Sáng kiến kinh nghiệm Vận dụng pascal giải quyết một số bài toán Toán học

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
VẬN DỤNG PASCAL GIẢI QUYẾT 
MỘT SỐ BÀI TOÁN TOÁN HỌC 
 MỤC LỤC 
A. PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................. 2 
2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................... 3 
3. Phạm vi đề tài .......................................................................................3 
4. Đối tượng, kế hoạch và phạm vi nghiên cứu ....................................... 3 
B. PHẦN II: NỘI DUNG 
CHƯƠNG I : TỔNG QUAN .................................................................... 4 
1. Cơ sở lý luận ....................................................................................... 4 
2. Cơ sở thực tiễn .....,.............................................................................. 4 
CHƯƠNG II : NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................. 5 
I. Giới thiệu về ngôn ngữ lập trình Pascal ......................................5 
II. Cấu trúc chung của chương trình Pascal......................................... 5 
III. Một số bài toán toán học: .................................................................. 6 
1) Bài toán 1 ........................................................................................... 6 
2) Bài toán 2 ........................................................................................... 7 
3) Bài toán 3 ........................................................................................... 8 
4) Bài toán 4 ........................................................................................... 8 
5) Bài toán 5 ........................................................................................... 9 
6) Bài toán 6 ........................................................................................... 10 
7) Bài toán 7 ........................................................................................... 11 
8) Bài toán 8 ........................................................................................... 13 
9) Bài toán 9 ........................................................................................... 15 
CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................17 
1) Phương pháp nghiên cứu .....................................................................17 
2) Kết quả nghiên cứu ..............................................................................17 
C. PHẦN III: PHẦN KẾT THÚC 
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 19 
 A. PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 
1) Lý do chọn đề tài : 
Sự phát triển mạnh mẽ như vũ bão của tin học đã làm cho xã hội có nhiều nhận thức mới 
về cách tổ chức các hoạt động. Nhiều quốc gia trên thế giới ý thức được rất rõ tầm quan trọng 
của tin học và có những đầu tư lớn cho lĩnh vực này, đặc biệt trong giáo dục nâng cao dân trí về 
tin học và đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao. Người Việt Nam có nhiều tố chất thích 
hợp với ngành khoa học này, vì thế chúng ta hi vọng có thể sớm hoà nhập với khu vực và trên 
thế giới. 
Trong thời đại thông tin bùng nổ ngày nay, việc lập được các chương trình tự hoạt động 
cho máy tính, máy gia dụng là cần thiết. Và để làm được việc đó cần có một quá trình nghiên 
cứu, học tập về ngôn ngữ lập trình lâu dài, qua đó nhà lập trình có thể chọn một ngôn ngữ lập 
trình thích hợp. 
Từ năm 2006 đến nay, môn tin học đã được áp dụng cho mọi đối tượng học sinh trung 
học phổ thông (THPT) không phân hóa theo chuyên ban và được dạy cho cả 3 khối lớp 10, 11, 
12. Song môn tin học ở bậc Trung học cơ sở là một môn học tự chọn. Do vậy mà môn tin học ở 
bậc THPT được xây dựng trên giả thiết là một môn học mới nên học sinh phải học lại từ đầu. 
Vả lại môn tin học nhằm cung cấp cho học sinh những kiến thức phổ thông về ngành khoa học 
tin học, hình thành và phát triển khả năng tư duy thuật toán, năng lực sử dụng các thành tựu của 
ngành khoa học trong học tập và trong lĩnh vực hoạt động của mình sau này. Đặc biệt là về kiến 
thức sẽ trang bị cho học sinh một cách tương đối có hệ thống các khái niệm cơ bản nhất ở mức 
phổ thông về tin học, một ngành khoa học với những đặc thù riêng, các kiến thức về hệ thống, 
thuật toán, cấu trúc dữ liệu, lập trình, . Về kỹ năng thì học sinh bước đầu biết được sử dụng 
máy tính, biết soạn thảo văn bản, biết sử dụng Internet, khai thác được các phần mềm thông 
dụng, giải được các bài toán đơn giản bằng máy tính. Còn về thái độ thì rèn luyện cho học sinh 
phong cách suy nghĩ và làm việc khoa học như sự ham hiểu biết, tìm tòi, sáng tạo, chuẩn mực 
chính xác trong suy nghĩ và hành động, say mê môn học, cẩn thận trong công việc, hợp tác tốt 
với bạn bè. 
 Tin học là một môn học mới ở các trường phổ thông nên học sinh còn nhiều bỡ ngỡ khi 
tiếp cận với môn học này. Nội dung tin học lập trình lớp 11 là một nội dung mới lạ đối với đa số 
học sinh với nhiều khái niệm, thuật ngữ, cấu trúc dữ liệu mà học sinh mới được tiếp xúc lần đầu. 
Tuy nhiên mọi thứ điều có điểm khởi đầu của nó, với học sinh việc học ngôn ngữ lập trình 
Turbo Pascal là khởi đầu cho việc tiếp cận ngôn ngữ lập trình bậc cao, qua đó giúp các em hình 
dung được sự ra đời, cấu tạo, hoạt đông cũng như ích lợi của các chương trình hoạt động trong 
 máy tính, các máy tự động Qua đó giúp các em có thêm một định hướng, một niềm đam mê 
về tin học, về nghề nghiệp mà các em chọn sau này. 
Xuất phát từ cơ sở trên, tôi đã chọn đề tài “Vận dụng Pascal giải quyết một số bài toán toán 
học”. 
2) Mục đích nghiên cứu: 
Do gặp phải những bài toán khó nên khi giải các em gặp rất nhiều khó khăn, đôi khi dẫn 
đến nản chí, do đó khi cho các em lập trình giải các bài toán bằng máy tính, sẽ gây được hứng 
thú tìm tòi và học tập. Vì vậy trong nội dung đề tài này tôi giới thiệu việc lập trình giải một vài 
bài toán toán học để giúp cho học sinh lớp 11. 
Tuy vậy, đối với đối tượng học sinh khá giỏi, đa phần các em rất hào hứng với việc học 
lập trình, cụ thể là ngôn ngữ lập trình Turbo Pascal. Do đó, đề tài này giúp học sinh có thêm kĩ 
năng lập trình Pascal thông qua một số ví dụ từ cơ bản đến nâng cao thích hơn với mọi đối 
tượng học sinh. 
3) Phạm vi đề tài: 
Các chú ý khi dạy ngôn ngữ lập trình nói chung, ngôn ngữ lập trình Turbo Pascal nói 
riêng là rất nhiều, rất phong phú. Tuy nhiên trong phạm vi sáng kiến kinh nghiệm này tôi chỉ 
trình bày một số kinh nghiệm của cá nhân tôi qua một số bài tập cụ thể. 
4) Đối tượng, kế hoạch và phạm vi nghiên cứu: 
Đối tượng nghiên cứu: học sinh các lớp 11B4, 11B5, 11B6 trường THPT Tôn Đức Thắng 
năm học 2012-2013. 
Kế hoạch nghiên cứu: ở các tiếp bài tập và thực hành. 
Phạm vi nghiên cứu: toàn bộ chương trình tin học lớp 11. 
 B. PHẦN II: NỘI DUNG 
CHƯƠNG I 
TỔNG QUAN 
1. Cơ sở lí luận: 
Đảng và Nhà nước ta đã nhận thấy được tầm quan trọng của ngành Tin học và đã đưa môn 
học này vào nhà trường phổ thông như những môn khoa học khác bắt đầu từ năm học 2006-
2007. 
Chỉ thị số 55/2008/CT- BGTĐT ngày 30/9/2008 của Bộ trưởng Bộ GD& ĐT về tăng 
cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành giáo dục giai đoạn 
2008-2011. 
Trong bối cảnh toàn ngành Giáo dục và Đào tạo đang nỗ lực đổi mới phương pháp dạy 
học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong hoạt động học tập. Điều 24.2 
của Luật giáo dục đã nêu rõ : “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự 
giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi 
dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến 
tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”. Như vậy, chúng ta có thể thấy định 
hướng đổi mới phương pháp dạy học đã được khẳng định, không còn là vấn đề tranh luận. Cốt 
lõi của việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông là giúp học sinh hướng tới việc 
học tập chủ động, chống lại thói quen học tập thụ động. Với một số nội dung trong đề tài này, 
học sinh có thể tự học, tự rèn luyện thông qua một số bài tập, dạng bài tập cụ thể. 
2. Cơ sở thực tiễn: 
Qua thực tế giảng dạy ở trường THPT Tôn Đức Thắng các năm qua, tôi nhận thấy khi 
học đến chương trình tin học lớp 11 đa số học sinh đều nhận xét bộ môn tuy khó nhưng gây 
được hứng thú khi giải quyết được các bài toán toán học bằng máy tính với nhiều bộ test khác 
nhau. 
 Nhiều học sinh tỏ ra rất thích thú khi lập trình để giải được một bài toán và cho chạy ra 
kết quả đúng. Từ đó hăng say lập trình giải quyết các bải toán khó hơn. Bằng cách này sẽ giúp 
phần nào cho các em trong việc học toán, một môn khá khó. 
 CHƯƠNG II: 
NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 
I. GIỚI THIỆU VỀ PASCAL: 
 Pascal là ngôn ngữ lập trình bậc cao do giáo sư Niklaus Wirth (trường đại học mỹ thuật, 
Zurich, Thụy Sĩ) sáng tác và công bố vào đầu những năm 1970, với tên Pascal để kỷ niệm nhà 
toán học người Pháp Blaise Pascal, thế kỷ 17. Lúc đầu, Pascal được sáng tác ra với mục đích 
làm một ngôn ngữ máy tính để dạy học cho sinh viên ở các trường đại học: nó giúp cho sinh 
viên cũng như những người mới học lập trình có được thói quen viết một chương trình có cấu 
trúc sáng sủa, rõ ràng, dễ hiểu và dễ đọc cho các đối tượng khác nhau. Trước khi có Pascal, các 
sinh viên đều được học ngôn ngữ lập trình Fortran, một ngôn ngữ lâu đời nhất và là một ngôn 
ngữ không có cấu trúc. Giáo sư Wirth thấy rằng có thể tránh được rất nhiều 
 Pascal là một ngôn ngữ lập trình cho máy tính thuộc dạng mệnh lệnh, là ngôn ngữ đặc 
biệt thích hợp cho kiểu lập trình có cấu trúc.Pascal dựa trên ngôn ngữ lập trình Algol. Cho đến 
nay Pascal vẫn được dùng để giảng dạy về lập trình trong nhiều trường trung học và đại học trên 
thế giới, và nhiều thế hệ sinh viên đã "vào đời" thông qua việc học Pascal như ngôn ngữ vỡ lòng 
trong các chương trình học đại cương. Nhiều biến thể của Pascal ngày nay vẫn còn được sử 
dụng khá phổ biến, cả trong giảng dạy lẫn t