SKKN Tổ chức một số trò chơi toán học Lớp 2 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
TỔ CHỨC MỘT SỐ TRÒ CHƠI TOÁN 
HỌC LỚP 2 NHẰM GÂY HỨNG THÚ HỌC 
TẬP CHO HỌC SINH 
A. Phần mở đầu 
1. Lý do chọn đề tài : 
 Trong Chương trình giáo dục tiểu học hiện nay, môn toán cùng với 
các môn học khác trong nhà trường Tiểu học có những vai trò góp phần 
quan trọng đào tạo nên những con người phát triển toàn diện. 
 Toán học là môn khoa học tự nhiên có tính lôgic và tính chính xác 
cao, nó là chìa khoá mở ra sự phát triển của các bộ môn khoa học khác. 
 Muốn học sinh Tiểu học học tốt được môn Toán thì mỗi người Giáo 
viên không phải chỉ truyền đạt, giảng giải theo các tài liệu đã có sẵn trong 
Sách giáo khoa trong các sách hướng dẫn và thiết kế bài giảng một cách 
dập khuôn, máy móc làm cho học sinh học tập một cách thụ động. Nếu 
chỉ dạy học như vậy thì việc học tập của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, 
tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ không cao. Nó là một trong những nguyên 
nhân gây ra cản trở việc đào tạo các em thành những con người năng 
động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với những đổi mới diễn ra hàng 
ngày. 
 Yêu cầu của giáo dục hiện nay đòi hỏi phải đổi mới phương pháp 
dạy học môn toán ở bậc Tiểu học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ 
động sáng tạo của học sinh. Vì vậy người giáo viên phải gây được hứng 
thú học tập cho các em bằng cách lôi cuốn các em tham gia vào các hoạt 
động học tập. Trò chơi học tập là một hoạt động mà các em hứng thú nhất. 
Các trò chơi có nội dung toán học lý thú và bổ ích phù hợp với việc nhận 
thức của các em. Thông qua các trò chơi các em sẽ lĩnh hội những tri thức 
toán học một cách dễ dàng, củng cố, khắc sâu kiến thức một cách vững 
chắc, tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập, trong việc làm. 
Khi chúng ta đưa ra được các trò chơi toán học một cách thường xuyên, 
khoa học thì chắc chắn chất lượng dạy học môn toán sẽ ngày một nâng 
cao. 
 Chính vì những lý do nêu trên mà tôi đã chọn đề tài sáng kiến kinh 
nghiệm “Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 2 nhằm gây hứng thú học 
tập cho học sinh”. 
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài. 
 - Góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn toán ở Tiều học theo 
phương hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh, 
tăng cường hoạt động cá thể phối hợp với học tập giao lưu. Hình thành và 
rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. 
 - Góp phần gây hứng thú học tập môn Toán cho học sinh, một môn 
học được coi là khô khan, hóc búa thì việc đưa ra các trò chơi Toán học 
nhằm mục đích để các em học mà chơi, chơi mà học. Trò chơi toán học 
không những chỉ giúp các em lĩnh hội được tri thức mà còn giúp các em 
củng cố và khắc sâu các tri thức đó. 
3. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu : 
 3.1. Nhiệm vụ : 
 - Tìm hiểu về các trò chơi học tập Toán 2 
 - Tìm hiểu về thực trạng tài liệu trò chơi Toán học 2. 
 3.2. Phạm vi nghiên cứu : 
 - Đối tượng : Học sinh lớp 2 
 - Tài liệu : Sách giáo khoa toán, sách hướng dẫn giáo viên, sách trò 
chơi toán học nói chung. 
4. Phương pháp nghiên cứu : 
 Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng các phương pháp sau : 
 1. Nghiên cứu tài liệu : 
 - Đọc các tài liệu sách, báo, tạp chí giáo dục .... có liên quan đến nội 
dung đề tài. 
 - Đọc SGK, sách giáo viên, các loại sách tham khảo : Toán tuổi thơ, 
giúp em vui học toán. 
 2. Nghiên cứu thực tế : 
 - Dự giờ, trao đổi ý kiến với đồng nghiệp về nội dung các trò chơi toán 
học. 
 - Tổng kết rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học. 
 - Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm (Soạn giáo án đã 
thông qua các tiết dạy) để kiểm tra tính khả thi của đề tài. 
B. Nội dung 
Chương I : Cơ sở lý luận 
I. Vị trí của môn Toán trong trường Tiểu học : 
 Bậc Tiểu học là bậc học góp phần quan trọng trong việc đặt nền 
móng cho việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Môn toán 
cũng như những môn học khác cung cấp những tri thức khoa học ban đầu, 
những nhận thức về thế giới xung quanh nhằm phát triển năng lực nhận 
thức, hoạt động tư duy và bồi dưỡng tình cảm đạo đức tốt đẹp của con 
người. 
 Môn toán ở trường Tiều học là một môn độc lập, chiếm phần lớn 
thời gian trong chương trình học của trẻ. 
 Môn toán có tầm quan trọng to lớn. Nó là bộ môn khoa học nghiên 
cứu có hệ thống, phù hợp với hoạt động nhận thức tự nhiên của con 
người. 
 Môn toán có khả năng giáo dục rất lớn trong việc rèn luyện 
phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận lôgíc, thao tác tư duy cần 
thiết để con người phát triển toàn diện, hình thành nhân cách tốt đẹp cho 
con người lao động trong thời đại mới. 
II. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học. 
 - ở lứa tuổi Tiểu học cơ thể của trẻ đang trong thời kỳ phát triển hay 
nói cụ thể là các hệ cơ quan còn chưa hoàn thiện vì thế sức dẻo dai của cơ 
thể còn thấp nên trẻ không thể làm lâu một cử động đơn điệu, dễ mệt nhất 
là khi hoạt động quá mạnh và ở môi trường thiếu dưỡng khí. 
 - Học sinh Tiểu học nghe giảng rất dễ hiểu nhưng cũng sẽ quên 
ngay khi chúng không tập trung cao độ. Vì vậy người giáo viên phải tạo 
ra hứng thú trong học tập và phải thường xuyên được luyện tập. 
 - Học sinh Tiểu học rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với một sự 
vật, hiện tượng nào đố nhất là những hình ảnh gây cảm xúc mạnh. 
 - Trẻ hiếu động, ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới 
song các em chóng chán. Do vậy trong dạy học giáo viên phải sử dụng 
nhiều đồ dùng dạy học, đưa học sinh đi tham quan, đi thực tế, tăng cường 
thực hành, tổ chức các trò chơi xen kẽ ... để củng cố khắc sâu kiến thức. 
III. Nhu cầu về đổi mới phương pháp dạy học : 
 Học sinh Tiểu học có trí thông minh khá nhạy bén sắc sảo, có óc 
tưởng tượng phong phú. Đó là tiền đề tốt cho việc phát triển tư duy toán 
học nhưng rất dễ bị phân tán, rối trí nếu bị áp đặt, căng thẳng, quá tài. 
Chính vì thế nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy, hình thức 
chuyển tải, truyền đạt làm thế nào cho phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi là 
điều không thể xem nhẹ. Đặc biệt đối với học sinh lớp 2, lớp mà các em 
vừa mới vượt qua những mới mẻ ban đầu chuyển từ hoạt động vui chơi là 
chủ đạo sang hoạt động học tập là chủ đạo. Vì ở lứa tuổi mẫu giáo, các em 
được học theo cách vui chơi là chủ yếu còn yêu cầu về kỷ luật học tập và 
kết quả học tập không đặt ra nghiêm ngặt đối với mỗi em. Lên đến lớp 1 
thì yêu cầu đó đặt ra là thường xuyên đối với các em ở tất cả các môn học. 
Như vậy nói về cách học, về yêu cầu học thì trẻ lớp 1 gặp phải một sự thay 
đổi đột ngột mà đến cuối năm lớp 1 và sang lớp 2 các em mới quen dần với 
cách học đó. Do vậy giờ học sẽ trở nên nặng nề, không duy trì được khả 
năng chú ý của các em nếu các em chỉ có nghe và làm theo. 
 Muốn giờ học có hiệu quả thì đòi hỏi người giáo viên phải đổi mới 
phương pháp dạy học tức là kiểu dạy học “Lấy học sinh làm trung tâm” 
hướng tập trung vào học sinh, trên cơ sở hoạt động của các em. Kiểu dạy 
này người giáo viên là người định hướng, tổ chức ra những tình huống 
học tập nó kích thích óc tò mò và tư duy độc lập. Muốn các em học được 
thì trước hết giáo viên phải nắm chắc nội dung của mỗi bài và lựa chọn, 
vận dụng các phương pháp sao cho phù hợp, bài nào thì sử dụng các 
phương pháp trực quan, thuyết trình, trò chơi ... hoặc bài nào thì sử dụng 
phương pháp giảng giải, kiểm tra, thí nghiệm ... nhưng phải chú ý đến đặc 
điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học. 
 Học sinh Tiểu học không thể ngồi quá lâu trong giờ học cũng như 
làm một việc gì đố nhiều thời gian vì thề giáo viên có thể thay đổi hoạt 
động học của các em trong giờ học : cho các em thảo luận, làm bài tập 
hoặc thông qua trò chơi. Có như vậy mới gây được hứng thú học tập và 
khắc sâu được bài học. 
IV. Tác dụng của trò chơi toán học: 
 Hoạt động vui chơi là hoạt động mà động cơ của nó nằm trong 
chính quá trình hoạt động trong bản thân trò chơi chứ không nằm ở kết 
quả chơi. 
 Trò chơi là loại phổ biến của hoạt động vui chơi là chơi theo luật, 
luật của trò chơi chính là các quy tắc định rõ mục đích, kết quả và yêu cầu 
của hành động trò chơi, luật của trò chơi có thể tường minh có thể không. 
 Trò chơi học tập là trò chơi mà luật của nó bao gồm các quy tắc gắn 
với kiến thức kỹ năng có được trong hoạt động học tập, gắn với nội dung 
bài học, giúp học sinh khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân để chơi, 
thông qua chơi học sinh được vận dụng các kiến thức kỹ năng đã học vào 
các tình huống của trò chơi và do đó học sinh được thực hành luyện tập 
củng cố mở rộng kiến thức kỹ năng đã học. Như vậy trong trò chơi học 
tập các kỹ năng môn toán được đưa vào trò chơi. 
 Chơi là một nhu cầu cần thiết đối với học sinh Tiểu học, có thể nói 
nó quan trọng như ăn, ngủ, học tập trong đời sống các em. Chính vì vậy 
các em luôn tìm mọi cách và tranh thủ thời gian trong mọi điều kiện để 
chơi. Được chơi các em sẽ tham gia hết sức tự giác và chủ động. Khi chơi 
các em biểu lộ tình cảm rất rõ ràng như niềm vui khi thắng lợi và buồn bã 
khi thất bại. Vui mừng khi thấy đồng đội hoàn thành nhiệm vụ, bản thân 
các em thấy có lỗi khi không làm tốt được nhiệm vụ của mình. Vì tập thể 
mà các em khắc phục khó khăn, phấn đấu hết khả năng để mang lại thắng 
lợi cho tổ, nhóm trong đó có mình. Đây chính là đặc tính thi đua rất cao 
của các trò chơi. Vì vậy khi đã tham gia trò chơi, học sinh thường vận 
dụng hết khả năng về sức lực, tập trung sự chú ý, trí thông minh và sự 
sáng tạo của mình. 
 Trò chơi học tập làm thay đổi hình thức hoạt động của học sinh, 
giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách tự giác tích cực. Giúp học sinh 
rèn luyện củng cố kiến thức đồng thời phát triển vốn kinh nghiệm được 
tích luỹ qua hoạt động chơi. 
 Trò chơi học tập rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, thúc đẩy hoạt động trí 
tuệ, nhờ sử dụng Trò chơi học tập mà quá trình dạy học trở thành một 
hoạt động vui và hấp dẫn hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn. 
 Trò chơi không chỉ là phương tiện mà còn là phương pháp giáo dục. 
Chương II : Một số trò chơi toán học lớp 2 
I. Tổ chức trò chơi trong môn toán : 
 Để các trò ch