SKKN Một số giải pháp góp phần thay đổi văn hóa đọc cho học sinh vùng cao ở trường THPT Con Cuông

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Lý do chọn đề tài
“Cuộc đời ta thay đổi theo hai cách: qua những người ta gặp và qua những cuốn sách ta đọc” – Harvey MacKay. Sách là sản phẩm văn hóa tinh thần, là kho tàng tri thức đóng vai trò rất quan trọng, sách vừa là bạn vừa là người thầy v đại th p sáng trong m i chúng ta nguồn tri thức v t n. Dạy cho chúng ta cách sống, cách làm người, hướng tới những giá trị nhân văn cao cả. Ở thời đại nào, con người cũng lấy việc học và đọc sách là một trong những mục đích để hoàn thiện nhân cách con người, để tiến bộ trong cuộc sống cá nhân và đóng góp vào sự phát triển chung của xã hội. Đọc sách không chỉ đơn thuần là để tiếp nh n thông tin, kiến thức, mà còn là một trong những hoạt động văn hóa. Phát triển văn hóa đọc trong trường học là yếu tố quan trọng giúp cho học sinh nâng cao phương pháp học t p hiệu quả, giúp các em thấu hiểu bản thân mình để từ đó góp phần định hình tư duy, nhân cách, tâm hồn đẹp và lối sống lành mạnh.
Ngày nay, sự với bùng nổ của công nghệ thông tin đã ảnh hưởng không nhỏ đến thói quen giải trí, thói quen đọc sách của thế hệ trẻ nói chung và học sinh trường THPT Con Cuông nói riêng. Đa số học sinh không thích đọc sách mà phụ thuộc nhiều vào thông tin trên mạng và hình thành nhiều thói quen không tốt. Nhiều em không hiểu được chính bản thân mình muốn gì? Mình cần rèn luyện những k năng nào để chủ động hơn trong cuộc sống hiện tại? Các em không có mục tiêu hay định hướng nào rõ ràng cho tương lai của mình. Chính vì v y khi học t p ở trường các em thường học với tâm thế hời hợt, học ngày nào biết ngày đó, được chăng hay chớ.
Làm thế nào để giúp các em có thể thấu hiểu được bản thân mình, có ước mơ, có lý tưởng sống và định hình nghề nghiệp tương lai của mình. Làm thế nào để giúp các em có thêm động lực để rèn luyện k năng tự học, chủ động hơn trong học t p khi còn ngồi trên ghế nhà trường? Chúng tôi hiểu rằng ngoài những kiến thức được chia sẻ bởi các giáo viên trong các giờ lên lớp. Thì sách là nguồn tri thức vô t n để giúp các em thay đổi tư duy, thay đổi nh n thức, th m chí thay đổi cuộc đời.
V y phải làm thế nào để có thể giúp các em yêu sách, thích đọc sách, biết cách đọc và đúc kết sách rồi từ đó hình thành nên thói quen đọc sách? Đó là trăn trở của người làm công tác chủ nhiệm lớp và cán bộ thư viện của trường THPT Con Cuông. Và đó cũng là lí do mà chúng tôi đã chọn đề tài: “Một số giải pháp góp phần thay đổi văn hóa đọc cho học sinh vùng cao ở Trường THPT Con Cuông”.
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích:
Đề tài được nghiên cứu và áp dụng trong c ng tác phát triển văn hóa đọc tại Trường THPT Con Cu ng để đổi mới, khuyến khích việc đọc thường xuyên, liên
1
tục và suốt đời nhằm xây dựng và phát triển văn hóa đọc trong nhà trường, góp phần củng cố, nâng cáo kiến thức, kỹ năng, phát triển tư duy và hoàn thiện nhân cách con người đồng thời tham gia xây dựng và phát triển văn hóa đọc trong trường học.
Qua các hoạt động nhằm giúp học sinh cảm thấy hứng thú và yêu thích việc đọc sách.
Rèn luyện k năng đọc sách, đúc kết sách và v n dụng những bài học trong những cuốn sách mình đọc vào học t p và cuộc sống.
Góp phần phát huy tinh thần tự học, tích cực, chủ động.
Nhiệm vụ:
Để đạt được mục đích trên, chúng tôi xác định các nhiệm vụ nghiên cứu như
sau:
Nghiên cứu, làm sáng tỏ những vấn đề lý lu n về văn hóa đọc, văn hóa đọc
trong nhà trường;
Phân tích, đánh giá thực trạng văn hóa đọc nói chung và tại trường THPT Con Cuông nói riêng;
Đề xuất các phương hướng, giải pháp phát triển văn hóa đọc tại trường THPT Con Cuông.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
Trước hết đề tài sẽ áp dụng cho học sinh ở lớp 10A2 và các học sinh thích đọc sách nhưng chưa biết cách đọc sách; Các em học sinh có mong muốn thấu hiểu bản thân để từ đó biết cách xây dựng mục tiêu, định hướng nghề cho bản thân tại trường THPT Con Cuông.
Phương pháp nghiên cứu:
Trong quá trình nghiên cứu đề tài, nhóm tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu cụ thể sau:
Phương pháp phân tích: Phương pháp này sử dụng trong xuyên suốt đề tài qua việc dựa và cơ cở lý lu n, dựa vào thực tiễn để đánh giá thực trạng văn hóa đọc của học sinh trường THPT Con Cu ng.
- Phương pháp tổng hợp: được nhóm tác giả sử dụng khi đánh giá nhằm rút ra những kết lu n tổng quan, những quan điểm, đề xuất và kiến nghị thay đổi văn hóa đọc cho học sinh trường THPT Con Cuông.
Phương pháp quan sát khoa học: Tìm hiểu thực trạng đọc sách tại trường THPT Con Cu ng th ng qua quan sát hoạt động của học sinh trong giờ sinh hoạt 15 phút và giờ ra chơi.
Phương pháp thu th p số liệu: Phát phiếu điều tra khảo sát thói quen, sở thích đọc sách của học sinh ở nhà.
Phương pháp thực nghiệm khoa học: Th ng qua các hoạt động tổ chức cho học sinh đọc sách, đúc kết sách theo từng giai đoạn khác nhau.
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Cơ sở khoa học
Cơ sở lí luận
Văn hóa đọc là một khái niệm có hai ngh a một ngh a rộng, và một ngh a hẹp. Ở ngh a rộng đó là ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực đọc của m i cá nhân, của cộng đồng xã hội và của các ... ách đòi hỏi giáo viên phải đầu tư rất nhiều thời gian, tâm huyết. Vì v y sau một số hành trình giáo viên cần đào tạo ra đội ngũ nòng cốt đủ khả năng nh n chuyển giao quy trình từ giáo viên, để chủ động trong hành trình tiếp theo. Giáo viên chỉ giữ vai trò là người cố vấn.
Khi tổ chức các hành trình đọc sách giáo viên phải luôn duy trì năng lượng tích cực và truyền tải năng lượng đó đến học sinh, để giúp các em không cảm thấy mệt mỏi, bỏ cuộc giữ chừng.
Khi chọn sách đọc cần phải chọn sách phù hợp tâm sinh lý, lứa tuổi cũng như mong muốn của học sinh.
Việc tổ chức đọc cần nhẹ nhàng, vừa sức tránh gây áp lực, ảnh hưởng đến quá trinh học t p của học sinh.
Trao đổi và chia sẻ giải pháp với đồng nghiệp để ngày càng hoàn thiện giải pháp, đêm lại hiệu quả cao hơn.
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận:
Qua quá trình áp dụng các giải pháp nhằm góp phần thay đổi văn hóa đọc cho học sinh vùng cao ở Trường THPT Con Cuông, đã khợi gợi được hứng thú đọc sách trong học sinh, bước đầu hình thành thói quen đọc sách cho học sinh.
Thông qua các hành trình đọc sách các em biết cách đọc sách sao cho đúng cách, sau khi đọc biết đúc kết các bài học từ đó v n dụng vào thực tế. Các bài học từ sách giúp các em có suy ngh sống tích cực, sống tử tế hơn.
Các giải pháp cũng đã góp phần làm thay đổi nh n thức của các em về tầm quan trọng của sách đối với quá trình phát triển nhân cách, từ đó các em chủ động hơn trong việc đọc sách.
Rèn luyện k năng, phương pháp đọc là yếu tố quan trọng cấu thành văn hoá đọc, từ đó hình thành nên kỹ năng, phương pháp học t p tích cực, chủ động, giúp các em nâng cao kết quả học t p của mình.
Kiến nghị:
Đối với Sở GD& ĐT Nghệ An: Tiếp tục chỉ đạo đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học; tăng cường tổ chức mô hình trường học kết nối, dạy học theo chủ đề, tích hợp liên môn. Nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và rèn luyện phương pháp tự học, khả năng v n dụng kiến thức, k năng vào giải quyết các vấn đề thực tiễn nhằm: Khuyến khích học sinh đọc sách báo mở rộng để tự phát hiện vấn đề; thông qua việc giao đề tài, đề án, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học ứng dụng cùng với các gợi ý về cách thức giải quyết vấn đề cho học sinh.
Đối với thư viện tỉnh: Cần tạo điều kiện, ưu tiên các trường học miền núi còn nhiều khó khăn; giúp đỡ thư viện nhà trường mượn các đầu sách và kết hợp tổ chức các sự kiện ngày hội đọc sách.
Đối với nhà trường:
+ Chủ động bố trí, xây dựng kế hoạch dạy học có thêm “Giờ thư viện” để các lớp có thể luân phiên cho học sinh đọc sách tại thư viện trong khung giờ cố định hằng tuần.
+ Xây dựng kế hoạch hoạt động ngoại khóa bổ sung thêm chủ đề để tăng cường tổ chức các hoạt động hướng dẫn học sinh phương pháp đọc đúng, đúc kết thông tin và biết chia sẻ những kiến thức bổ ích từ sách với nhau.
+ Có kế hoạch xây dựng không gian đọc của thư viện phù hợp với học sinh.
+ Đầu tư thêm các loại đầu sách tinh hoa phù hợp lứa tuổi học sinh.
Đối với giáo viên chủ nhiệm: Chủ động, linh hoạt trong các giờ sinh hoạt 15 phút, cuối tuần tạo thêm các hoạt động thúc đẩy học sinh đọc sách.
Đối với cán bộ, giáo viên, nhân viên: Ngoài việc truyền thụ kiến thức thầy cô còn là những người trực tiếp hướng dẫn, “truyền lửa” cho các em lòng say mê đọc sách, biết cách đọc sách một cách có văn hóa, giúp cho các em có ý thức, thái độ đúng đan trong việc đọc sách. Moi cán bộ, giáo viên, nhân viên là một tâm gương, là ngọn đuốc trong hành trình phát triển văn hóa đọc tại trường.
Trên đây, chúng tôi đã trình bày “Một số giải pháp góp phần thay đổi văn hóa đọc cho học sinh vùng cao ở Trường THPT Con Cuông”.
Đề tài còn nhiều thiếu sót, hạn chế kính mong các thầy, cô giáo góp ý để chúng tôi có thể hoàn thiện tốt hơn và áp dụng các giải pháp đạt hiệu quả cao hơn trong các năm học tiếp theo.
Xin chân thành cảm ơn!
IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO.
Quyết định số 329/QĐ-TTg, ngày 15/3/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030
Kế hoạch số 519/KH-UBND ngày 31 tháng 8 năm 2017 của UBND tỉnh Nghệ An về việc phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, trên địa bàn tỉnh Nghệ An
Kế hoạch số 2008/KH- SGD&ĐT ngày 30/9/2021 của Sở GD&ĐT Nghệ An kế hoạch đổi mới hoạt động thư viện trường học và phát triển văn hóa đọc trong các trường mầm non, phổ thông trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2025, định hướng đến năm 2030
Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ trường phổ thông - Vũ Bá Hòa ( chủ biên) Nxb giáo dục Việt Nam.
Cẩm nang nghề thư viện - Lê Văn Viết (biên soạn) Nxb văn hóa thông tin.
Quyết định số 01/2003/QĐ- BGDĐT ngày 02/1/2003 quyết định về việc ban hành quy định về tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông Của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Xu hướng phát triển thư viện trường học ở các nước công nghiệp phát triển- Lê Văn Viết (2003) Nxb giáo dục Việt Nam.
Tham khảo các hành trình đọc sách của dự án Trí tuệ Việt Nam.
Nguồn trích từ https://tphcm.chinhphu.vn/binh-quan-mot-nguoi-viet-doc-1- quyen-sach-moi-nam-10118981.htm).