SKKN Một số kinh nghiệm về việc chữa các lỗi trong bài làm văn của học sinh Trung học Phổ thông

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ KINH NGHIỆM VỀ VIỆC CHỮA 
CÁC LỖI TRONG BÀI LÀM VĂN CỦA HỌC 
SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 
I/LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. 
1.Tính cấp thiết của đề tài: 
 Hiện nay trong các trường phổ thông, chất lượng học tập môn văn chưa 
cao.Ở trường trung học cơ sở (THCS), học sinh đã được học kĩ môn Tiếng 
Việt, Làm văn, nhưng học sinh khi làm bài viết vẫn mắc nhiều lỗi : sai chính tả, 
dùng từ không chính xác, viết câu không đúng ngữ pháp tiếng Việt, chưa biết 
xây dựng đoạn văn, chép sai dẫn chứng...Ở trung học phổ thông (THPT), tình 
trạng này vẫn còn khá phổ biến.Số học sinh đạt loại khá giỏi môn văn còn 
tương đối ít. Nguyên nhân dẫn đến chất lượng học tập môn Văn chưa cao là do 
chương trình môn Văn quá tải, nặng nề, chưa tạo được sự hứng thú học tập cho 
học sinh. Do hạn chế về thời gian, về trang thiết bị dạy học...nhiều giáo viên 
phải dạy cho nhanh để kịp chương trình. Học sinh còn học lệch, học tủ, có xu 
hướng thiên về các môn tự nhiên, hy vọng sau này thi được vào nhiều trường 
Đại học, Cao đẳng và trung học chuyên nghiệp. Khi ra trường dễ tìm được việc 
làm ở các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân. Nhiều học sinh lười học, học tập 
đối phó để lấy điểm trung bình, chưa thật sự say mê môn văn, làm một cách 
máy móc, thiếu sáng tạo ( trong khi đó môn văn là môn đòi hỏi tư duy hình 
tượng, tư duy sáng tạo). Một số học sinh mất căn bản về môn Làm văn, tiếng 
Việt ở THCS vào trường THPT chất lượng học tập môn Văn cũng không được 
nâng cao bao nhiêu. Một số học sinh lớp 10 còn “ sáng tạo” ra những từ không 
đúng chuẩn, câu văn không đúng ngữ pháp tiếng Việt. Cho nên, việc nâng cao 
chất lượng môn Văn cho học sinh THPT là rất cần thiết. 
 Mục tiêu của môn Làm văn là: hoàn chỉnh các tri thức về làm văn cho học 
sinh; củng cố và hoàn thiện các kỉ năng tao lập văn bản, góp phần bồi dưỡng 
nhân cách, rèn luyện năng lực, tư duy sáng tạo, nâng cao khả năng xúc cảm 
thẩm mỹ trước những vẻ đẹp của cuộc sống; tạo cho học sinh làm tốt môn làm 
văn ở THPT. Mỗi bài của học sinh nạp cho thầy cô giáo là một phần tâm hồn, 
trí tuệ của các em thể hiện qua ngôn ngữ và lập luận của bài văn. Có những bài 
văn hay, sáng tạo, diễn đạt mạch lạc cần được phát huy, khen ngợi. Nhưng 
cũng có những bài văn của học sinh còn sai chính tả, dùng từ không đúng 
chuẩn mực, ý nghèo nàn, diễn đạt lủng củng, chưa biết xây dựng đoạn văn. 
Trong hoạt động chấm trả bài của giáo viên THPT còn mất nhiều thời gian và 
công sức cho việc đánh giá kiến thức chữa các lỗi, ghi lời phê. Để hạn chế các 
lỗi trong bài Làm văn của học sinh, người giáo viên cần giúp học sinh rèn luyện 
tư duy, rèn luyện cách viết văn: viết đúng chính tả, dùng từ chính xác, viết câu 
đúng cấu trúc, xây dựng những đoạn văn hoàn chỉnh, từ đó giúp học sinh xây 
dựng tốt một văn bản. Đó là bài viết của các em. 
2.Tính mới của đề tài. 
 Việc chữa các lỗi trong bài làm văn của học sinh THPT là một hoạt động 
thường xuyên của các giáo viên THPT. Người giáo viên không chỉ chữa các lỗi 
trong bài viết, mà đối với giáo viên có nhiều tâm huyết, còn chữa các lỗi trong 
bài 15 phút của học sinh, sửa các lỗi về phát âm, dùng từ...của học sinh khi 
kiểm tra miệng, khi học sinh phát biểu ý kiến. Do thời gian hạn hẹp, chương 
trình giảng dạy và học tập tương đối nặng, nhiều giáo viên chưa dành nhiều 
thời gian và công sức vào việc tìm hiểu các lỗi cụ thể trong bài làm văn của học 
sinh, trong giờ trả bài viết chỉ nêu vài câu sai về ngữ pháp, về ý nghĩa, gọi học 
sinh tìm chỗ sai và nêu cách sửa.Việc chữa các lỗi trong bài làm văn của học 
sinh còn mang tính hình thức, chưa có hiệu quả cao.Trong các bài làm văn tại 
lớp và ở nhà, trong các bài thi học kì của học sinh còn rất nhiều kiểu lỗi về 
dùng từ, sai chính tả, diễn đạt lủng củng, lạc ý...Nhiều giáo viên chưa chú ý đến 
việc chữa nhiều câu sai trong cùng một đoạn văn ( chữa các lỗi trong đoạn văn), 
chưa chú ý đến sự liên kết giữa các câu trong đoạn sự liên kết giữa các đoạn 
trong bài làm văn. 
 Trong đề tài này, người viết nêu lên một số kiểu lỗi thường gặp trong bài 
làm văn của học sinh ở trường THPT. Qua thực tế tìm hiểu, phân tích, sửa chữa 
nhiều câu văn, đoạn văn có chứa nhiều lỗi của học sinh trong mấy năm gần 
đây.Người viết cũng tìm ra nguyên nhân sai và nêu lên cách chữa các lỗi mà 
học sinh mắc phải.Tác giả có chép lại các câu văn, đoạn văn đã chữa lại để 
đồng nghiệp cùng tham khảo. 
 II.THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP CỦA 
ĐỀ TÀI: 
 1.Thuận lợi: 
 Vấn đề nâng cao chất lượng dạy và học môn Văn luôn được sự quan tâm 
rộng rãi của các ban nghành, nhà trường, giáo viên và cha mẹ học sinh. Sở Giáo 
Dục và Đào Tạo tỉnh Đồng Nai đã tổ chức các hội nghị chuyên đề nhằm nâng 
cao chất lượng dạy và học ở trường THPT, tổ chức hội giảng cấp tỉnh trong 
nhiều năm, tuyên dương những giáo viên đạt giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh. Ban 
giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn có nhiều đổi mới trong việc tổ chức trong 
các buổi họp tổ chuyên môn, bàn đến những vấn đề cấp thiết về chuyên môn, 
không nặng về các thủ tục hành chính. 
Đội ngũ giáo viên trong tổ chuyên môn nhiệt tình có nhiều kinh nghiệm trong 
giảng dạy, tâm huyết với nghề, luôn mong muốn nâng cao chất lượng dạy và 
học môn Ngữ văn nói chung, nâng cao chất lương bài làm văn của học sinh nói 
riêng. 
Bản thân tôi có kinh nghiệm dạy học nhiều năm toàn khối 10-11-12, luôn tiếp 
cận với chương trình mới, các kiến thức mới, cập nhật các thông tin qua sách, 
báo, đồng nghiệp, làm giám khảo chấm thi tốt nghiệp.Chất lượng giảng dạy cao 
đã từng đạt chiến sĩ thi đua cấp cơ sở. 
Tôi luôn được sự động viên, giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường, đồng 
nghiệp, sự yêu mến của học sinh và phụ huynh học sinh. 
Những thuận lợi trên giúp tôi luôn hoàn thành nhiệm vụ chuyên môn đã được 
giao. 
2.Khó khăn: 
 Trình độ học sinh trong trường không đồng đều. Nhìn chung học sinh được 
tuyển vào năm lớp 10 đều không qua xét tuyển. Đa số học sinh chỉ đạt học lực 
trung bình, trung bình yếu, lượng khá giỏi thì rất ít. Học sinh chưa có tinh thần 
ham học hỏi, còn chủ quan lơ là trong học tập. Vì vậy trong mỗi lớp học, học 
lực của học sinh chưa đồng đều .Có những học sinh đạt trình độ khá, giỏi 
nhưng đa số là học sinh có trình độ trung bình yếu rất nhiều, chưa có sự tiến bộ 
trong học tập. Nhiều học sinh có ý thức phấn đấu chưa cao, bằng lòng với học 
lực trung bình. Một số học sinh lại còn học tập lơ là, ham chơi chưa tập trung 
nghe giảng, thụ động. Nhiều học sinh giành thời gian cho các môn khoa học tự 
nhiên, ôn thi vào đại học môn văn chỉ mong đạt 5 điểm. 
Học sinh còn ảnh hưởng trên mạng viết câu thiếu thành phần, dùng từ chưa 
chuẩn xác, diễn đạt chưa mạch lạc, hấp dẫn. Học sinh lớp 10 viết những bài 
văn có tính sáng tạo, nhưng trong bài văn của các em còn ảnh hưởng nhiều của 
phim ảnh nước ngoài, những câu chuyện được đọc trên báo chí, hoặc “ sáng 
tạo” ra bằng cách nói sai sự thật về bản thân (cha chết, mẹ mắc bệnh hiểm 
nghèo, bị gãy chân phải nằm bệnh viện, được một bà nhà giàu làm con nuôi....) 
Một số giáo viên trong giảng dạy và đánh giá kết quả của học sinh còn khắt 
khe, thiếu sáng tạo, chưa động viên được tính tích cực, chủ động của học sinh. 
3.Số liệu thống kê: 
 Khi thực hiện phương pháp mới trong các giờ trả bài của học sinh, chất 
lượng bài viết của học sinh được nâng cao. Học sinh ít mắc các lỗi trong bài 
làm. 
Chất lượng giảng dạy và học môn văn trong những năm gần đây . 
( Căn cứ vào số học sinh đạt điểm 5 trở lên trong thi học kì I năm học 2010-
2011). 
 Lớp Sỉ số Chất lượng thi học kì I 
 Trên 5 Khá- giỏi. 
10a 7 40 19 48% 5 12.5% 
10a 9 38 17 45% 7 18 % 
12a 6 38 17 45% 6 16 % 
 12a7 40 19 48% 7 17.5% 
III.NỘI DUNG ĐỀ TÀI. 
1.Nội dung: 
 Tsecnưsepxky từng nói: Những kết luận khoa học như những thỏi vàng chỉ 
lưu hành trong một phạm vi nhỏ hẹp, còn tri thức từ tác phẩm văn học như 
những đồng tiền nhỏ dễ lưu thông, len lõi đến mọi người”. Những giáo viên 
môn văn ở trường THPT có nhiệm vụ truyền đạt những tri thức từ tác phẩm văn 
học, từ bộ môn làm văn và Tiếng Việt đến học sinh. Đồng thời, người giáo viên 
tiếp nhận những thông tin phản hồi từ phía học sinh qua các bài kiểm tra, đánh 
giá chất lượng học tập môn văn, để có những phương pháp giảng dạy phù hợp, 
nâng cao chất lượng bài làm văn của học sinh. Người giáo viên còn phải trân 
trọng, phát huy sự sáng tạo của học sinh, khuyến khích các em rèn luyện để viết 
những bài văn hay, không chấp nhận sự bình thường, bởi vì “ bình thường là 
cái chết của nghệ thuật” (Huy gô).Trong thực tế giảng dạy, nhiều học sinh “ 
không viết được nhiều đoạn văn hay, nhiều bài văn tốt”, có những câu văn 
đúng của học sinh đã bị “ giáo viên cho là những câu sai”, “ngữ pháp nhà 
trường lâu nay chỉ dạy đến câu. Câu được coi là đơn vị cuối cùng của việc 
nghiên cứu và giảng dạy.Cho nên, khi dạy làm văn, phải động chạm đến những 
vấn đề thuộc lĩnh trên câu như chuỗi câu, đoạn văn, v.v. thì cả học sinh lẫn 
giáo viên đều tỏ ra lúng túng” (Nguyễn Quang Ninh). 
Một số nhà khoa học còn thấy được tình trạng một bộ phận học sinh sinh phổ 
thông và nhân dân phát âm chưa đúng chuẩn, viết sai chính tả, đề ra cách giải 
quyết “ chỉ có một cách tốt nhất là phải có những quy định thống nhất trên cơ 
sở thực tế của hoạt động ngôn ngữ, cụ thể là hoạt động lời nói của tiếng Việt ( 
Trần Trí Giỏi).Diệp Quang Ban đưa ra những nguyên tắc cơ bản của việc dùng 
từ là: dùng từ phải chính xác, dùng từ phải giản dị, dùng từ phải có hình 
ảnh.Mục đích là để giúp học sinh tránh các lỗi trong dùng từ, giữ gìn sự trong 
sáng của tiếng Việt. 
 Từ những quan điểm của các nhà khoa học ở trên, chúng ta thấy việc chữa 
các lỗi trong bài làm văn của học sinh trung học phổ thông là rất cần thiết. Dựa 
vào các quan điểm nghiên cứu của các nhà khoa học và qua thực tiễn giảng dạy 
của bản thân, người viết xin nêu lên một số kinh nghiệm về việc chữa các lỗi 
trong bài làm văn của học sinh trung học phổ thông. 
2.Nội dung, biện