SKKN Sử dụng các di tích cách mạng tỉnh Đăk Lăk trong dạy học Lịch sử ở Trường Trung học cơ sở

Sáng kiến – kinh nghiệm: sử dụng di tích cách mạng trong dạy học lịch sử ở trường 
THCS 
1 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
SỬ DỤNG CÁC DI TÍCH CÁCH MẠNG TỈNH 
ĐĂK LĂK TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở 
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 
Sáng kiến – kinh nghiệm: sử dụng di tích cách mạng trong dạy học lịch sử ở trường 
THCS 
2 
I. PHẦN MỞ ĐẦU 
1. Lý do chon đề tài 
 Trong hệ thống các môn học ở trường Trung Học Cơ Sở (THCS), dạy 
học lịch sử có ưu thế và ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần đào tạo 
thế hệ trẻ theo mục tiêu giáo dục, của ngành, của Đảng. 
 Để nâng cao chất lượng bộ môn, khắc phục tình trạng giảm sút chất 
lượng môn học. Đặc biệt là trong những năm gần đây qua các kỳ thi tốt 
nghiệp, đại học chất lượng môn lịch sử là một trong những bộ môn có 
điểm rất thấp. Vậy nên việc cải tiến, đổi mới nội dung, phương pháp dạy 
học bộ môn Lịch Sử đối với cấp THCS nói riêng và các cấp học khác nói 
chung là rất cần thiết và mang tính cấp bách. 
 Ở trường THCS Phan Đình Phùng phần lớn các em học sinh và đa 
phần các gia đình xem đây chỉ là một bộ môn học phụ, đứng sau các bộ 
môn Ngữ Văn, Toán, Vât Lý, Hóa Học...Nên các em chưa thực sự giành 
thời gian nhiều cho bộ môn. Nguyên nhân xuất phát chủ yếu là từ quan 
điểm của các bậc phụ huynh cũng như các em học sinh đã có từ trước. 
Đặc biệt là trong dạy học bộ môn Lịch Sử hiện nay của chúng ta vẫn còn 
khan hiếm đồ dùng trực quan, các em lĩnh hội kiến thức mới ở mức độ tư 
duy trừu tượng, tính trực quan sinh động còn hạn chế, chưa tạo được sức 
hấp dẫn, lôi cuốn các em, dẫn đến sự mệt mỏi chán nản, bài học lịch sử 
giễ thành bài giáo huấn chính trị, các em sẽ bị thụ động trong qúa trình 
chiếm lĩnh kiến thức mới. 
 Một trong những phương tiện dạy học bộ môn lịch sử có hiệu quả là 
các di tích lịch sử nói chung và di tích cách mạng nói riêng. Di tích cách 
mạng không chỉ là một loại tài liệu lịch sử vật chất quý hiếm, một bằng 
chứng khoa học trung thực về quá khứ mà còn là phương tiện dạy học có 
hiệu quả. Như vậy sử dụng di tích lịch sử nói chung và di tích cách mạng 
nói riêng trong dạy học lịch sử ở trường THCS góp phần nâng cao chất 
lượng bộ môn, đáp ứng mục tiêu giáo dục, đồng thời còn góp phần quan 
trọng vào công tác giữ gìn, tôn tạo những di sản quí giá, một yêu cầu cấp 
thiết hiện nay. 
 Trong tình thực tế ở trường THCS Nói chung và trường THCS Phan 
Đình Phùng, Krông búk nói riêng, điều kiện để đưa học sinh đi ngoại 
khóa là rất khó, mặc dù nó rất có ý nghĩa, nhưng phần vì điều kiện thời 
gian, phần vì điều kiện phương tiện, phần vì ý thức của các em khi tham 
gia... Vì thế để tránh được những ràng buộc nói trên, đồng thời để thế hệ 
Sáng kiến – kinh nghiệm: sử dụng di tích cách mạng trong dạy học lịch sử ở trường 
THCS 
3 
trẻ không lãng quyên đi những kho tàng văn hóa quí báu do chính cha 
ông ta đã làm nên trong lịch sử trên địa phương mình, nên tôi đã nghiên 
cứu và viết đề tài này mong được góp phần nhỏ vào việc đổi mới phương 
giảng dạy của bộ môn lịch sử ở trường THCS. 
 Với những lý do cấp thiết nói trên, thiết nghĩ việc chọn đề tài “ sử 
dụng di tích lịch sử cách mạng tỉnh Đăk Lăk trong dạy học lịch sử dân 
tộc ở trường THCS” là một đề tài có ý nghĩa quan trọng trong tình hình 
hiện nay. 
2. Đối tượng phạm vi nghiên cứu. 
 Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quá trình sử dụng di tích cách 
mạng trong dạy học lịch sử dân tộc, lịch sử địa phương ở trường THCS 
– cụ thể là các lớp 9 trường THCS Phan Đình Phùng. 
 Những di tích lịch sử được tôi chọn lọc để sử dụng trong dạy học lịch 
sử, là những di tích lịch sử tiêu biểu, quan trọng đã được thẩm định và 
đặc biệt là có liên quan đến các sự kiện trong chương trình lịch sử lớp 9 
trường THCS. 
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu. 
 Sáng kiến được viết nhằm bổ sung và nâng cao cơ sở lý luận, cơ sở 
thực tiễn của việc sử dụng các di tích lịch sử, để nhằm nâng cao chất 
lượng dạy học lịch sử dân tộc, lịch sử địa phương ở trường THCS. 
 Để thực hiện vấn đề đã đặt ra ở trên, đề tài xác định, sẽ tiến hành và 
hoàn thành các nhiệm vụ sau: 
- Sưu tầm, tìm tòi và giới thiệu hệ thống các di tích có mặt trên địa bàn 
tỉnh Đăk Lăk . 
- Xác định những nguyên tắc, đề xuất các hình thức, phương pháp sử 
dụng di tích cách mạng trong dạy học bài lịch sử nội khóa ở trường 
THCS và hoạt động ngoại khóa (nếu có). 
4. Cơ sở, phương pháp nghiên cứu. 
 Cơ sở phương pháp luận của đề tài là lý luận chủ nghĩa Mác - Lê in, 
tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng về công tác giáo dục, 
nghiên cứu giáo dục, nghiên cứu lịch sử, văn hóa... 
 Phương pháp nghiên cứu cụ thể của đề tài chủ yếu là vận dụng các 
phương pháp nghiên cứu bộ môn: đọc, phân tích các tài liệu về lý luận 
dạy học bộ môn, tâm lý, giáo dục học và các tài liệu lịch sử, văn hóa, 
khảo cổ học có liên quan... 
Sáng kiến – kinh nghiệm: sử dụng di tích cách mạng trong dạy học lịch sử ở trường 
THCS 
4 
5. Đóng góp của đề tài. 
Đề tài sẽ góp phần: 
 Góp phần đổi mới phương pháp dạy học lịch sử theo hướng tối ưu, 
tích cực các hoạt động nhận thức của học sinh THCS . 
 Chứng minh tính cần thiết và tính khả thi của việc sử dụng các di tích 
cách mạng trong dạy học lịch sử ở trường THCS . Nêu các hình thức, 
biện pháp, phương pháp sử dụng có hiệu quả các di tích cách mạng trong 
dạy bài lịch sử, nhằm nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử trong tình hình 
hiện nay. 
 Khẳng định vị trí, ý nghĩa quan trọng của di tích lịch sử nói chung, di 
tích cách mạng nói riêng với đời sống cộng đồng, đặc biệt trong việc 
thực hiện các nhiệm vụ cách mạng hiện nay ... 
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIẾN CỦA VIỆC SỬ DỤNG DI 
TÍCH CÁCH MẠNG TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG 
TRUNG HỌC CƠ SỞ 
1. Cơ sở lý luận. 
 Lịch sử là bản thân của hiện thực khách quan, hiện thực khách quan 
này có thể nhận thưc được. Lịch sử loài người bắt đầu tư khi con người 
xuất hiện, trải qua hàng triệu năm đấu tranh vì sự sinh tồn và phát triển, 
từ khi xuất hiện con người tối cổ đến ngày nay, lịch sử đã để lại những 
dấu vết, những minh chứng cho quá khứ có thật của mình. Một trong 
những dấu vết quan trọng đó là di tích lịch sử, di tích cách mạng. 
 Di tích bao gồm những hiện vật, vật chất như nhà cửa, thành quách, y 
phục, công cụ lao động...Như trong quá trình của lịch sử con người đã 
sáng tạo ra những sản phẩm văn hóa đặc trưng cho thời đại mình hoặc 
người đời sau tạo dựng nên nhằm tưởng niệm những gì đã qua. Những 
sản phẩm của lịch sử đó còn lưu lại đến nay cũng được coi là di tích lịch 
sử, mang tính chất bằng chứng của lịch sử: “ bằng chứng là những dấu 
vết của dĩ vãng còn để lại, nhằm mục đích bảo tồn quá khứ hoặc chỉ dẫn 
cho hậu thế về những việc xẩy ra trong quá khứ”. Bằng chứng của di tích 
lịch sử có nhiều loại, như lăng tẩm, tượng đài, đình chùa, bia ký...được 
xây dựng để kỷ niệm những biến cố, sự kiện, nhân vật lịch sử. 
 Là những dấu vết của lịch sử còn lưu lại đến ngày nay, di tích lịch sử 
nói chung và di tích cách mạng nói riêng phản ánh những hoạt động, đời 
sống kinh tế, xã hội, văn hóa của con người qua các thời đại : “ bất cứ 
thời đại nào với trình độ phát triển mọi mặt của nó đều được phản ánh 
khá rõ trong các di tích lịch sử. Vì vậy, di tích lịch sử nói chung và di 
Sáng kiến – kinh nghiệm: sử dụng di tích cách mạng trong dạy học lịch sử ở trường 
THCS 
5 
tích cách mạng nói riêng là những tấm gương soi của lịch sử đương 
thời”. Tuy nhiên di tích lịch sử có thể do người đương thời để lại, cũng 
có thể do người đời sau xây dựng, nhằm tưởng niệm lưu giữ những sự 
kiện lịch sử, nhân vật lịch sử. 
 Di tích lich sử, di tích cách mạng là nơi lưu niệm, tưởng nhớ các nhân 
vật lịch sử, các anh hùng dân tộc trong những cuộc kháng chiến chống 
xâm lược, chống thiên tai, các danh nhân văn hóa ...Đó là những đền thờ, 
đình thờ, miếu thờ, nhà tưởng niệm, bia mộ ...như đình Lạc Giao (số 45 
Phan Bội Châu – Ban Mệ Thuột), Nhà Đày Ban Mê Thuột ( số 18 Tán 
Thuật – Ban Mê Thuột), biệt điện Bảo Đại (số 4 đường Nguyễn Du – 
Ban Mê Thuột), ngục Đăk Mil ( thị trấn Đắk Mil)... 
 Như vậy để xác định một di tích lịch sử là nó phải có thực từ trước và 
nó được lưu giữ đến ngày nay, bao giờ cũng gắn liền, phản ánh, ghi 
nhận, minh chứng một sự kiện, nhân vật lịch sử, đặc biệt là những sự 
kiện lịch sử lớn, quan trọng. Có thể phân loại di tích thành những loại 
sau: 
 - Các di tích khảo cổ học ghi nhận cuộc sống mọi mặt của một cộng 
đồng từ thuở xa xưa, hay là nơi diễn ra những sự kiện quan trọng trong 
cuộc đấu tranh xã hội và sản xuất của con người. Các di tích khảo cổ học 
được phát hiện, khai quật, nghiên cứu dưới lòng đất, trong hang động, 
dưới đáy biển...Nó thường phản ánh những thời kỳ lịch sử xa xưa thời 
tiền sử và sơ sử của lịch sử. Ví dụ: các nhà khảo cổ học nước ta đã tìm 
thấy các dấu tích của người tối cổ trên đất nước ta như là: trong lòng 
đất có chứa than, xương động vật, răng của người tối cổ...ở Lạng Sơn, 
Thanh Hóa, Đồng Nai...(Đại cương lịch sử việt nam tập 1-Nhà xuất bản 
giáo dục) 
 - Các di tích lịch sử là những sản phẩm lao động sáng tạo của con 
người, sản phẩm của nền văn hóa, văn minh trong các thời kỳ lịch sử. 
Trong di tích lịch sử có nhiều loại di tích phản ánh cuộc đấu tranh cách 
mạng của dân tộc ta dưới sự lành đạo của Đảng cộng sản Việt Nam từ 
năm 1930 đến nay, trải qua nhiều thời kỳ lịch sử khác nhau và đã để lại 
những dấu vết lịch sử thì đó gọi là các di tích cách mạng. Ví dụ: các di 
tích cách mạng Tân Trào, Địa Đạo Củ Chi, đèo Phượng Hoàng (quốc lộ 
26-M’Drak)...Vậy di tích cách mạng cũng là di tích lịch sử phản ánh các 
sự kiện lịch sử của các thời kỳ lịch sử đấu tranh cách mạng của dân tộc. 
 - Các di tích kiến trúc nghệ thuật: bao gồm các di tích phản ánh các 
thành tựu kiến trúc, nghệ thuật trong các thời kỳ lịch sử của dân tộc, các 
Sáng kiến – kinh nghiệm: sử dụng di tích cách mạng trong dạy học lịch sử ở trường 
THCS 
6 
di tích nghệ thuật của dất nước rất phong phú, có ở hầu hết các địa 
phương như: Thành Cổ Loa, Thành Thăng Lon