Sáng kiến kinh nghiệm Rèn luyện kĩ năng Nghe - Nói môn Anh Văn

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
RÈN LUYỆN KĨ NĂNG 
NGHE- NÓI MÔN ANH VĂN 
Họ và tên giáo viên: Nguyễn Thị Tuyết Anh 
 Chức vụ : Giáo viên 
 Đơn vị : Trường THCS Thạnh Đông B 
1. PHẦN MỞ ĐẦU : 
1.Lý do chọn đề tài : 
 Nhận thức tầm quan trọng của đổi mới phương pháp dạy học đối với việc 
nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo lớp công dân Việt Nam trong xã hội 
hiện đại. Thực hiện chủ trương đổi mới phương pháp giảng dạy của ngành, 
trường THCS Thạnh Đông B đang thực hiện chủ trương cải tiến phương 
pháp dạy học ở tất cả các môn học. 
 Tôi cũng xin mạnh dạn đưa ra những suy nghĩ và hiểu biết của mình về 
cách thức rèn luyện kỹ năng nghe- nói môn Anh văn đối với một ngôi trường 
còn nhiều khó khăn. 
 Trong thời đại ngày nay, thời đại bùng nổ khoa học kỹ thuật và thông tin 
thì việc học Ngoại Ngữ để giao tiếp với các nước khác trên thế giới là một 
điều hết sức cần thiết, Ngoại ngữ là một môn học tương đối khó đối với học 
sinh, đòi hỏi học sinh phải có lòng say mê học bộ, yêu thích Tiếng Anh, có 
hứng thú học Tiếng Anh. 
 Trước đây mục tiêu chủ yếu của việc dạy và học ngoại ngữ là đọc hiểu để 
phục vụ nghiên cứu văn học, khoa học kỹ thuật. Ngày nay nhằm phục vụ 
chính sách mở cửa, đổi mới, hòa nhập với khu vực và thế giới, mục tiêu của 
việc dạy học ngoại ngữ là giao tiếp. Mà vấn đề quan trọng nhất của giao tiếp 
là kỹ năng nghe nói. Với giờ nghe các em thường cảm thấy khó, buồn tẻ và 
rất sợ nên việc tạo hứng thú cho các em trong giờ nghe là điều rất cần thiết 
đối với mỗi giáo viên. Đòi hỏi phải biết vận dụng linh hoạt các phương pháp, 
các thủ thuật nghe để tạo hứng thú tăng hiệu quả của giờ nghe cũng như hiệu 
quả dạy học nói chung và nghe là một trong bốn kỹ năng quan trọng của việc 
học ngoại ngữ. Chúng ta không thể giao tiếp được nếu không nghe. Để thành 
công khi đối thoại, ta phải nghe hiểu được những gì người khác nói. Khi nói 
Tiếng Anh, ta có thời gian để nghĩ là sẽ nói gì, dùng từ như thế nào. Còn khi 
nghe, ta phải chú ý đến nghe hiểu. Thực tế học nghe là một kỹ năng yếu 
trong bốn kỹ năng. Việc dạy kỹ năng nghe đôi lúc còn bị coi nhẹ, không theo 
phương pháp do một số ly do như : cơ sở vật chất ở một số trường còn thiếu, 
không đồng đều như: không có băng đài hoặc băng đài kém chất lượng, thiếu 
ổ cắm ở lớp học, cuối kỳ, cuối năm không thi nghe. 
Vậy làm thế nào để giúp các em mở rộng phạm vi nghe - nói, để một tiết 
nghe- nói bớt căng thẳng và trở nên thú vị. Đó chính là vấn đề trăn trở của 
tôi. Qua quá trình thực tế giảng dạy, tôi đã cố gắng tìm tòi học hỏi nghiên 
cứu và đưa vào vận dụng giảng dạy các phương pháp mới để dạy các hoạt 
động nghe – nói cho học sinh. Tôi xin được trình các phương pháp bày trong 
đề tài : “ Rèn luyện kỹ năng nghe – nói môn Anh Văn”. Nghiên cứu và xây 
dựng đề tài này với mục đích nâng cao tay nghề cho bản thân và chia sẻ kinh 
nghiệm cùng các đồng nghiệp, giúp cho chất lượng giáo dục nhà trường ngày 
một tốt hơn. 
1.2. Lịch sử vấn đề : 
Qua nhiều năm công tác tôi nhận thấy khi học sinh nghe giáo viên đọc, 
các em đã quen với giọng điệu của thầy cô. Ngoài ra thầy cô có thể đọc 
chậm, dùng cử chỉ hoặc hành động để gợi ý những phần nghe khó. Do đó 
việc nghe trở nên dễ dàng hơn. Nhưng khi nghe băng, học sinh phải đối mặt 
với những khó khăn sau: 
- Không kiểm soát được điều sẽ nghe 
- Lời nói trong băng quá nhanh 
- Bài nghe có nhiều từ mới 
- Trọng âm bài nghe khác 
- Học sinh không nghe thường xuyên sẽ không nhận ra những từ mà các 
em biết 
Tôi bắt đầu ghi nhận vấn đề này từ những năm đầu thay sách giáo khoa. 
Đến năm học 2007 – 2008 tôi bắt tay vào thu thập thông tin, nghiên cứu từ 
phía giáo viên, kiểm tra chất lượng từ phía học sinh để lấy cở sở xây dựng 
đề tài. 
Năm học 2008 – 2009 tôi bắt đầu triển khai thực hiện đề tài này. 
1.3. Phạm vi đề tài : 
 - Trong đề tài này chỉ áp dụng cho môn Anh Văn THCS đặt biệt trong tiết 
dạy có nội dung nghe - nói 
 - Đề tài xin được phép trình bày các vấn đề sau: cơ sở lí luận – thực trạng 
vấn đề – kết hợp với các giải pháp – Bài học kinh nghiệm và đề xuất. 
- Đề tài này bắt đầu triển khai từ tháng 9 năm học 2008 – 2009. 
2. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP 
2.1.Thực trạng vấn đề 
Trường Trung học cơ sở thạnh Đông B thuộc địa bàn xã Thạnh đông B 
gồm 4 ấp với tổng số 1800 hộ; 8174 nhân khẩu, phía Đông tiếp giáp huyện 
Cờ Đỏ thành phố Cần Thơ, phía Nam giáp huyện Giồng Riềng, phía Tây giáp 
thị trấn Tân Hiệp, là một xã thuộc vùng sâu của huyện Tân Hiệp, 100 % dân 
số sống bằng nông nghiệp sản xuất lúa 2 vụ, đời sống nhân dân còn nghèo, 
trình độ dân trí thấp. 
 Ngay từ đầu năm học khi được phân công giảng dạy lớp 9, tôi đã gặp gỡ 
và trò chuyện với các em học sinh của lớp. Chất lượng chung các môn học 
cũng như môn Tiếng Anh năm học lớp 8 tương đối cao trên 90% đạt trên 
trung bình. Nhưng khi hỏi các em “ có thích học giờ nghe - nói hay không ? 
giờ nghe nói dễ hay khó ? “Đa số các em đều tỏ ý không thích vì nó khó nhất 
là nghe đài đó cũng chính là vấn đề chung của những người học ngoại ngữ 
chứ không chỉ của riêng các em. 
2.2. Những hạn chế khó khăn trong thực tế: 
 Qua tìm hiểu tôi thấy nguyên nhân là do Tiếng Anh là một môn học 
khó, còn có nhiều em lười học bị rỗng kiên thức, không chú ý trong giờ học, 
không tập trung nghe. Các em thường lợi dụng lúc nghe đài để nói chuyện 
riêng, làm việc riêng, không chú ý vào bài càng ngày càng sợ học môn Anh 
hơn. Các em chưa có biện pháp học khoa học, thiếu thốn về điều kiện học tập 
như băng, đài, sách tham khảo 
 Trong giảng dạy và dự giờ thăm lớp của các đồng nghiệp bản thân tôi 
nhận thấy tỉ lệ học sinh hiểu bài ở phần nghe và nói rất thấp chỉ đạt khoảng 
25% (Năm học 2007-2008 tỷ lệ này thu thập ở khối lớp 9). 
 Việc quan tâm chăm sóc con em của một bộ phận phụ huynh học sinh 
chưa đáp ứng với nhu cầu giáo dục ngày càng cao hiện nay 
 Điều kiện cơ sở vật chất còn nhiều khó khăn 
 Từ những thực trạng nêu trên tôi đã mạnh dạn đưa ra một số giải pháp 
phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của trường theo hướng đi riêng của mình 
nhằm rèn luyện kỹ năng Nghe –Nói cho học sinh. 
3. CÁC GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC KHÓ KHĂN VÀ KẾT QUẢ ĐẠT 
ĐƯỢC: 
3.1. Các giải pháp khắc phục khó khăn: 
3.1.1- Tăng cường về điều kiện cơ sở vật chất phục vụ dạy và học : 
 Trường lớp, thư viện thiết bị dạy học trong nhà trường rất quan trọng 
trong hoạt động dạy học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở nhiều mặt 
cho cả thầy và trò. Trong những năm trước do khó khăn về cơ sở vật chất 
Trường THCS Thạnh Đông B hoạt động trong một điều kiện môi trường 
chưa thuận lợi. Chẳng hạn như trường lớp không đúng qui cách, không có 
sân chơi, không có hệ thống điện trong lớp học, không có phòng thiết bị – 
thư viện.. 
 Do đó một trong những yếu tố nâng cao chất lượng dạy và học là trang 
thiết bị CSVC để phục vụ công tác dạy học. Một thầy giáo giỏi phải biết tổ 
chức cho học sinh một môi trường hoạt động để trong đó có sự tương tác 
giữa các tri thức sẵn có và phương tiện học tập thì mới phát sinh tri thức cho 
người học. 
Nhận thức được vấn đề này, ngay từ đầu năm học tôi đã mạnh dạn đề nghị 
với tổ chuyên môn và Hiệu trưởng nhà trường tăng cường cơ sở vật chất 
nhằm phục vụ cho hoạt động dạy học được tốt hơn. Hiệu nay trường đã trang 
bị đĩa, đầu đọc đĩa, điện  đầy đủ ở các phòng. 
3.1.2- Tăng cường sinh hoạt chuyên môn, trao đổi học tập kinh nghiệm từ tập 
thể sư phạm: 
Chất lượng bộ môn phụ thuộc rất lớn vào tập thể sư phạm, yếu tố con 
người đóng vai trò quyết định. Các văn kiện của Đảng và nhà nước đã nêu rõ 
trong chỉ thị 40/ CT/ TW ngày 15/06/2004 của Ban Bí Thư TW Đảng về việc 
xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và đội ngũ quản lí giáo dục. 
Người thầy cần giỏi về chuyên môn đồng thời lại phải tốt về nhân cách mới 
thực hiện hoàn hảo nhiệm vụ của mình, thực sự là những “ kĩ sư tâm hồn” 
 Mặt khác nhận thức của đội ngũ cũng ảnh hưởng đến chất lượng giáo 
dục. Mọi suy nghĩ đều dẫn dắt hành động của chúng ta, do đó nếu nhận thức 
đúng thì thì việc làm đúng là tất nhiên. 
3.1.3. Xây dựng kế hoạch giảng dạy, kế hoạch triển khai thực hiện đề tài cho 
bản thân một cách cụ thể rõ ràng chi tiết. 
 Với người giáo viên thì việc phải soạn kế hoạch lên lớp là tất yếu tuy 
nhiên để tiết dạy như thế nào cho có hiệu quả thì điều quan trọng là phải làm 
việc bằng tâm huyết, phải nghiên cứu thật kỉ, phải xác định rõ trọng tâm kiến 
thức, kĩ năng bài học và các hình thức tổ chức hoạt động trong tiết dạy. 
Chuẩn bị hệ thống câu hỏi những nội dung khó, mục đích giải quyết ở lớp ,ở 
nhà chú ý phát triển kiến thức bồi dưỡng học sinh giỏi, khá, năng khiếu bộ 
môn. Chọn hình thức tổ chức tiết dạy phù hợp với điều kiện cơ sơ vật chất 
của nhà trường, phù hợp với nội dung bài dạy và môn học. 
 Tóm lại giáo viên cần phải xác định rõ vai trò, trách nhiệm làm việc hết 
mình thì tiết dạy mới thu được kết quả cao. 
3.1.4. Giúp học sinh nhận biết và xác định rõ âm vị khi nghe, cần chú ý gì khi 
nghe. 
 Để một tiết dạy nghe hiểu có chất lượng, người giáo viên cần phải: 
- Xác định rõ cho học sinh nghe như thế nào, cần lưu ý điều gì khi 
nghe và khi đọc lại học sinh phải có khả năng nhận biết sự khác nhau 
giữa các âm vị. 
Ví dụ: 
Chúng ta phải nhận thấy được sự khác nhau giữa / g/ và /k/ trong từ : ‘’ pig” 
và “ pick “ hai từ này chỉ có một âm khác giữa chúng. 
- Nghe cũng liên quan đến việc lĩnh hội cấu trúc. Ví dụ khi nghe câu “ 
Would you pick up the phone up ? “ người nghe phải nhận ra rằng 
“pick “ là một động từ của câu và “ phone “ là một danh từ. Ngoài ra 
người nghe phải nhận biết được trật tự của từ và ngữ điệu của câu, phải 
xác định được đó là loại câu gì : câu trần thuật, câu hỏi, hay câu cảm 
thán 
- Một kỹ năng khác của nghe là khả năng suy ra những thông tin không 
được chỉ ra trực tiếp. Ví dụ khi nghe câu : “Yesterday, after getting up 
and having breakfast, Petet went to school”, “Học sinh phải suy luận ra 
rằng “ Peter went to school in the morning” 
- Khi nghe các em cũng