SKKN Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học giải quyết vấn đề qua tiết ôn tập Hình 9 (Chương I)

 PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ TAM KỲ 
 TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NGUYỄN DU 
********* 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
Đề tài: 
 ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN 
 TRONG DẠY HỌC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
 QUA TIẾT ÔN TẬP HÌNH 9 
 (CHƯƠNG I). 
 NĂM HỌC: 2012- 2013 
Giáo viên thực hiện: Võ Thị Minh Nguyệt 
Đơn vị: Tổ Toán- Lý- Tin 
Trường THCS Nguyễn Du- TP Tam Kỳ 
II) ĐẶT VẤN ĐỀ: 
1) Sự cần thiết khách quan và tác dụng của việc vận dụng công nghệ thông 
tin trong giảng dạy ôn tập hình học lớp 9. 
Tiết ôn tập môn hình học luôn cần thiết cho giáo viên và học sinh qua 
mỗi chương học. Nhưng sự chăm chỉ của học sinh yếu và trung bình môn toán 
chưa cao, do đó đến tiết ôn tập học sinh đại trà cảm thấy luôn bị dồn tải lượng 
kiến thức. Việc hệ thống lý thuyết chương bằng phương pháp bảng phấn chưa 
hấp dẫn học sinh; bài tập ôn tập chương thường là các bài tổng hợp kiến thức, 
phong phú và đa dạng. Việc tư duy nhanh khi hệ thống các kiến thức, vận 
dụng các định lý, kỹ năng tính toán, cách lập luận trong chứng minh hình học 
của học sinh đại trà còn hạn chế; do đó học sinh chưa thấy thích học tiết ôn 
tập và luôn cho đó là trở ngại lớn. 
Thực hiện việc dạy học tích cực đòi hỏi người thầy phải rèn cho học 
sinh từng bước nắm vững và vận dụng tốt kiến thức đã học, hình thành cho 
học sinh phương pháp tự học tốt. Một trong những phương tiện để dạy tốt tiết 
ôn tập nhằm giúp học sinh nắm vững chắc kiến thức và biết tư duy một cách 
độc lập là người thầy biết vận dụng công nghệ thông tin qua bài giảng điện tử 
có hiệu quả. 
- Tác dụng: bài giảng điện tử của tiết ôn tập đem lại sự lôi cuốn, hấp 
dẫn, giúp học sinh tập trung học tập, giúp học sinh tự tái hiện được các kiến 
thức đã học qua kênh hình, các hình ảnh trực quan với nhiều nội dung ôn 
luyện, chẳng những rèn học sinh kỹ năng thực hành phong phú, giúp học sinh 
phát huy tốt óc phân tích tổng hợp khi tự hệ thống kiến thức trọng tâm của 
chương học còn giúp giáo viên tận dụng tối đa thời gian ôn luyện cho học 
sinh; kiểm tra việc nắm kiến thức của học sinh ở mỗi sơ đồ tư duy hay qua 
các bài tập trắc nghiệm khách quan Nội dung kiến thức ôn tập chương được 
xây dựng trên bài giảng điện tử thật sự là cầu nối, gắn kết trong việc đánh giá 
chất lượng giảng dạy của Thầy và kết quả học tập của Trò. 
2) Thực trạng chất lượng học toán Hình ở học sinh lớp 9 khi giáo viên vận 
dụng công nghệ thông tin trong dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề. 
Những năm gần đây học sinh đã quen với tiếp cận công nghệ thông tin. 
Chuyên môn của Sở và Phòng Giáo dục và Đào tạo cũng tăng cường bồi 
dưỡng trình độ chuyên môn về tin học cho giáo viên, tuy nhiên bài giảng 
điện tử của đa số giáo viên chưa đi vào chiều sâu do giáo viên trực tiếp đứng 
lớp ở các Trường Trung Học Cơ Sở chưa được đào tạo một cách chuyên 
nghiệp về trình độ tin học, nội dung sách giáo khoa cũng chưa biên soạn việc 
giảng dạy đơn vị kiến thức nào vận dụng tin học; hơn nữa để soạn một tiết 
giảng dạy ôn tập có ứng dụng các phần mềm tin học lại mất nhiều thời gian 
và công sức của Thầy nên việc vận dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy 
vẫn còn hạn chế. 
Thực tế cho thấy: 45 phút của tiết dạy ôn tập hình học, giáo viên chỉ kịp 
hệ thống phần lý thuyết rồi vận dụng kiến thức cần ôn luyện qua một bài tập 
tổng hợp, điều đó chỉ mới đáp ứng được việc nắm bài của học sinh khá giỏi. 
Việc rèn kỹ năng giải bài tập cho đa số học sinh lớp chưa có hiệu quả cao. 
Khi vận dụng giảng dạy bằng phương pháp đặt vấn đề theo cách dạy truyền 
thống thường mất nhiều thời gian, đa phần chỉ có học sinh khá giỏi tiếp cận 
và giải quyết được vấn đề nêu ra của giáo viên. 
Học sinh giỏi đội tuyển khi được giáo viên bồi dưỡng thường được giảng dạy 
theo phương pháp bảng đen- phấn trắng, ít kết hợp phương pháp giảng dạy 
hiện đại nên kỹ năng trình bày lời bài giải (nói như viết toán học) cho một 
yêu cầu bài toán thì học sinh khá giỏi vẫn còn lúng túng trong cách diễn đạt 
cách giải qua các hình ảnh được giáo viên trình chiếu trên bài giảng điện tử. 
Khi kiểm tra học kỳ I, học kỳ II hay các kỳ thi học sinh giỏi cấp cơ sở 
nội dung đề của bài tập hình thường tổng hợp kiến thức toàn chương hay 
tổng hợp kiến thức trọng tâm của cả học kỳ. Thống kê chất lượng sau mỗi 
học kỳ cho thấy số điểm bài làm bộ môn hình của học sinh khá giỏi vẫn còn 
khiếm khuyết, còn học sinh đại trà luôn cho bài tập hình trong các đề kiểm 
tra là một trở ngại lớn. 
3) Nguyên nhân: 
Những tồn tại trong thực trạng vừa nêu trên do các nguyên nhân sau: 
- Trong các tiết giảng dạy trên lớp, việc chú trọng đổi mới phương pháp giảng 
dạy về đặt và giải quyết vấn đề của giáo viên chưa được thường xuyên. Khâu 
hướng dẫn học và làm bài tập về nhà cho học sinh chưa được cụ thể, công 
việc cho học sinh làm về nhà để phục vụ cho tiết học sau chỉ được giáo viên 
dặn dò sơ sài. Việc chuẩn bị bài mới hay bài tập về nhà cho tiết ôn tập của đa 
số học sinh trung bình thường thiếu sót do việc nắm kiến thức và vận dụng 
kiến thức vào giải bài tập ở học sinh còn sai sót, tính chịu khó khi làm bài tập 
về nhà lại chưa cao. Giáo viên và phụ huynh chưa có thời gian để thường 
xuyên kiểm tra hầu uốn nắn sai sót, chỉnh sửa tính cẩu thả của học sinh nên 
hứng thú học toán Hình nhất là chuẩn bị bài cho tiết ôn tập thì đa số học sinh 
đại trà chuẩn bị chưa tốt. 
- Một số học sinh ít chú ý đến việc sử dụng trang thiết bị hiện đại phục vụ học 
tập như truy cập mạng tìm hiểu các kiến thức có liên quan đến môn học, hoặc 
tự tham gia các chương trình vui học đang phổ biến trên các phương tiện 
thông tin đại chúng hay trao đổi thông tin học tập với nhau qua internet, mà 
phần đông học sinh chỉ thích sử dụng sách giải. 
Từ những tồn tại trên, tôi đã lên kế hoạch và tìm giải pháp để phát huy tính 
tích cực học tập của học sinh qua bài giảng điện tử. Tôi đã tăng cường đổi 
mới phương pháp dạy học qua đặt và giải quyết vấn đề trong giảng dạy hình 
học trên bài giảng điện tử và ghi nhận được: 
- Trong tiết học, với phương pháp đặt vấn đề trên các hình ảnh trình chiếu của 
giáo viên, học sinh nắm được nhanh các yêu cầu của bài học, sự tập trung của 
học sinh vào vấn đề cần giải quyết của một bài tập được học sinh lớp tham gia 
tích cực hơn. 
- Việc rèn kỹ năng giải bài tập cho học sinh đại trà cũng như phát huy trí lực 
học sinh giỏi có chuyển biến tốt. Thực tế giảng dạy cho thấy đa số học sinh 
biết vận dụng kiến thức vừa hệ thống ở phần lý thuyết vào giải quyết vấn đề 
mà giáo viên nêu ra đạt mục tiêu của tiết học. 
- Việc chuẩn bị bài phục vụ nội dung tiết học mới chuyển biến cụ thể. Học sinh 
yếu Toán khi tham gia hoạt động nhóm: làm bài tập trên các slide bài giảng điện 
tử với các hình ảnh trực quan cùng câu hỏi gợi ý giải quyết vấn đề của giáo viên 
làm học sinh có sự tập trung học và tham gia xây dựng bài ở lớp hơn. 
- Học sinh giỏi Toán nắm bắt nhanh các vấn đề của giáo viên vừa nêu qua các 
hình ảnh trực quan hay các sơ đồ tư duy định hướng giải quyết vấn đề, phát 
huy tốt vai trò trưởng nhóm, thúc đẩy sự chủ động trong tương tác giữa Thầy 
– Trò; Trò – Trò; luôn làm tiết học sôi nổi. 
4) Lý do chọn đề tài và giới hạn nghiên cứu. 
* Lý do chọn đề tài: 
Những thực tế và nguyên nhân trên làm tôi thật sự quan tâm, tôi đã đầu 
tư đổi mới bài soạn và nhận thấy dạy ôn tập hình học có ứng dụng công nghệ 
thông tin hỗ trợ tốt cho phương pháp giảng dạy đổi mới của giáo viên, trong 
đó dạy học đặt và giải quyết vấn đề mang lại hiệu quả cao về mặt thời gian và 
đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng tư duy mới, cách học mới cho 
học sinh. Nhằm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập, chủ động, biết 
hệ thống kiến thức đã học và vận dụng kiến thức đó vào giải quyết đúng yêu 
cầu đề của mỗi dạng bài tập ôn tập, tạo niềm tin cho học sinh trong các kỳ 
kiểm tra, tạo thói quen tốt cho việc tự học, phát hiện và bồi dưỡng kịp thời 
học sinh giỏi đồng thời hoàn thiện dần phương pháp dạy học tích cực, tôi 
chọn đề tài: “Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học giải quyết vấn đề 
qua tiết ôn tập hình 9 (chương I)”. 
*Giới hạn nghiên cứu: 
Đối tượng: học sinh lớp 92. 
Để xây dựng tốt phương pháp đặt và giải quyết vấn đề, tạo điều kiện 
thuận lợi cho học sinh tích cực chủ động nắm kiến thức và vận dụng có hiệu 
quả kiến thức đã học vào tiết ôn tập chương, tôi đã từng bước vận dụng đổi 
mới phương pháp giảng dạy qua các tiết trong chương I: 
- Tiết 1: Một số hệ thức về cạnh và 
đường cao trong tam giác vuông. 
- Tiết 3: Luyện tập. 
- Tiết 5: Tỉ số lượng giác của góc 
nhọn. 
- Tiết 11: Một số hệ thức về cạnh và 
góc trong tam giác vuông. 
- Tiết 13: Luyện tập 
- Tiết 17 & 18: Ôn tập chương I. 
III) CƠ SỞ LÝ LUẬN: 
Mục tiêu giáo dục cấp Trung Học Cơ Sở trong giai đoạn mới: 
Việc đổi mới phương pháp dạy học thực hiện đúng theo quyết định số 
16/ 2006/ QĐ- BGD & ĐT ngày 5/ 5/ 2006: “Phải phát huy tính tích cực, tự 
giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc trưng môn học, đặc 
điểm đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp học, bồi dưỡng cho học sinh 
phương pháp tự học, khả năng hợp tác, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức 
vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách 
nhiệm học tập cho học sinh” 
Với giáo viên: Thực hiện đúng một trong các nhiệm vụ năm học là ứng 
dụng công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp dạy học: dạy học theo 
“phương pháp dạy học tích cực” nhằm giúp học sinh hình thành được các 
năng lực: tự học, sáng tạo, hợp tác theo nhóm, kỹ năng vận dụng kiến thức 
vào những tình huống khác nhau trong học tập, kỹ năng vận dụng kiến thức 
Toán vào đời sống và các môn học khác, hình thành được nhận thức đúng ở 
học sinh: học để đáp ứng những yêu cầu của cuộc sống hiện tại và tương lai 
thì trong đó phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết những vấn đề 
trong học tập luôn cần thiết, đó luôn là phương pháp giúp học sinh tự 
giải quyết vấn đề để chủ động chiếm lĩnh kiến thức. Từ đó, học sinh tự 
hình thành hiểu biết, năng lực