SKKN Một số biện pháp chỉ đạo tổ chuyên môn hoạt động ở trường trung học phổ thông nhằm nâng cao chất lượng dạy và học

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO TỔ 
CHUYÊN MÔN HOẠT ĐỘNG Ở 
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 
NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY 
VÀ HỌC 
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 
Tổ chuyên môn có chức năng, nhiệm vụ, vai trò rất quan trọng trong 
việc triển khai, thực hiện các nhiệm vụ giáo dục của nhà trường. Có thể 
khẳng định hoạt động của tổ chuyên môn tốt, thực hiện đầy đủ các nhiệm 
vụ như điều lệ trường trung học đã qui định sẽ góp phần tích cực, quyết 
định đến việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng được 
những yêu cầu mới trong quá trình đổi mới giáo dục.Tuy nhiên tổ chuyên 
môn không phải là cấp có thẩm quyền để đề ra các nhiệm vụ giáo dục 
chung cho toàn trường mà hoạt động của tổ chuyên môn phụ thuộc nhiều 
vào kế hoạch, hoạt động của nhà trường, vào sự lãnh đạo của Ban Giám 
hiệu. 
Trong các văn bản hướng dẫn nhiệm vụ năm học của Sở giáo dục 
Đào tạo Đồng Nai luôn chỉ đạo cho các đơn vị trường học làm tốt công 
việc cải tiến nội dung, nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên 
môn, coi đây là một trong những nhiệm vụ cơ bản, thiết thực để nâng cao 
chất lượng dạy - học, thực hiện đổi mới giáo dục. 
Trong các năm trước trường THPT Nguyễn Đình Chiểu hoạt động 
theo loại hình bán công , giáo viên thỉnh giảng nhiều ,giáo viên biên chế 
cơ hữu ít,có môn không có giáo viên,có môn chỉ có 1 người không đủ 
thành lập tổ theo môn học ,toàn trường chỉ có 2 tổ Tự nhiên và Xã hội . Vì 
vậy sinh hoạt tổ chuyên môn chỉ qua loa đại khái , nặng về thông báo sự 
vụ,mang tính hình thức .Cho nên chất lượng dạy học của nhà trường 
không được cải tiến. 
Từ năm 2009 trường được chuyển đổi sang loại hình công lập theo 
Quyết định số 3092/QĐ-UBND ngày 23/10/2009 của Ủy ban Nhân dân 
tỉnh Đồng Nai,trường được phép tuyển giáo viên biên chế theo tỷ lệ 2,25 
GV/1 lớp.Do vậy giáo viên tăng nhiều ở năm học 2009-2010 ,nhiều tổ 
chuyên môn được thành lập theo điều lệ trường phổ thông. Trước tình 
hình thực tế của trường, trước các đòi hỏi bức bách phải nâng cao hơn nữa 
chất lượng giáo dục,người làm công tác quản lý phải suy nghĩ tìm biện 
pháp thiết thực chỉ đạo quản lý hoạt động của tổ chuyên môn đi vào nề 
nếp. Ngay từ bước đầu tôi đã cùng tập thể cán bộ, giáo viên của trường ổn 
định tổ chức ,xây dựng quy chế hoạt động, cải tiến cách thức sinh hoạt để 
nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chuyên môn góp phần khá lớn 
trong việc nâng cao chất lượng dạy - học nhằm thực hiện tốt cuộc vận 
động hai không của Bộ GD - ĐT: “Nói không với tiêu cực trong thi cử và 
bệnh thành tích trong giáo dục”. 
 Trong bài viết, tôi xin trình bày đề tài: Một số biện pháp chỉ đạo tổ 
chuyên môn hoạt động nhằm nâng cao chất lượng dạy - học 
 II. TỔ CHỨC THƯC HIỆN ĐỀ TÀI 
 1. Cơ sở lý luận: 
1.1 Vị trí của tổ chuyên môn: 
 Điều 16 Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông 
và trường phổ thông có nhiều cấp học ban hành theo Quyết định số 
07/2007/QĐ-BGD&ĐT ngày 02/4/2007 của Bộ GD ĐT, tổ chuyên môn 
được tổ chức theo môn học,nhóm môn học .Tổ chuyên môn là một bộ 
phận cấu thành bộ máy hoạt động của trường THPT chịu sự tổ chức và 
quản lý của Hiệu trưởng. Trong trường các tổ, nhóm chuyên môn có mối 
quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp các bộ phận nghiệp vụ khác và các tổ 
chức Đảng, đoàn thể nhằm thực hiện chương trình giáo dục trong năm 
học,chiến lược phát triển giáo dục từng giai đoạn và lâu dài của nhà 
trường. 
 1.2. Chức năng tổ chuyên môn 
 Giúp Hiệu trưởng điều hành các hoạt động nghiệp vụ chuyên môn 
liên quan đến dạy và học . Trực tiếp quản lý giáo viên trong tổ theo nhiệm 
vụ quy định .Tổ chuyên môn là đầu mối để Hiệu trưởng quản lý nhiều 
mặt, nhưng chủ yếu vẫn là hoạt động chuyên môn, tức là hoạt động dạy 
học trong trường. 
 Tổ trưởng chuyên môn phải là người có khả năng xây dựng kế 
hoạch, điều hành tổ chức, hoạt động của tổ theo kế hoạch giáo dục, phân 
phối chương trình môn học của Bộ Giáo dục và Đào tạo và kế hoạch năm 
học của nhà trường; tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trong 
tổ; đánh giá, xếp loại và đề xuất khen thưởng, kỉ luật giáo viên thuộc tổ 
mình quản lý. Do đó, tổ trưởng chuyên môn phải là người có phẩm chất 
đạo đức tốt, có năng lực, trình độ, kinh nghiệm chuyên môn, có uy tín đối 
với đồng nghiệp, học sinh. Tổ trưởng chuyên môn phải là người có khả 
năng tập hợp giáo viên trong tổ, biết lắng nghe, tạo sự đoàn kết trong tổ, 
gương mẫu, công bằng, kiên trì, khéo léo trong giao tiếp, ứng xử. 
 1.3. Nhiệm vụ tổ chuyên môn 
 Điều 16 ,điều lệ trường THPT quy định nhiệm vụ của tổ chuyên 
môn như sau 
 a) Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng 
và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch giáo dục, phân 
phối chương trình môn học của Bộ Giáo dục và Đào tạo và kế hoạch năm 
học của nhà trường; 
 b) Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ; tham gia đánh giá, 
xếp loại các thành viên của tổ theo các quy định của Bộ Giáo dục và Đào 
tạo; 
 c) Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên. Tổ chuyên môn sinh 
hoạt hai tuần một lần 
 1.4. Vai trò của tổ trưởng chuyên môn trong quản lý dạy học ở 
trường 
 a. Quản lý giảng dạy của giáo viên 
 Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ theo tuần tháng, học kì 
và cả năm học nhằm thực hiện chương trình, kế hoạch dạy học và các hoạt 
động khác theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình môn học của 
Bộ Giáo dục và Đào tạo và kế hoạch năm học của nhà trường; 
 Xây dựng kế hoạch cụ thể dạy chuyên đề, tự chọn, ôn thi tốt nghiệp, 
dạy bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém; 
 Xây dựng kế hoạch cụ thể về sử dụng đồ dùng dạy học, thiết bị dạy 
học đúng, đủ theo các tiết trong phân phối chương trình; 
 Hướng dẫn xây dựng và quản lý việc thực hiện kế hoạch cá nhân, 
soạn giảng của tổ viên (kế hoạch cá nhân dạy chuyên đề, tự chọn, ôn thi 
tốt nghiệp, dạy bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém; sử 
dụng đồ dùng dạy học, thiết bị dạy học đúng, đủ theo các tiết trong phân 
phối chương trình; soạn giáo án theo phân phối chương trình, chuẩn kiến 
thức, kĩ năng và sách giáo khoa, thảo luận các bài soạn khó; viết sáng kiến 
kinh nghiệm về nâng cao chất lượng dạy học, đổi mới phương pháp dạy 
học, đổi mới kiểm tra đánh giá, phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ 
đạo học sinh yếu kém...); 
 Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trong tổ, 
hướng dẫn thử việc cho giáo viên mới tuyển dụng (đổi mới phương pháp 
dạy học; đổi mới kiểm tra, đánh giá; dạy học theo chuẩn kiến thức kĩ 
năng; sử dụng đồ dùng dạy học, thiết bị dạy học, ứng dụng CNTT trong 
dạy học góp phần đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra, 
đánh giá...). 
 Điều hành hoạt động của tổ (tổ chức các cuộc họp tổ theo định kì quy 
định về hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ và các hoạt động giáo dục 
khác; lưu trữ hồ sơ của tổ; thực hiện báo cáo cho Hiệu trưởng theo quy 
định); 
 Quản lý, kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn của giáo viên 
(thực hiện hồ sơ chuyên môn; soạn giảng theo kế hoạch dạy học và phân 
phối chương trình, chuẩn kiến thức kĩ năng; ra đề kiểm tra, thực hiện việc 
cho điểm theo quy định; kế hoạch dự giờ của các thành viên trong 
tổ...).Dự giờ góp ý giáo viên trong tổ theo quy định 
 Các hoạt động khác : đánh giá, xếp loại giáo viên; đề xuất khen 
thưởng, kỉ luật giáo viên... Việc này đỏi hỏi tổ trưởng chuyên môn phải 
nắm thật rõ về tổ viên của mình về ưu điểm hạn chế trong việc thực hiện 
nhiệm vụ giảng dạy được phân công. 
 b. Quản lý học tập của học sinh 
 Nắm được kết quả học tập của học sinh thuộc bộ môn quản lý để có 
biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục; 
 Đề xuất, xây dựng kế hoạch, tổ chức các hoạt động nội, ngoại khóa 
để thực hiện mục tiêu giáo dục. 
 Các hoạt động khác (theo sự phân công của Hiệu trưởng). 
 1.5. Sinh hoạt tổ chuyên môn 
 Sinh hoạt tổ chuyên môn là một hoạt động chuyên môn không thể 
thiếu trong hoạt động của nhà trường; là dịp để trao đổi chuyên môn góp 
phần nâng cao chất lượng dạy học. Thông qua sinh hoạt tổ chuyên môn sẽ 
xuất hiện nhiều ý tưởng. Do vậy, tổ trưởng cần tạo điều kiện để giáo viên 
nói lên ý tưởng, kinh nghiệm của mình. Nội dung sinh hoạt tổ chuyên 
môn cần đa dạng, phong phú, có thay đổi và phải có chuẩn bị trước về nội 
dung và cách thức tổ chức thực hiện. 
 Việc sinh hoạt tổ chuyên môn thực hiện theo định kì quy định trong 
Điều lệ trường THPT (2 tuần/lần. Thời gian do Hiệu trưởng quy định và 
tùy yêu cầu về tính chất, nội dung công việc) . Nội dung sinh hoạt tổ 
chuyên môn thực hiện theo nhiệm vụ quy định (tránh việc sinh hoạt chỉ 
thông báo sự việc hành chính); 
 1.6. Mối quan hệ giữa tổ chuyên môn với Ban Giám hiệu trường và 
các cơ cấu tổ chức khác trong trường 
a. Đối với Ban Giám hiệu: 
 Là cầu nối giữa Hiệu trưởng và giáo viên trong tổ về thông tin 2 
chiều nhằm mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng giáo dục. Hiệu 
trưởng có thông tin để đánh giá chính xác giáo viên, trình độ chuyên môn, 
nghiệp vụ của họ từ đó phân công giáo viên hợp lý, đạt hiệu quả tốt; 
chuyển tải cho giáo viên trong tổ các chỉ đạo chuyên môn của Hiệu trưởng 
và cơ quan quản lý cấp trên; 
 Tổ chức thực hiện chỉ đạo chuyên môn của Hiệu trưởng và cơ quan 
quản lý cấp trên về các hoạt động dạy học, giáo dục: Thực hiện kế hoạch, 
chương trình giáo dục, chuẩn kiến thức kĩ năng, đổi mới phương pháp dạy 
học, đổi mới kiểm tra, đánh giáqua các hoạt động cụ thể như bồi dưỡng 
giáo viên, học sinh, dự giờ, thăm lớp 
b. Đối với công tác chủ nhiệm: 
 Các thành viên trong tổ chuyên môn cũng thực hiện công tác chủ 
nhiệm. Mối quan hệ này sẽ giúp giáo viên trao đổi chuyên môn và trao đổi 
về công tác quản lý học sinh, hiểu rõ hơn học sinh, từ đó góp phần vào 
công tác giáo dục toàn diện học sinh và như vậy sẽ giúp công tác giảng 
dạy đạt kết quả tốt hơn. 
 2. THỰC TRANG Ở TRƯỜNG THPT NGUYỄN ĐÌNH 
CHIỂU : 
a. Năm học 2007-2008 : Trường có 2 tổ chuyên môn: Loại hình trường 
Bán công 
 + Tổ tự nhiên : 5 giáo viên biên chế cơ hữu, 16 gi