Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới công tác chủ nhiệm lớp

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
ĐỔI MỚI CÔNG TÁC 
CHỦ NHIỆM LỚP 
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ 
Thực tế nhiều năm, trong lý thuyết cũng như trong thực tiễn đã có quan điểm cho 
rằng hiệu quả giáo dục phụ thuộc vào việc xác định và lựa chọn mục tiêu, chương 
trình nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục cùng với những điều kiện, phương 
tiện giáo dục. 
Như chúng ta đã biết, việc giáo dục phát triển nhân cách học sinh là một nhu cầu cần 
thiết, bản chất của quá trình giáo dục là tổ chức toàn bộ cuộc sống, học tập, hoạt động 
của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi tối ưu để tiềm năng của học sinh được phát triển 
dưới sự giáo dục của giáo viên chủ nhiệm. Thực chất vai trò của giáo viên chủ nhiệm 
cũng như người làm vườn, trồng cây, tuy không đúng hoàn toàn nhưng hoạt động của 
giáo viên chủ nhiệm gần như người trồng cây, chăm sóc, vun trồng cây giống. Người 
làm vườn không thể cầm ngọn cây kéo lên mà phải chăm sóc tạo điều kiện cho hạt 
giống nẩy mầm. Cho nên, bản thân tôi là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn tâm niệm 
dạy dỗ giáo dục cho các em trở thành những con người hữu ích cho xã hội để xứng 
đáng với những hình ảnh đẹp mà xã hội ban tặng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã 
nói: “Nghề dạy học là nghề cao quí nhất trong tất cả các nghề cao quớ vì nó sáng tạo 
ra những con người sáng tạo”. 
Trong thời đại mở cửa của nền kinh tế hiện nay, học sinh luôn có xu hướng đua đòi 
chưng diện luôn bị những cám bẫy trong xã hội lôi cuốn. Nó ảnh hưỡng không ít đến 
việc học tập của học sinh. Vì vậy, xuất phát từ tình hình thực tế ấy tôi quyết tâm thực 
hiện tốt “Đổi mới công tác quản lí lớp chủ nhiệm”.Cố gắng giáo dục tốt những học 
sinh trong lớp tôi chủ nhiệm góp phần đưa phong trào nhà trường vững mạnh và xã 
hội có những công đân tốt, là những đứa con ngoan trong gia đỡnh. 
 II. NỘI DUNG 
Không thể phủ nhận vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp nếu như xác định đúng vị trí, 
nhiệm vụ, biết tổ chức giáo dục. 
Những đặc điểm tâm lý, trình độ hiểu biết, vốn sống của học sinh còn nhiều hạn chế, 
vì vậy không thể không cần có một người thường xuyên hướng dẫn giúp đỡ, chỉ bảo 
cho các em. Để làm tốt điều này, giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện tốt những nhiệm 
vụ của một thầy cô giáo phải nắm được đường lối quan điểm lí luận giáo dục đồng 
thời giáo dục những phẩm chất đạo đức rèn luyện năng lực để trở thành công dân tốt 
mai sau. 
Người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội tốt hơn, phải 
rèn luyện ở mức cao hơn. Đó là trách nhiệm nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì học sinh. 
Vâng, khi tôi được phân công chủ nhiệm lớp, trong tôi vừa mừng vừa lo, mừng vì 
mình được cống hiến một phần công sức phục vụ cho mái trường rất đỗi thân yêu của 
mình . Tôi lo vì đối tượng học sinh học yếu là nhiều, thích đua đòi, không có tính cần 
cù chăm chỉ, lòng đam mê học tập. Tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công 
chủ nhiệm lớp 7b, sau đó tôi tìm hiểu lớp gần khoảng hai tuần thì thực trạng của lớp 
cũng dần dần hiện ra. 
1. Đánh giá thực trạng 
Ngày đầu tiên tôi nhận lớp và sau một tiết làm quen tôi nắm được sĩ số trong lớp là 
36em. Ấn tượng không phai mờ là các em nhìn thầyrất chăm chú lắng nghe bao điều 
thầy dặn dò với lớp. Sau đó, tôi tiếp tục dạy các em hai tiết văn học, không khí lớp 
trầm, hầu như các em không tập trung. Trước những khó khăn ấy tôi tự hứa với lòng 
mình cố gắng thực hiện thật tốt “Đổi mới công tác chủ nhiệm lớp” 
2. Kế hoạch thực hiện 
Giáo viên chủ nhiệm là người thay thế Hiệu trưởng quản lý toàn diện tập thể học sinh 
một lớp học. Nếu không hiểu được đặc điểm, trình độ, diễn biến trong quá trình giáo 
dục, tự rèn luyện của học sinh thì không thể giáo dục được các em, không thể có sự 
định hướng kịp thời quá trình tự rèn luyện của học sinh. Vì lẽ đó, một trường học bao 
giờ học sinh cũng được chia thành các khối nhỏ (lớp học) căn cứ vào trình độ, đặc 
điểm nhận thức ở mỗi lớp phải có một giáo viên phụ trách chung- giáo viên chủ 
nhiệm lớp. Sau khi nhận lớp, tôi đến văn phòng mượn hồ sơ học bạ để tiện cho việc 
liên hệ với gia đình, tôi ghi chép cẩn thận số lượng học lực và hạnh kiểm của các em 
năm học 2009-2010.Sau đó tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp. 
3. Biện pháp 
a. Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp 
- Giáo viên chủ nhiệm lớp, trước hết phải quản lý toàn diện lớp học, quản lý học sinh 
lớp học và cần nắm nắm vững: 
+ Hoàn cảnh và những thay đổi, những tác động của gia đình đến học sinh của lớp 
chủ nhiệm. 
+ Hiểu biết những đặc điểm của từng em học sinh (về sức khỏe, trình độ nhận thức, 
năng lực hoạt động, năng khiếu, sở thích, nguyện vọng, quan hệ xã hội, bạn bè.) 
+ Nắm vững mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục cấp học, lớp học và khả năng 
thực hiện, kết quả của lớp phụ trách so với mục tiêu giáo dục về mọi mặt (học tập, 
rèn luyện đạo đức, thể dục thể thao, văn nghệ và các hoạt động khác). 
+ Quản lý toàn diện đặc điểm học sinh của lớp, nắm vững mục tiêu đào tạo, giáo dục 
cả về mặt nhân cách và kết quả học tập của học sinh, đồng thời nắm vững hoàn cảnh 
của từng em để kết hợp giáo dục. 
- Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa hiệu trưởng (Ban giám hiệu), giữa các tổ chức 
trong trường, giữa các giáo viên bộ môn với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm. Nói một 
cách khác, giáo viên chủ nhiệm là người đại diện hai phía, một mặt đại diện cho các 
lực lượng giáo dục của nhà trường, mặt khác đại diện cho tập thể học sinh. Với tư 
cách là sư phạm (đại diện cho tập thể các nhà sư phạm), giáo viên chủ nhiệm có trách 
nhiệm truyền đạt tới học sinh của lớp chủ nhiệm tất cả yêu cầu, kế hoạch giáo dục 
của nhà trường tới tập thể và từng học sinh của lớp chủ nhiệm không phải bằng mệnh 
lệnh mà bằng sự thuyết phục, cảm hóa, bằng sự gương mẫu của người giáo viên chủ 
nhiệm, để mục tiêu giáo dục được học sinh chấp nhận một cách tự giác, tự nguyện. 
Với kinh nghiệm sư phạm và uy tín của mình, giáo viên chủ nhiệm có khả năng biến 
những chủ trương, kế hoạch đào tạo của nhà trường thành chương trình hành động 
của tập thể lớp và của mỗi học sinh. 
Mặt khác, giáo viên chủ nhiệm lớp là người tập hợp ý kiến, nguyện vọng của từng 
học sinh của lớp phản ánh với hiệu trưởng, với các tổ chức trong nhà trường và với 
các giáo viên bộ môn. Có ý kiến cho rằng: để làm điều đó thì đội ngũ tự quản của học 
sinh có thể làm được không cần đến giáo viên chủ nhiệm. Tất nhiên ý kiến đó có 
phần đúng, song chưa đủ. Phải thấy được quan hệ, vị trí của giáo viên chủ nhiệm là 
người thường xuyên tiếp nhận được thông tin từ học sinh để đảm bảo tính khách 
quan, tính trung thực của dư luận, ý kiến của một tập thể học sinh. Khi tiếp nhận 
thông tin, người giáo viên chủ nhiệm lớp xử lí kịp thời ngay thông tin với tư cách là 
nhà sư phạm, điều đó có tác dụng rất lớn. Có không ít thông tin, suy nghĩ của học 
sinh chỉ có thể tâm sự với giáo viên chủ nhiệm, đó là một thực tế. 
Ví dụ: những oan ức, sự hiểu lầm của thầy, cô giáo vì một lẽ nào đó. Ai là người giúp 
các em giải tỏa những băn khoăn vướng mắc trong những quan hệ như vậy, không ai 
tốt hơn là giáo viên chủ nhiệm. 
- Giáo viên chủ nhiệm là cố vấn tổ chức hoạt động tự quản của tập thể học sinh, bởi 
vì: 
+ Cố vấn là sự điều chỉnh, điều khiển tư duy thái độ, tình cảm, hành vi, hoạt động của 
học sinh. 
Ví dụ: góp ý kiến một chương trình hoạt động của lớp, hay của một học sinh thì đã 
diễn ra quá trình vừa điều chỉnh vừa điều khiển. 
+ Vai trò cố vấn đối với học sinh phải quán triệt được toàn diện nội dung giáo dục, kế 
hoạch hoạt động của cá nhân và tập thể lớp chủ nhiệm bao gồm từ việc học tập, rèn 
luyện đạo đức, văn hóa, thể dục thể thao, sinh hoạt tập thể, hoạt động chính trị xã hội, 
quan hệ giao tiếpdiễn ra trong nhà trường và ngoài xã hội. Giáo viên chủ nhiệm 
cần tư vấn trong quan hệ ứng xử xã hội, gia đình, cộng đồng và trong tình bạn, 
- Giáo viên chủ nhiệm lớp phối hợp với các lực lượng xã hội nhằm thực hiện mục 
tiêu giáo dục của lớp chủ nhiệm do: 
+ Căn cứ vào đặc điểm, điều kiện của lớp, của nhà trường, cộng đồng, gia đình học 
sinh giáo viên chủ nhiệm tổ chức phối hợp với các lực lượng xã hội nhằm tạo ra sự 
thống nhất, có tác dụng đặc biệt quan trọng. 
b. Nhiệm vụ, nội dung công tác chủ nhiệm 
- Nhiệm vụ chủ yếu của người giáo viên chủ nhiệm bao gồm: 
+ Người giáo viên chủ nhiệm, trước hết phải thực hiện tốt những nhiệm vụ của một 
thầy giáo, nói chung đó là mẫu mực về đạo đức, gương mẫu trong việc chấp hành luật 
pháp và những qui định của nhà nước, nắm vững đường lối quan điểm lý luận giáo 
dục, biết vận dụng sáng tạo vào thực tiễn giáo dục thế hệ trẻ, làm tốt công tác giáo 
dục, vũ trang tri thức khoa học, phát triển trí tuệ của học sinh. Đồng thời, giáo viên 
chủ nhiệm giáo dục những phẩm chất đạo đức, rèn luyện năng lực để học sinh trở 
thành những công dân tốt mai sau. 
+ Giáo viên chủ nhiệm còn có trách nhiệm nắm vững tình hình học sinh của lớp về 
mọi mặt, báo cáo cho hiệu trưởng và ban giám hiệu biết theo định kỳ hoặc đột xuất 
nếu có vấn đề cần giải quyết. Được sự ủy quyền của hiệu trưởng trực tiếp, kịp thời 
chỉ đạo, giải quyết kiểm tra, đánh giá công bằng, khách quan quá trình rèn luyện, 
phấn đấu tu dưỡng, rèn luyện của từng học sinh trong lớp. 
+ Thường xuyên liên hệ với gia đình, cộng đồng các tổ chức trong và ngoài nhà 
trường để cùng phối hợp giáo dục, động viên giúp đỡ từng học sinh nâng cao chất 
lượng học tập, rèn luyện phát triển trí tuệ, năng lực. 
+ Có kế hoạch tổ chức hoạt động của tập thể học sinh thực hiện nhiệm vụ chung của 
nhà trường cùng với các tập thể lớp học khác làm cho lớp chủ nhiệm trở thành thành 
viên tích cực của cộng đồng nhà trường. Thông qua tổ chức tự quản hoạt động của 
tập thể mà rèn luyện nhân cách, khả năng ứng xử, năng lực tổ chức sáng tạo, khả 
năng vận dụng tri thức lý luận vào thực tiễn cuộc sống. 
- Nội dung công tác của người giáo viên chủ nhiệm lớp 
+ Nắm vững mục tiêu giáo dục nói chung, mục tiêu lớp học, kế hoạch, nhiệm vụ, 
giáo dục, dạy học của năm học. Đòi hỏi giáo viên phải