lý và một trong những nhiệm vụ đó là thanh tra, kiểm 
tra hoạt động chuyên môn của giáo viên thuộc cấp quản lý của mình. 
 Kết quả thanh - kiểm tra nói chung, kiểm tra chuyên môn nói 
riêng là một thước đo đánh giá chất lượng Giáo dục & Đào tào cũng 
như trình độ của người giáo viên. 
 Thực tế đã cho thấy vai trò cực kỳ quan trọng của công tác 
kiểm tra chuyên môn. Kiểm tra chuyên môn sẽ góp phần nâng cao 
trình độ sư phạm, năng lực công tác của đội ngũ giáo viên; đáp ứng 
nhu cầu học tập của học sinh; nâng cao chất lượng dạy và học trong 
nhà trường. Với người quản lý hoạt động kiểm tra sẽ giúp phát hiện 
kịp thời những thiếu sót, sai lệch, bất hợp lý trong việc điều hành quản 
lý chuyên môn của trường. Trên cơ sở đó có những điều chỉnh hoặc 
rút kinh nghiệm kịp thời nhằm đạt được mục tiêu kế hoạch giáo dục 
và đào tạo đã đề ra. Với hoạt động chuyên môn chung của nhà trường, 
việc kiểm tra đúng đắn và chính xác sẽ góp phần phát hiện những giáo 
viên có năng lực và kinh nghiệm giảng dạy, giáo dục học sinh, những 
giáo viên giỏi để nhân điển hình tạo không khí thi đua sôi nổi trong 
hội đồng sư phạm. Nhờ đó tạo sự chuyển biến tích cực về hoạt động 
chuyên môn. Chính vì vậy, ở trường nào lãnh đạo nhà trường quan 
tâm tổ chức tốt công tác thanh tra - kiểm tra thì ở trường đó chất 
lượng giáo dục không ngừng tăng lên. 
 2) Nội dung, biện pháp thực hiên các giải pháp của đề tài. 
 2.1) Tổ chức lực lượng thanh - kiểm tra: 
 Do lực lượng giáo viên của trường còn khá trẻ, số lượng giáo 
viên ít, các tổ chuyên môn chưa hoạt động độc lập mà chủ yếu là tổ 
ghép nên có tình trạng tổ trưởng là thành viên Ban chuyên môn lại 
không có trình độ chuyên môn về một số môn học do các giáo viên 
của tổ mình phụ trách. Vì thế, việc kiểm tra hoạt động chuyên môn 
của các giáo viên dạy môn đó gặp rất nhiều khó khăn. Tình trạng 
chung là có kiểm tra hồ sơ giáo án nhưng mới dừng lại ở việc đánh giá 
xem có kịp chương trình hay không? Soạn có đủ bài không? Các hồ 
sơ khác có đầy đủ và đúng theo qui định chung không? Chất lượng 
của việc soạn giáo án chưa được xem xét và đánh giá đúng mức vì 
người kiểm tra không có kinh nghiệm về chuyên môn mình được 
kiểm tra. Việc kiểm tra giờ dạy cũng mới chỉ dừng ở mức đi dự giờ, 
rút kinh nghiệm chung về mặt phương pháp chưa nhận xét, góp ý kỹ 
về nội dung bài dạy, những kiến thức trọng tâm, độ chính xác của kiến 
thứcDo đó tác dụng của việc kiểm tra không nhiều. Khi dự giờ 
thường để đến đầu tháng họp tổ chuyên môn mới nhận xét đánh giá 
giờ dạy nên cũng khó khăn trong việc nhận xét đánh giá và những sai 
xót trong giờ dạy không được khắc phục ngay. 
 Nhận thức rõ vai trò quan trọng của nhân tố con người trong 
mọi hoạt động, bám sát tình hình thực tế là đội ngũ giáo viên được 
tăng cường trong năm học 2009- 2010, tôi đã tham mưu với Hiệu 
trưởng thành lập các tổ chuyên môn độc lập trong khả năng cho phép. 
Kết quả là chúng tôi có 8 tổ chyên môn, trong đó có 05 tổ độc lập là: 
Toán - Tin, Văn, Lý, Hóa, Anh, 03 tổ ghép là: Công nghệ – Sinh, Sử - 
Địa, TD-GDCD-QP. Trong 03 tổ ghép đó đều có các tổ phó phụ trách 
độc lập hoạt động chyên môn của các thành viên cùng bộ môn. Hoạt 
động thanh - kiểm tra trước hết sẽ được thực hiện trọng phạm vi các 
tổ chuyên môn mà chính các tổ trưởng, tổ phó sẽ trực tiếp phụ trách. 
Đấy phải là những người có năng lực, nhiệt tình trong công việc. 
 Cơ cấu tổ chức của Ban kiểm tra gồm: Lãnh đạo nhà trường, 
các tổ trưởng, tổ phó. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình những 
thành viên trong Ban lãnh đạo nhà trường mà trước hết là P.hiệu 
trưởng phụ trách chuyên môn cùng các tổ trưởng, tổ phó phải không 
ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, uy tín nghề 
nghiệp trước học sinh và đồng nghiệp. Có như thế việc kiểm tra mới 
bảo đảm chính xác, hiệu quả. Sự hợp tác giữ Ban lãnh đạo nhà trường 
và các tổ trưởng, tổ phó được thiết lập chặt chẽ. Mỗi thành viên trong 
Ban lãnh đạo trực tiếp phụ trách các tổ chuyên môn (01 người phụ 
trách mảng các môn khoa học tự nhiên; 01 người phụ trách mảng các 
môn khoa học xã hội; 01 người phụ trách tổ ngoại ngữ, TD-QP) để kết 
hợp với tổ trưởng tiến hành kiểm tra hoạt động giáo dục của 100% 
giáo viên mổi tổ trong mỗi học kỳ. 
 2.2) Xây dựng chuẩn kiểm tra hoạt động chyên môn: 
 Việc xây dựng chuẩn thanh - kiểm tra sẽ khắc phục tình trạng 
ban kiểm tra đánh giá theo cảm tính, thiếu chính xác và giáo viên thì 
đối phó, tìm cách biện bạch khi được thanh tra, kiểm tra. 
 Chuẩn kiểm tra bao gồm những chuẩn chung về đánh giá một 
giờ dạy và những chuẩn chung về các loại hồ sơ, giáo án. Chuẩn đánh 
giá giờ dạy về cơ bản tuân theo mẫu của Bộ giáo dục & đào tạo (gồm 
5 tiêu chí: Nội dung, phương pháp, phương tiện, tổ chức và kết quả), 
nhấn mạnh những yêu cầu trọng điểm trên cơ sở q