SKKN Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm Lớp 4/1 Trường Tiểu học Hải Vân

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TỐT CÔNG 
TÁC CHỦ NHIỆM LỚP 4/1 TRƯỜNG 
TIỂU HỌC HẢI VÂN 
A. PHẦN ĐẶT VẤN ĐỀ: 
 Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến giáo dục, đặc biệt là trong giai 
đoạn hiện nay, giáo dục được xem là quốc sách hàng đầu cũng chính là nền 
tảng để phát triển đất nước, tạo tiền đề cho tương lai đang trên đà hội nhập với 
nền kinh tế thế giới. Nói như vậy có nghĩa là để có một đất nước phát triển về 
mọi lĩnh vực, nhất là phát triển về kinh tế trong thời đại bùng nổ thông tin, thì 
ngành giáo dục là ngành đầu tiên khai trương mở lối. Vì vậy, ngành giáo dục 
chúng ta cần chú trọng việc đào tạo năng lực cho đất nước, việc đào tạo này bắt 
đầu từ đâu? Tất nhiên có ngôi nhà vững chắc thì cần có một nền móng vững 
chắc. Ngay từ trường tiểu học, học sinh phải được học đầy đủ các môn học để 
phát triển toàn diện, đặc biệt là phải biết sáng tạo trong quá trình học tập để 
phát triển trí não, tạo động cơ học tập tốt và vững chắc sau này. Vì vậy, giáo 
viên là người tổ chức và điều khiển quá trình nhân cách trẻ em, là người chịu 
trách nhiệm về công tác giáo dục trẻ trước Nhà nước và nhân dân. Đặc biệt là 
người giáo viên tiểu học hầu như chịu trách nhiệm hoàn toàn về lớp mình phụ 
trách. Người giáo viên tiểu học có nhiệm vụ xây dựng tập thể trẻ em, tổ chức 
các hoạt động khác của học sinh để mở rộng và khơi sâu trí thức, rèn luyện kỹ 
năng, giáo dục có ý thức và ứng xử, thỏa mãn nhu cầu và hứng thú, phát triển 
năng lực của học sinh. Học sinh tiểu học còn chưa biết hành động độc lập, giáo 
viên phải là người tổ chức hoạt động, làm sao cho từng em học sinh có được 
công việc thích hợp và bộc lộ được khả năng của mình. Giáo viên tiểu học là 
một trong những “Thần tượng” của học sinh, là tấm gương sáng để các em noi 
theo. Trong những giờ tới trường, giáo viên tiểu học hầu như lúc nào cũng ở 
cạnh các em nhỏ, kiểm tra theo dõi được từng hành vi của các em. Bằng tấm 
gương của mình kết hợp với việc truyền thụ những giá trị chuẩn mực thể hiện 
nội dung các môn học, giáo viên tiểu học còn góp phần to lớn trong việc hình 
thành và phát triển nhân cách trẻ thông qua công tác chủ nhiệm lớp. 
Năm học 2009 – 2010 là năm học “ Đổi mới công tác quản lý và nâng cao chất 
lượng giáo dục”. Để nâng cao chất lượng giáo dục thì việc đầu tiên của người 
giáo viên là làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, nhưng công tác chủ nhiệm lớp 
không phải là một công việc đơn giản, nó luôn là vấn đề trăn trở đối với hầu hết 
các giáo viên tiểu học: 
 - Làm thế nào để xây dựng được một tập thể vững mạnh phù hợp với lứa 
tuổi học sinh. 
 - Nhân cách học sinh được hình thành và phát triển bằng con đường nào? 
 - Làm thế nào để nâng cao chất lượng học tập và hạnh kiểm của học sinh? 
 - Việc giáo dục học sinh cá biệt vẫn còn là vấn đề nan giải. 
 Từ những vấn đề trên, bản thân tôi qua nhiều năm giảng dạy, cứ mỗi năm 
tôi được nhà trường phân công chịu trách nhiệm giảng dạy và chủ nhiệm một 
lớp, tôi đã rút kinh nghiệm qua từng năm, bằng mọi cách, suy nghĩ tìm tòi, học 
hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp đi trước có uy tín, có năng lực để công tác 
chủ nhiệm của mình đạt kết quả cao. 
 Xuất phát từ những lí do trên, nên tôi đã chọn đề tài: Một số biện pháp 
làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 4/1 Trường Tiểu học Hải Vân. 
B. PHẦN NỘI DUNG: 
I. Thực trạng: 
 Đầu năm học 2009-2010 tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 4/1. 
Vào đầu năm qua khảo sát tình hình lớp tôi nhận thấy: 
 - Lớp có một số em chưa tự giác học tập như em Huy, Tùng, Phúc, Hậu, 
Nghĩa. 
 -Một số phụ huynh chưa quan tâm, chưa có biện pháp và thời gian hướng 
dẫn các em học tập. Một số phụ huynh chưa biết cách hướng dẫn các em học ở 
nhà do không có kiến thức. Mặt khác một vài phụ huynh ngại đi họp do con học 
yếu, vì thế mà việc trao đổi tình hình học tập của học sinh giữa giáo viên chủ 
nhiệm và phụ huynh còn gặp khó khăn. 
 - Một số học sinh trong lớp gặp hoàn cảnh khó khăn như bố mẹ ly hôn, mẹ 
luôn đau ốm em phải sống trong một căn nhà thấp bé chật hẹp chỉ đủ kê một 
chiếc giường (trường hợp em Ngà), cha chết (trường hợp em Thịnh,em Minh 
Tâm), bố mẹ khó khăn không nuôi nổi con cái phải gửi cho ông bà nuôi 
hộ(trường hợp em Hoàng, em Thương), bố bị tai nạn nghề nghiệp mất khả năng 
lao động, gia đình khó khăn (Trường hợp em Tuyền) nên ảnh hưởng rất lớn đến 
công tác chủ nhiệm của giáo viên. Bên cạnh những khó khăn đã nêu lớp tôi 
cũng có một số thuận lợi: 
 - Một số phụ huynh rất quan tâm đến việc học tập của con em mình, luôn 
động viên nhắc nhở và hướng dẫn các em chuẩn bị bài tốt ở nhà. 
 - Đa số học sinh ở gần nhà nhau nên việc xây dựng đôi bạn học tập rất thuận 
lợi. 
 Từ những khó khăn và thuận lợi trên tôi đã đưa ra cách giải quyết như sau: 
II. Giải quyết vấn đề: 
 Giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học có chức năng cơ bản là quản lý, giáo dục 
lớp mình phụ trách. Chức năng này được thực hiện như sau: 
 - Xây dựng, tổ chức tập thể lớp thành một đơn vị vững mạnh. 
 - Tổ chức điều khiển, lãnh đạo các hoạt động giáo dục nhằm nâng cao chất 
lượng giáo dục toàn diện. 
 - Thiết lập và phát triển quan hệ với các lực lượng giáo dục trong và ngoài 
nhà trường để giáo dục học sinh. 
 Giáo viên chủ nhiệm chịu trách nhiệm chính về việc giáo dục đạo đức cho 
học sinh trong lớp. Muốn đạt hiệu quả trong công tác chủ nhiệm, giáo viên phải 
thực hiện những biện pháp sau: 
 * Biện pháp 1: Công tác đối với tập thể học sinh: 
 a) Tìm hiểu học sinh lớp mình phụ trách: 
 Để thực hiện tốt chức năng quản lý, giáo dục học sinh, ngay từ khi nhận lớp 
giáo viên chủ nhiệm lớp phải tìm hiểu và nắm vững học sinh lớp mình phụ 
trách. Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình của học sinh. Những đối tượng học sinh do 
có hoàn cảnh như sau: Mồ côi cha, bố mẹ ly hôn, hoàn cảnh kinh tế khó khăn, 
địa vị bố mẹ trong xã hội, nếp sống gia đình, sự quan tâm của bố mẹ đối với 
vấn đề giáo dục con cái để từ đó giáo viên tìm ra những nguyên nhân của hiện 
tượng tâm lý của học sinh. 
 - Tìm hiểu và nắm được những đặc điểm của từng học sinh: Tìm hiểu xem 
những học sinh nào bị khuyết tật để sắp xếp chỗ ngồi cho phù hợp, tìm hiểu 
trình độ nhận thức, năng lực lao động, mối quan hệ với tập thể, với những 
người xung quanh và năng lực trí tuệ của học sinh, tìm hiểu những học sinh cá 
biệt để tìm cách giúp các em. 
 Ví dụ: Trong lớp tôi có hai học sinh cá biệt (Hậu, Tùng) chuyên quậy phá 
các bạn trong lớp, không chú ý trong giờ giảng bài của giáo viên, ngôn ngữ phát 
ra thô tục , tự làm theo ý mình, không cần sự góp ý của người khác dù việc làm 
đó hoàn toàn sai. 
 Đứng trước nỗi bức xúc đó, chúng ta cần có phương pháp và biện pháp giáo 
dục tích cực để nâng cao phẩm chất tốt đẹp, cũng như giảm dần tỉ lệ học sinh cá 
biệt trong nhà trường. Trước hết giáo viên chủ nhiệm vô tư và trung thực đánh 
giá tình trạng và thực trạng vấn đề của đối tượng các em cá biệt, chúng ta sẽ có 
những biện pháp và những “bài thuốc sư phạm” phù hợp và theo dõi sau một 
thời gian “bài thuốc” có tác dụng gì không “căn bệnh” giảm đến mức độ nào? 
 Một số phương pháp bao trùm và khởi đầu của mọi phương pháp cũng như 
xuyên suốt chiều dài và cả chiều rộng, chiều sâu, đó chính là tình yêu thương 
học sinh, thực sự yêu nghề, yêu lớp và đầy trách nhiệm trước sự phân công 
công tác của nhà trường, trước xã hội, trước lương tâm, nhân cách của nhà giáo. 
 Phương pháp dùng lời khen động viên, an ủi, là động lực để các em cảm 
thấy vui vẻ, tự hào khi được thầy cô đánh giá mình qua lời khen và kết quả 
hạnh kiểm từng thời kỳ. Phiếu liên lạc là một bằng chứng với cha mẹ, người 
thân, bạn bè. 
 Đặc biệt các em cá biệt là những em có cấu thần kinh nhạy cảm nên các em 
dễ dao động từ trạng thái này sang trạng thái khác, giữa vui và buồn, giữa ý 
thức và hành động. 
 Dùng phương pháp lời khen, âu yếm dễ đem lại kết quả, học sinh từ sợ đến 
yêu mến cô giáo, từ tự cô lập đến hòa đồng với bạn bè cùng tuổi cùng lớp, một 
khi các em được cô thăm hỏi, quan tâm lo lắng thì các em mới có thể trao đổi, 
tự bộc bạch theo khả năng của mình với cô giáo chủ nhiệm. Chính vì thế giáo 
viên chủ nhiệm hiểu tâm lý học sinh. 
 - Tìm hiểu về xu hướng, hứng thú động cơ của học sinh trong học tập và các 
hoạt động khác, từ đó giúp giáo viên hiểu được nguyên nhân để hướng dẫn, 
giáo dục học sinh đạt kết quả tốt. 
 Ví dụ: Trong thực tế, có một số em học yếu các môn Toán hoặc Tiếng Việt 
nhưng các môn năng khiếu như Âm nhạc, Mỹ thuật, Thể dục thì học rất tốt do 
các em có hứng thú say mê các môn này. Từ đó giáo viên phải biết vận dụng 
phương pháp dạy học phù hợp với các môn họcđể tạo điều kiện giúp các em 
hứng thú với môn Toán, môn Tiếng Việt. 
 * Tóm lại: Muốn thực hiện tốt những điều nói trên, yêu cầu người giáo viên 
phải: 
 - Nghiên cứu hồ sơ học sinh( học bạ, sơ yếu lý lịch của học sinh ở lớp dưới 
). 
 - Quan sát hàng ngày các hoạt động và các mối quan hệ của học sinh. 
 - Thăm gia đình học sinh và trò chuyện trao đổi với phụ huynh học sinh. 
 - Sắp xếp chỗ ngồi hợp lý cho học sinh, sau một tháng phải thay đổi chỗ 
ngồi (từ cánh phải sang cánh trái và ngược lại) để đề phòng bệnh về mắt. 
 - Trong sổ chủ nhiệm giáo viên phải ghi rõ học sinh có năng khiếu, học sinh 
yếu để có kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh dự thi kể chuyện đạo đức, 
học sinh dự thi vở sạch chữ đẹp và phụ đạo học sinh yếu thường xuyên. 
 b) Xây dựng tập thể lớp: 
 - Thành lập ban cán sự lớp: Giáo viên nên chọn những học sinh năng động, 
hoạt bát và có năng lực về học tập vào mạng lưới cán sự lớp (Trang, Phước, 
Long, Liên). 
 - Thành lập ban cán sự bộ môn: Giáo viên nên chọn mỗi bộ môn một học 
sinh giỏi ( Toán, Tiếng Việt) để giúp giáo viên trong việc chữa bài 15’đầu giờ. 
 - Xây dựng một tập thể lớp đoàn kết, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau. Đồng 
thời giáo viên chủ nhiệm cũng nên hòa mình vào tập thể đó. 
 Ví dụ : Trong lớp tôi có em (Ngà) hoàn cảnh gia đình khó khăn, nhà rất 
nghèo không có tiền mua sắm sách vở, quần áo đi học, em đã bỏ học, bản thân 
tô