SKKN Một số biện pháp đổi mới phương pháp dạy học môn Thể dục Trường THCS

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI 
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN 
THỂ DỤC TRƯỜNG THCS 
A. Phần mở đầu 
Trong thời đại ngày nay khoa học phát triển như vũ bảo, vì vậy tri thức 
giảng dạy ở trong nhà trường phải là những kiến thức cơ bản, hiện đại, sát thực 
tiển, dùng làm cái chìa khoá để mở cánh cữa khoa học, là cái vốn mà thế hệ trẻ 
có thể vận dụng vào cuộc sống tiếp tục học lên, tự bồi dưỡng và tiếp thu các 
quá trình đào tạo tiếp theo trong suốt cuộc đời. Như chúng ta đã biết, đổi mới 
phương pháp dạy học là một trong những mục tiêu cấp bách. Văn kiện đại hội 
Đảng toàn quốc lần thứ VIII – IX, Nghị quyết TW2 của Đảng về giáo dục - 
Đào tạo và khoa học công nghệ đã khẵng định: “Giáo dục - Đào tạo cùng với 
khoa học công nghệ phải thực sự quốc sách hàng đầu, chuẩn bị tốt hành lang 
cho thế hệ trẻ bước vào thế kỷ XXI”. 
 Dạy học là hoạt động nổi bật, đặc trưng cho hoạt động ở nhà trường, nó 
phân biệt được hoạt đọng của nhà trường với các hoạt động khác. Dạy học 
trong nhà trường luôn luôn tồn tai dưới dạng là một hệ thống các hoạt động, 
trong đố quá trình dạy và học song song với nhau để cùng vận động, cùng phát 
triển theo nhiệm vụ, mục đích và nội dung chương trình đã quy định. Bậc 
THCS được xác định về các tố chất phát triển thể lực , sức khoẻ tạo cơ sở vững 
chắc để hình thành và phát triển con người toàn diện đó là: Đức – Trí – Thể – 
Mỹ - Lao động và năng lực sáng tạo. Giáo dục thể chất trong trường học đó là 
một môn khoa học nghiên cứu những quy luật chung điều khiển quá trình giáo 
dục thể chất cho học sinh. 
* Đổi mới phương pháp dạy học là một vấn đề rất quan trọng, là yêu cầu 
cấp thiết phù hợp với xu thế phát triển của xã hội góp phần tạo ra những tố chất 
mới cho nguồn lao đọng trẻ thời kỳ Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước. 
Luật giáo dục ghi rõ về đổi mới phương pháp dạy học “Là phát huy tính 
tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh, bồi dưỡng phương pháp tự 
học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.” 
Thật vậy: Phương pháp dạy học là cách thức của giáo viên trong việc chỉ 
đạo, tổ chức điều hành lớp học gíp học sinh chiếm lĩnh tri thức đạt mục tiêu 
dạy học. Vì thế vấn đề đổi mới phương pháp dạy học luôn là yêu cầu cấp thiết 
là việc làm thường nhật dẫu trong điều kiện dạy học còn khó khăn. Phải nhận 
thức đúng đắn và quan tâm đúng mức, tiếp cận và thực thi phù hợp với đặc 
trưng của bộ môn, để trả lời câu hỏi đổi mới như thế nào trong dạy học theo 
các trọng tâm chỉ đạo của cấp học. 
Trong những năm qua đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất 
lượng ở THCS có nhiều bài học quý giá, riêng bản thân tôi là một giáo viên 
dạy bộ môn Thể dục cũng được lớn lên rất nhiều về phương pháp dạy học. 
Nhưnh nghiêm túc nhìn nhận đó là bước đi ban đầu có tính quy trình, có tính 
đích thực. Vấn đề này còn được bàn luận, hội thảo và có sự tiếp sức của các 
cấp quản lý, sự nổ lực của bản thân giáo viên và của cả học sinh mới đạt được 
mục tiêu dạy học. 
Bộ môn Thể dục mang tính đặc thù riêng, việc dạy học diễn ra ở ngoài 
sân là chủ yếu, có sự gắn kết giữa lý thuyết và thực hành. đặc điểm tâm lý của 
học sinh luôn hiếu động, muốn thể hiện năng lực của bản thân, các em ưa thích 
hoạt động, luyện tập. Những nét riêng này tạo điều kiện thuận lợi và khó khăn 
đáng kể cho việc đổi mới phương pháp dạy học Thể dục ở trường THCS. 
Thực tế giảng dạy những năm qua ở trường THCS Lệ Ninh bản thân tôi 
luôn đổi mới phương pháp dạy học theo hướng đích: Tích cực hoá hoạt động 
học tập, luyện tập của học sinh, hình thành phương pháp tự học, tích cực tự 
giác, chủ động của học sinh trên con đường nhận thức, chiếm lĩnh tri thức bài 
học. Tuy vậy trước yêu cầu đổi mới của Giáo dục - Đào tạo, với lương tâm và 
trách nhiệm thúc bách cho bản thân tôi nhiều hơn trong việc thực hiện dổi mới 
phương pháp dạy học bộ môn, với lý do đó tôi chọn đề tài: “ Một số biện pháp 
đổi mới phương pháp dạy học môn Thể dục trường THCS.” 
B. Phần nội dung 
1. Cơ sở khoa học 
 Để thực hiện tốt các tiết dạy thực hành đòi hỏi người giá viên dạy bộ 
môn Thể dục phải nắm chắch những kiến thức cơ bản về khoa học nói chung 
và bộ môn nói riêng, phải có các kỹ năng, kỹ xão vận động để giảng dạy và 
biết cách vận dụng chúng vào quá trình giảng dạy Thể dục cho học sinh. Muốn 
chăm sóc giáo dục, bồi dưỡng tài năng trẻ thì đội ngũ giáo viên Thể dục trực 
tiếp giảng dạy ở các tiết chính khoá và các tiết luyện tập bồi dưỡng trong huấn 
luyện hàng tuần và phải nắm vững vàng các kiến thức, có khả năng vận động 
nhất định để thực hiện tốt nhiệm vụ môn học, tiết học, lý thuyết, học mới, 
luyện tập. Xuất phát từ nhận thức trên mà thời gian qua giáo viên Thể dục 
trong tổ, nhà trường không ngừng cải tiến phương pháp giảng dạy bộ môn, 
nghiên cứu sâu đối tượng học tập trong từng tiết học ở từng khối: 6, 7, 8, 9 để 
tìm ra giải pháp mới nhằm không ngừng nâng cao chất lượng dạy học trong 
nhà trường. Mỗi học sinh có thể chất tốt, năng khiếu tốt trong độ tuổi từ 11 – 
15 tuổi tạo nguồn vận động viên cho nhà trường, cho huyện thị. Chủ yếu là 
giáo viên trực tiếp giảng dạy bộ môn Thể dục ở nhà trường, tôi nhận thức sâu 
sắc rằng: 
 + Nhiệt tình, trách nhiệm cao, tâm huyết với nghề, có sức khoẻ tốt. 
 + Có trình độ chuyên môn vững vàng, năng động, sáng tạo vận dụng các 
phương pháp dạy học bộ môn cho phù hợp với điều kiện của trường, đối tượng 
học sinh. 
 + Khi học sinh thực hiện các kỹ thuật động tác, các giai đoạn của một 
kỹ thuật hoàn chỉnh, giáo viên phải quan sát học sinh ngay từ khi công việc 
chuẩn bị đến thực hiện động tác và kết thúc động tác. 
 + Trong quá trình giảng dạy bộ môn phải làm cho học sinh nắm vững 
những kiến thức đã học ở lớp trược. 
 + Học sinh phải có kỹ năng, chịu khó thực hành các bài tập bổ trợ cho 
từng nội dung bài học. 
 + Nâng cao kỹ năng, kỹ xão vận động bộ môn trong giờ học chính khoá. 
 + Giáo dục cho các em ý thức luyện tập sức khoẻ ở mọi lúc, mọi nơi, áp 
dụng vào luyện tập thể dục buổi sáng. 
 Trong thực tế đổi mới mục tiêu, chương trình giảng dạy bộ môn Thể dục 
cho mọi cấp học đang diễn ra trên quy mô lớn và đi dần vào chiều sâu của từng 
vấn đề, từ đó có một đòi hỏi cấp thiết phải đổi mới phương pháp dạy học ở tất 
cả các nội dung, trong đó phần vận động cơ bản cho học sinh THCS hiểu và 
làm tốt trong một tiết thực hành Thể dục. 
 Trong giảng dạy coi đó là nét đặc trưng “Lấy người học làm trung tâm, 
phương pháp dạy học mới theo hướng tích cực hóa người học”. Người thầy chỉ 
giữ vai trò hướng dẫn, gợi ý, chỉ đạo giúp người học chiếm lĩnh tri thức và hình 
thành kĩ năng, kĩ xão nghề nghiệp bằng nỗ lực của chính mìnhnhư: Đọc thêm 
tài liệu, đúc rút kinh nghiệm, tiếp cận tri thức mới hiện đại, tự bố trí thời gian 
học tập, rèn luyện và suy nghĩ tìm ra phương pháp mới, hình thành luyện tập để 
nâng cao chất lượng, quá trình tự đào tạo của bản thân. 
II. Cở sở thực tiễn: 
 Trường THCS Lệ Ninh nằm ở phía Tây của huyện Lệ Thủy. Những năm 
gần đây, trường đã có nhiều hoạt động trên các mặt giáo dục, đạo đức, chất 
lượng văn hóa, hoạt động Đội và hoạt động TDTT. Trường nhiều năm liên tục 
đạt Trường tiến xuất sắc cấp Tỉnh, đạt chuẩn Quốc gia giai đoạn 2001 – 2010 
vào thời điểm tháng 11- 2004. 
 Có được những thành tích đó là nhờ sự quan tâm của ban giám hiệu, các 
thầy cô giaops trong nhà trường, sự nỗ lực và rèn luyện phấn đấu không ngừng 
của học sinh, đặc biệt là sự quan tâm của địa phương, phụ huynh, xây dựng xã 
hội hóa giáo dục ngày càng cao. Đặc biệt sự quan tâm chỉ đạo sâu sắc của 
Phòng, Sở Giáo dục - Đào tạo. 
 Quá trình giảng dạy Thể dục ở trường THCS Lệ Ninh có những thuận lợi 
đó là: Trường có 12 lớp, trên 450 học sinh, với 2 giáo viên chuyên trách, có sân 
Thể dục – Thể thao thuận tiện cho học sinh tập luyện Thể dục nội khóa và hoạt 
động ngoại khóa, trường học hai ca, có khá đủ dụng cụ tập luyện cho bộ môn 
như: Hố nhảy, cột xà, Cũng như các dụng cụ nội khóa – ngoại khóa khác. 
Song việc giảng dạy Thể dục còn gặp một số khó khăn là: Học sinh chưa có áo 
quần đồng phục, chưa có nệm nhảy 
 Một thực tế hiện nay ở nhiều trường chưa có đủ giáo viên Thể dục, cho 
nên chưa được tập huấn về bộ môn, chưa được dự giờ, thao giảng của giáo viên 
chuyên ngành Thể dục mà từ đó tiếp cận lấy học sinh làm trung tâm trong quá 
trình dạy học, chưa phát huy được tính sáng tạo của học sinh, chưa đáp ứng với 
yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học như hiện nay, nên các giờ học thể dục 
còn sao nhãng, học sinh chơi nhiều, nhiều em chưa thực hiện được động tác cơ 
bản, khi hỏi hay nhận lớp giáo viên Thể dục gặp nhiều khó khăn để truyền đạt 
lại kiến thức cho học sinh về môn học. 
 *. Qua khảo sát năm học 2005 – 2006 kết quả đánh giá học sinh khối 
9 ở trường THCS Lệ Ninh đạt chất lượng sau: 
Lớp Tổng số 
Giỏi Khá Trung bình Yếu 
SL % SL % SL % SL % 
9A 36 05 14.1 11 30.6 13 36.1 07 19.4 
9B 37 05 13.5 14 37.8 17 45.9 01 0.3 
9C 35 06 17.1 13 37.1 12 34.3 04 11.4 
 Từ tình hình trên bản thân tôi đã trăn trở, suy nghĩ và có những biện 
pháp đổi mới phương pháp dạy Thể dục trong trường THCS và đã tiến hành có 
kết quả cao: 
 Từ tiết học đầu tiên của năm học cho học sinh học lý thuyết “Nhập môn” 
để các em có ý thức, động cơ đúng đắn, có ý chí và tinh thần học như các môn 
văn hóa khác, đồng thời cho các em bàn bạc về nội dung, trang phục trong giờ 
học Thể dục. 
 Đổi mới phương pháp dạy học cần phải gắn với nâng cấp dần cơ sở vật 
chất, trang thiết bị dạy học theo phương hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, tạo 
điều kiện cho việc ứng dụng kiến thức để giải quyết những vấn đề thực tiễn; 
tạo một bước chuyển biến quan trọng, trươncs hết trong việc chống dạy chay 
và đảm bảo các hoạt động giáo dục toàn diện. 
 Đặc trưng của bộ môn là vận động ngoài trời, nên đòi hỏi có biện pháp 
tổ chức khoa học mới đạt hiệu quả cao. Sân bãi, dụng cụ, đồ dùng dạy học phải 
chuẩn bị trước và đầy đủ, đảm bảo vệ sinh, an toàn, phù hợp với nội dung và 
nhiệm vụ tiết học. 
 Là môn thực hành