SKKN Một số kinh nghiệm hướng dẫn tự học môn Bơi lội cho học sinh Trường THCS Lý Tự Trọng

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ KINH NGHIỆM 
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC MÔN 
BƠI LỘI CHO HỌC SINH 
TRƯỜNG THCS LÝ TỰ TRỌNG 
I/ Tên đề tài: 
MỘT SỐ KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN TỰ 
HỌC MÔN BƠI LỘI CHO HỌC SINH TRƯỜNG 
THCS LÝ TỰ TRỌNG 
II/ Đặt vấn đề: 
 Qua nhiều năm làm công tác trực tiếp giảng dạy môn bơi lội ở Trung tâm 
TTN Miền Trung và dạy bơi cho học sinh khối 6 của trường tôi thường 
khuyên nhủ học trò: Bơi lội là môn thể thao, muốn tập bơi lội, em chỉ cần 
nhìn động tác người ta bơi làm theo là được, bao nhiêu người biết bơi mà 
đâu cần thầy dạy. Mặt khác tôi thường nói với học sinh là: Em biết bơi phải 
có trách nhiệm tập cho em chưa biết bơi, việc làm trên ngoài việc giúp đỡ 
bạn mà còn mang tính nhân văn cao cả, mà mỗi chúng ta cần phải phát huy. 
 Nhằm nhấn mạnh, đề cao cho học sinh việc tự tìm hiểu để học tập vươn lên 
theo chủ đề năm học. Học sinh phải xác định được mục tiêu, thái độ học tập 
“ Học để biết, học để vận dụng trong cuộc sống...” Đối với môn bơi lội càng 
có ý nghĩa thiết thực rõ nét hơn 
 Vì vậy công tác phổ cập kiến thức và kỹ năng bơi lội thực dụng cho trẻ là 
việc làm cấp bách trước mắt và lâu dài của sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ trẻ 
em ở nước ta. Đó là trách nhiệm của Nhà nước, của các tổ chức xã hội, gia 
đình, nhà trường. Đối với cán bộ Thể dục thể thao, giáo viên Giáo dục thể 
chất ( GDTC) trong trường học, đó vừa là trách nhiệm nghề nghiệp vừa là 
tình cảm yêu thương bảo vệ trẻ em, vừa có tính nhân văn cao cả. 
 Ai cũng biết Bơi lội là môn thể thao không chỉ có tác dụng rèn luyện sức 
khoẻ, nâng cao thể chất, ý chí cho người tham gia tập luyện mà còn góp phần 
rèn luyện những kỹ năng quan trọng giúp cho con người chủ động phòng 
chống tai nạn đuối nước có hiệu quả. 
 Nhưng đối với học sinh trường THCS Lý Tự Trọng, từ năm học 2011- 
2012 đến năm học 2014 - 2015 đang triển khai đề án giảng dạy và phổ cập 
Bơi lội cho học sinh toàn trường. Đến năm 2015 học sinh trường Lý Tự 
trọng, có trên 95% học sinh biết bơi, theo đề án giảng dạy từng khối, từng 
năm; đến nay đã giảng dạy được 2 khối 6 và 7. 
 Ngoài ra số học sinh ở các khối khác của trường chưa được học Bơi, cũng 
như nhu cầu tự học bơi của học sinh khác, của những người không có điều 
kiện học bơi ở các lớp có giáo viên hướng dẫn giảng dạy 
 Bản thân tôi năm học 2011 – 2012 đã xây dựng kế hoạch giảng dạy và đề 
án phổ cập bơi cho học sinh trường THCS Lý Tự Trọng, nhằm từng bước 
tiến tới phổ cập bơi cho tất cả học sinh trường THCS Lý Tự Trọng đến năm 
2015.( Với đề tài SKKN “ Một số phương pháp giảng dạy và phổ cập bơi 
cho học sinh trường THCS Lý Tự Trọng đến năm 2015” ). Đã giảng dạy và 
phổ cập được 2 khối lớp 6 và 7 của trường với 609 em 
 Trong năm học này với chủ đề chính cần phát huy trong học sinh là “Nâng 
cao tính chủ động tự học của học sinh ở tất cả các môn học”.Với nội dung, 
yêu cầu trên, với môn Thể dục tôi muốn đưa ra một số phương pháp tự học 
trong bộ môn Bơi lội, nhằm đáp ứng nhu cầu tìm hiểu tự học môn bơi lội mà 
không cần giáo viên hướng dẫn trực tiếp. 
 Qua nhiều năm làm công tác giảng dạy bộ môn bơi lội cho học sinh ở 
trường và giảng dạy tại Trung tâm thanh thiếu niên Miền Trung ở các kỳ 
nghỉ hè. Bằng những phương pháp giảng dạy và các kỹ thuật bơi đơn giản, 
gần gủi, thực dụng, theo qui trình tự học bơi để các em nhanh tiếp thu, 
nhanh biết bơi nhất. Cũng qua đây giúp cho đồng nghiệp, những người 
muốn học Bơi rút ra những kinh nghiệm cho việc tự học Bơi bơi của chính 
mình và hướng dẫn giảng dạy bơi cho học sinh, những người khác chưa biết 
bơi nhằm mục đích tiến đến phổ biến cho nhiều người biết bơi lội, làm giảm 
tỷ lệ đuối nước trong những năm đến, đặc biệt cho học sinh toàn Thành phố 
trong thời gian sắp đến. 
 Mục đích cuối cùng nhằm tạo cho nhiều học sinh muốn tự học bơi và biết 
bơi nhanh nhất; sâu xa hơn nhiều học sinh biết bơi sẽ đáp ứng được tốt công 
tác phòng chống đuối nước trong học sinh cho những năm đến. 
II/ Cơ sở lý luận: 
 1/ Khái niệm về bơi lội và người biết bơi: 
 Trên cơ sở mục tiêu của việc học hiên nay “ Học để biết, học để vận dụng 
trong cuộc sống, học để làm người, học để làm việc”. Đối với việc tự học 
bơi hiện nay, chúng ta cần quan tâm hơn cho mục tiêu là học để biết và học 
để vận dụng cuộc sống, học bơi để nâng cao kỹ năng sống của mỗi chúng ta. 
Mặt khác hướng dẫn cho học sinh tự học bơi là đáp ứng chuyên đề dạy học 
hiện nay “ Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh”, ứng phó tốt với môi 
trường hiện nay là “ phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ em trong đó có 
đuối nước” 
 Bơi lội là môn thể thao dưới nước, do tác động của sự vận động toàn thân, 
đặc biệt là quạt tay, đạp chân trong nước mà trên cạn chúng ta chưa bao giờ 
thực hiện. Con người bơi được trong nước, trước tiên nhờ các tính chất cơ 
bản của nước như lực đẩy từ dưới lên, lực cản của nước, cũng như khả năng 
điều khiển hoạt động của cơ thể trong môi trường nước.Vì vậy hoạt động 
bơi lội khác hoạt động trên cạn. 
 Theo quan niệm hiện nay, người biết bơi là người biết vận động để thở và 
không thể chìm trong thời gian 5 phút. Biết bơi, tức là biết khắc phục hiện 
tượng sợ nước, ức chế dần những phản xạ bảo vệ tự nhiên khi tiếp xúc với 
nước như: Nhắm mắt, sặc nước, sợ chìm, co cứng cơ bắp, vận động thiếu ý 
thức; Người biết bơi là người biết thở, biết làm động tác nổi và di chuyển 
trên mặt nước bằng bất cứ kiểu bơi nào. 
 2/ Lợi ích của tập luyện bơi lội: 
 Hoạt động bơi lội đem lại nhièu lợi ích cho con người và đời sống xã hội. 
Tập luyện bơi lội trước hết có lợi cho viềc rèn luyện ý chí của con người. Vì 
khi tập bơi con người phải cố gắng rất lớn để khắc phục những khó khăn ban 
đầu như: Sợ nước, sợ lạnh, sợ chết đuối và tiêu tốn sức rất lớn. 
 Tập luyện bơi lội có lợi ích cho việc củng cố, nâng cao sức khoẻ, cải thiện 
vóc dáng, thể trạng cũng như hình thành nhân cách con người 
 Khi hoạt động bơi lội, hầu hết các nhóm cơ trên cơ thể đều tham gia hoạt 
động. Do đó hoạt động bơi lội làm cho cơ thể phát triển cân đối, toàn diện. 
 Tập luyện bơi lội là phương tiện để tôi luyện cơ thể, tạo khả năng thích 
nghi với môi trường và khí hậu thay đổi, nhờ đó ngăn ngừa được những 
bệnh cảm lạnh. 
 Bơi lội là phương tiện chữa một số bệnh về thể hình cho trẻ em như: cong 
vẹo cột sống, co cứng khớp, béo phì... 
 Luyện tập bơi lội có tác dụng tốt đối với hệ thống thần kinh trung ương, 
hưng phấn và ức chế thăng bằng. 
 Hoạt động bơi lội có ảnh hưởng cải thiện chức năng tuần hoàn. Người tập 
luyện bơi lội thường xuyên tim co bóp mạnh hơn người bình thường, số lần 
đập của tim lúc bình thường giảm từ 60 lần/ phút xuống 45 lần/ phút 
 Tập luyện bơi lội có tác dụng làm tăng hoạt động của hệ huyết quản, do áp 
lực của nước vào da, mà máu tỉnh mạch về tim thuận lợi hơn. 
 Tập luyện bơi lội có tác dụng làm phát triển hệ hô hấp, dung tích sống của 
vận động viên bơi lội đạt tới 6-7 lít, trong khi người bình thường chỉ đạt 3-4 
lít đối với nam. 
 Tập luyện thường xuyên bơi lội sẽ phát triển tốt các tố chất vận động như: 
Sức nhanh, sức mạnh, sức bền, độ dẻo dai, từ đó làm cho năng lực vận động 
của con người được nâng cao. 
 Bơi lội là môn thể thao thi đấu, vì thông qua thi đấu, vận động viên có thể 
đem về nhiều bộ huy chương cho đất nước.Vì các lí do trên, mà bơi lội được 
xem như là một môn thể thao cơ sở và cơ bản của phong trào TDTT nước ta 
và phong trào thể thao Olympic thế giới. 
 Bơi lội là môn thể thao có ý nghĩa thực dụng rất lớn trong đời sống con 
người. Hàng năm có rất nhiều người chết đuối vì không biết bơi hoặc biết 
bơi nhưng do chủ quan. Rất nhiều lợi ích mà bơi lội đem lại cho các bạn như 
đã nói ở trên; biết bơi là kỹ năng sống rất quan trọng nhằm đối phó với môi 
trường hiện nay; biết bơi tạo cho con người tự tin, lạc quang hơn trong cuộc 
sống 
IV/ Cơ sở thực tiễn: 
 Nước ta là nước nằm ở vùng nhiệt đới gió mùa, có bờ biển dài, có nhiều 
sông hồ, lũ lụt lại xảy ra thường xuyên hằng năm, do vậy không một người 
dân nào mà đời người lại không một lần tiếp xúc với các nhân tố trên. 
Nhưng thực tế hiện nay số người dân biết bơi đang giảm dần, đặc biệt là ở 
lứa tuổi học sinh, sinh viên. Bởi một lý do các sông hồ ở nước ta hiện nay bị 
ô nhiểm, nên việc tắm và học bơi trên sông hầu như không còn nữa. 
 Như ở phần đặt vấn đề đã nhấn mạnh, công tác phổ cập kiến thức và kỹ 
năng bơi lội thực dụng cho trẻ em là việc làm cấp bách trước mắt và lâu dài 
của sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ trẻ em ở nước ta. 
 Hiện nay, bơi lội là nhu cầu cần thiết, thiết thực của mọi người, đặc biệt 
của lứa tuổi thanh thiếu niên và nhi đồng. Nhưng việc hướng dẫn gảng dạy, 
tài liệu, băng hình, nơi học tập rèn luyện vui chơi của người có nhu cầu rất 
hạn chế; giáo viên thể dục chưa mạnh dạng đứng ra hướng dẫn tập luyện cho 
các em... 
 Học bơi lội là nhu cầu rất lớn của phụ huynh, học sinh trên địa bàn TP 
Tam Kỳ nói chung và học sinh trường THCS Lý Tự Trọng nói riêng. 
 Học bơi lội và biết bơi sẽ tạo cho các em tự tin hơn trong cuộc sống, ngoài 
việc rèn luyện sức khoẻ, bơi lội sẽ giúp cho các em giải toả được những 
strees trong cuộc sống hiện đại ngày nay, là nơi vui chơi giải trí lành mạnh 
cho học sinh sau các giờ học căng thẳng... 
 Trong nội dung chương trình dạy học thể dục ở các cấp Tiểu học, THCS, 
THPT đều có nội dung dạy học bơi lội, nhưng mới là môn thể thao tự chọn, 
nên nhiều trường, nhiều giáo viên chưa đưa vào giảng dạy thành môn chính 
khoá. 
 Theo công văn liên tịch năm 2005 giữa các ngành GD&DT, UBTDTT, UB 
chăm sóc và bảo vệ trẻ em.V/v phổ cập bơi lội cho trẻ em chu kỳ 2005 - 
2015, đã được triển khai trên phạm vi toàn quốc năm 2006, 2007, 2008 và 
các văn bản chỉ đạo của sở GD&ĐT số 2330 ngày 31 tháng 8 năm 2011, cảu 
phòng GD&ĐT Tam Kỳ v/v phổ biến giảng dạy và tiến tới phổ cập bơi lội 
cho học sinh từ năm học 2007 - 2008. 
 Hướng dẫn giảng dạy bơi lội và tự học bơi cho học sinh, cũng là thực hiện 
tốt chủ trương của Bộ GD&ĐT “ Xây trường học thân thiện, học sinh tích 
cự