Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm giúp đỡ học sinh học yếu môn Toán ở Lớp 4

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
KINH NGHIỆM GIÚP ĐỠ HỌC 
SINH HỌC YẾU MÔN TOÁN Ở 
LỚP 4 
 SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC 
I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 
1. Họ và tên: Lê Thị Bích Hà 
2. Ngày tháng năm sinh: 20/ 4 /1978 
3. Nam, nữ: Nữ 
4. Địa chỉ: Ấp 2 , Vĩnh Tân , Vĩnh Cửu, Đồng Nai. 
5. Điện thoại: 0613962740 (CQ)/ (NR); ĐTDĐ: 
6. Fax: E-mail: Lethibichhavt@gmail.com 
7. Chức vụ: Giáo viên 
8. Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Sông Mây – Vĩnh Cửu- Đồng Nai 
II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO 
- Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Đại học Sư phạm 
- Năm nhận bằng: 2008 
- Chuyên ngành đào tạo: Tiểu học 
III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC 
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giảng dạy lớp 4,5 
 Số năm có kinh nghiệm: 13 
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây: 
 Kinh nghiệm giúp đỡ HS học yếu Toán lớp 4 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
ĐỀ TÀI: Kinh nghiệm giúp đỡ học sinh học yếu môn Toán ở lớp 4 
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 
HS bị lưu ban, HS bỏ học chính là “ đội quân trù bị’’ của các tệ nạn xã hội. 
Chống ma túy, chống các tệ nạn xã hội, đó chỉ là giải quyết “phần ngọn’’, còn 
chống HS bỏ học mới là giải quyết “phần gốc rễ’’ . Một trong những nguyên nhân 
chủ yếu khiến HS bỏ học là do các em chán học, lười học dẫn đến học yếu. 
Ở cấp Tiểu học, học sinh yếu thường khó khăn về môn Toán hơn các môn 
khác. Môn Toán chiếm một thời lượng rất lớn (4 - 5 tiết/ tuần) mà lớp 4 - 5 là giai 
đoạn học tập sâu. Nếu ở lớp 1, 2, 3 học sinh chủ yếu chỉ nhận biết các khái niệm 
ban đầu, đơn giản qua các ví dụ cụ thể với sự hỗ trợ của các vật thực, mô hình, 
tranh ảnh, do đó chủ yếu chỉ nhận biết “cái toàn thể”, “cái riêng lẻ”, chưa làm rõ 
các mối quan hệ, các tính chất của sự vật, hiện tượng. Đến lớp 4 - 5, các em vẫn 
học tập các kiến thức kĩ năng cơ bản đã học ở lớp 1, 2, 3 nhưng ở mức sâu hơn, 
khái quát hơn, tường minh hơn. Tính trừu tượng, khái quát của nội dung môn Toán 
được nâng lên một bậc so với các lớp 1, 2, 3, học sinh nhận biết và vận dụng một 
số tính chất của số, phép tính, hình hình học ở dạng khái quát hơn. Tuy nhiên 
không phải mọi học sinh đều học tập dễ dàng như nhau. Một số em mặc dù đã cố 
gắng rất nhiều vẫn không đạt được chuẩn kiến thức, kĩ năng yêu cầu. Làm thế nào 
để giúp những học sinh này vượt qua khó khăn, theo kịp các bạn trong lớp ? Đã 
nhiều năm là giáo viên chủ nhiệm lớp 4 nên tôi xin trình bày một số biện pháp về 
vấn đề này qua đề tài: Kinh nghiệm giúp đỡ học sinh học yếu môn Toán lớp 4. 
 II. NỘI DUNG: 
 1. Cơ sở lí luận: 
 - Một học sinh bình thường về mặt tâm lý không có bệnh tật đều có khả 
năng tiếp thu môn Toán theo Chuẩn kiến thức kĩ năng của Chương trình toán tiểu 
học. 
- Những học sinh từ trung bình trở xuống: Các em có thể học đạt yêu cầu 
của chương trình nếu được giáo viên hướng dẫn một cách thích hợp. 
- Tư duy của HS Tiểu học đang trong quá trình hình thành, phát triển và còn 
trong giai đoạn tư duy cụ thể, do đó việc nhận biết các kiến thức Toán học trừu 
tượng là vấn đề rất khó đối với các em. 
- Trong dạy học, nếu chúng ta không nắm được khả năng nhận thức của HS 
cũng như đặc điểm quá trình nhận thức của các em thì sẽ không đạt hiệu quả, 
giống như nền văn minh đang đứng trước bức tường ngăn. Hơn thế nữa, mỗi em 
học sinh có một hoàn cảnh sống khác nhau, khả năng nhận thức ở mỗi em khác 
nhau. Do vậy, người GV tiểu học phải hiểu trẻ với đầy đủ ý nghĩa của nó mới có 
thể tiến hành dạy học Toán thành công. 
2. Thực trạng: 
a). Đặc điểm của HS yếu, kém về môn Toán và nguyên nhân dẫn đến 
tình trạng yếu kém: 
 * Đặc điểm: Qua thực tế nhiều năm giảng dạy, tôi nhận thấy hầu hết các học 
sinh yếu Toán đều có đặc điểm chung là: 
- Kiến thức ở các lớp dưới bị hổng. 
- Không có phương pháp học tập tốt. 
- Năng lực tư duy yếu. 
- Thiếu tự tin, ngại cố gắng, rụt rè, có thái độ thờ ơ đối với học tập ( không 
có động cơ học tập). 
* Nguyên nhân: Với những đặc điểm nêu trên, chúng ta thấy HS yếu kém 
Toán cần được quan tâm một cách đặc biệt. Thế nhưng, hiện nay một số GV chưa 
có biện pháp phù hợp kèm cặp đối tượng này, trong đó có một số nguyên nhân 
chính như sau: 
 - GV chưa theo dõi sát sao, kịp thời các biểu hiện sa sút của HS nên nhiều 
HS đã kém lại càng thêm kém, lỗ hổng kiến thức ngày càng lớn . 
- GV chỉ chú trọng đến HS đại trà, trong giảng dạy chưa nắm vững yêu cầu 
kiến thức kĩ năng của từng bài dạy dẫn đến dạy dàn trải, không xoáy sâu trọng tâm. 
Trong lúc HS chưa nắm vững kiến thức cơ bản thì GV lại tham lam nâng cao, mở 
rộng kiến thức một cách tùy tiện, tốc độ giảng dạy bài mới và luyện tập còn nhanh 
khiến cho HS yếu không theo kịp. Trong khi đó, việc thực hiện lập kế hoạch bộ 
môn và điều chỉnh dạy học cho phù hợp với tình hình thực tế lớp học là rất quan 
trọng và rất cần thiết nhưng một số giáo viên lại cho là phiền phức mất thời gian 
nên chỉ thực hiện hình thức, đối phó dẫn đến chất lượng học tập của học sinh yếu 
ngày càng yếu hơn. 
- Một số GV chưa có tâm huyết với nghề, trong giảng dạy chưa nhiệt tình, 
chưa có tinh thần trách nhiệm cao trong công tác, thiếu đầu tư trong công tác phụ 
đạo HS. 
- Trong thực tế, thời lượng một tiết học là 35-40 phút, nếu GV không chuẩn 
bị kĩ bài dạy và HS không xem trước nội dung bài thì tiết dạy chắc chắn tiết dạy đó 
không hiệu quả. 
- GV chưa hiểu hết hoàn cảnh của từng em do chưa có sự phối hợp tốt giữa 
GV chủ nhiệm và PHHS. 
b. Các dạng HS yếu Toán: Mỗi học sinh yếu môn Toán đều có nguyên 
nhân riêng rất đa dạng. Có thể chia ra một số đối tượng thường gặp là: 
- Đối tượng 1: Do quên kiến thức cơ bản, kỹ năng tính toán yếu. 
- Đối tượng 2: Do chưa nắm được phương pháp học môn Toán, năng lực tư 
duy bị hạn chế (loại trừ những học sinh bị bệnh lý bẩm sinh). Nhiều học sinh thể 
lực vẫn phát triển bình thường nhưng năng lực tư duy toán học kém phát triển 
- Đối tượng 3: Do lười học, phương pháp học tập chưa tốt 
 - Đối tượng 4: Do thiếu điều kiện học tập hoặc do điều kiện khách quan tác 
động - học sinh có hoàn cảnh đặc biệt (gia đình xảy ra sự cố đột ngột, hoàn cảnh éo 
le, trẻ khuyết tật, điều kiện sức khỏe chưa tốt..). 
 Xác định rõ một trong những nguyên nhân trên đối với mỗi học sinh yếu là 
điều quan trọng. Giáo viên cần có biện pháp để xoá bỏ dần các nguyên nhân đó, 
nhen nhóm lại lòng tự tin và niềm hứng thú của học sinh với việc học môn Toán. 
Bằng kinh nghiệm bản thân trong quá trình giúp đỡ HS yếu Toán, tôi xin được trao 
đổi và chia sẻ cùng đồng nghiệp một số biện pháp sau: 
3. Biện pháp thực hiện: 
a) Biện pháp chung: Mỗi đối tượng HS yếu môn Toán cần có những biện 
pháp cụ thể khác nhau, nhưng muốn thực hiện công tác giúp đỡ HS yếu một cách 
có hiệu quả thì dù là đối tượng nào GV cũng cần phải thực hiện tốt các biện pháp 
chung, cụ thể như sau : 
1. Theo dõi thường xuyên, cụ thể kết quả học tập của HS trong lớp ( kết quả 
kiểm tra hằng ngày, các bài kiểm tra định kì..) để phát hiện sớm các HS khó khăn 
trong học tập, đi sâu, phân tích nguyên nhân dẫn đến tình trạng yếu kém của từng 
em. 
2. Qua kết quả khảo sát môn Toán đầu năm, GV lập danh sách HS yếu Toán 
theo các nguyên nhân chủ yếu nêu trên. 
3. Lập kế hoạch, nội dung, chương trình phụ đạo học sinh trung bình, yếu: 2-3 
buổi/tuần, lồng ghép chương trình phụ đạo vào một số tiết sinh hoạt tập thể hoặc 
các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp (Tổ chức trò chơi Toán học, kết hợp với trò 
chơi dân gian, Ngày Hội Toán học, Hội vui học tập Toán,) nhằm giúp học sinh 
có hứng thú trong học tập. Căn cứ vào kết quả kiểm tra khảo sát chất lượng đầu 
năm, giáo viên xây dựng kế hoạch phụ đạo học sinh sao cho thật sát các đối tượng, 
cụ thể qua từng tháng và có điều chỉnh bổ sung các nội dung tùy theo tình hình học 
tập của học sinh và sau mỗi lần kiểm tra định kì. 
 Ví dụ : Kế hoạch phụ đạo học sinh 
 Thời 
gian Nội dung phụ đạo 
Ghi chú 
( * Điều chỉnh bổ sung 
ND) 
Tháng 9 
- Ôn tập bảng nhân chia 
- Luyện tập thực hành 4 phép tính với 4- 5 
chữ số 
- Đọc viết, so sánh số tự nhiên 
- Rèn kĩ năng phân tích cấu tạo số, hàng , 
lớp 
Tháng 10 
- Thực hành 4 phép tính cộng , trừ ,nhân , 
chia với các số có 6 chữ số 
- Luyện tập cách đổi đơn vị đo thời gian, 
khối lượng 
- Giải toán trung bình cộng, Tổng – Hiệu 
- Tính giá trị của biểu thức chứa chữ 
Tháng 11 
- Thực hành 4 phép tính cộng , trừ, nhân , 
chia, tính giá trị biểu thức, tìm thành phần 
chưa biết của phép tính. 
- Đổi đơn vị đo diện tích 
Luyện giải toán Tổng –
Hiệu 
Tháng 12 
- Luyện tập về nhận biết dấu hiệu chia hết 
cho 2,3,5,9 
- Thực hành 4 phép tính cộng , trừ ,nhân , 
chia số tự nhiên 
- Ôn tập các dạng toán đã học 
Luyện kĩ năng thực hiện 
phép chia với số có 2-3 
chữ số 
Tháng 1 
- Luyện cách tính diện tích hình vuông, 
hình chữ nhật, hình bình hành 
- Luyện tập nắm các kiến thức cơ bản về 
phân số( Quy đồng, rút gọn) 
- So sánh phân số 
Tháng 2,3 
- Ôn tập cộng, trừ, nhân ,chia số tự nhiên 
- Luyện tập cộng trừ , nhân , chia phân số, 
tìm thành phần chưa biết trong phép tính 
với các phân số 
- Giải toán Tìm phân số của một số 
Tháng 4 
- Giải toán Tổng – tỉ, Hiệu – tỉ 
- Giải các bài toán về ứng dụng tỉ lệ bản 
đồ 
- Ôn tập chuyển đổi, thực hiện phép tính 
với số đo khối lượng, thời gian, diện tích 
Luyện kĩ năng thực hiện 
cộng, trừ, nhân, chia phân 
số 
Tháng 5 - Ôn tập, luyện các kĩ năng quy đồng, rút 
 gọn, so sánh, thực hiện 4 phép tính phân 
số. 
- Ôn tập các dạng toán điển hình đã học 
 GV dựa vào kế hoạch đã lập để xác định trọng tâm phụ đạo trong từng tháng. 
Nội dung phụ đạo có thể bổ sung , điều chỉnh tùy theo tình hình học tập, mức độ 
nhận biết của HS. Cuối mỗi tháng và sau mỗi giai đoạn học tập, GV phải đánh giá 
đúng chất lượng học tập của các em. Từ đó, phân tích, nhận định được những nội 
dung kiến thức nào HS còn thiếu sót để tiếp tục ôn tập rèn luyện bổ sung trong thời 
gian tới. Trong các buổi dạy phụ đạo, nội dung chủ yếu là kiểm tra mức độ lĩnh hội 
kiến thức đã giảng dạy trên lớp đồng thời ôn tập củng cố để