Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nâng cao văn hóa đọc cho học sinh trường THPT Yên Thành 3

MỤC LỤC
DANH MỤC VIẾT TẮT
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
THPT
Trung học phổ thông
GD&ĐT
Giáo dục và đào tạo
CBGV
Cán bộ giáo viên
GVCN
Giáo viên chủ nhiệm
SKKN
Sáng kiến kinh nghiệm

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
	Mahatma Gandhi từng nói một câu rất nổi tiếng: "Không cần phải đốt sách để phá hủy một nền văn hóa. Chỉ cần buộc người ta ngừng đọc mà thôi". Văn hóa đọc vốn đã hình thành từ lâu và dần trở thành một điều không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta. Khi văn minh nhân loại ngày càng phát triển, việc đọc không chỉ mang lại tri thức, sự hiểu biết mà còn như một yêu cầu giao tiếp cơ bản của xã hội. 
	Văn hóa đọc phù hợp với nhiều độ tuổi tiếp nhận ặc biệt, học sinh các cấp chính THCS và THPT là lứa tuổi phù hợp để khám phá tri thức. Khi tâm sinh lí phát triển, các em có nhu cầu khám phá thế giới và thấu hiểu chính mình, đó là lúc cần thiết để hình thành và phát triển văn hóa đọc. Công văn số 6841 của Bộ GD&ĐT thông (6841/BGDĐT-GDTX V/v đổi mới thư viện và phát triển văn hóa đọc trong nhà trường PT, MN) cũng như "Kế hoạch đổi mới hoạt động thư viện trường học và phát triển văn hoá đọc trong các trường mầm non, phổ thông trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" cũng đã nêu rõ một số giải pháp nâng cao văn hóa đọc trong nhà trường phổ thông.
	Bên cạnh việc dạy các kiến thức khoa học phổ thông, thầy cô giáo còn là những nhà tâm lí học lứa tuổi giúp các em có định hướng tương lai, rèn luyện thể lực, bồi dưỡng trí tuệ và tu dưỡng nhân cách đạo đức. Một trong những giải pháp hỗ trợ quá trình này chính là phát triển văn hóa đọc. Trong điều kiện hiện đại của xã hội, văn hóa đọc cũng đặt ra một nhu cầu bức thiết đối với việc nâng cao nhận thức cho học sinh, đưa các em thoát ra khỏi những điều xô bồ, vô bổ và tránh tiếp xúc với những văn hóa phẩm đồi trụy. Có lẽ vì vậy mà những năm gần đây, Sở GD&ĐT Nghệ An đã tổ chức những cuộc thi như "Đại sứ văn hóa đọc 2020" hay hướng ứng Ngày hội đọc sách, 
	Trường THPT Yên Thành 3 được thành lập vào năm 2000. Cũng như các trường THPT khác, học sinh ở lứa tuổi này đều cần được khám phá, nhận thức và sáng tạo. Bởi vậy việc phát triển văn hóa đọc cho học sinh là một điều rất cần thiết. Đây không phải là một đề tài mới nhưng đối với học sinh trường THPT Yên Thành 3 – nơi miền núi phía Tây huyện Yên Thành lại có ý nghĩa quan trọng, bởi khi không được sống trong một môi trường đô thị hiện đại, các em rất cần được khám phá và thấu hiểu. Nó cũng chính là phương tiện để các em có thể giao tiếp với nhiều nền văn minh nhân loại, ngoài máy tính hay điện thoại thông minh. Và đối với những học trò nghèo hiếu học, việc đọc cũng mở ra một tương lai tươi sáng, rạng rỡ cho các em. Đó cũng là lí do chúng tôi lựa chọn đề tài "Một số giải pháp nâng cao văn hóa đọc cho học sinh trường THPT Yên Thành 3".
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
	Với việc lựa chọn đề tài này, chúng tôi mong muốn xây dựng một số giải pháp nâng cao văn hóa đọc cho học sinh trường THPT Yên Thành 3, từ đó hướng tới xác lập mô hình văn hóa đọc có thể ứng dụng cho tất cả các trường THPT trên địa bàn tỉnh, về lâu dài nhằm phát triển văn hóa đọc, nâng cao trí thức cho các thế hệ học trò xứ Nghệ. 
	Đặc biệt, việc nghiên cứu đề tài và đề ra một số giải pháp hữu ích có thể giúp phát triển phẩm chất, năng lực, bồi dưỡng nhân cách đạo đức và giáo dục lối sống cho học sinh ở lứa tuổi THPT. Bởi mục địch cuối cùng vẫn là đào tạo được những thế hệ học trò toàn diện cả về đức, về tài và về tâm. 
	Trong quá trình thực hiện một số giải pháp, chúng tôi đã tổ chức hoạt động tư vấn tâm lí, giáo dục hướng nghiệp gián tiếp thông qua việc lồng ghép vào phát triển văn hóa đọc. Những hoạt động này không quá nổi bật nhưng hiệu ứng của nó lâu dài và bền vững.
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
	- Đối tượng nghiên cứu: Toàn bộ học sinh trường THPT Yên Thành 3 (bao gồm 3 khối và 27 lớp học).
	- Nhiệm vụ nghiên cứu: Nghiên cứu cơ sở lí luận, ý nghĩa của văn hóa đọc và một số giải pháp nhằm nâng cao văn hóa đọc cho học sinh trường THPT Yên Thành 3.
4. TÍNH MỚI VÀ ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
	- Đề tài phát triển văn hóa đọc cho học sinh đã từng được một số tác giả nghiên cứu. Tuy nhiên, để phát triển văn hóa đọc cho một đối tượng cụ thể với nhiều đặc điểm riêng biệt như học sinh trường THPT Yên Thành 3 tính đến nay chưa có một công trình khoa học nào. 
	- Việc đưa ra một số giải pháp mới không chỉ giúp hình thành và phát triển văn hóa đọc cho học sinh trường THPT Yên Thành 3 mà còn đưa ra định hướng cụ thể để nhân rộng và phát triển văn hóa đọc cho một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Nghệ An. 
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
	Trong đề tài này, chúng tôi chủ yếu sử dụng những phương pháp nghiên cứu như: phương pháp thống kê hệ thống, phương pháp lịch sử, phương pháp so sánh đối chiếu, phương pháp thực nghiệm sư phạm,
6. CẤU TRÚC CỦA SKKN
 	Phần 1: Cơ sở khoa học
 	Phần 2: Nghiên cứu một số giải pháp nâng cao văn hóa đọc cho học sinh trường THPT Yên Thành 3
Phần 3: Ứng dụng thực tiễn và kiểm chứng đề tài
7. THỜI GIAN THỰC NG ...  quả khảo sát 70 HS thông qua phiếu đo độ hứng thú, nhận thức 
Các em vui lòng trả lời các câu hỏi sau:
Câu 1: Sự hứng thú đối việc đọc sách/báo/ tài liệu của em ở mức độ nào?
Rất thích
Thích
Không thích
Bình thường




Câu 2: Em có thường xuyên đọc sách/ báo/ tài liệu không?
Rất thường xuyên
Thường xuyên
Thỉnh thoảng
Không bao giờ




Câu 3: Mức độ tham gia các hình thức nâng cao văn hóa đọc được tổ chức tại nhà trường của em là
Rất thường xuyên
Thường xuyên
Thỉnh thoảng
Không bao giờ




Câu 4: Mức độ hài lòng của em về các hình thức nâng cao văn hóa đọc được tổ chức tại trường là
Rất hài lòng
Hài lòng
Không hài lòng



Câu 5: Bản thân em có mong muốn được tiếp tục tham gia các hoạt động nâng cao văn hóa đọc hay không
Có
Không
Ý kiến khác




Phụ lục 2: Một số hình ảnh về văn hóa đọc 
của học sinh trường THPT Yên Thành 3
Phụ lục 3: Một số hình ảnh về thư viện học sinh
Phụ lục 4: Một số bài thu hoạch, bài thi của học sinh
BÀI THU HOẠCH
SAU KHI THAM QUAN KHU LĂNG MỘ NGUYỄN DU
Nguyễn Thị Yến Như – 11A4
	Nhân dịp 200 năm ngày sinh của Đại thi hào Nguyễn Du, nhà thơ đã gửi tặng đến cụ những lời ca ngợi:
"Tiếng thơ ai động đất trời
Nghe như non nước vọng lời ngàn thu
Ngàn năm sau nhớ Nguyễn Du
Tiếng thơ như tiếng mẹ ru những ngày"
	Quả thật, hiếm có nhà thơ nào tài năng, nhân đạo và bác ái như Nguyễn Du trong hơn hia thế kỉ qua. Nguyễn Du tự là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên, là tác giả của tác phẩm độc nhất vô nhị "Truyện Kiều". Thấu hiểu cuộc đời của địa thi hào, ta mới thấu được rằng: Tại sao Nguyễn Du lại có những lời thơ "như máu nhỏ trên đầu ngọn bút, nước mắt thấm trên tờ giấy" như vậy. 
	Cuộc đời truân chuyên mười lăm năm chìm nổi của nàng Kiều tựa cuộc đời lênh đênh của "người cha đẻ". Đến với Nguyễn Du, trước hết, người đời nhìn thấy được vị trí và những đóng góp của ông đối với nền văn học nước nhà. Nguyễn Du là một danh nhân văn hóa thế giới, là đại thi hào dân tộc và những sáng tác thơ văn của ông đã trở thành tài sản tinh thần vô giá của Việt Nam. Sáng tác thơ văn của Nguyễn Du vô cùng đồ sộ trên cả hai phương diện: chữ Hán và chữ Nôm. "Thanh Hiên thi tập"hay "Độc Tiểu Thanh kí" là những tác phẩm tiêu biểu về chữ Hán. Trên phương diện chữ Nôm, Nguyễn Du để lại cho đời kiệt tác lớn "Truyện Kiều" với 3254 câu thơ lục bát, ngoài ra còn có tác phẩm "Văn tế thập loại chúng sinh". Trên một cái nhìn khái quát, ta có thể thấy dù viết bằng chữ Nôm hay chữ Hán thì tất cả các tác phẩm thơ của Nguyễn Du đều đạt đến đỉnh cao của nội dung và độc đáo về nghệ thuật. Nguyễn Du được xem là "một trái tim lớn" quả không sai. Nhà thơ Xuân Diệu đã nhận xét: "Nguyễn Du đã nhìn thấy, đã cảm xúc, đã tổng kết hàng vạn đau khổ của Người đời dưới chế độ phong kiến suy tàn". Đó chính là lời ca về tinh thần nhân đạo – được xem là sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong ngòi bút nhân văn của Nguyễn Du. Qua bao biến cố của cuộc đời, Nguyễn Du đã thấu cảm, sẻ chia, thương cho tầng lớp dưới đáy xã hội, bị bóc lột, chà đạp tàn nhẫn. Ông đã cất tiếng khóc nỉ non cho người nghèo khổ, cơ cực, bị áp bức: "đòn gánh tre chín dạn hai vai". Đó còn là sự cảm thông, đau đớn cho những người phụ nữ tài hoa bạc mệnh: Đạm Tiên, Thúy Kiều, Tiểu Thanh,  Vậy nên ông đã từng than rằng"
"Đau đớn thay phận đàn bà
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung"
Đau cho nỗi đau của người khác, Nguyễn Du đồng thời cũng thể hiện nỗi thương cho chính mình bởi lẽ ông xem nỗi đau của họ là nỗi đau của bản thân:
"Bất tri tam bách dư niên hậu
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như"
	Không chỉ cảm thông cho số phận, Nguyễn Du còn dành nhiều tiếng thơ bay bổng để đề cao, ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp, đáng quý của con người. Thơ văn Nguyễn Du đa số là tiếng hát ca ngợi vẻ đẹp từ hình thức đến tâm hồn và cả những ước mơ, khát vọng chính đáng của con người. Với một tinh thần nhân đạo xuyên suốt, qua các tác phẩm của Nguyễn Du ta còn thấy tiếng nói đanh thép, lên án, tố cáo xã hội lúc bấy giờ - xã hội đồng tiền, các thế lực tàn bạo, cái bóng đêm ghê rợn của xã hội phong kiến. Nguyễn Du đã lột tả được hết tất cả các vẻ đẹp của "một nhà nhân đạo từ trong cốt tủy". Bên cạnh đó, Nguyễn Du còn được xem là một bậc thầy của sáng tạo nghệ thuật mà qua "Truyện Kiều", người đọc có thể thấy rõ được điều đó. 
Nếu Nguyễn Trãi là người đặt nền móng cho nền ngôn ngữ văn học dân tộc thì Nguyễn Du lại là người làm mới nó. Lời thơ trong các tác phẩm của ông đều giản dị, gần gũi nhưng sắc nghĩa vô cùng. Ngôn từ được Nguyễn Du trau chuốt tỉ mỉ và tạo tính gợi hình rõ nét.
	Xét về tất cả mọi phương diện, có thể khẳng định rằng Nguyễn Du là một con người tài đức vẹn toàn. Ông đã trở thành một danh nhân văn hóa thế giới. Ngày nay, tên của ông vẫn được hậu úy nhớ đến. Các trường học, các địa danh nổi tiếng mang tên Nguyễn Du đã trả lời cho câu hỏi của nhà thơ, nhà văn lỗi lạc.
BÀI THI TÌM HIỂU VỀ THÂN THẾ, TIỂU SỬ PHAN ĐĂNG LƯU
Phạm Thị Phượng – Lớp 11A4
Phụ lục 5: Một số sản phẩm của câu lạc bộ đọc sách
Phụ lục 6: Một số hình ảnh trong tiết Sinh hoạt chủ đề
 Rèn luyện thói quen đọc sách