Sáng kiến kinh nghiệm Giúp trẻ khám phá khoa học

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
GIÚP TRẺ KHÁM PHÁ 
KHOA HỌC 
 I/ PHẦN MỞ ĐẦU 
A/Lý do chọn đề tài: 
1/ Lý do khách quan: 
Theo kết quả nghiên cứu của ngành giáo dục thì mầm non là bậc học quan 
trọng nhất trong hệ thống giáo dục quốc dân, là cơ sở hình thành tính cách ban 
đầu cho trẻ. Ở trường mầm non trẻ không chỉ được chăm sóc mà trẻ còn được 
làm quen nhiều hoạt động khác nhau, trong đó hoạt động : “ Khám phá khoa 
học” có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển nhận thức cho trẻ. 
Như chúng ta đã biết trẻ em có nhu cầu rất lớn trong việc tiếp xúc và nhận 
thức thế giới xung quanh. Trẻ nhỏ nào cũng rất say mê với những trò đuổi 
bướm, bắt ve, hái hoa... Trẻ thích ngắm nhìn trời đất, nhìn mây bay, 
9
 nhìn những giọt mưa rơi tí tách . Những lúc ấy trong đầu trẻ có bao nhiêu điều 
thắc mắc. Tại sao lại có mưa? Mưa từ đâu rơi xuống? Cây xanh có từ đâu? Vì 
sao nó sống được? Mây từ đâu bay đến và sẽ bay về đâu? Tối nó có đi ngủ 
không như mình không?... 
Trẻ em sinh ra đã có tính tò mò, ham hiểu biết, điều đó thôi thúc trẻ tích 
cực hoạt động, phát triển óc tìm tòi ham hiểu biết của trẻ.Vì vậy hoạt động khám 
phá khoa học là một trong những nội dung cơ bản của chương trình mầm non 
mới, nó chiếm vị trí quan trọng cho việc tổ chức cho trẻ tính tích cực khám phá, 
hình thành củng cố và phát triển những tri thức cơ bản về tính chất, nguyên liệu 
của đối tượng mà mình muốn tìm hiểu nhằm thoả mãn nhu cầu nhận thức và mở 
rộng cho trẻ về: cảm giác , tri giác, tư duy, tưởng tượng... Các năng lực hoạt 
động trí tuệ như: quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hoá, suy luận. 
Từ trước đến nay, trong trường Mầm Non vẫn dạy trẻ “ Tìm hiểu môi 
trường xung quanh” “ Hoặc làm quen với môi trường xung quanh”. Trong thực 
tế, nhiều giáo viên thường chú trọng cho trẻ tìm hiểu bề ngoài của các đối tượng, 
đa số trẻ chỉ được hỏi và trả lời, ít khi cho trẻ sờ, mó, nếm các đồ vật mà trẻ 
được thí nghiệm. Giáo viên ít đưa ra câu hỏi mở khích thích sự tìm tòi, khám 
phá của trẻ, chính vì vậy trẻ có ít trải nghiệm, ít có điều kiện để giải quyết vấn 
đề mà trẻ dự đoán. 
Đối với trẻ mầm non việc cho trẻ “khám phá khoa học” là tạo điều kiện 
hình thành và phát triển ở trẻ tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, lòng nhân ái, tình 
cảm yêu thương với người thân, với cuộc sống xung quanh trẻ, biết yêu quí bảo 
vệ thiên nhiên, bảo vệ những truyền thống của quê hương đất nước, trân trọng 
và giữ gìn sản phẩm lao động tự làm ra. 
2. Lý do chủ quan: 
Dựa trên đặc điểm tâm lý, nhận thức của trẻ mẫu giáo nói chung, mẫu 
giáo lớn nói riêng, các nhà tâm lý học, giáo dục học đã chứng minh rằng quá 
trình khám phá khoa học được tổ chức mang tính chất khám phá, trải nghiệm 
theo phương thức “Trẻ em chơi mà học,học mà chơi” là phù hợp với trẻ. Việc sử 
dụng trực quan, trò chơi, đàm thoại, thí nghiệm đơn giản luôn tạo cho trẻ sự 
hứng thú, kích thích tính tích cực hoạt động, phát triển tính tò mò, ham hiểu biết, 
thích khám phá, tìm tòi, phát triển óc quan sát, phán đoán... 
Vì vậy, việc tổ chức hoạt động cho trẻ mẫu giáo “Khám phá khoa học” ở 
lớp đã theo hướng đổi mới đóng một vai trò quan trọng cần thiết dối với trẻ, và 
bản thân đã được dự giờ một vài giờ hoạt động khám phá khoa học của đồng 
nghiệp tổ chức. 
Nhận thức được vấn đề này, tôi và đồng ngihiệp đã tích cực tìm tòi, học 
hỏi làm thế nào để tạo điều kiện cho trẻ tiếp cận với chương trình mới được tốt 
hơn. Những suy nghĩ, câu hỏi đó đã làm tôi trăn trở và cuối cùng tôi đã tìm ra 
một số hoạt động của “Khám phá khoa học” để tôi và trẻ lớp tôi cùng tham gia 
thí nghiệm, cùng chơi, cùng trải nghiệm và kết quả đó các cháu thích học, tiết 
học vô cùng sinh động và đặc biệt các cháu tự tìm ra, tự khám phá ra kết quả mà 
các cháu vừa tìm được. 
2. Mục tiêu,nhiệm vụ của đề tài: 
Nhằm giúp các cháu tiếp xúc và nhận thức thế giới xung qunh một cách 
nhanh chống ,dễ dàng ,làm nền tảng ban đầu cho trẻ phát triển toàn diện một 
cách tốt nhất 
3. Đối tượng nghiên cứu: 
Các cháu học sinh lớp lá 2 thuộc trường Mẫu giáo Hoa Lan - Xã 
EaTóh-Krông Năng. 
Phụ huynh của các cháu: để dễ dàng trao đổi về tình hình của trẻ những 
lúc ở nhà cũng như ở trường 
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu: 
 Vì điều kiện thời gian có hạn, nghiên cứu này chỉ giới hạn nghiên cứu về 
việc tiếp thu của trẻ hiện đang học tại lớp lá 2 thuộc Trường MG Hoa Lan- Xã 
EaTóh-Krông Năng 
5. Phương pháp nghiên cứu: 
 Việc sử dụng các phương pháp như: phương pháp trực quan ,phương pháp 
trò chơi,phương pháp đàm thoại, phương pháp thí nghiệm đơn giảng.... 
 Luôn luôn tạo cho trẻ sự hứng thú ,kích thích tính tích cực hoạt động,phát 
triển tính tò mò,ham hiểu biết, thích khám phá tìm tòi.phát triển óc quan sát 
,phán đoán của trẻ 
II: PHẦN NỘI DUNG 
1. Cơ sở lý luận 
Việc thực hiện đề tài trên là nhằm tổ chức cho trẻ phát huy được tính ham 
hiểu biết, thích tìm tòi khám phá những điều mới lạ xung quanh mà trẻ chưa 
được biết, đòi hỏi mỗi giáo viên chúng ta cần phải tìm tòi, tự nghiên cứu, tự điều 
chỉnh để tìm ra những giải pháp tốt nhất, phù hợp với hoạt động học “Khám phá 
Khoa học”. 
2. Thực trạng tình hình 
Đề cập đến một số vấn đề cơ sở lý luận của việc tổ chức hoạt động Khám 
phá Khoa Học cho trẻ mẫu giáo. 
Chỉ ra việc thực trạng tổ chức dạy khi cho trẻ làm quen với hoạt động 
Khám phá Khoa Học. 
 Tạo một môi trường trong sạch, lành mạnh để trẻ khám phá khoa học 
thông qua các hoạt động chơi của trẻ. Như : Hoạt động góc,hoạt động ngoài 
trời 
Từ đó đề xuất một số biện pháp tạo hứng thú khi cho tự làm quen với hoạt 
động này. 
a) Thuận lợi và khó khăn 
 Thuận lợi 
Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường, lãnh đạo phòng giáo 
dục, sở giáo dục và vụ giáo dục, đã mở nhiều lớp chuyên đề tập huấn về chương 
trình mầm non mới tạo điều kiện cho giáo viên trường học tập thêm để nâng cao 
tay nghề. 
Là một giáo viên đứng lớp trực tiếp trong công tác chăm sóc giáo dục tôi 
có gặp nhiều thuận lợi: 
Trường nằm ngay trung tâm xã EaToh - là đơn vị đạt chuẩn văn hóa cấp 
Huyện năm 2007, 
Tuy trường còn thiếu giáo viên , nhưng các phong trào của phòng đề ra 
thì trường Mầm Non Hoa Lan luôn luôn đạt những thành tích cao như: 
Ví dụ: Năm học 2009-2010 đạt giải Nhất hội thi “ Kể chuyện tấm gương 
đạo đức Hồ Chí Minh” do Liên đoàn lao động huyện tổ chức. 
 Ví dụ: Năm học 2010-2011 đạt giải Nhì cấp huyện và huy chương Đồng 
cấp Tỉnh môn Đá Cầu do hội thao toàn nghành giáo dục phát động. 
Trong năm học 2010-2011 được sự quan tâm của phòng Giáo dục Huyện 
Krông Năng, Lãnh đạo phòng đã chỉ đạo và tạo điều kiện cho trường Mầm Non 
Hoa Lan – xã EaTóh đã tiếp cận với chương trình mới. 
Được sự quan tâm, ủng hộ của phụ huynh về nguyên vật liệu. 
 Ví dụ: Những đồ dùng, đồ chơi của các cháu ở nhà đã được chơi nhiều lần 
mà các cháu không thích chơi nữa , như máy bay, xe, búp bê, thì phụ huynh 
mang đến lớp cho cô giáo ,để cô giáo bổ sung vào đồ chơi của lớp cho phong 
phú thêm 
Được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sắc của Ban giám hiệu trường Mầm Non 
Hoa Lan. 
Đặc điểm của lứa tuổi Mầm Non là sự tò mò, ham hiểu biết những gì mới 
lạ nhất. 
Có nề nếp, thói quen trong học tập. 
Bản thân được tham gia đầy đủ các chuyên đề cho trường, do phòng, sở 
tổ chức, nhưng bên cạnh đó tôi cũng gặp không ít vấn đề khó khăn. 
Khó khăn: 
Bản thân tôi là một giáo viên đã trực tiếp đứng lớp trên 5 năm, trong 
những năm vừa qua bản thân tôi đã được tham gia giảng dạy chương trình thực 
nghiệm được 1 năm, đến năm 2010-2011 lại đựoc tiếp cận với chương trình 
mới. 
Một số trẻ còn nhút nhát, số lượng trẻ khá đông so với yêu cầu của ngành 
học. Bở vì xã EaTóh là một địa bàn rất rộng nhưng mới chỉ có một trường Mầm 
Non công lập duy nhất . 
Còn hạn chế những dụng cụ thí nghiệm , đồ dùng , đồ chơi để cho trẻ 
được thực hành. 
Môi trường và các đồ dùng đồ chơi chưa mang tính động để gây hứng thú 
cho trẻ và kích thích trẻ tìm tòi khám phá. 
Phương pháp mà giáo viên sử dụng để tổ chức cho trẻ khám phá khoa học 
chủ yếu là tranh ảnh, và dùng lời nên việc truyền thụ những kiến thức khoa học 
trừu tượng cho trẻ còn gặp nhiều khó khăn. Chưa có máy chiếu để cho trẻ được 
học. 
Bản thân trẻ chưa được trải nghiệm qua các hoạt động Khám phá khoa 
học trên máy. 
Từ những thuận lợi và khó khăn trên tôi vừa thực hành vừa rút ra một số 
biện pháp tạo hứng thú cho trẻ làm quen với hoạt động này. 
 b, thành công và hạn chế 
Thành công: 
Được sự quan tâm giúp đỡ của BGH nhà trường và bộ phận chuyên 
môn, xây dựng phương pháp đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm 
non, tạo mọi điều kiện giúp tôi những nguyên vật liệu để làm đồ dùng dạy học 
và đồ chơi của các cháu. 
 Nhà trường đã tạo điều kiện mua sắm cho giáo viên nhiều tài liệu tham 
khảo. Trẻ rất hứng thú tham gia vào các hoạt động mà cô đưa ra 
Tỉ lệ tiếp thu và nhận thức của trẻ trên 90% 
Hạn chế: 
 Do trình độ nhận thức không đồng đều, trong lớp có một số còn rụt rè 
,chưa qua lớp mầm và lớp chồi,do đó tôi gặp rất nhiều khó khăn trong việc giảng 
dạy các cháu 
Khả năng chú ý của trẻ còn yếu, không đồng đều, không ổn định, vì vậy 
nên trẻ chưa chú ý đều đến các thành phần trong giờ học, . kinh nghiệm sống 
của trẻ còn nghèo nàn, nhận thức hạn chế dẫn đến tình trạng trẻ dùng từ không 
chính xác, câu lủng củng trẻ nói, phát âm do ảnh hưởng ngôn ngữ của người lớn 
xung quanh trẻ nói tiếng địa phương. 
Đa số phụ huynh làm nông bận công việc không trò chuyện với trẻ và 
nghe trẻ nói,phụ huynh nói chuyện với trẻ bằng tiếng mẹ đẻ không trò chuyện 
hoặc dạy cho trẻ tiếng phổ thông nên khi tới trường học chung với các trẻ nhút 
nhát ,rụt rè khi trẻ muốn bày tỏ nhu cầu của mình. 
Với những hạn chế như thế tôi phải dần dần khắc phục, sửa đổi và hướng 
dẫn trẻ ở mọi lúc mọi nơi ,và thường xuyên trao đổi với phụ huynh nhằm giúp 
trẻ nhận thức một cách đúng đắn nhất qua giao tiếp và tập cho trẻ giao tiếp với 
bạn bè và mọi người xung quanh . 
c) Mặt mạnh, mặt yếu: 
Mặt mạnh: 
 Các cháu được đến lớ