SKKN Nâng cao hiệu quả công tác dạy nghề phổ thông tại Trung tâm kỹ thuật tổng hợp - Hướng nghiệp tỉnh Đồng Nai

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC DẠY NGHỀ 
PHỔ THÔNG TẠI TRUNG TÂM KỸ THUẬT 
TỔNG HỢP - HƯỚNG NGHIỆP TỈNH ĐỒNG NAI 
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI : 
Những năm gần đây, hoạt động giáo dục hướng nghiệp và dạy nghề phổ 
thông cho học sinh được xã hội đặc biệt quan tâm. Công tác dạy nghề phổ 
thông đã góp phần quan trọng vào việc định hướng cho học sinh sau trung 
học cơ sở, nhằm mục đích đào tạo nguồn nhân lực theo nhu cầu xã hội và 
theo định hướng phát triển nhân lực Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020. Tuy 
nhiên, hoạt động dạy nghề phổ thông cho học sinh THCS và THPT còn gặp 
nhiều khó khăn. Hoạt động giáo dục hướng nghiệp và dạy nghề phổ thông 
cho học sinh phổ thông có ý nghĩa rất to lớn, xét về mặt giáo dục đó là công 
việc điều chỉnh động cơ chọn nghề của học sinh, điều chỉnh hứng thú nghề 
nghiệp của các em theo xu thế phân công lao động xã hội, góp phần vào việc 
cụ thể hoá các mục tiêu đào tạo của trường phổ thông. 
Về ý nghĩa kinh tế thì hoạt động dạy nghề phổ thông luôn hướng vào 
việc sử dụng hợp lý tiềm năng lao động trẻ tuổi của đất nước, từ đó, nâng cao 
năng suất lao động của xã hội, để đảm bảo được ý nghĩa đó nhà trường phổ 
thông phải gắn mục tiêu đào tạo với những mục tiêu kinh tế – xã hội. Ý nghĩa 
về mặt chính trị – xã hội, hoạt động giáo dục hướng nghiệp và dạy nghề phổ 
thông cho học sinh phổ thông có chức năng thực hiện đường lối giáo dục của 
Đảng và Nhà nước, thực hiện đường lối giáo dục trong đời sống xã hội, việc 
dạy nghề phổ thông và định hướng nghề nghiệp cho học sinh trung học. 
Tại Trung tâm KTTH - HN tỉnh Đồng Nai được thực hiện từ nhiều năm 
nay, đã có những đóng góp nhất định cho ngành Giáo dục - Đào tạo của tỉnh 
Đồng Nai trong công tác hướng nghiệp và đào tạo nguồn nhân lực song trên 
thực tế vẫn còn nhiều bất cập. 
Do vậy, xây dựng các biện pháp quản lý hoạt động dạy học nghề phổ 
thông để 
góp phần nâng cao chất lượng hoạt động dạy học nghề phổ thông tại Trung 
tâm KTTH - HN tỉnh Đồng Nai đã trở thành một nhu cầu cấp bách. Sự đổi 
mới trong quản lý, tổ chức giáo dục nói chung và ở các trung tâm KTTH – 
HN nói riêng còn chuyển biến chậm. Sự phân công trách nhiệm quyền hạn 
giữa trung tâm và các trường phổ thông chưa hợp lý. Việc sử dụng và khai 
thác các nguồn lực (nhân lực, tài lực, vật lực) cho hoạt động giáo dục hướng 
nghiệp và dạy nghề phổ thông còn ít hiệu quả, chưa tập trung vào những 
hướng ưu tiên như việc tổ chức hoàn thiện nội dung, phương pháp, hình thức 
tổ chức, phương tiện dạy nghề, thiếu thông tin nghề Công tác xã hội hoá 
giáo dục còn nhiều hạn chế và chưa có biện pháp hữu hiệu. Với lý do trên, tôi 
lựa chọn đề tài nghiên cứu: “ Nâng cao hiệu quả dạy nghề phổ thông tại 
Trung tâm kỹ thuật tổng hợp Hướng nghiệp tỉnh Đồng Nai ” nhằm đưa ra 
những giải pháp để nâng cao hiệu quả trong trong hoạt động dạy nghề phổ 
thông, trang bị kiến thức kỹ năng cho thế hệ trẻ để chuẩn bị hành trang cho 
các em bước vào một xã hội công nghiệp hiện đại hiện nay. 
II. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI: 
1. Cơ sở lý luận: 
Vấn đề này được xác định trong Luật giáo dục năm 2005: 
Điều 27 đã nêu rõ: “Giáo dục trung học phổ thông giúp học sinh củng cố 
và phát triển những kết quả của giáo dục trung học cơ sở, hoàn thiện học vấn 
phổ thông và có những hiểu biết thông thường về kỹ thuật và hướng nghiệp, 
có điều kiện phát huy năng lực cá nhân để lựa chọn những hướng phát triển, 
tiếp tục học đại học, cao đẳng, trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao 
động”. 
Tại điều 28, Luật giáo dục 2005 đã nêu : Nội dung giáo dục phổ thông 
đảm bảo tính phổ thông, cơ bản, toàn diện, hướng nghiệp và có hệ thống. 
Đặc biệt là chỉ thị 33/2003 của Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo về việc tăng 
cường công tác giáo dục hướng nghiệp và dạy nghề phổ thông. Chỉ thị đã nêu 
rõ: Giáo dục hướng nghiệp là một bộ phận của nội dung giáo dục toàn diện 
trong nhà trường phổ thông và đã được xác định trong Luật giáo dục. 
a. Nghề phổ thông 
Nghề phổ thông là nghề phổ biến, thông dụng (đang cần phát triển ở địa 
phương). Những nghề ấy có kĩ thuật tương đối đơn giản, quá trình dạy nghề 
không đòi hỏi thiết bị phức tạp, thời gian đào tạo ngắn, phù hợp với điều kiện 
kinh tế, khả năng đầu tư của địa phương, thời gian học nghề ngắn. Nghề phổ 
thông được tiến hành dạy trong các trung tâm KTTH – HN, tại các trường 
phổ thông và nhằm trang bị một số kỹ năng nghề cơ bản để học sinh tiếp tục 
học lên hoặc vào đời lao động. Là những nghề có kĩ thuật tương đối đơn giản, 
các em đều có thể học được và phục vụ ngay cho cuộc sống của các em, quá 
trình dạy nghề đòi hỏi phải có trang thiết bị. Thời gian đào tạo tối thiểu là 70 
tiết, tối đa là 105 tiết. 
b. Dạy- học nghề phổ thông cho học sinh phổ thông: 
Dạy- học nghề phổ thông là một hoạt động giáo dục phổ thông, được 
thực hiện dưới hình thức như một môn học nằm trong kế hoạch dạy - học, có 
chương trình dạy nghề và danh mục nghề (do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy 
định) cho học sinh phổ thông bậc trung học. 
Thông qua tổ chức hoạt động dạy - học nghề phổ thông nhằm không chỉ 
cung cấp cho học sinh những tri thức kỹ năng lao động nghề nghiệp cần thiết 
và tư duy kỹ thuật mà còn giáo dục học sinh có thái độ, có tác phong lao động 
nghề nghiệp, thích ứng những yêu cầu của nền kinh tế - xã hội, đồng thời tạo 
điều kiện để dịch chuyển lao động nghề nghiệp phù hợp những thay đổi 
nhanh chóng về việc làm. 
c. Một số tính chất của dạy - học nghề phổ thông. 
* Tính chất phổ thông của dạy - học nghề phổ thông. 
Dạy - học nghề phổ thông chưa phải là dạy nghề hoàn chỉnh như trong 
các trường dạy nghề. Hoàn thành chương trình nghề phổ thông người học 
cũng được cấp chứng chỉ. Tuy nhiên, chứng chỉ này chỉ có tính pháp lý về 
học vấn phổ thông, không có tính pháp lý để hành nghề trong xã hội. 
* Tính ứng dụng/hành dụng của dạy - học nghề phổ thông 
Hầu hết các nghề phổ thông được dạy đều có cơ sở lý thuyết nghề đã 
được học từ các môn học phổ thông. Như vậy, có thể coi nghề phổ thông là 
“môn học” về vận dụng các kiến thức đã học ở các môn học phổ thông vào 
một lĩnh vực nghề cụ thể và rèn luyện những kỹ năng, kỹ xảo nghề cần thiết. 
* Tính chất dạy nghề của dạy - học nghề phổ thông. 
Đặc điểm này quy định dạy - học nghề phổ thông phải khác với dạy - 
học các môn văn hoá phổ thông là nhấn mạnh dạy thực hành nghề, là giáo 
dục phẩm chất người thợ và làm công tác tư vấn nghề cho học sinh. 
d. Các giai đoạn phát triển Dạy - học nghề phổ thông 
Thời kỳ những năm 80 chương trình nghề phổ thông được quy định là 
280 tiết. 
Thời kỳ những năm 90 (phân ban thí điểm) chương trình được rút xuống 
còn 165 tiết và tên gọi là môn học Kỹ thuật ứng dụng - môn học bắt buộc. 
Từ cuối những năm 90 đến 2007 trở thành môn học tự nguyện với 
chương trình 180 tiết, được học 2 năm (lớp 10 và lớp 11), mỗi năm là 90 tiết. 
Học hết chương trình 180 tiết, nếu đạt từ trung bình trở lên, học sinh được 
tham gia kỳ thi nghề phổ thông do Sở Giáo dục & Đào tạo tổ chức. Tốt 
nghiệp nghề phổ thông, học sinh được cấp một chứng nhận tốt nghiệp và 
được cộng điểm khuyến khích vào điểm thi tốt nghiệp THPT. 
Học sinh THCS (lớp 9 hoặc lớp 8) học chương trình quy định cho bậc 
THCS là 90 tiết cho một nghề. Sau khi học xong chương trình 90 tiết đạt từ 
trung bình trở lên, học sinh được tham gia kỳ thi nghề phổ thông tương tự 
như THPT. 
Dạy - học nghề phổ thông trong giai đoạn hiện nay. 
Theo chương trình giáo dục phổ thông cấp THPT phân ban, nghề phổ 
thông là 
một hoạt động giáo dục được gọi là: Hoạt động giáo dục Nghề phổ thông, chỉ 
học ở lớp 11 (từ năm học 2007 - 2008) với thời lượng 105 tiết, 3 tiết/tuần (lớp 
10 và lớp 12 không học). 
Nghề PT cấp THCS rút xuống còn 70 tiết (môn tự chọn), chỉ học ở lớp 
8. 
e. Mục đích dạy - học nghề phổ thông 
Học sinh phải có được những kỹ năng lao động nghề nghiệp nhất định. 
Nội dung dạy - học nghề phổ thông 
Phải đảm bảo những mặt tri thức, kỹ năng lao động nghề nghiệp và nó là 
sự cụ thể hóa chương trình thành những chuẩn tri thức kỹ thuật và chuẩn kỹ 
năng lao động nghề nghiệp. 
f. Học sinh học nghề phổ thông 
Là học sinh đến của các trường phổ thông (THCS, THPT). 
2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài 
Đặc điểm của Trung tâm Kỹ thuật tổng hợp- Hướng nghiệp tỉnh Đồng 
Nai: 
Trung tâm Kỹ thuật tổng hợp - Hướng nghiệp tỉnh Đồng Nai là một 
trong những cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân. 
Nhiệm vụ chủ yếu là: 
Dạy kỹ thuật (công nghệ), dạy nghề phổ thông và tư vấn hướng nghiệp 
cho học sinh trung học phổ thông, trung tâm giáo dục thường xuyên theo 
chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo; 
Bồi dưỡng giáo viên kỹ thuật các trường trung học cơ sở và trung học 
phổ thông về giáo dục kỹ thuật tổng hợp, hướng nghiệp; 
Tổ chức lao động sản xuất và dịch vụ kỹ thuật phục vụ giáo dục và đào 
tạo; 
Nghiên cứu ứng dụng các đề tài khoa học về giáo dục kỹ thuật tổng 
hợp, hướng nghiệp, dạy nghề cho học sinh phổ thông; thử nghiệm, ứng dụng 
và chuyển giao công nghệ mới phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa 
phương; 
Dạy nghề, ngoại ngữ, tin học theo nhu cầu ở địa phương; 
Hợp tác các cơ sở giáo dục khác đào tạo nguồn nhân lực cho tỉnh. Kết 
hợp dạy nghề, dạy văn hóa để góp phần nâng cao trình độ nguồn nhân lực, 
nâng cao trình độ dân trí tỉnh Đồng Nai. 
Trung tâm KTTH - HN tỉnh Đồng Nai thực hiện chương trình giáo dục 
kỹ thuật và hướng nghiệp do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Căn cứ vào 
chương trình giáo dục và kế hoạch năm học, Trung tâm xây dựng kế hoạch và 
thời khóa biểu để điều hành hoạt động dạy học. 
a. Thực trạng về đội ngũ 
- Ban Giám đốc gồm 02 đồng chí: 01 Giám đốc, 01 Phó giám đốc. Cả 
hai đều đã và đang học Thạc sỹ. 
Có hơn 150 giáo viên trực tiếp đứng lớp, trong đó có khoảng 50 giáo 
viên giảng dạy nghề phổ thông. 
b. Công tác quản lý hoạt động chuyên môn 
- Quản lý hoạt động dạy - học nghề phổ thông . 
- Thực hiện chương trình dạy - học nghề phổ thông theo qui định của Bộ 
Giáo dục và