SKKN Ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao hiệu quả dạy học Địa lý 10 bài Sóng, Thủy triều, Dòng biển

Sở giáo dục và đào tạo lào cai 
Trường THPT số 1 bảo thắng 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN NHẰM NÂNG 
CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC ĐỊA LÝ 10 BÀI SÓNG, THỦY 
TRIỀU, DÒNG BIỂN 
 Họ tên: Hồ Duy Mạnh 
 Tổ: Sử - Địa - GDCD 
 Đơn vị: Trường THPT số 1 Bảo Thắng 
Năm học: 2011 - 2012 
Mục lục 
Phần mở đầu. 
1. Lí do chọn đề tài. 
2. Mục đích nghiên cứu. 
3. Nhiệm vụ nghiên cứu. 
4. Đối tượng nghiên cứu. 
5. Phương pháp nghiên cứu. 
Phần nội dung. 
Chương I. Cơ sở lí luận và cơ sở pháp lí của đề tài. 
1. Cơ sở lí luận. 
2. Cơ sở pháp lí. 
Chương II. Thực trạng của đề tài gặp phải. 
1. Một số thành tựu. 
2. Một số tồn tại. 
3. Một số vấn đề đặt ra trong việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy bài " 
Sóng, Thủy Triều, Dòng Biển ". 
Chương III. Một số GIảI PHáP. 
Phần kết luận. 
1. Một số kết luận. 
2. Một số kiến nghị. 
Phần mở đầu. 
 1. Lý do chọn đề tài. 
 a. Lớ do khỏch quan. 
 Hiện nay công nghệ thông tin đang phát triển mạnh mẽ và có được ứng dụng vào mọi 
lĩnh vực: Khoa học kỹ thuật, kinh tế, truyền thụng, y học đời sống con người trong giáo 
dục. Trên thế giới từ lâu đó cú nhiều nước áp dụng công nghệ thông tin vào giáo dục và 
đang phát triển phần mềm giáo dục ở trỡnh độ cao. Mặt khác với yêu cầu đổi mới của 
sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa, những thách thức bị tụt hậu so với thế giới 
trên con đường tiến lên của chủ nghĩa xó hội, đặt ra cho nước ta phải đào tạo được lớp 
người cú trớ tuệ, năng động, sáng tạo, có tiềm năng cạnh tranh trí tuệ trong bối cảnh 
nhiều nước trên thế giới đang tiến đến nền kinh tế tri thức. 
 Để đạt được mục tiêu đó, việc đổi mới chương trỡnh là phương pháp dạy và học 
nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục đó được Đảng và nhà nước ta quan tâm 
ngày một sát sao. Luật giáo dục, điều 28.2 đó ghi rừ: “Phương pháp Giáo dục với đặc 
điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận 
dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tỡnh cảm, đem lại niềm vui hứng thú học tập 
cho học sinh’’. Do đó, phương pháp dạy và học sinh học đũi hỏi phải cú thiết bị dạy 
học tương ứng để đảm bảo tính trực quan. Những phương tiện cần thiết là: Mụ hỡnh, 
bản đồ, bảng số liệu, tranh vẽ, mẫu vật, phim ảnh, băng hỡnh, phần mềm mỏy tớnh, 
mỏy chiếu phục vụ cho mụn địa lí. Bởi vậy, thiết kế bài giảng với sự trợ giúp của 
công nghệ thông tin nhằm nâng cao hiệu quả dạy học được rất nhiều giáo viên quan 
tâm. Đặc biệt là môn địa lí ở trường THPT, với lượng kiến thức lớn, khá trừu tượng, 
muốn đi sâu vào nghiên cứu, quan sát trực tiếp trên các đối tượng, học sinh sẽ mất 
nhiều thời gian nhưng nếu sử dụng công nghệ thông tin vào dạy môn địa lí ta có thể cho 
được những hỡnh ảnh “sống động như thật và rất thực tế với con người và đời sống” 
giúp học sinh nắm bắt được tri thức một cách tích cực chủ động, giúp giáo viên khắc 
phục những khó khăn khi dạy học địa lí. Chớnh vỡ những lớ do trờn mà tụi mạnh dạn 
tỡm tũi, học hỏi và ỏp dụng vào giảng dạy bằng việc ứng dụng cụng nghệ thụng tin 
trong dạy bài " Súng, Thủy Triều, dũng Biển ". 
b. Lí do chủ quan. 
 - Trong thực tế giảng dạy, ứng dụng cụng nghệ thụng tin trong dạy học địa lý Việt Nam 
, địa lí tự nhiên đại cương, địa lí khu vực và thế giới...những vấn đề đó rất trừu tượng 
và khó. 
- Xuất phát từ thực tế chất lượng của học sinh trong trường, các em cũn vụng về trong 
lĩnh hội kiến bài học cụ thể, dẫn đến việc gặp rất nhiều khó khăn trong việc nắm bắt 
khối lượng kiến thức ngày càng cao và mở rộng. 
- Trong phạm vi nhà trường, với cương vị là người giáo viên trực tiếp giảng dạy học 
sinh, chúng tôi không ngừng học tập, cải tiến, nâng cao chất lượng học tập của học 
sinh bằng nhiều cách. Trong đó có việc hướng dẫn học sinh cỏch khai thỏc kiến thức , 
củng cố kiến thức, khắc sõu kiến thức trong từng bài cụ thể qua ứng dụng cụng nghệ 
thụng tin cú vai trũ rất quan trọng trong giảng dạy địa lí 10. 
- Vỡ những ý nghĩa lớn lao trờn, tụi đó suy nghĩ và mạnh dạn chọn nghiờn cứu đề tài: 
ứng dụng cụng nghệ thụng tin nhằm nâng cao hiệu quả môn địa lí 10 trong soạn bài: " 
Súng, Thủy Triều, Dũng Biển ". 
 2. Mục đích nghiên cứu. 
- Góp phần phát triển khả năng tư duy của học sinh, hỡnh thành và phỏt triển vững chắc 
cỏc kĩ năng thực hành, so sánh, tổng hợp..... từ ứng dụng công nghệ thông tin, tạo cho 
học sinh có vị thế chủ động trong chiếm lĩnh kiến thức địa lí và những điều kiện thuận 
lợi để học sinh tích cực tham gia hoạt động nhận thức. 
- Học sinh có khả năng vận dụng kiến thức trên cơ sở ứng dụng công nghệ thông vào 
giải quyết những bài tập thực hành, bài kiểm tra, bài thi học sinh giỏi và thi tuyển vào 
trường đại học, cao đẳng. 
- Qua ứng dụng công nghệ thông tin sẽ có nhiều học sinh giỏi, thông minh, có khả năng 
diến đạt tốt khi trỡnh bày, so sánh.... đối tượng địa lí trên hỡnh ảnh, tranh ảnh, bảng số 
liệu thụng kờ. Học sinh sẽ trở thành chủ thể hành động tích cực, tự giác, chủ động, sáng 
tạo trong khai thác công nghệ thông tin để kiến tạo kiến thức địa lí. 
- Bồi dưỡng chuyên môn và nâng cao nghiệp vụ. 
3. Nhiệm vụ nghiờn cứu. 
 - Nghiờn cứu việc ứng dụng cụng nghệ thụng tin trong một tiết học (bài học) ở khối 10. 
- Giáo viên chuẩn bị nghiên cứu bài giảng, chuẩn bị máy chiếu cho bài giảng căn cứ 
vào mục tiêu bài giảng, các tài liệu tham khảo SGK địa lí 10 và một số tài liệu khác. 
- Nghiờn cứu hệ thống cõu hỏi lụgớch, ngắn gọn, dễ hiểu, và phỏt huy trớ tũ mũ và khả 
năng tư duy của học sinh, khắc sâu được kiến thức cơ bản. 
4. Đối tượng nghiên cứu. 
- Học sinh Trường THPT số 1 Bảo Thắng. 
- Áp dụng đề tài qua việc chọn khối lớp, vận dụng vào khối 10. 
5. Phương pháp nghiên cứu. 
a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận. 
- Các văn kiện nghị quyết. 
- Cỏc tài liệu tham khảo bổ trợ. 
- Nhiệm vụ năm học 2011-2012 
 b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn. 
- Xuất phát từ đối tượng, nhiệm vụ nghiên cứu, tôi đó sử dụng cỏc phương pháp 
nghiên cứu sau : 
- Phương pháp quan sát sư phạm : Quan sát học sinh khai thác kiến từ ứng dụng công 
nghệ thông tin địa lí để thấy được những ưu, nhược điểm từ đó có những biện pháp, 
hướng thay đổi đúng như mục đích nghiên cứu đó đề ra. 
- Phương pháp điều tra giáo dục : GV trũ chuyện, trao đổi với học sinh để tỡm ra những 
khú khăn, vướng mắc trong việc học tập với ứng dụng công nghệ thông tin từ ứng dụng 
công nghệ thông tin đó có biện pháp khắc phục để đem lại sự thành công cho bài giảng 
giáo án điện tử. 
- Phương pháp thực nghiệm : Áp dụng giảng dậy trên lớp để quan sát, theo dừi học sinh 
tham gia vào việc khai thỏc kiến thức địa lí từ ứng dụng cụng nghệ thụng tin qua một 
tiết học (bài học) trên lớp. Qua đó đánh giá những thành công và hạn chế qua việc áp 
dụng đề tài. 
c. Nhóm phương pháp hỗ trợ. 
 - Tài liệu chuyờn mụn. 
- Máy chiếu, tranh ảnh, bản đồ, video.. 
- Phương pháp điều tra. 
 PHẦN NỘI DUNG 
CHƯƠNG I 
CƠ SỞ LÍ LUẬN - PHÁP LÍ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. 
 1. Cơ sở lí luận. 
- Trong suốt qỳa trỡnh phỏt triển xó hội, con người đó sớm dựng phương pháp để nhận 
biết thực tế khách quan. í niệm về cụng nghệ thụng tin là một ý niệm phức tạp, mơ hồ 
bao gồm ý niệm về khụng gian, thời gian, phương thức, khoảng cách xa gần, sự phân 
bố của các sự vật hiện tượng phát triển trong không gian... Việc ứng dụng cụng nghệ 
thụng tin cú vai trũ quan trọng trong nhiều lĩnh vực đời sống xó hội, đặc biệt là trong 
công tác giảng dạy cho học sinh, ứng dụng cụng nghệ thụng tin là những giỏo cụ trực 
quan phục vụ cho giảng dạy” Vai trũ của nghệ thụng tin khụng chỉ là những giỏo cụ 
trực quan đơn thuần mà cũn là nguồn kiến thức để học sinh khai thác, nhận thức. 
- Đặc trưng cơ bản nhất của bài giảng điện tử là toàn bộ kiến thức của bài học, mọi hoạt 
động điều khiển của giáo viên đều được multimedia hóa (đa phương tiện hóa). 
- Cần phõn biệt cỏc khỏi niệm sách giáo khoa điện tử, giáo trỡnh điện tử, giáo án điện 
tử và bài giảng điện tử. 
- Giỏo ỏn điện tử (hay Bài giảng điện tử) là bản thiết kế toàn bộ kế hoạch hoạt động 
dạy học của giáo viên trên giờ lên lớp, toàn bộ hoạt động đó đó được multimedia hóa 
một cách chi tiết, có cấu trúc chặt chẽ và logic được quy định bởi cấu trúc của bài học. 
Giáo án điện tử là một sản phẩm của hoạt động thiết kế bài dạy được thể hiện bằng vật 
chất trước khi bài học được tiến hành. Giáo án điện tử chính là bản thiết kế của bài 
giảng điện tử. Từ đó giúp học sinh có điều kiện phát triển khả năng tư duy, biết tổng 
hợp vấn đề, qua đó đỏnh giỏ trỡnh độ học sinh một cách đầy đủ, toàn diện. 
2. Cơ sở pháp lí. 
 - Căn cứ vào các văn kiện của Đảng, nghị quyết đại hội Đảng, chỉ thị về Giáo dục và 
đào tạo: Báo cáo chính trị của đại hội Đảng lần thứ IX tiếp tục khẳng định quan điểm 
của Đảng ta là: “ Phát triển GD - ĐT là một trong những động lực thúc đẩy sự nghiệp 
công nghiệp hóa - hiện đại hóa, là điều kiện phát huy nguồn lực con người - yếu tố cơ 
 bản để phát triển xó hội, tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và bền vững.” 
- Thực hiện nhiệm vụ năm học 2011 - 2012: Thực hiện công tác bồi dưỡng chuyên 
môn: Tăng cường bồi dưỡng chuyên môn qua việc bồi dưỡng theo các chuyên đề, làm 
sáng kiến kinh nghiệm trong dạy học. 
- Căn cứ vào nhiệm vụ nâng cao chất lượng học tập của học sinh Trường THPT số 1 
Bảo Thắng núi riờng. 
- Căn cứ vào thực tế dạy và học môn địa lí ở trường THPT, nhỡn chung học sinh tỏ ra 
cú năng lực quan sát khá tốt và nhạy bén (đặc biệt K10), các em không thích chấp nhận 
một cách đơn giản những áp đặt của giáo viên, các em thường biểu hiện sự thờ ơ, kém 
hứng thú khi trong suốt một tiết học chỉ ngồi nghe GV giảng bài và ghi chép. Các em 
thích tranh luận, thích bày tỏ những ý kiến cá nhân về những vấn đề của quy luật địa lí 
thông qua giáo án điện tử. Như vậy, việc ứng dụng công nghệ thụng tin trong dạy một 
tiết học (bài học) là điều quan trọng và cần thiết để học sinh độc lập tỡm kiến thức dưới 
sự hướng dẫn của giáo viên, tạo niềm say mê hứng thú của học sinh đối với bài gi