Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm xây dựng nề nếp lớp học

MỤC LỤC
1. PHẦN MỞ ĐẦU
Trang 2
1.1. Lí do chọn đề tài.
Trang 2
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Trang 3
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Trang 3
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Trang 3
1.5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.
Trang 4
2. NỘI DUNG
Trang 4
2.1. Cơ sở lí luận.
Trang 4
2.2. Thực trạng của vấn đề.
Trang 4
2.3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề.
Trang 5
2.3.1 Xây dựng nề nếp tự quản.
Trang 5
2.3.2 Xây dựng nề nếp học tập.
Trang 6
2.3.3 Xây dựng thói quen đoàn kết giúp đỡ bạn cùng lớp.
Trang 8
2.3.4 Xây dựng nề nếp vệ sinh.	
Trang 8
2.3.5 Xây dựng nề nếp giờ ra chơi.
Trang 8
2.3.6 Xây dựng nề nếp ra, vào lớp.
Trang 9
2.3.7 Xây dựng nề nếp lễ phép. 
Trang 9
2.4. Kết quả đạt được.
Trang 10
 BÀI HỌC KINH NGHIỆM	
Trang 10
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Trang 11
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Trang 13
PHỤ LỤC
Trang 14
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Bên cạnh việc dạy kiến thức cho học sinh thì việc rèn nề nếp cho các em là việc rất cần thiết nhất là khi toàn huyện nói riêng và tỉnh đang thực hiện mô hình trường học mới VNEN.
Trường Tiểu học Ngô Gia Tự nằm trên địa bàn xã Tân Thành một xã vùng 3 có 99% là học sinh dân tộc thiểu số. 
Đầu năm nhận lớp tôi thấy tình hình chung của lớp như sau : 
- Trong lớp học Hội đồng tự quản chưa tự quản lớp tốt, còn ồn dẫn tới chất lượng học tập chưa cao.
- Chưa tự giác trong học tập, còn nói chuyện riêng nhiều, hay quên sách vở, bỏ bài không làm bài tập
- Một số học sinh có hoàn cảnh khó khăn hộ nghèo, cận nghèo dẫn đến thiếu dụng cụ, đồ dùng học tập, quần áo rách, bẩn...
- Học sinh trong lớp còn hay chửi bậy, nói tục, đánh nhau, nói tiếng dân tộc địa phương trong lớp, trong trường.
- Các em còn rụt rè, chưa mạnh dạn trong giao tiếp đặc biệt là giao tiếp với người lạ.
- Hay tự ái vặt, xấu hổ trước mọi người.
- Công tác phối hợp với Đội thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, Sao Nhi đồng Hồ Chí Minh chưa cao, chưa chặt chẽ.
- Tinh thần đoàn kết, giúp bạn bè và giúp đỡ các bạn có hoàn cảnh khó khăn chưa có.
Để nâng cao chất lượng học tập của học sinh trong trường học, giờ học thì một trong những việc làm cần thiết của giáo viên chủ nhiệm lớp là tạo những thói quen, xây dựng tốt nề nếp lớp học. Bởi lớp có nề nếp tốt sẽ giúp học sinh có tính tự lập, nghiêm túc, tích cực trong học tập và lao động, phát huy tính tự giác học tập của các em, nâng cao vai trò của hội đồng tự quản lớp học. Mặt khác, nề nếp lớp tốt sẽ làm tăng chất lượng dạy và học, đồng thời rèn luyện cho học sinh đạo đức, tác phong tốt góp phần hình thành nhân cách con người .
Với các lý do trên ngay từ đầu năm học 2015 - 2016 này tôi đã chọn đề tài cho mình là: Kinh nghiệm xây dựng nề nếp lớp học 
1.2. Mục đích nghiên cứu
Nhằm giúp các em học sinh : 
- Học sinh không nói tục, chửi bậy, biết lễ phép với người lớn, biết vâng lời ông bà, cha mẹ, thầy cô,  
- Tích cực trong các hoạt động của trường, lớp, của liên đội 
- Nâng cao tinh thần tự quản trong lớp, sôi nổi trong học tập, trong hoạt động vui chơi 
- Giúp học sinh mạnh dạn trong giao tiếp, tự tin về bản thân.
- Học sinh trung thực, đoàn kết.
- Hình thành một số kĩ năng sống cho học sinh.
- Chăm học chăm làm , tích cực tham gia các hoạt động giáo dục, lao động, thể dục thể thao, văn nghệ 
- Tự giác học tập ở trường cũng như ở nhà.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Học sinh lớp 5 trường Tiểu học Trần Quốc Toản năm học 2013 – 2014.
- Học sinh lớp 4 và lớp 5 trường Tiểu học Ngô Gia Tự năm học 2014 – 2015.
- Học sinh lớp 5 trường Tiểu học Ngô Gia Tự năm học 2015 – 2016.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát nhận xét.
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá, nhận xét.
- Phương pháp trò chuyện.
- Tuyên dương, khen thưởng.
- Điều tra, tổng hợp.
1.5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
 - Vì đây là đề tài gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện nhất là thời gian cũng như địa bàn đi lại nên việc nghiên cứu, tìm hiểu đề tài “Kinh nghiệm xây dựng nề nếp lớp học.” chỉ giới hạn trong phạm vi lớp 4 và lớp 5.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận của vấn đề
Nề nếp là thói quen giữ gìn những cách làm việc hợp lí và sự sinh hoạt có kỉ luật, có trật tự, có tổ chức.
Trong trường học ngoài việc đặt nền tảng và đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách của học sinh thì việc xây dựng một số nề nếp tự quản trong lớp cũng là một trong những biện pháp quan trọng góp phần xây dựng và phát triển học sinh toàn diện sau này. Bậc tiểu học là bậc học đầu tiên, là nền tảng của bậc học phổ thông, chính vì vậy chúng ta cần coi trọng việc xây dựng nề nếp cho học sinh để lớn lên các em sẽ hoàn thiện mình hơn và trở thành một con người có ích cho xã hội. 
Để thực hiện được vấn đề này không phải dễ mà cần có một quá trình và dựa vào mỗ giáo viên chúng ta. 
Là một giáo viên Tiểu học, chúng ta cần phải biết sáng tạo, năng động, kết hợp nhuần nhuyễn các phương pháp, biện pháp giáo dục để các em sớm đi vào nề nếp tốt và nâng dần tầng nhận thức cho các em học sinh.
2.2. Thực trạng của vấn đề
a. Thuận lợi
- Học sinh ngoan, lễ phép nghe lời thầy cô giáo.
- Thực hiện phương pháp dạy học mới lấy học sinh làm trung tâm tạo điều kiện cho học sinh mạnh dạn, sôi nổi.
- Cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học đang từng bước trang bị như tủ đồ dùng, trang trí không gian lớp học 
- Được sự quan tâm và ủng hộ của BGH nhà trường.
b. Khó khăn
 - Trường Tiểu học Ngô Gia Tự  là một trong những trường nằm trên xã vùng 3 có số học sinh dân tộc thiểu số chiếm 99% giao thông đi lại khó khăn nhất là vào mùa mưa.
 - Khả năng giao tiếp của người dân cũng như học sinh còn thấp, ngại giao tiếp không dám trao đổi những khó khăn, vướng mắc.
 - Kiến thức về Tiếng việt của học sinh cũng như phụ huynh còn hạn chế dẫn đến học sinh đến trường giao tiếp, trò chuyện với nhau vẫn bằng tiếng địa phương.
- Sự phát triển của đời sống hiện nay kéo theo sự đua đòi, học hỏi cách sống mới bao gồm cả mặt tích cực lẫn mặt tiêu cực
- Một số gia đình còn khó khăn, lo làm kinh tế chưa có thời gian quan tâm đến con em mình.
Với những thực trạng trên, để xây dựng nề nếp cho học sinh đòi hỏi người giáo viên phải nhiệt tình, tính dứt khoát, quan tâm đồng đều đến tất cả học sinh mình phụ trách. Bên cạnh đó người giáo viên còn phải có tấm lòng bao dung, nhân hậu, biết thương yêu học sinh như con mình.
2.3. Các biện pháp đã tiến hành để xây dựng nề nếp lớp
2.3.1 Xây dựng nề nếp tự quản
- Đề cử và gợi ý để học sinh bầu cử ra chủ tịch và các phó chủ tịch hội đồng tự quản là những em nhanh nhẹn, hoạt bát, mạnh dạn, có uy tín có tinh thần trách nhiệm cao, đoàn kết và có năng lực học tập để giúp giáo viên điều hành, phân công nhiệm vụ và hoàn thành nhiệm vụ được giao trong lớp học.
- Giờ sinh hoạt đầu tiên trong 2 tuần sinh hoạt ngoại khoá giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn học sinh cách điều khiển, các bước trong 1 tiết, sinh hoạt lớp nhận xét một số nề nếp( học tập, vệ sinh, ) lớp trong tuần qua.
- Các trưởng ban nhận xét hoạt động của ban mình phụ trách, Chủ tịch hội đồng điều khiển sau đó giáo viên nêu kế hoạch của tuần đến các em sẽ thảo luận nêu nhiệm vụ cần làm trong tuần .
- Sau mỗi buổi sinh hoạt tổ chức các trò chơi nhằm tạo sự hứng thú cho các em để các em thấy được mỗi ngày đến trường là một ngày vui từ đó hạn chế được tình trạng học sinh bỏ học, nguy cơ bỏ học.(H.4)
- Cùng các em tổ chức trang trí lớp học thân thiện, mỗi em đề trang trí từ đó các em có ý thức gìn giữ sản phẩm mình tạo ra ( H.5)
2.3.2 Xây dựng nề nếp học tập
 Để được giờ học có kết quả tốt thì lớp học phải có nề nếp tốt. Ngay tuần sinh hoạt ngoại khóa đầu tiên của năm học tôi đã dành thời gian cho học sinh học nội quy của trường và 10 bước học tập của lớp. Rèn thói quen xin phép ra, vào lớp, ...
Quy định một số thói quen:
- Giơ tay phát biểu, giơ mặt mếu mặt cười.
- Quy định về các biểu tượng.
- Cách ngồi học ngay ngắn, giữ vở sạch chữ đẹp.
- Trong giờ học không nói chuyện và làm việc riêng.
- Im lặng khi giáo viên kiểm tra vở.
Tôi đã phân loại học sinh ngay từ đầu năm học qua bài khảo sát đầu năm để hiểu rõ xem các em chưa hoàn thành về mặt nào, môn nào từ đó có biện pháp bồi dưỡng kịp thời, hợp lý.
    Muốn lớp mình có nề nếp tốt tôi đã xây dựng kế hoạch chung cho cả năm học, kế hoạch cụ thể cho từng tháng, từng tuần và cho mỗi kỳ học.
 Đối với học sinh chưa hoàn thành, chậm trong học tập thì tôi xếp các em ngồi lên bàn đầu để các em dễ tiếp thu kiến thức trong mỗi bài học,cũng để cho giáo viên tiện giúp đỡ và  theo dõi sự tiến bộ của các em .    
 Phân công rõ nhiệm vụ cho từng em và cho các em tự đăng ký thi đua. Xây dựng nề nếp đội ngũ tự quản cốt cán của lớp. Kết hợp với đội sao đỏ của liên đội, các em sẽ tự kiểm tra về: Nghi thức đội, mặc đồng phục, việc chuẩn bị học bài và làm bài ở nhà . 
 Ví dụ: Các trưởng ban theo dõi các thành viên trong Ban và báo cáo cho Phó chủ tịch hội đồng tự quản, Phó chủ tịch hội đồng tự quản báo cáo chủ tịch hội đồng tự quản.
 Nêu cao tinh thần tự giác và tăng hứng thú học tập cho học sinh bằng hình thức thi đua, khen thưởng
 Tôi luôn tạo ra tình huống để mỗi học sinh được thể hiện mình trước tập thể lớp. Từ đó  khen ngợi kịp thời với từng tiến bộ nhỏ của các em .
  Chủ tịch hội đồng tự quản theo dõi chung trong lớp.
 Động viên đúng mực kịp thời để các em phấn khởi tự giác trong học tập cũng như mọi hoạt động khác .
 Ngoài khâu tổ chức lớp, tôi còn vận dụng nhiều phương pháp giáo dục ngoài giờ lên lớp để nâng cao chất lượng giáo dục có nề nếp như “Nói lời hay, làm việc tốt”; “Nhặt được của rơi trả lại người đánh mất”; “ Đền ơn đáp nghĩa”; “ Lá lành đùm lá rách”
 Giáo viên nhắc nhở và tạo thói quen tự giác học tập, giữ gìn sách vở ở trường cũng như ở nhà.
 Phân công ban học tập tự lấy và cất đồ dùng học tập trong giờ học, kiểm tra bài làm ở nhà, vở bài tập lúc đầu giờ học 
 Khuyến khích học sinh hăng say phát biểu, tích cực trong học tập.
 Tuyên dương, khen thưởng những em có tiến bộ trong tuần, trong tháng.
2.3.3 Xây dựng thói quen đoàn kết giúp đỡ bạn cùng lớp.
- Phân công giúp đỡ, gần gũi học sinh yếu, rụt rè, ít hoạt động.
- Phân công học nhóm giúp đỡ bạn khi gặp khó khăn( nhóm nhà gần nhau).
- Tạo thói quen để học sinh có ý thức tự giác giúp đỡ bạn bè thông qua các bài học môn Đạo đức như: “Có ý thức về việc làm của mình”, “Tình bạn” ( Đạo đức lớp 5).
2.3.4 Xây dựng nề nếp vệ sinh
a. Vệ sinh cá nhân
- Thường xuyên nhắc nhở học sinh giữ vệ sinh thân thể.
- Phân tích, giảng giải cho học sinh thấy được vai trò của học sinh lớp 5 là lớp lớn nhất trong trường cần phải làm gương cho các em lớp nhỏ học tập theo
b. Vệ sinh trường lớp
 - Giáo viên gương mẫu thực hiện để học sinh noi theo trong mọi hoạt động dù là hoạt động nhỏ.
Ví dụ : Giáo viên nhặt giấy vụn hay túi ni lon trên sân trường, lau vết bẩn trên tường trong lớp học  
 - Cùng với học sinh lau dọn phòng học 1 tuần 2 lần, quét dọn vệ sinh xung quanh lớp học và trên sân trường, lau các vết bẩn trên tường từ đó hình thành ý thức bảo vệ, giữ vệ sinh chung của học sinh.
2.3.5 Xây dựng nề nếp giờ ra chơi
 - Tạo thói quen cho học sinh xếp hàng tập thể dục ngay từ đầu năm, cử cán sự lớp giúp các em lớp 1 xếp hàng tập thể dục, phân công đội cờ đỏ theo dõi để báo cáo với giáo viên kịp thời .
- Phối hợp TPTĐ hướng dẫn và nhắc nhở các em tập thể dục nghiêm túc trong giờ ra chơi.
- Thường xuyên nhắc các em vui chơi an toàn tránh tai nạn thương tích. Tạo điện kiện để các em được đọc sách, báo ở thư viện xanh trong giờ ra chơi để các em tìm hiểu thêm kiến thức đồng thời hạn chế một số tai nạn trong giờ ra chơi và giữ gìn vệ sinh cá nhân cho các em. ( H.6)
2.3.6 Xây dựng nề nếp ra, vào lớp
- Ngay từ đầu năm, trong 2 tuần sinh hoạt tập thể hướng dẫn, nhắc nhở các em xếp hàng ra vào lớp.
- Cùng với giáo viên bộ môn thể dục nhắc nhở các em đi vào lớp theo hàng sau mỗi tiết học thể dục không để các em chạy vào lung tung gây ồn ào, mất tập trung cho các lớp học khác.
- Tạo thói quen cho học sinh xếp hàng ra, vào lớp. Phân công đội cờ đỏ kiểm tra trang phục, khăn quàng, vê sinh ...
2.3.7 Xây dựng nề nếp lễ phép
 Từ đầu năm nhận lớp lớp 5A tôi thấy học sinh nhận quà hay vật gì từ người lớn, thầy cô ... đều bằng một tay, nói với người lớn trống không.
Để tạo được nề nếp lễ phép ở học sinh thì trước tiên giáo viên phải gương mẫu lễ phép để học sinh noi theo, thường xuyên nhắc nhở học sinh lễ phép với người lớn.
- Kịp thời tuyên dương những biểu hiện lễ phép của học sinh để các bạn noi theo, học tập theo.
- Giáo dục học sinh qua các bài đạo đức như : “Kính già, yêu trẻ”, “Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ”, “Biết ơn thầy giáo, cô giáo”( Đạo đức lớp 4, 5)
- Sau hơn hai tháng thì kết quả đạt được ở lớp tôi là học sinh lễ phép chào hỏi người lớn không chỉ là giáo viên trong trường mà cả người lớn, người lạ mặt vào trường, chào hỏi, giúp đỡ người già  nhận quà và đồ vật từ người lớn bằng hai tay.
2.4. Kết quả đạt được
 Từ những biện pháp giáo dục nề nếp trên đây từ đầu năm đến nay lớp tôi 
đã đạt được những kết quả đáng kể :
- Hăng say học tập, hoạt động nhóm trong tiết học thích ứng với cách học của mô hình trường học mới VNEN(H.1). 
- Hăng say trong học tập, mạnh dạn trao đổi những khó khăn vướng mắc với giáo viên chủ nhiệm.
- Các em học sinh trong lớp đều ngoan ngoãn lễ phép, kính thầy yêu bạn, lễ phép với người lớn chăm chỉ học tập, có tinh thần chia sẻ khó khăn với người khác qua các đợt ủng hộ đồng bào miền Trung, các bạn học sinh vùng lũ lụt, , và cả các bạn học sinh trong trường có hoàn cảnh khó khăn hoặc các bạn gặp tai nạn rủi ro trong năm học
- Học sinh biết giữ vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung, tham gia mọi hoạt động của trường của lớp một cách nhiệt tình và có hiệu quả.
- Học sinh mạnh dạn trong giao tiếp và không nói tiếng địa phương trong trường, trong lớp.
- Nghiêm túc tập thể dục đầu giờ và giữa giờ, xếp hàng ra vào lớp một cách trật tự.
BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Qua nhiều năm thực hiện công tác xây dựng nề nếp lớp, bản thân rút ra những bài học kinh nghiệm sau.
- Giáo viên phải có tinh thần trách nhiệm cao.
- Những ngày đầu của năm học, giáo viên cần phải bám lớp, theo dõi nắm bắt những yếu điểm của lớp để có biện pháp kịp thời.
- Tổ chức ổn định ban cán sự lớp và đưa lớp đi vào nề nếp càng sớm càng tốt.
- Giáo viên làm gương học sinh noi theo.
- Giáo viên có hình thức khen thưởng, góp ý nhẹ nhàng.
- Gần gũi, yêu thương học sinh. 
- Muốn xây dựng một lớp có nề nếp tốt và trở thành lớp tiên tiến xuất sắc thì trước hết đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải có kiến thức vững vàng, có kỹ năng sư phạm, có khả năng giao tiếp tốt, hiểu đặc điểm sinh lý của trẻ để nhanh chóng đi vào thế giới tâm hồn của trẻ thơ một cách hấp dẫn dễ dàng .
- Không những thế giáo viên chủ nhiệm phải có kế hoạch cụ thể cho mỗi tuần, mỗi tháng, mỗi kỳ và cả năm học. 
- Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh nhằm thắt chặt mối quan hệ giữa gia đình, nhà trường và xã hội .
- Kết hợp với ban giám hiệu và tổng phụ trách, giáo viên bộ môn.
- Tranh thủ sự quan tâm của các cấp lãnh đạo địa phương.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
 Qua quá trình nghiên cứu, giảng dạy và trực tiếp rèn nề nếp cho học sinh ở một số lớp học như: 
Học sinh lớp 5 trường Tiểu học Trần Quốc Toản năm học 2013 – 2014.
Học sinh lớp 4 và lớp 5 trường Tiểu học Ngô Gia Tự năm học 2014 – 2015.
Học sinh lớp 5 trường Tiểu học Ngô Gia Tự năm học 2015 – 2016. Tôi thấy rằng, việc rèn nề nếp cho học sinh là một quá trình rèn luyện lâu dài, liên tục, ở nhiều môi trường khác nhau, và liên quan nhiều đến nhiều mối quan hệ xã hội. Vì vậy nó đòi hỏi người thầy giáo phải khéo léo trong ứng xử, có tính kiên trì, bền bỉ, tế nhị để có thể tìm hiểu sâu sắc từng đối tượng học sinh, và thương yêu các em với một tình cảm chân thành. Cần cư xử nhẹ nhàng, chừng mực với từng đối tượng học sinh, thể hiện sự quan tâm đến các em, qua đó tạo cho các em có được sự tin tưởng tuyệt đối với giáo viên.
3.2. Kiến nghị
 Muốn cho học sinh có được nề nếp tốt, thì người thầy phải biết kết hợp các phương pháp một cách nhuần nhuyễn, phải nghiên cứu từng đối tượng một cách tỉ mỉ, cụ thể để sử dụng các phương pháp giáo dục, rèn luyện nề nếp thích hợp cho từng cá nhân.
 Cần có sự hợp tác cao của các giáo viên bộ môn và TPT Đội cùng với các đoàn thể trong nhà trường, sự tạo điều kiện, quan tâm sâu sát khích lệ động viên kịp thời của BGH nhà trường.
 Mặc khác, nhà trường, gia đình và xã hội cần phối hợp chặt chẽ nhằm hỗ trợ cho nhau để hoàn thành nhiệm vụ là giáo dục học sinh trở thành một con người đầy đủ cả tài lẫn đức, xứng đáng là con ngoan trò giỏi, Đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ mà toàn xã hội đang chờ mong.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Giáo trình tâm lí sư phạm.
Hà Nhật Thăng, Nguyễn Thị Vân Hương Tài liệu bồi dưỡng và phát triển năng lực nghề nghiệp của giáo viên: Tăng cường năng lực làm công tác giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học.NXB Giáo dục.
Nguyễn Quang Uẩn ( chủ biên), Nguyễn Văn Luỹ, Giáo trình tâm lí học đại cương. NXB Đại học Sư phạm.
Những điều Giáo viên chủ nhiệm cần biết, NXB Lao Động.
Sổ chủ nhiệm lớp.
PHỤ LỤC
H.1 Học sinh học bài theo mô hình trường học mới
H.2 Tạo khu vui chơi cho học sinh 
H.3 Học sinh vui chơi trong giờ ra chơi
H.4 Tổ chức sinh hoạt tập thể
H.5 Trang trí lớp học
H.6 Học sinh đọc truyện, báo trong giờ ra chơi.