SKKN Các bước xử lý, ngăn chặn hành vi “Bạo lực học đường” của học sinh Trường Trung học Phổ thông Châu Thành

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
CÁC BƯỚC XỬ LÝ, NGĂN CHẶN 
HÀNH VI “BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG” 
CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG 
HỌC PHỔ THÔNG CHÂU THÀNH 
LÝ LỊCH BẢN THÂN 
- Họ và tên: Đặng Quang Nguyên Ngày sinh: 04 – 03 – 1973 
- Mã ngạch: 15.113 Bậc lương: 05 
- Đơn vị công tác: Trường THPT Châu Thành, tỉnh Kiên Giang 
- Giảng dạy môn: Công nghệ 
- Công tác kiêm nhiệm: Bí thư Đoàn trường. 
NỘI DUNG 
I. PHẦN MỞ ĐẦU: 
1. Bối cảnh của đề tài: 
Sinh thời Bác Hồ luôn quan tâm và dành nhiều tình cảm thương yêu sâu sắc 
đối với thế hệ trẻ. Trong “Thư gửi các bạn thanh niên” ngày 12/8/1947, Bác 
viết: “ Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh 
niên. Thanh niên muốn làm chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải 
rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm việc để chuẩn bị cái tương 
lai đó”. Trong “Di chúc”, Bác cũng dành những lời lẽ tâm huyết nói về thanh 
niên: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung 
phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục 
đào tạo cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ 
nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời 
sau là một việc rất quan trọng và cần thiết”. Bác xem đạo đức là yếu tố quan 
trọng hình thành nhân cách con người. Đối với học sinh thì việc giáo dục đạo 
đức lại là việc cần quan tâm trước tiên, như ông bà ta thường nói “dạy con từ 
thuở còn thơ”. Ý thức được tầm quan trọng trong việc giáo dục đạo đức cho học 
sinh, từ năm học 2009-2010, Bộ Gíao dục và Đào tạo đã đưa ra chủ đề là “Học 
làm người trước khi học lấy chữ”. Chủ đề này được sự đồng tình của nhiều 
người, bởi những năm gần đây hạnh kiểm của một số em học sinh có chiều 
hướng giảm sút gây nỗi lo âu cho xã hội cũng như những người công tác trong 
ngành giáo dục. 
Trong những năm gần đây vấn đề bạo lực học đường đang được dư luận rất 
quan tâm và được coi là một hiện tượng xã hội đã đến mức nguy hiểm và 
nghiêm trọng. Có rất nhiều cuộc hội thảo về chuyên đề phòng chống bạo lực 
trong nhà trường để đưa ra những biện pháp nhầm giải quyết hiện tượng bạo lực 
trong học sinh. Có ý kiến cho rằng “Một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn 
tới hiện tượng trên đó chính là tình trạng nặng về dạy chữ, nhẹ về dạy người làm 
giảm hiệu quả của việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, chưa quan tâm 
đầy đủ và huy động các nguồn lực cần thiết cho công tác giáo dục đạo đức học 
sinh”. Việc giáo dục đạo đức, nhân cách, kỹ năng sống cho học sinh là việc làm 
thường xuyên và cần phải thực hiện bằng nhiều kênh khác nhau. Tuy nhiên, 
trong nhà trường vấn đề tu dưỡng đạo đức cho học sinh là trách nhiệm của các 
thầy cô giáo, không thể phủ nhận vai trò của tổ chức Đoàn thanh niên trong 
việc hình thành nhân cách của học sinh. Với thực trạng bạo lực trong học đường 
hiện nay, nhà trường cần phải làm gì để ngăn chặn và giúp học sinh phát triển 
nhân cách trở thành những con người lao động sáng tạo, làm chủ bản thân, làm 
chủ đất nước, có đức có tài? 
2. Lý do chọn đề tài: 
Thời gian gần đây chúng ta đã nghe và đọc rất nhiều đến cụm từ “Bạo lực 
học đường”; sách báo đã dành rất nhiều trang để nói về điều này. “Bạo lực học 
đường”: đó là những hành vi xâm phạm có chủ ý, có ý đồ, thường gây hậu quả 
nghiêm trọng và xảy ra trong phạm vi nhà trường. Nếu nhìn từ góc độ lấy học 
sinh làm trung tâm thì bạo lực học đường là sự xâm hại của học sinh đối với học 
sinh, sự xâm hại của học sinh đối với người bên ngoài nhà trường và ngược lại, 
là sự xâm hại của giáo viên đối với học sinh và ngược lại Bạo lực ấy xâm 
phạm đến sức khoẻ hoặc danh dự của người bị hại, hoặc xâm phạm đến tính 
mạng và nhân phẩm của người bị hại. Bạo lực ấy không chỉ xảy ra trong phạm 
vi nhà trường mà nhiều khi xảy ra bên ngoài nhà trường. Ở đây tôi chọn đề tài 
các bước xử lí, ngăn chặn hành vi bạo lực học đường của học sinh trường trung 
học phổ thông Châu Thành, nhằm giải quyết tình trạng bạo lực đang leo thang 
trong các trường phổ thông. Đây là một trong những biện pháp mà tôi đã áp 
dụng nhiều năm và thấy hiệu quả cao khi thực hiện. 
3. Phạm vi và đối tượng của đề tài: 
Đề tài tập trung nghiên cứu để giải quyết những mâu thuẫn của học sinh 
trường trung học phổ thông Châu Thành nhằm ngăn chặn bạo hành vi lực học 
đường. 
Đối tượng nghiên cứu là học sinh ở bậc trung học phổ thông. 
4. Mục đích của đề tài: 
Đứng trước những bức xúc của xã hội về bạo lực học đường ngày càng 
diễn ra phức tạp và nguy hiểm. Nếu chúng ta không có biện pháp ngăn chặn thì 
các mâu thuẫn sẽ đẩy đến chỗ gay gắt hơn. Ở đây tôi đưa ra một vài biện pháp 
để giải quyết những mâu thuẫn tiềm ẩn trong các em học sinh nhằm xử lí, hòa 
giải những mâu thuẫn đó một cách triệt để. Với những cách làm này nó sẽ ngăn 
chặn, răn đe các em còn lại và đồng thời xóa hết những mâu thuẫn mà các em đã 
gây ra. 
5. Khẳng định tính sáng tạo về khoa học và thực tiễn của vấn đề: 
Đây là một trong những biện pháp mà tôi đã áp dụng trong những năm làm 
công tác theo dõi việc thực hiện nội qui của học sinh và trực tiếp xử lí các mâu 
thuẫn đánh nhau của học sinh. Các biện pháp này nó đã giúp cho trường chúng 
tôi rất nhiều và đã hạn chế đến mức thấp nhất những hành vi bạo lực trong 
trường. 
II. PHẦN NỘI DUNG: 
1. Cơ sở lý luận của vấn đề: 
1.1. Vì sao chúng ta phải quan tâm giáo dục học sinh có hành vi không 
mong đợi: 
- Trong tập thể nhà trường luôn tồn tại những học sinh dễ giáo dục và 
những học sinh khó giáo dục, hay có những hành vi không mong đợi. Những 
học sinh khó giáo dục là những em thường có những thái độ, hành vi không phù 
hợp với giá trị, nội quy, truyền thống của tập thể, không thực hiện tròn bổn 
phận và trách nhiệm của người học sinh, hoặc thiếu văn hóa, thiếu đạo đức 
trong quan hệ ứng xử với mọi người mặc dù đã được nhà trường, gia đình quan 
tâm chỉ dẫn, giáo dục Nếu hành vi không mong đợi của các em lặp lại thường 
xuyên và trở thành hệ thống thì trong thực tiễn nhà trường hiện nay được gọi là 
học sinh cá biệt. Những học sinh này được giáo viên coi là khó dạy, thậm chí 
hư hỏng. 
- Trách nhiệm của giáo dục nói chung và giáo viên nói riêng về lý thuyết 
không được để còn những học sinh có hành vi chưa phù hợp với giá trị, chuẩn 
mực xã hội và những qui định chung của nhà trường, lớp học, cộng đồng. Bởi 
giáo dục có sứ mạng là hình thành và phát triển nhân cách vừa có cá tính (mang 
bản sắc riêng của mình) nhưng phải biết sống hài hòa với các giá trị chung của 
loài người, dân tộc và cộng đồng để có cuộc sống hạnh phúc. 
- Nếu trong lớp tồn tại những học sinh cá biệt, luôn có những hành vi tiêu 
cực, không phù hợp thì sẽ ảnh hưởng đến tập thể, những thành viên khác. Trong 
thực tế nhiều giáo viên chủ nhiệm cảm thấy rất bị áp lực, có khi bất lực khi 
trong lớp có những học sinh được gọi là cá biệt. Bởi vì giáo viên chủ nhiệm 
không chỉ gặp khó khăn trong ứng phó với chính học sinh đó , mà đôi khi còn 
gây ảnh hưởng đến học sinh khác, đến tập thể lớp. Biểu hiện phổ biến của học 
sinh được coi là cá biệt có thể như sau: 
+ Có những thay đổi khác lạ trong thái độ, cách cư xử: trở nên lãnh đạm, 
không chan hòa, không muốn hòa đồng, cáu kỉnh, xúc phạm người khác, thậm 
chí gây gổ dẫn đến đánh nhau. 
+ Không quan tâm, hứng thú với những trường học và việc học, học sa sút, 
thậm chí là bỏ học. 
+ Thiếu tự tin vào bản thân. Không tin cậy người khác. 
+ Thường xuyên vi phạm nội qui của lớp, trường. 
+ Cố thu hút sự chú ý của người khác bằng những hành vi như phá phách, 
vô lễ, ăn cắp, nói dối 
+ Hay đánh đập bạn, hay ồn trong giờ học, bỏ học trốn học để đi chơi. 
+ Thậm chí có những em rơi vào con đường nghiện ngập ma túy và các tệ 
nạn xã hội khác 
Tóm lại học sinh cá biệt là những học sinh có sự bất thường về tính cách, 
không có động cơ học tập, tâm lý không ổn định. 
+ Trong số những học sinh được coi là cá biệt, đôi khi có những em có 
tiềm năng về cá tính, do giáo viên không hiểu được, không có cách tiếp cận và 
tác động phù hợp hoặc không được sự giúp đỡ kịp thời, đúng cách mà dẫn 
đến sự biểu hiện những hành vi không phù hợp của học sinh. 
Vì vậy, đối với học sinh cá biệt, giáo viên chủ nhiệm thực sự cần là kỹ sư 
tâm hồn, có trách nhiệm phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài 
nhà trường, mà trước hết là với tập thể lớp giúp những em này điều chỉnh, thay 
đổi niềm tin, thái độ, hành vi của mình để các em có tương lai tốt đẹp hơn. 
1.2. Tìm hiểu các căn nguyên của hành vi không mong đợi: 
1.2.1. Để hiểu được nội dung và biện pháp giáo dục học sinh cá biệt cần 
tìm hiểu nguyên nhân của hiện tượng này. 
a. Nguyên nhân do yếu tố sinh học: 
Một số em sinh ra đã có vấn đề, bản thân tính hay gây gổ, hung hăng do 
tình trạng cha mẹ yếu về thể chất, tinh thần, học sinh kém dinh dưỡng 
b. Nguyên nhân do yếu tố tâm lí – xã hội: 
Các chuyên gia tâm lí và những người nghiên cứu về hành vi của học sinh 
ở trường học kết luận rằng những vấn đề thái độ và cách cư xử bất thường của 
các em phần lớn bắt nguồn từ những vấn đề thực tế mà các em phải đối mặt 
trong cuộc sống. Đó là những vấn đề có liên quan đến môi trường, hoàn cảnh 
sống của các em. Có thể các em gặp các vấn đề trong gia đình, hoặc trong quan 
hệ với bạn bè, thầy cô, hoặc những trở ngại khác nên luôn gây khó chịu trong 
các mối quan hệ khiến mọi người không bằng lòng. Do đó mọi người lại đối xử 
khắt khe, không thông cảm. Chính sự khắt khe, thiếu quan tâm, bỏ mặc, không 
lắng nghe, thiếu thông cảm và tha thứ của mọi người lại càng làm cho các em 
thấy cô đơn,d ẫn đến sa sút trong học tập, buông thả trong lối sống. 
Trong số những học sinh có những hành vi không mong đợi , thậm chí trở 
thành học sinh cá biệt có cả những học sinh tiềm năng nhưng vì nguyên nhân 
nào đó cảm thấy chán nản về năng lực của mình, mất dần hứng thú, động cơ 
học tập, hoạt động. Học sinh đó tin rằng mình không thể “khá” lên được, đánh 
giá thấp về bản thân mình, không vượt qua được kh