Sáng kiến kinh nghiệm Tổ chức hoạt động giải trí trí tuệ trò chơi Sinh học

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIẢI TRÍ 
TRÍ TUỆ TRÒ CHƠI SINH HỌC 
GIÁO VIÊN THỰC HIỆN : DƯƠNG THỊ HUỲNH 
 I/ LÝ DO: 
Qua khảo sát, nghiên cứu chất lượng học tập của học sinh năm học 2006 – 2007 và học 
kì I của năm học 2007 – 2008 cho biết thực trạng học sinh của trường THPT Long Hiệp 
có nhứng ưu điểm và khuyết điểm như sau: 
ó Ưu điểm: 
- Một số học sinh rất có hứng thú trong việc nghiên cứu bộ môn sinh học 
- Đa số học sinh rất tích cực tham gia tranh luận về một vấn đề nào đó do giáo viên 
đặt ra từ những tình huống đơn giản dễ suy nghĩ đến những tình huống hóc búa đến 
đau đầu và sôi nổi tranh luận. 
- Đa số học sinh thích được thảo luận nhóm, thích được nghe giáo viên liên hệ thực tế. 
ó Khuyết điểm: 
- Học sinh thụ động, sức ì quá lớn, ít tư duy sáng tạo. 
- Nội dung mà học sinh phát biểu trong chương trình thực học thể hiện rất rõ ràng 2 
chữ : “ học vẹt”. 
Qua thực trạng nói trên cho thấy một điều rằng : Học sinh chưa phát huy được những 
ưu điểm mà các em thật sự có và chưa biết cách khắc phục khuyết điểm của mình. Vậy 
để học sinh có hứng trong bộ môn sinh học của mình tôi đã tổ chức “ Trò chơi sinh học 
“ để tạo cho học sinh tâm lí thoải mái khi học môn học này, giúp các em tự tìm tới kiến 
thức mà không học theo kiểu “ nhồi nhét”. 
 Điều đáng mừng là qua 3 lần tổ chức trò chơi này ( chỉ gồm phần thi “giải ô chữ” 
tôi thật sự vừa ý vì nó đã có hiệu quả và ít nhất là học sinh có sự thay đổi một phần suy 
nghĩ của mình với môn học này mặt dù mới tổ chức những lần đầu chưa có nhiều kinh 
nghiệm, cho nên tôi quyết định đầu tư sâu sắc cho trò chơi này. 
 II/ NỘI DUNG THỰC HIỆN: 
1/ Điều kiện thực hiện: 
 a/ Giáo viên : 
- Giới hạn nội dung cần chuẩn bị để học sinh tham gia tốt trò chơi 
- Gợi ý một số nội dung ở mức độ khó để học sinh tìm hiểu thêm và tự nghiên cứu 
- Giải đáp thắc mắc của học sinh 
- Phổ biến nội quy trò chơi cho học sinh chuẩn bị trước 
- Chia học sinh thành từng đội (có thể 2 hoặc 4 đội tùy số lượng học sinh tham gia ), 
đặt tên cho từng đội. 
- Chuẩn bị ngân hàng câu hỏi cho từng phần thi khác nhau và ở các mức độ khác nhau 
- Là ban giám khảo cho trò chơi, có thể mời thêm 1 số giáo viên khác làm ban giám 
khảo để chấm điểm phần giới thiệu của từng đội 
 b/ Học sinh : 
- Ôn tập kiến thức đã học, có thể xem trước một số nội dung chưa học 
- Ngồi đúng vị trí của đội mình. 
- Bầu ban thư kí, người dẫn chương trình, đội trưởng của mỗi đội 
 2/Phương thức thực hiện : 
 Tùy số lượng học sinh tham gia trò chơi mà giáo viên có thể bố trí chương trình trò 
chơi và số đội:A,B,Ctham gia. 
 Do điều kiện cơ sở vật chất của trường không có hội trường nên chỉ có thể tổ chức 
theo đơn vị lớp. 
 Sau đây xin trình bày quy tắc của “Trò chơi sinh học” được tiến hành theo 
đơn vị lớp. 
 a/Tiết mục 1: Học sinh dẫn chương trình nêu lí do và thệ lệ của trò chơi (giáo 
viên gợi ý cho học sinh chuẩn bị), giới thiệu thành phần tham gia. 
 b/Tiết mục 2: Phần thi của bốn đội : A,B,C,D 
 PHẦN 1: “Tự giới thiệu” 
 Phần này trưởng nhóm của mỗi đội sẽ giới thiệu tên của đội mình, sở trường 
của đội về bộ môn sinh học, đã chuẩn bị như thế nào để tham gia trò chơi này. 
 Ban giám khảo nhận xét và cho điểm (điểm tối đa 10 điểm: Trôi trải 3 điểm, sở 
trường 3 điểm, chuẩn bị tốt 4 điểm) 
 PHẦN 2 : “ Khởi động” Gồm 20 câu hỏi, mỗi đội sẽ trả lời 5 câu và ghi lại 
đáp án trên bảng, mỗi câu đúng được 2 điểm ( điểm tối đa của mỗi đội là 10 điểm) 
 Giáo viên nhận xét và cho điểm từng phần, thư kí cộng điểm. 
 PHẦN 3 : “ Gợi ý – Trả lời” 
 Mỗi đội thi 2 lượt, mỗi lượt gồm 2 học sinh , 1 người nhận thông tin từ lá thăm và 
gợi ý cho người còn lại trả lời, không được dùng từ có trong thông tin để gợi ý. Trả lời 
đúng 1 thông tin có 5 điểm 
Ví dụ : Trong lá thăm có từ “ Gôn gi” 
 + Gợi ý : Đây là bào quan của tế bào, là nha máy phân phối sản phẩm cho tế bào 
 + Trả lời : “ Gôn gi” 
v Lưu ý : Nếu đồng đội trả lời thì không tính điểm. 
 Giáo viên tổng kết điểm 
Người dẫn chương trình tổng kết điểm cho 3 phần trên 
 PHẦN 4 : “ Đoán ô chữ" 
 1 
 2 
 3 
 4 
5 
 6 
 7 
 8 
9 
 10 
Người dẫn chương trình thông báo số hàng dọc, hàng ngang, gợi ý của từ khoá 
Mỗi đội sẽ cử lần lượt từng đại diện để trả lời, ai giơ tay trước sẽ được dành quyền trả 
lời trước, nếu đúng mỗi hàng ngang có 5 điểm, nếu sai thi 1 trong 3 đội còn lại ai giơ 
tay trước sẽ được trả lời. Đội nào xung phong trả lời đúng từ khoá sẽ được 20 điểm, nếu 
sai sẽ không được tiếp tục tham gia phần thi này. 
 PHẦN 5 : “ Ghép cột” 
A B Đáp án 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
a 
b 
c 
d 
e 
f 
g 
h 
j 
k 
1_____ 
2_____ 
3_____ 
4_____ 
5_____ 
6_____ 
7_____ 
8_____ 
9_____ 
10_____ 
Đại diện của mỗi đội nhận đề thi và ghi lại đáp án trên bảng( đề thi đã được trộn sẵn). 
Đúng 1 đáp án sẽ được 5 đ , nếu người đại diện chưa làm hết thì nhờ đồng đội trợ giúp , 
đúng 1 đáp án được 3 đ. 
 c /Tiết mục 3: Tổng kết phát thưởng 
 - Giáo viên nhận xét ưu khuyết điểm của học sinh trong trò chơi 
 - Phát thưởng : Tuỳ điều kiện của lớp mà phát thưởng những phần quà cho mỗi đội( 
1 giải nhất, 1 giải nhì, 1 giải ba, 1 giải phong trào) 
3/ Trò chơi mẫu : 
 a/Tiết mục 1: Học sinh dẫn chương trình nêu lí do và thệ lệ của trò chơi (giáo viên 
gợi ý cho học sinh chuẩn bị), giới thiệu thành phần tham gia. 
b/Tiết mục 2: Phần thi của bốn đội : A,B,C,D 
 PHẦN 1: “Tự giới thiệu” 
 PHẦN 2 : “ Khởi động” 
Câu hỏi Đáp án 
 Câu 1 : Axit nuclêic có mấy loại? 2 loại 
Câu 2 : Đơn vị tổ chức cơ bản của thế giới sống là gi? Tế bào 
Câu 3 : Sinh vật bao gồm mấy giới ? Kể tên các giới 
đó? 
5 giới: Khởi sinh, 
nguyên sinh, nấm, thực 
vật, động vật 
Câu 4 : Sinh vật nhân thật gồm những giới nào ? Nguyên sinh, nấm, 
thực vật, động vật 
Câu 5 :Cho biết các nguyên tố chủ yếu trong tế bào ? Cac bon, hiđrô, ôxi, ni 
tơ 
Câu 6 : Nguyên tố nào sau đây không phải là nguyên tố 
đa lượng : Can Xi, Photpho, Bo, Crôm, Lưu Huỳnh, Sắt 
Bo, Crôm, Sắt 
Câu 7 : Một nuclêôtit gồm mấy thành phần? 3 thành phần 
Câu 8 : Tập hợp nào thuộc giới nguyên sinh : Trùng 
amip, trùng roi, tảo đỏ, nấm nhầy, địa y 
Trùng amip, trùng roi 
Câu 9 : Nguyên tố .chiếm tỉ lệ rất nhỏ nhưng 
sinh vật không thể sống nếu thiếu chúng 
Vi lượng 
Câu 10 : .Chiếm thành phần chủ yếu trong 
mọi tế bào và cơ thể sống 
Nước 
Câu 11 : Do đâu lá trinh nữ cụp lại khi chạm tay vào? Các tế bào ở cuống lá 
mất nước 
Câu 12 : Đường mía là loại đường đôi đúng hay sai? Đúng 
Câu 13 : Đơn phân của xenlulôzơ ? Glucôzơ 
Câu 14 : Liên kết giữa các axit amin trong phân tử 
prôtêin ? 
Liên kết pep tit 
Câu 15 : Đường nào là đường sữa : Glucôzơ, lactôzơ, 
galactôzơ, mantôzơ ? 
Lactôzơ 
Câu 16 : Xenlulôzơ là loại đường cấu tạo 
nên. 
Thành tế bào thực vật 
Câu 17 : Đặc tính chung của lipit? Kị nước 
Câu 18 : Cấu tạo của mỡ gồm .phân tử glicêrol 
và..axit béo 
1 – 3 
Câu 19 : Vì sao sốt cao lại rất nguy hiểm Prôtêin bị biến tính mất 
chức năng 
Câu 20 : Yêú tố xúc tác cho các phản ứng sinh hoá? Enzim 
PHẦN 3 : “ Gợi ý – Trả lời”: 
STT THÔNG 
TIN 
GỢI Ý 
1 Prôtêin 
2 Axit amin 
3 Cacbohiđrat 
4 Vi sinh vật 
5 Nấm 
6 Nuôi cấy 
7 Hô hấp 
8 Lac tic 
PHẦN 4 : “ Đoán ô chữ" 
 1 B À O Q U A N 
 2 N Ă N G L Ư Ợ N G 
 3 L I P A Z A 
4 M À N G S I N H C H Ấ T 
 5 T Ổ N G H Ợ P 
 6 P H Â N Đ Ô I 
 7 Đ Ơ N P H Â N 
 8 P H Ô T P H A T 
Gợi ý : 
+ Từ khoá hàng dọc : Quá trình này chỉ có thể diên ra ở một nhóm sinh vật nhất định 
+ Hàng ngang : 
Ô số 1 : Tên gọi chung của Gôn gi, nhân, ribôxôm, ti thể, lạp thể. 
Ô số 2 : Sản phẩm quan trọng của quá trình hô hấp tế bào 
Ô số 3 : Là một loại enzim 
Ô số 4 : Thành phần này cấu tạo gồm prôtêin và photpho lipit 
Ô số 5 : Quá trình này còn gọi là đồng hoá 
Ô số 6 : Hình thức sinh sản chủ yếu của vi khuẩn 
Ô số 7 : Đây là một đơn vị cấu tạo nên đại phân tử 
Ô số 8 : 1 nhóm của phân tử ATP 
PHẦN 5 : “ Ghép cột” 
Nhóm A 
A B Đáp án 
1. Các sắc tố quang hợp 
2. Trong pha sáng của quang hợp nước 
bị phân li nhờ 
3. ATP và NADP được tạo ra trong 
pha sáng của quá trình quang hợp 
4. Oxi được tạo ra trong quang hợp 
5. Pha sáng của quá trình quang hợp sẽ 
không thể diễn ra 
6. Mọi thực vật đều 
7. Cùng một giống lúa, trồng ở các 
điều kiện khác nhau 
8. Pha sáng của quang hợp diễn ra 
a. Từ quá trình quang phân li nước 
b. Có thể có hàm lượng các sắc tố 
rất khác nhau 
c. Có nhiệm vụ hấp thụ năng 
lượng ánh sáng 
d. Khi không có ánh sáng 
e. Năng lượng ánh sáng và phức 
hệ giải phóng ôxi 
f. Ở màng tilacôit 
g. Có chứa clorophin 
h. Nhờ hoạt động của chuỗi 
chuyền electron quang hợp 
1__c___ 
2__e__ 
3__h___ 
4__a __ 
5___d__ 
6___g__ 
7__b__ 
8__f___ 
 Nhóm B 
A B Đáp 
án 
1. Pha sáng của quang hợp diễn ra 
2. Cùng một giống lúa, trồng ở các điều 
kiện khác nhau 
3. Mọi thực vật đều 
4. Pha sáng của quá trình quang hợp sẽ 
không thể diễn ra 
5. Oxi được tạo ra trong quang hợp 
6. ATP và NADP được tạo ra trong pha 
sáng của quá trình quang hợp 
7. Trong pha sáng của quang hợp nước 
bị phân li nhờ 
8. Các sắc tố quang hợp 
a. Từ quá trình quang phân li nước 
b. Có thể có hàm lượng các sắc tố 
rất khác nhau 
c. Có nhiệm vụ hấp thụ năng lượng 
ánh sáng 
d. Khi không có ánh sáng 
e. Năng lượng ánh sáng và phức hệ 
giải phóng ôxi 
f. Ở màng tilacôit 
g. Có chứa clorophin 
h. Nhờ hoạt động của chuỗi chuyền 
electron quang hợp 
1__f__
_ 
2__b_
_ 
3__g__
_ 
4__d 
__ 
5___a_
_ 
6___h
__ 
7__e__ 
8__c__
_ 
Nhóm C 
A B Đáp án 
1. Cùng một giống lúa, trồng ở các 
điều kiện khác nhau 
2. Trong pha sáng của quang hợp nước 
bị phân li nhờ 
3. ATP và NADP được tạo ra trong 
pha sáng của quá trình quang hợp 
4. Oxi được tạo ra trong quang hợp 
5. Pha sáng của quá trình quang hợp sẽ 
không thể diễn ra 
6. Mọi thực vật đều 
7. Các sắc tố quang hợp 
8. Pha sáng của quang hợp diễn ra 
a. Từ quá trình quang phân li nước 
b. Có thể có hàm lượng các sắc tố 
rất khác nhau