SKKN Nâng cao hiệu quả tổ chức hợp tác theo nhóm ở trên lớp trong dạy học Tiếng Anh THCS

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
NÂNG CAO HIỆU QUẢ TỔ CHỨC HỢP 
TÁC THEO NHÓM Ở TRÊN LỚP TRONG 
DẠY HỌC TIẾNG ANH THCS 
1. mở đầu: 
 1.1. Lý do chọn đề tài: 
 Tiếng anh đã ngày càng được coi trọng ở trong nhà trường bởi lẽ xã hội 
ngày càng phát triển nhu cầu biết sử dụng Tiếng anh ngày càng trở nên phổ biến , 
nó được xem là cầu nối con người từ những nước khác nhau trên thế giới xích lại 
gần nhau hơn. Hơn thế nữa nhờ có tiếng Anh mà con người đã có được những 
bước tiến đáng kể trong nhiều lĩnh vực. Việc học Tiếng Anh là quan trọng và cần 
thiết hơn bao giờ hết. 
 Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc học Tiếng Anh, đã nhiều năm nay Bộ 
GD& ĐT quyết định môn Tiếng Anh là một trong những môn học chính khoá ở 
tất cả các bậc học trong hệ thống giáo dục. Tiếng Anh ngày càng được đông đảo 
các tầng lớp trong xã hội quan tâm, càng có nhiều học sinh có hứng thú , có nhu 
cầu nghiên cứu chuyên sâu với môn học. 
 Vậy làm thế nào để áp dụng được các phương pháp dạy học tích cực nhằm 
nâng cao chất lượng giảng dạy môn tiếng Anh, một môn học mà học sinh từ trước 
đến nay vẫn coi là môn “khó”? Làm thế nào để học sinh khắc phục được tâm lí 
này? Làm thế nào để học sinh trở nên yêu thích hứng thú với bộ môn, giờ học 
không cảm thấy nhàm chán, tẻ nhạt và đồng thời cũng khắc phục những điểm hạn 
chế do hoàn cảnh hiện tại của giáo dục. Làm thế nào để rèn luyện tính độc lập, tự 
chủ, khả năng diễn đạt, lập luận vấn đề, sự hợp tác tương trợ lẫn nhau, ý thức cộng 
đồng, tính kỷ luật,vv...Từ đó giúp cho học sinh có thể thích ứng nhanh. Là những 
suy nghĩ, trăn trở của bản thân tôi qua nhiều năm làm công tác giảng dạy môn tiếng 
Anh ở trường THCS. Từ đó, tôi mạnh dạn đưa ra một số một số kinh nghiệm nhằm 
Nâng cao hiệu quả tổ chức hợp tác theo nhóm ở trên lớp trong dạy học tiếng 
Anh THCS ”. 
 1.2: Phạm vi áp dụng,điểm mới của đề tài: 
*Đề tài này áp dụng cho Trường THCS nơi tôi đang công tác và có thể áp dụng 
được tất cả các khối lớp của bộ môn Tiếng Anh THCS. 
* Điểm mới của đề tài: 
- Cách chia nhóm: chia nhóm theo sở thích, màu áo, chiều cao, .. 
- Hình thức hoạt động nhóm: có rất nhiều hình thức hoạt động nhóm mới. 
- Cách báo cáo kết quả: theo nhiều hình thức mới: Triển lãm, hội chợ, thương mại, 
thị trường. 
-Vai trò của giáo viên. 
- Vai trò của học sinh. 
2- NỘI DUNG 
 2.1. Thực trạng 
 Học tập hợp tác nhóm đã được tổ chức dạy học từ rất lâu ở Việt Nam như: 
“Học thày không tày học bạn”. Sau cách mạng tháng 8 năm 1945, chúng ta từng có 
phong trào học tập dân chủ “Bình dân học vụ” học tập tổ, nhóm. Phong trào: “Đôi 
bạn cùng tiến” được Hội đồng đội Trung ương phát động trong thời gian dài cả 
trong kháng chiến và đến tận bây giờ vẫn được duy trì. 
Trong những năm tháng giảng dạy môn tiếng Anh ở trường THCS, tôi nhận 
thấy rằng đối tượng học sinh THCS trong các mối quan hệ giao tiếp thì mối quan 
hệ giao tiếp bạn bè luôn chiếm vị trí quan trọng. Lứa tuổi này rất cần sự hỗ trợ 
tương tác từ phía bạn bè để tạo niềm tin. Mọi khó khăn vướng mắc giải quyết 
cùng với bạn thì tạo cho các em thêm sự tự tin hơn là giải quyết một mình hay 
cùng với Thầy. Nếu gọi một em học sinh học yếu đến trường để Thầy Cô dạy kèm 
thì em đó không đi nhưng nếu gọi vài em cùng với em ấy thì chắc chắn rằng em 
ấy đi ngay. Học tập hợp tác làm tăng hiệu quả học tập, nhất là lúc phải giải quyết 
những vấn đề gay cấn, lúc xuất hiện thực sự nhu cầu phối hợp giữa cá nhân để 
hoàn thành nhiệm vụ chung. 
 Một thực tế nữa đó là một lớp học thường đông học sinh , giờ học ngắn 
không đủ cho đại bộ phận học sinh tham gia đóng góp vào bài học. Những học 
sinh yếu kém thường ngại khó, không đủ tự tin để bày tỏ ý kiến của mình trước 
lớp. Vậy làm thế nào để tăng thời gian học tập của học sinh tạo điều kiện cho học 
sinh được nói và bày tỏ ý kiến. Muốn tăng thời gian học sinh luyện tập, đảm bảo 
100% số học sinh được tham gia thực hành trong buổi học thì chắc chắn một 
phương pháp dạy học không thể thiếu đó là phải tổ chức dạy học hợp tác theo 
nhóm ở trên lớp trong dạy học tiếng Anh. Tuy nhiên trong quá trình tổ chức 
hoạt động nhóm thường mắc phải một số khó khăn đó là: một bộ phận học sinh ỷ 
lại có bạn, lợi dụng trong quá trình trao đổi thảo luận để nói chuyện riêng và 
không đưa ra ý kiến của mình, hoặc đôi khi nhàm chán vì biết mình sẽ phải làm 
việc với bạn nào...Vì thế tôi tìm tòi nghiên cứu và đưa ra một số biện pháp nhằm 
tạo hứng thú và "nâng cao hiệu quả tổ chức hợp tác nhóm trong dạy học". 
* Một số khảo sát trước khi thực hiện đề tài: 
Chất lượng kiểm tra học kì II năm học 2011-2012. 
Lớp TSHS 
Giỏi Khá T.Bình  Yếu Kém 
SL % SL % SL % SL % SL % 
7a 35 2 5,7 4 11,4 25 71,4 10 28,6 0 0 
7b 39 3 7,7 5 12,8 24 61,5 15 38,5 0 0 
2.2. Giải pháp: 
2.2.1. Qui trình các bước trong dạy học hợp tác nhóm: 
Bước 1: Chia nhóm 
Tạo hứng thú cho các em ngay từ lúc chia nhóm, chia nhóm cố định hoặc chia 
nhóm ngẫu nhiên phụ thuộc vào mục đích chia nhóm. Chia nhóm ngẫu nhiên có 
nhiều cách: 
- Chia theo sở thích của học sinh. 
- Chia theo màu áo, chiều cao... đây là một điểm mới mà đã đem lại nhiều 
hứng thú cho các em, mổi tuần có thể vận dụng một lần chia nhóm ngẫu 
nhiên này để thay đổi hình thức chia nhóm, tránh tình trạng ngày nào củng 
ngồi cùng một nhóm, làm một công việc, đảm nhiệm một nhiệm vụ của các 
em. Ví dụ giáo viên muốn chia nhóm theo sở thích chỉ cần đặt những câu hỏi 
như: Which city do you like best? Một số em trả lời: I like Ho Chi Minh city 
best. Một số khác trả lời Hà nội, một số khác nữa trả lời Hue, Dong 
hoi...những em có sở thíc giống nhau ta đưa về một nhóm...Và cứ như thế ta 
có thể thay đổi sở thích như món ăn, hoạt động sau khi tan học... 
Khi chia nhóm cần lưu ý: 
Số lượng thành viên trong mỗi nhóm phụ thuộc vào: 
+ Nhiệm vụ bài học cũng như các thiết bị phục vụ cho hoạt động nhóm. 
+ Thời gian hoạt động nhóm nhỏ: Thời gian ít nhóm nhỏ sẽ có hiệu quả hơn 
nhóm lớn vì trong nhóm nhỏ trách nhiệm cá nhân cao hơn, mất ít thời gian khi di 
chuyển 
Bước 2: Giao nhiệm vụ 
Xác định rõ mục tiêu về kiến thức và kỹ năng mà các nhóm cần đạt được để 
giao nhiệm vụ cụ thể cho từng nhóm. Phải thay đổi hình thức giao việc, giao bằng 
phiếu, viết nhiêm vụ lên bảng, có khi giao bằng "thư bí mật", cho từng nhóm để 
tăng sự hứng thú, tò mò cho các em. 
 Qui định thời gian làm việc nhóm. 
Giáo viên dự tính thời gian hoạt động nhóm cho thích hợp, đủ để học sinh di 
chuyển và thảo luận. 
Yêu cầu về cách thức làm việc theo nhóm. 
Yêu cầu về cách thể hiện kết quả: Viết, vẽ, sắm vai... 
Giáo viên có thể hỏi xem học sinh đã hiểu rõ nhiệm vụ của nhóm mình chưa. 
Về phía học sinh: 
+ Sau khi nhận nhiệm vụ, các nhóm học sinh cần tích cực chủ động nghiên cứu, 
tìm tòi để lập dàn ý trả lời. 
 + Phải xác định nội dung trả lời, dựa vào thông tin nào trong SGK hay các 
phương tiện khác: tranh ảnh, tài liệu bổ sung... 
Bước 3: Làm việc trong nhóm 
Giáo viên phân công công việc cho từng thành viên, nhóm đầy đủ thường có 
các vai: 
Người giữ thời gian có nhiệm vụ báo cáo cho cả nhóm biết bao nhiêu thời gian 
đã trôi qua, để điều chỉnh thời gian cho hợp lý với nhiệm vụ được giao. 
Thư kí có nhiệm vụ ghi chép lại những câu trả lời hoặc ghi vắn tắt ý chính của 
cuộc thảo luận. Trước khi ghi thư kí phải đảm bảo rằng tất cả các thành viên trong 
nhóm đều đã đồng ý. 
Người động viên có nhiệm vụ khuyến khích và nhắc nhở tất cả các thành viên 
trong nhóm tham gia đóng góp ý kiến cho buổi thảo luận, có thể hỏi họ đang nghĩ 
gì, thậm chí nhắc nhở một cách khéo léo “Chúng tôi chưa được nghe ý kiến của 
bạn” 
Người kiểm tra 
Phải đảm bảo rằng tất cả các thành viên đã hiểu và đồng ý với những vấn đề mà 
cả nhóm đang bàn bạc. Phải lưu ý là không được phép bỏ qua những dấu hiệu, 
ngôn ngữ mà mọi người dễ bị nhầm lẫn hoặc có thắc mắc, có thể yêu cầu ai đó giải 
thích rõ ý kiến của họ. 
Người tóm tắt có nhiệm vụ tóm lược những gì đang được thảo luận, phải đảm 
bảo rằng các thành viên đều đồng ý với các ý kiến đã nhất trí. 
Người báo cáo có nhiệm vụ thông báo hay truyền đạt lại cho toàn lớp kết quả làm 
việc của nhóm. Họ có thể thay mặt nhóm giải thích, làm rõ những câu hỏi của mọi 
người về công việc mà nhóm đã làm. 
Người đảm bảo những công việc về động não 
Họ có nhiệm vụ nhắc nhở các thành viên không được thảo luận trong khi động 
não. 
Người quan sát nhận xét hoạt động nhóm có trách nhiệm quan sát mọi hành vi 
của các thành viên trong nhóm. 
Đối với thực tế Việt Nam, trong điều kiện cơ sở vật chất(bàn ghế cố định, lớp 
học đông...) thường chia nhóm 4-6 người, trong đó có nhóm trưởng điều khiển 
cuộc thảo luận. Thư kí ghi chép ý kiến các thành viên trong nhóm. Có thể một 
thành viên kiêm nhiệm từ 1-3 nhiệm vụ. 
Các nhóm triển khai công việc 
Mục tiêu 1: Động não 
Tiền hành làm việc chung cả lớp: Trong bước này giáo viên cần: 
- Nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức cho học sinh. 
 - Tổ chức các nhóm, giao nhiệm vụ và định lượng thời gian cho mỗi công việc. 
- Hướng dẫn cách làm việc cho mỗi nhóm. 
Mục tiêu 2: Làm việc theo nhóm 
- Trao đổi thảo luận trong nhóm hoặc phân công từng cá nhân trong nhóm làm 
việc độc lập rồi trao đổi. 
- Trình bày kết quả làm việc của nhóm: Có thể cử đại diện hoặc luân phiên nhau 
để phát huy hiệu quả đối với mỗi thành viên của nhóm. Trong khi các nhóm làm 
việc, giáo viên theo dõi điều chỉnh, đi lại giữa các nhóm để nắm bắt tình hình, 
động viên khuyến khích. Giáo viên cũng đóng vai trò hướng dẫn cách khai thác, xử 
lý thông tin. 
Mục tiêu 3: Tiến hành thảo luận và đi đến thống nhất, tổng kết trước lớp. 
- Các nhóm lần lượt báo cáo kết quả. 
- Thảo luận chung: giáo viên hướng dẫn học sinh phát hiện, nhận xét, bổ sung 
đánh giá hoặc sửa chữa những thiếu sót của nhóm bạn để rút kinh nghiệm và hoàn 
thiện kiến thức. 
- Giáo viên tổng kết và nêu vấn đề mới. 
Tổ chức nhóm và đặc điểm mỗi nhóm: 
- Làm việc theo cặp 2 học sinh: Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh. Hai học 
sinh ngồi cạnh nhau cùng thảo luậ