SKKN Phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống trong dạy học chương oxi – lưu huỳnh Hóa học 10

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC HÓA HỌC VÀO CUỘC SỐNG TRONG DẠY HỌC CHƢƠNG OXI – LƢU HUỲNH HÓA HỌC 10
MÔN: HÓA HỌC
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƢỜNG THPT ANH SƠN 3
*
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC HÓA HỌC VÀO CUỘC SỐNG TRONG DẠY HỌC CHƢƠNG OXI – LƢU HUỲNH HÓA HỌC 10
Môn: Hóa học
Ngƣời thực hiện: Hoàng Thị Quý Tổ: Tự nhiên
Năm học: 2021 – 2022
Điện thoại: 0973452320
KÍ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ĐC
Đối chứng
ĐHSP
Đại học sư phạm
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
NL
Năng lực
NLVDKT
Năng lực vận dụng kiến thức
NLVDKTHH
Năng lực vận dụng kiến thức hóa học
NXB
Nhà xuất bản
PPDH
Phương pháp dạy học
SGK
Sách giáo khoa
TN
Thực nghiệm
TNSP
Thực nghiệm sư phạm
THPT
Trung học phổ thông

MỤC LỤC
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ	1
Lí do chọn đề tài	1
Mục đích nghiên cứu	1
Đối tƣợng nghiên cứu	1
Phƣơng pháp nghiên cứu	1
Đóng góp mới của đề tài	2
PHẦN II. NỘI DUNG	3
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN	3
Dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực	3
Khái niệm	3
Đặc điểm của dạy học định hướng phát triển năng lực	3
Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống	3
Khái niệm	3
Cấu trúc	4
Biểu hiện	4
Phương pháp đánh giá	4
Dạy học tích hợp	5
Khái niệm	5
Đặc điểm của dạy học tích hợp	5
Mục tiêu của dạy học tích hợp	6
Bài tập thực tiễn trong dạy học hóa học	7
Khái niệm	7
Vai trò của bài tập thực tiễn trong dạy học hóa học	7
CHƢƠNG 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN	8
Mục đích điều tra	8
Nội dung điều tra	8
Đối tƣợng điều tra	8
Địa bàn điều tra	8
Phƣơng pháp điều tra	8
Phân tích và đánh giá kết quả điều tra	8
CHƢƠNG 3. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ	10
Phân tích chƣơng trình	10
Vị trí chương oxi – lưu huỳnh	10
Mục tiêu chương oxi – lưu huỳnh	10
Các biện pháp phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống trong dạy học chƣơng oxi- lƣu huỳnh hóa học 10	11
Dạy học chương oxi – lưu huỳnh qua một số chủ đề tích hợp liên môn nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống cho học sinh	11
Sử dụng bài tập thực tiễn trong dạy học chương oxi – lưu huỳnh	21
3 3. Bộ công cụ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức Hóa học vào cuộc sống25
CHƢƠNG 4. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM	28
Mục đích	28
Đối tƣợng thực nghiệm	28
Nội dung thực nghiệm	28
Kết quả thực nghiệm	28
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT	31
TÀI LIỆU THAM KHẢO	32
PHỤ LỤC	33
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Lí do chọn đề tài
Đất nước ta đang trong quá trình hội nhập quốc tế sâu, rộng, trong sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ, khoa học giáo dục và sự cạnh tranh quyết liệt trên nhiều lĩnh vực giữa các quốc gia trên thế giới vì vậy giáo dục cần đào tạo ra những con người đáp ứng nhu cầu của thời đại.
Quan điểm mới về dạy học hiện nay là học đi đôi với hành, lí thuyết đi đôi với thực tiễn, dạy học theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh. Vì vậy, dạy học phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống cần được phát huy mạnh mẽ.
Hóa học là môn khoa học thực nghiệm dựa trên cơ sở lí thuyết, gắn liền với tự nhiên và đời sống con người. Những nội dung kiến thức hóa học, nếu giáo viên biết cách lồng ghép thành các chủ đề tích hợp liên môn hoặc qua những câu hỏi, bài tập gắn với thực tiễn thì học sinh sẽ hứng thú, nắm kiến thức nhanh, tầm hiểu biết được mở rộng.
Qua quá trình giảng dạy, tìm hiểu, khảo sát tôi thấy nhiều giáo viên trong khi dạy học vẫn còn giảng dạy lí thuyết nhiều, sử dụng các bài tập, câu hỏi mang nặng tính hàn lâm, tính toán phức tạp, ít liên hệ thực tế nên học sinh nhàm chán.
Từ vì những lí do trên tôi chọn đề tài: “Phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống qua dạy học chƣơng oxi - lƣu huỳnh Hóa học 10”.
Mục đích nghiên cứu
Đưa ra các biện pháp để phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống của học sinh, trong quá trình dạy học chương oxi – lưu huỳnh nhằm nâng cao chất lượng dạy và học.
Đối tƣợng nghiên cứu
Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.
Hai biện pháp nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống cho học sinh, trong dạy học chương oxi- lưu huỳnh: Dạy học qua chủ đề tích hợp liên môn và sử dụng bài tập thực tiễn trong dạy học.
Phƣơng pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lí luận
Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa trong tổng quan cơ sở lí luận của đề tài.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Quan sát, điều tra, trao đổi với GV, học sinh về thực trạng dạy học phát triển năng lực hiện nay, các năng lực cần ưu tiên phát triển hơn, những nội dung Hóa học HS yêu thích học, quan tâm.
Thực nghiệm sư phạm.
Phương pháp xử lý thông tin
Dùng phương pháp thống kê toán học xử lí kết quả TNSP
Đóng góp mới của đề tài
Góp phần làm rõ cơ sở lí luận năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống, xây dựng bộ công cụ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.
Đưa ra hai biện pháp phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống: Dạy học qua chủ đề tích hợp liên môn và sử dụng bài tập thực tiễn trong dạy học
PHẦN II. NỘI DUNG CHƢƠNG 1 ...  trung học 2014, Tài liệu tập huấn, kiểm tra đánh giá trong quá trình dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh trường THPT.
[2]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2017), Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể trong chương trình giáo dục phổ thông mới.
[3]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (12/2014), Tài liệu hội thảo xây dựng chương trình giáo dục phổ thông định hướng phát triển năng lực học sinh.
[4]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh.
[5]. Bộ Giáo dục và đào tạo, Tài liệu bồi dưỡng phát triển năng lực nghề nghiệp giáo viên, modun 18,25, Nxb giáo dục năm 2013.
[6]. Bộ Giáo dục và Đào tạo - Vụ Giáo dục trung học, Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng của chương trình giáo dục phổ thông môn hóa học 10.
[7]. Đảng cộng sản Việt Nam (2013), Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
[8]. Cao Cự Giác (chủ biên), Lê Văn Năm (2015): Giáo trình phương pháp dạy học Hóa học các vấn đề cụ thể trong chương trình hóa học THPT. Nxb Đại học Vinh
[9]. Đặng Thị Oanh, Nguyễn Thị Sửu (2013), Phương pháp dạy học Hóa học ở trường trung học phổ thông, Nxb Đại học sư phạm Hà Nội.
[ 10]. Nguyễn Xuân Trường, Nguyễn Đức Chuy, Lê Mậu Quyền, Lê Xuân Trọng, (2006), Sách giáo khoa hóa học 10 cơ bản, Nxb giáo dục.
[11].https://moet.gov.vn/giaoducquocdan/giao-duc-trung- hoc/Pages/default.aspx?ItemID=4502
[12]. https://tapchigiaoduc.moet.gov.vn/vi/magazine/tag/b%C3%A0i- t%E1%BA%ADp-th%E1%BB%B1c-ti%E1%BB%85n
PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Phiếu điều tra
PHIẾU KHÁO SÁT Ý KIẾN GIÁO VIÊN
Họ vả tên (có thể ghi hoặc không):
Trình độ chuyên môn: Cao đẳng ÿ Đại học ÿ	Thạc sĩ ÿ	Tiến sĩ ÿ
Thời gian tham gia DHHH ở trường phổ thông	năm.
Câu 1: Trong quá trình dạy học các thầy/cô thấy mức độ quan trọng của các năng lực như thế nào?
STT

Năng lực
Mức độ quan trọng
Rất	quan trọng
Quan trọng
Bình thường
Không quan trọng
1
Nhận thức hóa học




2
Tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học




3
Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống




4
Năng lực tự chủ-tự học




5
Năng lực giải quyết vấn đề - Sáng tạo




6
Năng lực giao tiếp và hợp tác




7
Năng lực sử dụng công nghệ thông tin




Câu 2: Trong quá trình dạy học chương oxi – lưu huỳnh, thầy cô thường sử dụng những phương pháp dạy học nào?
.
Phụ lục 2: Đề kiểm tra 15 phút
Câu 1: Người ta phải bơm, sục không khí vào các bể nuôi cá cảnh.Trong bể cá, người ta lắp thêm máy sục khí là để
A. Cung cấp thêm nitơ cho cá.	B. Cung cấp thêm oxi cho cá.
C. Cung cấp thêm cacbon đioxit.	D. Chỉ để làm đẹp.
Câu 2: Lớp ozon ở tầng bình lưu của khí quyển là tấm lá chắn tia tử ngoại của Mặt trời, bảo vệ sự sống trên Trái đất. Hiện tượng suy giảm tầng ozon đang là một vấn đề môi trường toàn cầu. Nguyên nhân của hiện tượng này là do
A. các hợp chất hữu cơ trong tự nhiên.	B. sự thay đổi của khí hậu.
C. chất thải CFC.	D. chất thải CO2.
Câu 3: Để đánh giá độ nhiễm bẩn không khí của một nhà máy, người ta tiến hành như sau: Lấy 2 lít không khí dẫn qua dung dịch Pb(NO3)2 dư thì thu được 0,3585 mg chất kết tủa màu đen. Hiện tượng đó chứng tỏ trong không khí có khí nào trong các khí sau đây?
A. H2S	B.CO2.	C. SO2	D. NH3.
Câu 4: Chọn câu sai khi nói về ứng dụng của ozon
Một lượng nhỏ ozon (10- 6% về thể tích) trong không khí làm cho không khí trong lành hơn.
Không khí chứa lượng lớn ozon có lợi cho sức khoẻ.
Dùng ozon để tẩy trắng các loại bột, dầu ăn và nhiều chất khác.
Dùng ozon để tẩy trùng nước ăn, khử mùi, chữa sâu răng.
Câu 5: Không khí sau cơn mưa giông thường trong lành, ngoài việc mưa làm sạch bụi thì mưa giông còn tạo ra một lượng nhỏ khí nào sau đây?
A. O3.	B. O2. C. N2. D. He
Câu 6: Để phân biệt O2 và O3, người ta thường dùng thuốc thử là
A. Nước.	B. Dung dịch KI và hồ tinh bột.
C. Dung dịch CuSO4.	D. Dung dịch H2SO4
Câu 7:Muốn pha loãng H2SO4 đặc, phải rót
A. từ từ axit vào nước và khuấy nhẹ.	B. từ từ nước vào axit và khuấy nhẹ.
C. nhanh axit vào nước và khuấy nhẹ.	D. nhanh nước vào axit và khuấy nhẹ.
Câu 8: Dẫn 2,24 lit (đkc) hỗn hợp khí X gồm O2 và O3 đi qua dung dịch KI dư thấy có 12,7 gam chất rắn màu tím đen. Thành phần % thể tích của O3 trong X là.
A. 50%.	B. 25%.	C. 75%.	D. 45%.
Câu 9: Cho các phát biểu sau:
: Khi thu khí oxi bằng phương pháp đẩy không khí, ta phải đặt miệng bình úp xuống
: Các phản ứng hóa học có lưu huỳnh tham gia đều phải đun nóng
: Ozon có tính oxi hóa mạnh hơn oxi vì ozon dễ bị phân hủy sinh ra oxi nguyên tử (4): Ozon dễ tan trong nước hơn so với oxi do phân tử ozon kém phân cực hơn oxi (5): Oxi phản ứng với hầu hết các phi kim, trừ nhóm halogen
Số phát biểu đúng là.
A. 3.	B. 2.	C. 5.	D. 4.
Câu 10: Hỗn hợp X gồm O2 và O3 có tỉ khối so với H2 bằng 20. Để đốt cháy hoàn toàn 1 mol CH4 cần bao nhiêu mol X?.
A. 1,2 mol.	B. 1,5 mol.	C. 1,6 mol.	D. 1,75 mol.
Phụ lục 3: Một số hình ảnh thực nghiệm
Đại diện các nhóm HS 10 c7 báo cáo, thuyết trình
Các nhóm học sinh 10 c7 thảo luận thống nhất mức điểm đánh giá