SKKN Những ưu điểm và hạn chế khi giảng dạy công nghệ thông tin đối với môn Ngữ Văn trong Trường THPT

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
NHỮNG ƯU ĐIỂM VÀ HẠN CHẾ KHI GIẢNG 
DẠY CÔNG NGHỆ 
THÔNG TIN ĐỐI VỚI MÔN NGỮ VĂN 
TRONG TRƯỜNG THPT 
- 1 - 
MỤC LỤC Trang 
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1 
II. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 2 
1. Cơ sở lý luận 4 
2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài 4 
a. Những ƣu điểm trong giảng dạy CNTT đối với môn ngữ văn 4 
a1. Những ƣu điểm xét từ phía giáo viên giảng dạy 4 
a2. Những ƣu điểm xét từ phía học sinh học tập 8 
b. Những hạn chế trong giảng dạy CNTT đối với môn ngữ văn 9 
b1. Những hạn chế xét từ phía giáo viên giảng dạy 9 
b2. Những hạn chế xét từ phía học sinh học tập 13 
III. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI 14 
IV. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG 16 
V. PHỤ LỤC 18 
- 2 - 
NHỮNG ƢU ĐIỂM VÀ HẠN CHẾ KHI GIẢNG DẠY CÔNG NGHỆ 
THÔNG TIN ĐỐI VỚI MÔN NGỮ VĂN TRONG TRƢỜNG THPT 
VI. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 
Thế kỉ XXI là thế kỉ của Công Nghệ Thông Tin (CNTT), phải thực sự khẳng 
định rằng nền văn minh tin học đã đi vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội như 
khoa học kĩ thuật, quốc phòng, an ninh, y tế, văn hóatất cả đều xem CNTT 
như một phần không thể thiếu của đời sống khoa học của ngành mình. Đối với 
ngành giáo dục cũng vậy, CNTT trở thành nhiệm vụ của người giáo viên trong 
thực hiện công tác giảng dạy, giáo dục và học tập. Chính bộ GD&ĐT cũng đã 
xác định được những tác động không nhỏ của CNTT đối với giáo dục nên đã 
triển khai không ít công văn chỉ đạo về việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy ở 
trường học. Công văn số: 4960/BGDĐT-CNTT V/v Hướng dẫn thực hiện nhiệm 
vụ CNTT năm học 2011 – 2012 của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo chỉ đạo cụ thể: 
“Các sở GDĐT chỉ đạo, tổ chức hướng dẫn cụ thể cho giáo viên các môn học tự 
triển khai việc tích hợp, lồng ghép việc sử dụng các công cụ CNTT vào quá 
trình dạy các môn học của mình nhằm tăng cường hiệu quả dạy học qua các 
phương tiện nghe nhìn, kích thích sự sáng tạo và độc lập suy nghĩ, tăng cường 
khả năng tự học, tự tìm tòi của người học Các giáo viên cần tích cực, chủ 
động tham khảo và sử dụng các phần mềm ứng dụng tích hợp vào các môn học 
trên website  để cùng chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi học 
tậpKhuyến khích giáo viên chủ động tự soạn giáo án, bài giảng và tài liệu 
giảng dạy để ứng dụng CNTT trong các môn học” [ ] 
Giảng dạy CNTT trong trường THPT hiện nay là một công việc bình thường 
đối với tất cả giáo viên nói chung và đối với môn Ngữ Văn nói riêng. Nó như 
một phần không thể thiếu trong quá trình giảng dạy cũng như thực hiện nhiệm 
vụ của người giáo viên. Trong sự bình thường hóa của nhiệm vụ ấy, khi thực 
hiện việc giảng dạy CNTT, chúng tôi rút ra được những ưu điểm và hạn chế đối 
với việc giảng dạy CNTT đối với bộ môn Ngữ văn trong trường THPT 
BM03-TMSKKN 
- 3 - 
VII. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 
1. Cơ sở lý luận 
Trong hơn mười năm trở lại đây CNTT trở thành một phần quan trọng tham 
dự vào mọi hoạt động của đời sống kinh tế, chính trị, giáo dục của xã hội Việt 
Nam. Xét thấy sự ảnh hưởng rộng lớn và tác dụng của nó trong thời hiện đại, bộ 
GD&ĐT đã ban hành không ít những công văn hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện 
việc áp dụng, giảng dạy CNTT trong trường học. Chỉ thị số: 55/2008/CT- 
BGDĐT ra ngày 30 tháng 9 năm 2008; Về tăng cường giảng dạy, đào tạo và 
ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành giáo dục giai đoạn 2008-2012 nêu 
rõ: “Công nghệ thông tin là công cụ đắc lực hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng 
dạy, học tập và hỗ trợ đổi mới quản lý giáo dục, góp phần nhằm nâng cao hiệu 
quả và chất lượng giáo dục. Phát triển nguồn nhân lực CNTT và ứng dụng 
CNTT trong giáo dục là một nhiệm vụ quan trọng có ý nghĩa quyết định sự phát 
triển CNTT của đất nước. Để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong 
giáo dục và đào tạo, tăng cường giảng dạy và đào tạo về CNTT, Bộ trưởng Bộ 
Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các cấp quản lý, các cơ sở giáo dục trong toàn 
ngành triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm sau đây trong giai đoạn 
2008-2012. Chỉ thị nêu rõ: 1. Nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí của CNTT và 
triển khai có kết quả cao yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong năm học 
2008-2009 là “Năm học đẩy mạnh ứng dụng CNTT, đổi mới quản lý tài chính 
và xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. 2. Xây dựng hệ thống đơn 
vị công tác chuyên trách về CNTT trong ngành. 3. Phát triển mạng giáo dục 
(EduNet) và các dịch vụ công về thông tin giáo dục trên Internet. 4. Đẩy mạnh 
một cách hợp lý việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới 
phương pháp dạy và học ở từng cấp học. 5. Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong 
điều hành và quản lý giáo dục. 6. Tăng cường giảng dạy, đào tạo và nghiên cứu 
ứng dụng về CNTT. 7. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế và xã hội hoá. 8. Công tác thi 
đua, đánh giá kết quả ứng dụng CNTT” [ ]. Trong công văn 4960/BGDĐT-
CNTT V/v Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ CNTT năm học 2011 – 2012 có 
- 4 - 
đoạn: “Quán triệt tinh thần công tác ứng dụng CNTT và đào tạo nguồn nhân lực 
CNTT là công tác thường xuyên và lâu dài của ngành giáo dục, tiếp tục phát 
huy các kết quả đạt được trong các năm qua. Các sở GDĐT tổ chức quán triệt 
và nâng cao nhận thức, trách nhiệm đến toàn thể cán bộ, giáo viên trong ngành 
ở địa phương, trước hết cho lãnh đạo các đơn vị, các cơ sở giáo dục và đào tạo 
về tinh thần và nội dung của các văn bản quan trọng sau: a) Quyết định số 
698/QĐ-TTg ngày 1/6/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Kế 
hoạch tổng thể phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin đến năm 2015 và 
định hướng đến năm 2020; b) Chỉ thị số 55/2008/CT-BGDĐT ngày 30/9/2008 
của Bộ trưởng Bộ GDĐT về tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng công 
nghệ thông tin trong ngành giáo dục giai đoạn 2008-2012; c) Nghị định số 
102/2009/NĐ-CP ngày 6 tháng 11 năm 2009 của Chính phủ về quản lý đầu tư 
ứng dụng CNTT sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước; d) Thông tư số 
08/2010/TT-BGDĐT ngày 01/03/2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo 
quy định về sử dụng phần mềm tự do mã nguồn mở trong các cơ sở giáo dục” [ 
]. Đặc biệt công văn số: 12966/BGDĐT-CNTT V/v đẩy mạnh triển khai một số 
hoạt động về CNTT - ngày 10 tháng 12 năm 2007 chỉ đạo cụ thể đến việc biên 
soạn, giảng dạy CNTT đến cấp học THCS và THPT: “Công tác biên soạn bài 
giảng điện tử: Khuyến khích mỗi trường THPT, THCS tạo mới nhiều thêm bài 
giảng điện tử của các môn học, đặc biệt cho cả các môn khoa học xã hội như 
Văn, Sử, Địa, Nhạc, Họa. Khuyến khích giáo viên tham khảo các tài liệu, bài 
giảng điện tử của đồng nghiệp trong công tác giảng dạy song cần phát huy tính 
tích cực học tập thông qua thảo luận nhóm, tổ chức cho học sinh tập tự giải 
quyết vấn đề, khuyến khích cách suy nghĩ độc lập và suy xét, phản biện lại vấn 
đề. Tránh lạm dụng thái quá CNTT trong giờ giảng như dùng nhiều hiệu ứng 
chữ chuyển động, mầu lòe loẹt, phông chữ khó đọc, tham ghi nhiều chữ và cỡ 
chữ nhỏ, không có thời gian cho học sinh thảo luận ...” []. công văn này bộ cũng 
chỉ rõ bộ môn văn học với những ưu điểm và hạn chế khi sử dụng CNTT trong 
giảng dạy. Đó cũng chính là nội dung chính của sáng kiến kinh nghiệm này 
- 5 - 
2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài 
a. Những ƣu điểm trong giảng dạy CNTT đối với môn ngữ văn 
a1. Những ƣu điểm xét từ phía giáo viên giảng dạy 
Không gian giảng dạy thay đổi, tạo cảm hứng mới lạ, tránh sự nhàm chán 
quen thuộc trên lớp. 
 Việc giáo viên giảng dạy trên lớp là một công việc bình thường và quen 
thuộc, vì thế khi giảng dạy CNTT tại phòng máy cũng là điều kiện để thầy và 
trò thay đổi không khí. Chính sự đầu tư của giáo viên cho một tiết dạy CNTT đã 
là một hứng thú trong tâm thế giảng dạy của người thầy. Từ đặc trưng của môn 
ngữ văn, người giáo viên có điều kiện tìm kiếm âm thanh, hình ảnh làm tư liệu 
minh họa, tác động. Ví dụ: Khi giảng dạy đoạn trích : “Hồi trống cổ thành” của 
La Quán Trung – Trích “Tam quốc diễn nghĩa” ở chương trình văn học 10, giáo 
viên dễ dàng downloat video clip từ mạng, cắt phim từ đĩa CD hay lấy hình ảnh 
minh họa từ clip. Vì thế, khi giảng dạy giáo viên nhập hồn vào không gian câu 
chuyện. Chính không gian này tạo cho thầy và trò niềm hứng khởi trong quá 
trình day và học. 
Các điều kiện hỗ trợ tìm kiếm hình ảnh minh họa thuận lợi 
Một trong những thuận lợi không nhỏ cho giáo viên trong quá trình tìm kiếm 
hình ảnh, video clip, âm thanh minh họa chính là sự phong phú của các dụng 
cụ điện tử, các phần mềm ân thanh, hình ảnh. Ví dụ , khi cần tìm kiếm âm 
thanh, clip chúng ta có thể sử dụng các phần mềm tiện ích như: Mp3 Sound 
- 6 - 
Cutter , Cut MP3 Online , Ainsoft MP3 Cutter for Mac 1.0.1 
, X-Wave MP3 Cutter Joiner , Koyote Easy Mp3 Ogg 
Wma Cutter, Free Audio Cutter, hay các phần mềm âm thanh 
nhƣ: Windows Media Player , KMPlayer , JetAudio , 
GomPlayer , VLC Media player , Realplayer , 
WinAMP , JetAudio , 3GP Player v.vChính sự tiện lợi của 
thời đại tin học đóng góp không nhỏ cho giáo viên soạn giảng CNTT nhanh 
hơn, hiệu quả hơn. Ví dụ: Để tái hiện không khí hùng hồn của Chủ Tịch Hồ 
Chí Minh khi đọc “Tuyên ngôn độc lập” tại quảng trường Ba Đình lịch sử 
vào ngày 2/9/1945, giáo viên dạy văn có thể dễ dàng cắt chọn âm thanh từ 
phần mềm. 
Internet và lợi ích tham khảo kiến thức 
Qua tiết dạy ấy, học sinh như được sống lại không khí hùng hồn, hào 
sảng, trọng đại của ngày quốc khánh 2/9/1945. Chính sự hỗ trợ về hình ảnh, 
âm thanh, video ấy đã đóng góp không nhỏ làm cho tiết dạy văn chính luận 
“Tuyên ngôn độc lập” sinh động hơn, hấp dẫn hơn. 
- 7 - 
Một điều mà bất cứ giáo viên nào biết sử dụng CNTT, biết sử dung 
Internet cũng đều thừa nhận rằng Internet là một kho bách khoa toàn thư đồ 
sộ nhất, có thể cung cấp mọi thông tin cho người tìm kiếm. Chính sự vô hạn 
về kiến thức ấy, giúp ích không nhỏ cho người giáo viên tìm kiếm những 
thông ti cần thiết, những thông tin bổ sung vào nguồn kiến thức giảng dạy 
của mình. Ví dụ, nếu gíao viên ngữ văn muốn giảng dạy tác phẩm “Chí 
phèo” của Nam Cao (sách văn học 11, tập 1) chúng ta có thể tham khảo 
không ít n